Στα Media

efsyn.gr 29 Ιούλιος 2017. Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος.

Η πρώτη δοκιμαστική έξοδος στις αγορές «δεν πρέπει να προκαλεί ευφορία, αλλά αισιοδοξία για το μέλλον της χώρας» επισημαίνει ο Δημήτρης Παπαδημητρίου, αποδίδοντας στη Ν.Δ. ότι συγκρίνει «λεμόνια με πορτοκάλια».

Ο υπουργός Οικονομίας και Ανάπτυξης χαρακτηρίζει, παράλληλα, «εφικτό και χρήσιμο, αν και όχι αναγκαίο» τον στόχο της ένταξης της Ελλάδας στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης της ΕΚΤ, ενώ θεωρεί εσφαλμένες τις εκτιμήσεις του Γιάννη Στουρνάρα για την έξοδο στις αγορές. Υπογραμμίζει ότι ξένοι επενδυτές, σε κάθε ευκαιρία, χαρακτηρίζουν «καταστροφική μια....

Διαβάστε περισσότερα κάνοντας ΚΛΙΚ ΕΔΩ: http://www.efsyn.gr/arthro/xenoi-ependytes-theoroyn-katastrofi-mia-proori-prosfygi-stis-kalpes

Euro2Day, 2 Απριλίου 2017. Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος.

Μέσα σε 86 ημέρες, το πολύ, θα μπορεί μία επιχείρηση να ρυθμίσει εξωδικαστικά τις οφειλές της με όλους του πιστωτές της με τις δόσεις να φτάνουν ακόμη και σε βάθος δεκαετίας, για χρέη προς το δημόσιο με βάση το σχέδιο νόμου που βρίσκεται στη Βουλή για ψήφιση....

Διαβάστε περισσότερα κάνοντας ΚΛΙΚ ΕΔΩ: http://www.euro2day.gr/news/economy/article/1528830/papadhmhtrioy-eykairia-gia-rythmish-ofeilon-apo-ep.html

ΑΠΕ-ΜΠΕ, 27 Μάρτιος 2017. Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος.

Νέα δυναμική για την επανεκκίνηση της οικονομίας θα προσδώσει η Εθνική Στρατηγική Ανάπτυξης, η οποία καταρτίζεται και θα είναι ικανή να εξισορροπήσει τις δυσλειτουργίες της αγοράς, υπογράμμισε ο υπουργός Οικονομίας και Ανάπτυξης Δημήτρης Παπαδημητρίου μιλώντας σε συνέδριο στη Βουλή με θέμα «κρίση, μεταρρυθμίσεις, ανάπτυξη»....

Διαβάστε περισσότερα κάνοντας ΚΛΙΚ ΕΔΩ: http://www.amna.gr/articlep/148198/D.-Papadimitriou:-I-ethniki-stratigiki-anaptuxis-tha-prosdosei-nea-dunamiki-gia-tin-epanekkinisi-tis-oikonomias

Αληθινές Ειδησεις, 24 Μάρτιος 2017. Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος.

Διαβάστε τη συνέντευξη εδώ: http://www.levyinstitute.org/pubs/DBP_240317.pdf

Δημητρης Παπαδημητριου

Kathimerini, 20 Μάρτιος 2017. Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος.

Η ​​εικόνα που προβάλλει μεγάλη μερίδα του Τύπου μιλώντας για «πραγματική οικονομία στα όρια του εκτροχιασμού» με το ΑΕΠ και τις επενδύσεις να σημειώνουν «νέο αρνητικό ρεκόρ 20ετίας» είναι πλασματική και βασίζεται εν μέρει στις αρνητικές επιδόσεις του δ΄ τριμήνου 2016 και σε εκτιμήσεις για μηδενική ανάπτυξη το α΄ τρίμηνο 2017.

Διαβάστε περισσότερα κάνοντας ΚΛΙΚ ΕΔΩ: http://www.kathimerini.gr/901111/article/oikonomia/ellhnikh-oikonomia/apoyh-oikonomia-kai-anapty3h-to-2017

Δημητρης Παπαδημητριου

Kathimerini, 4 Φεβρουάριος 2017. Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος.

Από τις φιλόξενες στήλες της «Καθημερινής», τις τελευταίες εβδομάδες δημοσιεύθηκαν άρθρα ενός γόνιμου διαλόγου με παράθεση πολλών στοιχείων εκατέρωθεν από επιστημονικές μελέτες, για τη σχέση των φορολογικών συντελεστών στις επιχειρήσεις με την ανάπτυξη της οικονομίας....

Διαβάστε περισσότερα κάνοντας ΚΛΙΚ ΕΔΩ: http://www.kathimerini.gr/894902/article/oikonomia/ellhnikh-oikonomia/apoyh-symperasmata-dialogoy-gia-forologikoys-syntelestes-anapty3h

Δημητρης Παπαδημητριου

Kathimerini, 23 Ιανουάριος 2017. Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος.

Στην «Κ» της 15/1/2017 δέχθηκα τα βέλη της κριτικής των κ.κ. Βουρλούμη και Μπακογιάννη για την άποψή μου πως για την προσέλκυση επενδύσεων δεν προέχει σήμερα η μείωση της εταιρικής φορολογίας αλλά η βελτίωση των συνθηκών ρευστότητας και η δημιουργία ενός φιλικότερου επιχειρηματικού περιβάλλοντος για τις επιχειρήσεις....

Διαβάστε περισσότερα κάνοντας ΚΛΙΚ ΕΔΩ: http://www.kathimerini.gr/892762/article/oikonomia/ellhnikh-oikonomia/apoyh-oi-ieres-agelades-ths-nd-kai-h-ellhnikh-pragmatikothta

Δημητρης Παπαδημητριου

Kathimerini, 30 Δεκέμβριος 2016. Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος.

Σήμερα πολλοί θεωρούν ότι η μείωση των φορολογικών συντελεστών των επιχειρήσεων αποτελεί τη σωτήρια λύση για την προσέλκυση επενδύσεων, κάτι σαν τη φιλοσοφική λίθο για την ανάπτυξη της οικονομίας. Ομως, η οικονομία ουδεμία σχέση έχει με την αλχημεία. Και η αποτελεσματικότητα μιας τέτοιας πολιτικής εγείρει ενστάσεις....

Διαβάστε περισσότερα κάνοντας ΚΛΙΚ ΕΔΩ: http://www.kathimerini.gr/889273/article/epikairothta/politikh/d-papadhmhtrioy-meiwsh-ths-forologias-den-shmainei-aytomata-ay3hsh-twn-ependysewn

1Newsgr, 27 Νοέμβριος 2016. Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος.

Το ζητούμενο σε μία διαπραγμάτευση, όπως επιμένουν να τη χαρακτηρίζουν οι άνθρωποι της κυβέρνησης, είναι η σταθερή γραμμή πάνω στις θέσεις που εκφράζονται και υποστηρίζονται. Λίγα 24ωρα πριν την κρίσιμη 2η αξιολόγηση του ελληνικού προγράμματος στο Eurogroup της 5ης Δεκεμβρίου και ενώ τα κλιμάκια και οι υπουργοί βρίσκονται σε συνεχή επαφή με τους εκπροσώπους των δανειστών, υπουργοί της κυβέρνησης εκφράζουν εκ διαμέτρου διαφορετικές θέσεις αναφορικά με τη συμμετοχή ή όχι του ΔΝΤ στο πρόγραμμα, αποδεικνύοντας ότι το χρόνιο πρόβλημα της διγλωσσίας δεν έχει αντιμετωπιστεί. Ο υπουργός Εσωτερικών, Πάνος Σκουρλέτης, δήλωσε στο Αθηναϊκό Πρακτορείο ότι «η συζήτηση μπορεί να συνεχιστεί με τους Ευρωπαίους εταίρους μας και χωρίς το ΔΝΤ», την ίδια ώρα που ο υπουργός Οικονομίας, Δημήτρης Παπαδημητρίου, δήλωνε στον Bloomberg ότι «χρειαζόμαστε το ΔΝΤ»....

Διαβάστε περισσότερα κάνοντας ΚΛΙΚ ΕΔΩ: http://www.inewsgr.com/286/boroume-kai-choris-dnt-leei-o-skourletis---theloume-to-dnt-tonizei-o-papadimitriou.htm

Parapolitika, 27 Νοέμβριος 2016. Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος.

Παρά το γεγονός ότι βρισκόμαστε τόσο εν μέσω των κρίσιμων επαφών για το κλείσιμο της β΄ αξιολόγησης, όσο και στο στάδιο αναμονής για το κρίσιμο Eurogroup της 5ης Δεκεμβρίου, οι υπουργοί της κυβέρνησης δεν φαίνονται να βρίσκονται στην ίδια γραμή καθώς εκφράζουν διαφορετική άποψη για το ρόλο του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου. Τρανό παράδειγμα ο υπουργός Εσωτερικών Πάνος Σκουρλέτης και ο υπουργός Οικονομίας Δημήτρης Παπαδημητρίου, οι οποίοι αναφέρονται σε συνεντεύξεις τους στο εν λόγω ζήτημα...

Διαβάστε περισσότερα κάνοντας ΚΛΙΚ ΕΔΩ: http://www.parapolitika.gr/article/391398/diastasi-apopseon-mporoyme-kai-horis-dnt-episimainei-o-skoyrletis-theloyme-dnt

Kathimerini, 27 Νοέμβριος 2016. Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος.

Έχει έρθει η ώρα το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο να αποφασίσει για την Ελλάδα, τόνισε ο υπουργός Οικονομίας, Δημήτρης Παπαδημητρίου σε συνέντευξη που παραχώρησε την Κυριακή στο Bloomberg.

«Ο δρόμος προς την ανάπτυξη περνά διαδοχικά από την ολοκλήρωση της αξιολόγησης, την ελάφρυνση του χρέους και μετά την εισαγωγή στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας», τόνισε ο κ. Παπαδημητρίου....

Διαβάστε περισσότερα κάνοντας ΚΛΙΚ ΕΔΩ: http://www.kathimerini.gr/885515/article/epikairothta/politikh/synentey3h-papadhmhtrioy-sto-bloomberg-eimaste-anypoxwrhtoi-gia-ta-ergasiaka

Antinews, 5 Νοέμβριος 2016. Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος.

Σάλο αναμένεται να προκαλέσει η απόφαση του Αλέξη Τσίπρα να κάνει υπουργό τον Δημήτρη Παπαδημητρίου, σύζυγο της υφυπουργού Ράνιας Αντωνοπούλου. Ο λόγος είναι το «περίεργο» παρελθόν του νέου υπουργού Ανάπτυξης και γενικότερα οι τοποθετήσεις του σε ό,τι αφορά την οικονομία και το μέλλον της χώρας. Σύμφωνα με πληροφορίες, ο Παπαδημητρίου ανήκε στην ομάδα των «εντιμότατων» φίλων του Γιάνη Βαρουφάκη....

Διαβάστε περισσότερα κάνοντας ΚΛΙΚ ΕΔΩ: http://www.antinews.gr/action.read/politiki/apo-ton-baroufaki-ston-papadimitriou-mia-draxmi-dromos/2.111606

Γράφει ο Γιάννης Κριτσαντώνης

eReportaz.gr, 5 Νοέμβριος 2016. Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος.

Σαράντα επτά υπουργοί, αναπληρωτές υπουργοί και υφυπουργοί (και 2 οι Επικρατείας, 49) για δεκαεπτά υπουργεία. Σε μια καθημαγμένη χώρα 10 εκατομμυρίων κατοίκων, από τους οποίους περίπου οι μισοί στα όρια της φτώχιας, ε, είναι πράγματι αυτό ένα… ευέλικτο κυβερνητικό σχήμα! Σε μια χώρα δηλαδή, που το πρώτο που θα έπρεπε να κάνει η κυβέρνηση είναι να περιορίσει την άθλια γραφειοκρατία, αλλά και τα δικά της έξοδα, αυτή πολλαπλασιάζει τις δαπάνες με περισσότερα υπουργεία και περισσότερους μισθούς και έξοδα υπουργών, υφυπουργών και παρατρεχάμενων επιτελικών της....

Διαβάστε περισσότερα κάνοντας ΚΛΙΚ ΕΔΩ: http://www.ereportaz.gr/odinen-oros-ke-eteke-ipourgia/

Fortune Greece, 5 Νοέμβριος 2016. Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος.

Τα νέα πρόσωπα του ανασχηματισμού – Ποιοί είναι οι Τζανακόπουλος, Γαβρόγλου, Παπανάτσιου, Λιάκος και Κονιόρδου....

Διαβάστε περισσότερα κάνοντας ΚΛΙΚ ΕΔΩ: http://www.fortunegreece.com/article/afta-ine-ta-viografika-ton-neon-ipourgon-ekplixi-i-ipourgi-pedias-ke-politismou/

Analitis.gr, 5 Νοέμβριος 2016. Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος.

Ο νέος υπουργός Οικονομίας και Ανάπτυξης, Δημήτρης Παπαδημητρίου, είναι οικονομολόγος, πρόεδρος του αμερικανικού think tank, Levy Economics Institute και καθηγητής του Bard College στη Νέα Υόρκη. Είναι σύζυγος της Ράνιας Αντωνοπούλου, η οποία παρέμεινε αναπληρωτής υπουργός Εργασίας στην κυβέρνηση....

Διαβάστε περισσότερα κάνοντας ΚΛΙΚ ΕΔΩ: http://analitis.gr/d-papadimitriou-pios-ine-o-neos-ipourgos-ikonomias/

Χανιώτικα Νέα, 5 Νοέμβριος 2016. Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος.

Δέκα πέντε είναι τα νέα πρόσωπα στη κυβέρνηση που ανακοινώθηκε πριν από λίγο.

Ο Δημήτρης Παπαδημητρίου τοποθετήθηκε στο υπουργείο Οικονομίας και Ανάπτυξης με υφυπουργό τον Στέργιο Πιτσιόρλα και ο Κώστας Γαβρόγλου τοποθετήθηκε υπουργός Παιδείας με υφυπουργούς τον Δημήτριο Μπαξεβανάκη και τον Κωνσταντίνο Ζουράρι....

Διαβάστε περισσότερα κάνοντας ΚΛΙΚ ΕΔΩ: http://www.haniotika-nea.gr/deka-pente-ta-nea-prosopa-sti-kivernisi/

1News.gr, 5 Νοέμβριος 2016. Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος.

Ο Δημήτρης Τζανακόπουλος είναι ο νέος υπουργός Επικρατείας και κυβερνητικός εκπρόσωπος. Ο Δ. Τζανακόπουλος, γεννήθηκε το 1982 στην Αθήνα.

Είναι δικηγόρος, απόφοιτος της Νομικής Σχολής Αθηνών. Τελείωσε μεταπτυχιακό στη Φιλοσοφία του Δικαίου στην ίδια σχολή και συνέχισε τις διδακτορικές του σπουδές πάνω στη Θεωρία του Δικαίου στο Πανεπιστήμιο του Λονδίνου....

Διαβάστε περισσότερα κάνοντας ΚΛΙΚ ΕΔΩ: http://www.inewsgr.com/89/ta-viografika-ton-neon-melon-tis-kyvernisis.htm

Athina 9.84, 5 Νοέμβριος 2016. Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος.

Πολλά νέα πρόσωπα μετέχουν στο κυβερνητικό σχήμα καθώς συνολικά τα υπουργεία στελεχώνονται με 15 καινούργια μέλη.

Ο Δημήτρης Παπαδημητρίου τοποθετήθηκε στο υπουργείο Οικονομίας και Ανάπτυξης με υφυπουργό τον Στέργιο Πιτσιόρλα και ο Κώστας Γαβρόγλου τοποθετήθηκε υπουργός Παιδείας με υφυπουργούς τον Δημήτριο Μπαξεβανάκη και τον Κωνσταντίνο Ζουράρι....

Διαβάστε περισσότερα κάνοντας ΚΛΙΚ ΕΔΩ: http://www.athina984.gr/2016/11/05/nea-prosopa-pou-analamvanoun-kyvernitikes-thesis/

Capital.gr, 5 Νοέμβριος 2016. Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος.

Υπέρμαχος ενός παράλληλου οικονομικού συστήματος, είναι ο νέος υπουργός Οικονομίας, ο 70χρονος οικονομολόγος καθηγητής Δημήτρης Παπαδημητρίου, πρόεδρος του Ινστιτούτου Levy, ο οποίος χαίρει ιδιαίτερης εκτίμησης από το Μαξίμου, κάτι που φάνηκε με την υπουργοποίηση του κατά τη διάρκεια του χθεσινού ανασχηματισμού. Άλλωστε το πρώτο ταξίδι του πρωθυπουργού στις ΗΠΑ, όταν ακόμη ο ΣΥΡΙΖΑ ήταν μεν μία ανερχόμενη δύναμη, αλλά χωρίς κυβερνητικό βηματισμό, είχε υποστηριχθεί από το Ινστιτούτο Levy, που αποτελεί ένα από τα think tank που στήριξαν και στηρίζουν τον ΣΥΡΙΖΑ....

Διαβάστε περισσότερα κάνοντας ΚΛΙΚ ΕΔΩ: http://www.capital.gr/story/3167430/upermaxos-tou-diplou-nomismatos-o-neos-upourgos-oikonomias

Athina, 5 Νοέμβριος 2016. Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος.

Πολλά νέα πρόσωπα μετέχουν στο κυβερνητικό σχήμα καθώς συνολικά τα υπουργεία στελεχώνονται με 15 καινούργια μέλη.

Ο Δημήτρης Παπαδημητρίου τοποθετήθηκε στο υπουργείο Οικονομίας και Ανάπτυξης με υφυπουργό τον Στέργιο Πιτσιόρλα και ο Κώστας Γαβρόγλου τοποθετήθηκε υπουργός Παιδείας με υφυπουργούς τον Δημήτριο Μπαξεβανάκη και τον Κωνσταντίνο Ζουράρι....

Διαβάστε περισσότερα κάνοντας ΚΛΙΚ ΕΔΩ: http://www.athina984.gr/2016/11/05/nea-prosopa-pou-analamvanoun-kyvernitikes-thesis/

Capital.gr, 4 Νοέμβριος 2016. Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος.

Ο Δημήτρης Τζανακόπουλος είναι ο νέος υπουργός Επικρατείας και Κυβερνητικός Εκπρόσωπος. Η 31χρονη Εφη Αχτσιόγλου είναι η νέα υπουργός Εργασίας. Ο Γιώργος Βασιλειάδης είναι νέος υφυπουργός Αθλητισμού. Καθήκοντα υπουργού Οικονομίας και Ανάπτυξης αναλαμβάνει ο Δημήτρης Παπαδημητρίου, με αναπληρωτή υπουργό Οικονομίας και Ανάπτυξης τον Αλέξη Χαρίτση. Καθήκοντα υφυπουργού παρά τω Πρωθυπουργό αναλαμβάνει ο Δημήτρης Λιάκος, ενώ νέα υπουργός Πολιτισμού είναι η Λύδια Κονιόρδου.

Διαβάστε περισσότερα κάνοντας ΚΛΙΚ ΕΔΩ: http://capital.sigmalive.com/ellada/12694216/ta-who-is-who-ton-neon-upourgon

Real.gr, 4 Νοέμβριος 2016. Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος.

Επιστήμονες και ακαδημαϊκοί, αλλά νέοι σε ηλικία είναι τα κύρια χαρακτηριστικά των νέων μελών του υπουργικού συμβουλίου....

Διαβάστε περισσότερα κάνοντας ΚΛΙΚ ΕΔΩ: http://www.real.gr/DefaultArthro.aspx?page=arthro&id=550539&catID=1

Topontiki.gr, 4 Νοέμβριος 2016. Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος.

Τα βιογραφικά όλων των νέων υπουργών της κυβέρνησης μετά τον ανασχηματισμό: ...

Διαβάστε περισσότερα κάνοντας ΚΛΙΚ ΕΔΩ: http://www.topontiki.gr/article/192834/who-who-ton-neon-ypoyrgon

Top 7 News, 4 5 Νοέμβριος 2016. Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος.

Ένα από τα πρόσωπα-έκπληξη του ανασχηματισμού είναι ο Δημήτρης Παπαδημητρίου, ο οποίος αντικαθιστά τον Γιώργο Σταθάκη στο αναβαθμισμένο ο υπουργείο Οικονομίας και Ανάπτυξης.

Ο Δημήτρης Παπαδημητρίου είναι πρόεδρος του Levy Economics Institute και καθηγητής στο Bard College στην Νέα Υόρκη, ΗΠΑ....

Διαβάστε περισσότερα κάνοντας ΚΛΙΚ ΕΔΩ: http://www.top7news.gr/xrima/poios-einai-o-neos-ipourgos-oikonomias-kai-anaptiksis-d-papadimitriou

Parapolitika.gr, 4 Νοέμβριος 2016. Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος.

Ο νέος υπουργός Οικονομίας Δημήτρης Παπαδημητρίου, είναι οικονομολόγος, πρόεδρος του Levy Economics Institute και καθηγητής Οικονομικών στο Bard College στη Νέα Υόρκη. Το συγκεκριμένο Ινστιτούτο, που αποτελεί ένα από τα think tank του ΣΥΡΙΖΑ, εστιάζει στην εκτεταμένη έρευνα πάνω στην οικονομολογία του Κέυνς, και τα μετακεϋνσιανά οικονομικά. Αξίζει να σημειωθεί ότι είναι σύντροφος της Ράνιας Αντωνοπούλου, η οποία προέρχεται και αυτή από το Ινστιτούτο Levy....

Διαβάστε περισσότερα κάνοντας ΚΛΙΚ ΕΔΩ: http://www.parapolitika.gr/article/387955/aytos-einai-o-neos-ypoyrgos-oikonomias-dimitris-papadimitrioy

Matrix24, 4 Νοέμβριος 2016. Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος.

Το συγκεκριμένο Ινστιτούτο εστιάζει στην εκτεταμένη έρευνα πάνω στην οικονομολογία του Κέυνς, και τα μετακεϋνσιανά οικονομικά. Είναι μέλος των Συντακτικών Επιτροπών περιοδικών όπως το Review of Income and Wealth, καθώς και οργανισμών όπως το Οικονομικό Κλαμπ της Νέας Υόρκης, η Ελληνοαμερικανική Ένωση Τραπεζιτών, και η Επιτροπή Bretton Woods.

Μάλιστα, η περίφημη φράση του Αλέξη Τσίπρα "Η Ευρώπη χρειάζεται ένα νέο Σχέδιο Μάρσαλ" ανήκει στον ίδιο ο οποίος είχε δηλώσει το Φεβρουάριο του 2012, "you need something similar to the Marshall Plan".Είναι σύντροφος της Ράνιας Αντωνοπούλου, η οποία προέρχεται και αυτή από το Ινστιτούτο Levy....

Διαβάστε περισσότερα κάνοντας ΚΛΙΚ ΕΔΩ: http://www.matrix24.gr/2016/11/o-neos-ipourgos-ikonomias-dimitris-papadimitriou/

Sofokleous10.gr, 4 Νοέμβριος 2016. Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος.

Ο πρόεδρος του αμερικανικού ινστιτούτου Levy και εκτελεστικός αντιπρόεδρος και καθηγητής στο Κολέγιο Bard, έχει προεδρεύσει πολλών επιτροπών για τον έλεγχο του χρέουςΤη θέση του υπουργού Οικονομίας -όπου επικεφαλής ήταν ο Γιώργος Σταθάκης- καλείται να αναλάβει στο νέο κυβερνητικό σχήμα ο Δημήτρης Παπαδημητρίου με αναπληρωτή υπουργό τον Αλέξη Χαρίτση και υφυπουργό τον Στέργιο Πιτσιόρλα.

Διαβάστε περισσότερα κάνοντας ΚΛΙΚ ΕΔΩ: http://sofokleous10.gr/2012-07-24-09-30-20/424124-ποιος-είναι-ο-νέος-υπουργός-οικονομίας-δημήτρης-παπαδημητρίου

Δημητρης Β. Παπαδημητριου

Kathimerini, 29 Οκτωβρίου 2016. Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος.

Η ​​ελληνική κυβέρνηση πληροί ως επί το πλείστον τις υποχρεώσεις του τρίτου μνημονίου και προσδοκά τη σύντομη έναρξη της διαδικασίας διαπραγμάτευσης για την ελάφρυνση του δημοσίου χρέους. Ομως η πιο σημαντική πρόκληση για την επίτευξη συμφωνίας μεταξύ πιστωτών και χρεωστών, με νέους όρους αποπληρωμής του δημοσίου χρέους, είναι ιδιαίτερα η κατανομή του κόστους αναδιάρθρωσης....

Διαβάστε περισσότερα κάνοντας ΚΛΙΚ ΕΔΩ: http://www.kathimerini.gr/881227/article/oikonomia/ellhnikh-oikonomia/apoyh-politikes-pistwtwn-kai-ofeiletwn-anadiar8rwshs-dhmosioy-xreoys

Kathimerini, 26 Οκτωβρίου 2016. Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος.

Προκειμένου να συνεχίσει να ανταποκρίνεται στις υποχρεώσεις της στο πλαίσιο του μνημονίου συνεννόησης που υπέγραψε με τους Ευρωπαίους πιστωτές της, η ελληνική κυβέρνηση συμφώνησε σε νέο πακέτο μέτρων δημοσιονομικής λιτότητας, συμπεριλαμβανομένων μεγάλων αυξήσεων στους φόρους ακινήτων και εισοδημάτων αλλά και περαιτέρω μειώσεων σε συντάξεις και προνοιακές παροχές. Νέα έρευνα του Ινστιτούτου Levy καταλήγει στο συμπέρασμα πως αυτά τα νέα μέτρα δημοσιονομικής λιτότητας θα οδηγήσουν την οικονομία σε ύφεση....

Διαβάστε περισσότερα κάνοντας ΚΛΙΚ ΕΔΩ: http://www.kathimerini.gr/880851/article/oikonomia/ellhnikh-oikonomia/ta-nea-metra-odhgoyn-thn-oikonomia-se-yfesh

The Press Project, 25 Οκτωβρίου 2016. Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος.

«Η ελληνική κυβέρνηση έχει συμφωνήσει σε ένα νέο γύρο μέτρων δημοσιονομικής λιτότητας, που αποτελείται από μία απότομη αύξηση στους φόρους εισοδήματος και περιουσίας, με περαιτέρω μειώσεις σε συντάξεις και άλλες κοινωνικές δαπάνες» σημειώνουν οι οικονομολόγοι του αμερικανικού ινστιτούτου....

Διαβάστε περισσότερα κάνοντας ΚΛΙΚ ΕΔΩ: https://www.thepressproject.gr/article/101806/Litotita-kai-diplo-nomisma-blepei-to-Institouto-Levy

«Χρειάζεται χρηματοδότηση για ιδιωτικές επενδύσεις»

Naftemporikii, 25 Οκτωβρίου 2016. Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος.

«Νέο γύρο δημοσιονομικής λιτότητας», η οποία θα επιτείνει την ύφεση, διαπιστώνει ανάλυση του οικονομικού ινστιτούτου Levy, το οποίο υπογραμμίζει ότι η συγκεκριμένη πορεία της ελληνικής οικονομίας μπορεί να αντιστραφεί μόνο με τόνωση της ζήτησης....

Διαβάστε περισσότερα κάνοντας ΚΛΙΚ ΕΔΩ: http://www.naftemporiki.gr/finance/story/1163735/institouto-levy-auta-ta-metra-odigoun-se-ufesi

Δημητρης Β. Παπαδημητριου

Kathimerini, 18 Σεπτέμβριος 2016. Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος.

Η ελληνική κυβέρνηση αναμένεται να ολοκληρώσει με επιτυχία στο τέλος του μήνα ή το αργότερο τον Οκτώβριο τη δεύτερη αξιολόγηση του τρίτου μνημονίου, ανοίγοντας τον δρόμο για την εκταμίευση 2,8 δισ. ευρώ από τους Ευρωπαίους πιστωτές. Το ελληνικό Κοινοβούλιο θα υιοθετήσει, μετά τους συνήθεις θεατρινισμούς, τους βασικούς όρους, ενώ η ικανοποιητική προσήλωση στους φορολογικούς στόχους και οι δημοσιονομική λιτότητα θα διασφαλίσουν την επίτευξη του πρωτογενούς πλεονάσματος την περίοδο 2016-2018 και τη συμμόρφωση με τις απαιτήσεις του μνημονίου....

Διαβάστε περισσότερα κάνοντας ΚΛΙΚ ΕΔΩ: http://www.kathimerini.gr/875296/article/oikonomia/ellhnikh-oikonomia/apoyh-anadiar8rwnontas-to-ellhniko-dhmosio-xreos

Δημητρης Β. Παπαδημητριου

Kathimerini, 3 Ιούλιος 2016. Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος.

Ο​πως και με τον γάμο, η συμμετοχή στην Ευρωπαϊκή Ενωση και στην Ευρωζώνη υποτίθεται ότι είναι μακροχρόνια δέσμευση, σε εύκολους και σε δύσκολους καιρούς. Παρ’ όλα αυτά, προκύπτουν διαζύγια—ακόμη και όταν κάποιος έχει παντρευτεί με τις καλύτερες των προθέσεων, συμβαίνουν διαζύγια. Η αναταραχή ξέσπασε πρώτα στα κράτη-μέλη της περιφέρειας, καλλιέργησε την ιδέα ότι η συμμετοχή στο ευρώ ή στην Ε.Ε. μπορεί να μην είναι παντοτινή και ότι μία ή και περισσότερες χώρες θα μπορούσαν να επιστρέψουν σε εθνικό νόμισμα ή να εγκαταλείψουν την Ε.Ε….

Διαβάστε περισσότερα κάνοντας ΚΛΙΚ ΕΔΩ: http://www.kathimerini.gr/865980/article/oikonomia/die8nhs-oikonomia/h-vretania-shmera-ayrio-h-germania

Δημητρης Β. Παπαδημητριου

Kathimerini, 29 Πολιτικη 2016. Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος.

​​​​​​Σ​​ε πρόσφατη έρευνα, που δημοσιεύτηκε από το Levy Economics Institute, αναλύεται η επίπτωση που είχαν στην αναδιανομή εισοδήματος και στην ανισότητα οι αλλαγές στη δημοσιονομική στάση των κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ενωσης μεταξύ 2006 και 2013. Μελετήθηκαν οι επιπτώσεις τόσο για το φτωχότερο κομμάτι του πληθυσμού όσο και για το πιο εύπορο....

Διαβάστε περισσότερα κάνοντας ΚΛΙΚ ΕΔΩ: http://www.kathimerini.gr/861618/opinion/epikairothta/politikh/h-efarmogh-ths-litothtas-kai-h-anapty3h

Δημητρησ Β. Παπαδημητριου

Kathimerini, 30 Απρίλιος 2016. Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος.

Ο​​λο και περισσότεροι οικονομολόγοι και αναλυτές πιστεύουν πως η οικονομική πολιτική που ακολουθούν ορισμένες ευρωπαϊκές χώρες θα υπονομεύσει τους κανόνες της νομισματικής ένωσης, προκαλώντας τελικά είτε την κατάλυση κάθε συνοχής στην Ευρώπη είτε μια παρατεταμένη περίοδο στασιμότητας....

Διαβάστε περισσότερα κάνοντας ΚΛΙΚ ΕΔΩ: http://www.kathimerini.gr/858279/article/oikonomia/die8nhs-oikonomia/apoyh-pros-mia-veltiwsh-toy-nomismatikoy-systhmatos-ths-ee

Δημητρησ Β. Παπαδημητριου

Kathimerini, 20 Μάρτιος 2016. Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος.

Ο​​λοι –με πρώτη την κυβέρνηση– αναμένουμε με ανυπομονησία την ολοκλήρωση της αναφοράς του κουαρτέτου για την πρόοδο της αξιολόγησης των μέτρων που η κυβέρνηση συμφώνησε να ψηφίσει και να εφαρμόσει....

Διαβάστε περισσότερα κάνοντας ΚΛΙΚ ΕΔΩ: http://www.kathimerini.gr/853677/article/oikonomia/ellhnikh-oikonomia/apoyh-ta-hmimetra-symvalloyn-sth-synexish-ths-an8rwpistikhs-krishs

Kathimerini, 3 Μαρτίου 2016. Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος.

Οι σημαντικές δυνατότητες συμβολής του θεσμού της «εγγυημένης απασχόλησης» στην αντιμετώπιση της κρίσης αναδείχθηκαν σε εκδήλωση που διοργάνωσαν το Ιδρυμα Friedrich Ebert, το Levy Economics Institute και το Ινστιτούτο Εργασίας της ΓΣΕΕ....

Διαβάστε περισσότερα κάνοντας ΚΛΙΚ ΕΔΩ: http://www.kathimerini.gr/851774/article/oikonomia/epixeirhseis/xrhsimo-ergaleio-h-eggyhmenh-apasxolhsh

Δημητρης Β. Παπαδημητριου

Kathimerini, 13 Δεκέμβριος 2015. Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος.

Ε​​να παράλληλο οικονομικό σύστημα είναι χρήσιμο, ιδίως για μία χώρα όπως η Ελλάδα, η οποία προσπαθεί να επανέλθει στον δρόμο της οικονομικής ανάκαμψης. Η ιδέα της εφαρμογής παράλληλου (συμπληρωματικού) οικονομικού συστήματος, όμως, απέκτησε κακή φήμη στη χώρα μας για δύο λόγους: την αρνητική προβολή που εξασφάλισε η πρόταση, μετά την αποκάλυψη για σχεδιασμό περίπλοκου, μυστικού παράλληλου οικονομικού μηχανισμού –γνωστού ως Plan Β– με στόχο την υποκλοπή των ΑΦΜ Ελλήνων φορολογούμενων, επινόησης του πρώην υπουργού Οικονομικών Γιάνη Βαρουφάκη....

Διαβάστε περισσότερα κάνοντας ΚΛΙΚ ΕΔΩ: http://www.kathimerini.gr/842086/opinion/epikairothta/politikh/symplhrwmatiko-nomisma-kai-oikonomikh-sta8erothta

Δημητρης Β. Παπαδημητριου

Kathimerini, 22 Νοέμβριος 2015. Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος.

H ​​ευρωπαϊκή κρίση χρέους, που εκδηλώθηκε με αποκλίσεις ανάμεσα στο κόστος δανεισμού των διαφόρων κρατών-μελών, έφερε στην επιφάνεια τον κατακερματισμό του χρηματοπιστωτικού συστήματος της Ευρωζώνης. Τον Σεπτέμβριο του 2014, από το βήμα αυτής της εφημερίδας, υποστήριξα πως ο κατακερματισμός αυτός κατέδειξε ότι μια νομισματική ένωση είναι αναγκαία αλλά όχι επαρκής συνθήκη για τη δημιουργία μιας ενιαίας αγοράς χρηματοπιστωτικών....

Διαβάστε περισσότερα κάνοντας ΚΛΙΚ ΕΔΩ: http://www.kathimerini.gr/839507/article/oikonomia/die8nhs-oikonomia/apoyh-ekt-kai-pws-8a-ana8ewrhsoyme-toys-dhmosionomikoys-kanones-ths-eyrwzwnhs

Αιμιλιος Αυγουλεας, Δημητρης Παπαδημητριου

Kathimerini, 18 Οκτώβριος 2015. Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος.

Ο​​ι τραυματισμένες ελληνικές τράπεζες θα βρεθούν σύντομα αντιμέτωπες με έναν νέο κύκλο ανακεφαλαιοποιήσεων, οι οποίες είναι συζητήσιμο αν θα καταφέρουν να αποκαταστήσουν τον ρόλο του παρόχου ρευστότητας προς την οικονομία, που είχαν οι τράπεζες πριν από την κρίση. Σε αυτό το πλαίσιο είναι σημαντικό να προειδοποιηθούν οι πιστωτές της Ελλάδας μαζί με την ΕΚΤ και τον εποπτικό φορέα των τραπεζών για τις παγίδες των προηγούμενων ανακεφαλαιοποιήσεων....

Διαβάστε περισσότερα κάνοντας ΚΛΙΚ ΕΔΩ: http://www.kathimerini.gr/835315/article/oikonomia/ellhnikh-oikonomia/apoyh-nea-anakefalaiopoihsh-kai-oi-pagides-twn-prohgoymenwn

Koinoniapoliton.gr, 20 Αύγουστος 2015. Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος.

Περικλής Βασιλόπουλος: Ας περάσουμε απευθείας στην σημερινή κατάσταση, άλλωστε κι εσείς αρθρογραφείτε συχνά στην Καθημερινή και σε άλλες εφημερίδες στην Ελλάδα και υπάρχουν πολλοί που λένε ότι έχετε βοηθήσει να πλαισιωθεί και η ευρωπαϊκή σκέψη του Σύριζα με ένα ευρύτερο και πιο διεθνές μείγμα ορολογίας....

Διαβάστε περισσότερα κάνοντας ΚΛΙΚ ΕΔΩ: http://koinoniapoliton.gr/arthra/112-diaforoi-syggrafeis/678-papadimitriou20082015.html

Ethnos, 10 Αύγουστος 2015. Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος.

Μια «υπερτράπεζα» -που θα ξεκινήσει με κουμπαρά 5 δισ. και σταδιακά θα φτάσει στα 20 δισ. ευρώ- θα είναι το «όπλο» στην προσπάθεια να προκληθεί το περίφημο... αναπτυξιακό σοκ, το οποίο θα επανεκκινήσει την οικονομία.

Για τον σκοπό αυτό θα υπάρξει ένα ολοκληρωμένο πλέγμα δράσεων: η προσέλκυση επενδύσεων από το εξωτερικό, η αποτελεσματική διαχείριση κοινοτικών κονδυλίων, η στήριξη των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, η δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, ακόμα και η χορήγηση εγγυήσεων για τις εξαγωγές....

Διαβάστε περισσότερα κάνοντας ΚΛΙΚ ΕΔΩ: http://www.ethnos.gr/article.asp?catid=22770&subid=2&pubid=64231201

Του Γιαννησ Παλαιολογοσ

Kathimerini, 9 Αύγουστος 2015. Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος.

Διαχωρίζει πλήρως τη θέση από το Σχέδιο Β του Γ. Βαρουφάκη και τις (όποιες) προετοιμασίες γίνονταν στο υπουργείο Οικονομικών για ένα παράλληλο νόμισμα ο Δημήτρης Παπαδημητρίου, επικεφαλής του Ινστιτούτου Οικονομικών Μελετών Levy στη Νέα Υόρκη. Ο κ. Παπαδημητρίου δηλώνει στην «Κ» ότι προώθησε την ιδέα του παράλληλου νομίσματος σε άτυπες συνομιλίες με στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ πριν από τις εκλογές του Ιανουαρίου, αλλά δεν βρήκε ανταπόκριση. Εκφράζει έκπληξη για τη συμμετοχή του Τζέιμς Κ. Γκάλμπρεϊθ στην ομάδα του Σχεδίου Β και δηλώνει άγνοια για το αν στην ομάδα συμμετείχε ο ερευνητής του Levy Ρόμπερτ Παρεντό, που έχει ασχοληθεί εις βάθος με το παράλληλο νόμισμα. Επιμένει, δε, ότι η δική του πρόταση αφορά τη δημιουργία ρευστότητας και μια πιο επεκτατική δημοσιονομική πολιτική εντός του ευρώ – και δεν αποτελεί το πρώτο βήμα στη μετάβαση σε νέο νόμισμα.

Διαβάστε περισσότερα κάνοντας ΚΛΙΚ ΕΔΩ: http://www.kathimerini.gr/826669/article/proswpa/synentey3eis/dhm-papadhmhtrioy-to-sxedio-varoyfakh-htan-ekplh3h-gia-mena

Naftemporiki.gr, 30 Ιουλίου 2015. Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος.

Η έκδοση IOU’s στο πλαίσιο ενός εγχειρήματος παράλληλου χρηματοπιστωτικού συστήματος δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί χωρίς την έγκριση της ΤτΕ και της ΕΚΤ, δηλώνει στη «Ν» ο πρόεδρος του Levy Economics Institute Δημήτρης Παπαδημητρίου, ο οποίος κληθείς να σχολιάσει τις πληροφορίες που βγήκαν στο φως της δημοσιότητας γύρω από το περιβόητο σχέδιο Βαρουφάκη χαρακτηρίζει στοιχείο «επιστημονικής φαντασίας» τα περί υποκλοπής των ΑΦΜ. Ο ίδιος πάντως υποστηρίζει ότι αντίστοιχες εναλλακτικές, υπό την προϋπόθεση ότι θα εφαρμοστούν με τον κατάλληλο τρόπο, δεν συνιστούν προθάλαμο επιστροφής στο εθνικό νόμισμα και παραπέμπει στην περίπτωση της Ελβετίας. Μεταξύ άλλων, διαπιστώνει ότι μετά από 6 μήνες διαπραγμάτευσης «δεν έχουν επιτευχθεί πολλά πράγματα» και ότι «δυστυχώς δεν υπάρχει άλλη λύση από το να ακολουθήσουμε το πρόγραμμα» που επιθυμούν οι ιθύνοντες της Ευρωζώνης.

Διαβάστε περισσότερα κάνοντας ΚΛΙΚ ΕΔΩ: http://www.naftemporiki.gr/finance/story/983872/dimpapadimitriou-sti-n-to-sxedio-baroufaki-den-exei-sxesi-me-tin-protasi-levy

Δημητρης Β. Παπαδημητριου και Μιχαλης Νικηφόρος

Kathimerini, 8 Μάρτιος 2015. Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος.

Παρά τη σκληρή διαπραγμάτευση που έλαβε χώρα στο Eurogroup μεταξύ της νεοεκλεγείσας κυβέρνησης και των υπουργών Οικονομικών της Ευρωζώνης και τη συμφωνία για την παράταση της δανειακής σύμβασης επί τέσσερις μήνες, δεν βρέθηκε λύση για το δύσκολο πρόβλημα της βιωσιμότητας του ελληνικού χρέους. Και όμως η αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους και οι συνεχιζόμενες διαρθρωτικές ανισορροπίες στην Ευρωζώνη παραμένουν επείγοντα ζητήματα....

Διαβάστε περισσότερα κάνοντας ΚΛΙΚ ΕΔΩ: http://www.kathimerini.gr/806500/opinion/epikairothta/politikh/h-anadiar8rwsh-toy-xreoys

Των Μιχάλης Νικηφόρος, Δημήτρης Β. Παπαδημητρίου και Gennaro Zezza

Capital.gr, 7 Μαρτίου 2015. Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος.

Η ελληνική οικονομική κρίση ξεκίνησε ως μια κρίση δημόσιου χρέους πριν από πέντε χρόνια. Ωστόσο, παρά την εφαρμογή της λιτότητας και ένα γενναίο «κούρεμα», το δημόσιο χρέος βρίσκεται σήμερα περίπου στο 175% του ελληνικού ΑΕΠ. Στο παρόν σημείωμα πολιτικής υποστηρίζουμε ότι το δημόσιο χρέος της Ελλάδας είναι ξεκάθαρα μη βιώσιμο και ότι απαιτείται μια πολύ σημαντική αναδιάρθρωση αυτού του χρέους προκειμένου να πάρει ξανά εμπρός η ελληνική οικονομία. Η επιμονή στη διατήρηση της τρέχουσας πολιτικής δεν είναι ρεαλιστική ούτε μπορεί να δικαιολογηθεί από ηθική σκοπιά.

Διαβάστε περισσότερα κάνοντας ΚΛΙΚ ΕΔΩ: http://www.capital.gr/News.asp?id=2248874

Του Δημήτρης Β. Παπαδημητρίου

HuffingtonPost.gr, 6 Ιανουάριος 2015. Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος.

Κοιτάμε προς τα εμπρός, στον νέο χρόνο και τις εκλογές του Ιανουαρίου. Αλλά θα ήταν απερίσκεπτο να μην διδαχθούμε από μια ματιά στο παρελθόν επίσης.

Στην οικονομική συνδιάσκεψη «Europe At The Crossroads», συμμετείχε ένα ετερογενές σύνολο διαμορφωτών πολιτικής με πολλές διαφωνίες σχετικά με το ποια είναι η καλύτερη πορεία προς την ανάπτυξη.

Διαβάστε περισσότερα κάνοντας ΚΛΙΚ ΕΔΩ: http://www.huffingtonpost.gr/dimitri-papadimitriou/-2015-_1_b_6423032.html?utm_hp_ref=greece

Των Δημήτρη Β. Παπαδημητρίου και Taun R. Toay

Capital.gr, 14 Δεκέμβριος 2014. Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος.

Ανάμεσα στα πολλά δεινά που αντιμετωπίζει η Ελλάδα κατά τη διάρκεια της συνεχιζόμενης κρίσης είναι η έλλειψη πρόσβασης των επιχειρήσεων και των ιδιωτών, σε πολλές φτωχές περιοχές της χώρας, στο χρηματοπιστωτικό σύστημα. Πολλές νεοσύστατες και μικρές επιχειρήσεις δεν έχουν πρόσβαση στο τραπεζικό δανεισμό προκειμένου να επεκτείνουν τις επιχειρηματικές τους δραστηριότητες, ενώ εκείνοι που έχουν πρόσβαση σε πίστωση δανείζονται με υψηλά επιτόκια, τα οποία κυμαίνονται κατά μέσο όρο στο 8% (στα υψηλότερα επίπεδα από τη συμμετοχή της Ελλάδας στην Ευρωπαϊκή Οικονομική και Νομισματική Ένωση), παρά τα χαμηλά επίπεδα-ρεκόρ που διατηρεί επί του παρόντος στα επιτόκια της η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ).

Διαβάστε περισσότερα κάνοντας ΚΛΙΚ ΕΔΩ: http://www.capital.gr/News.asp?id=2180214

Capital.gr, 13 Δεκέμβριος 2014. Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος.

Μια πρόταση για το πρόβλημα του δημοσίου χρέους στην ευρωζώνη συνολικά ήταν το αντικείμενο της ημερίδας που πραγματοποίησε, σήμερα το μεσημέρι, η τριμηνιαία επιθεώρηση «Θέσεις» και το Levy Economics Institute.

Διαβάστε περισσότερα κάνοντας ΚΛΙΚ ΕΔΩ: http://www.capital.gr/News.asp?id=2180217

Του Jan Kregel

Capital.gr, 7 Δεκέμβριος 2014. Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος.

Αποτελεί αναμφισβήτητο γεγονός ότι, ενώ υπάρχουν ένθερμοι επικριτές των μη συμβατικών μέτρων νομισματικής πολιτικής που υιοθετήθηκαν από τις κεντρικές τράπεζες για την αντιμετώπιση της κρίσης του 2008, υπάρχει σχεδόν μια ευρεία αποδοχή της άποψης ότι οι συνθήκες θα ήταν πολύ χειρότερες αν δεν είχαν ληφθεί τα εν λόγω μέτρα. Μια πιθανή εξήγηση για τη γενική συναίνεση που επικρατεί σχετικά με τις θετικές επιπτώσεις αυτών των μέτρων πολιτικής ίσως να οφείλεται στο γεγονός ότι μπορεί να ισχυριστεί κάποιος ότι φέρουν τη σφραγίδα τόσο του Milton Friedman όσο και του John Maynard Keynes.

Διαβάστε περισσότερα κάνοντας ΚΛΙΚ ΕΔΩ: http://www.capital.gr/News.asp?id=2174693

Του Χ. Ι. Πολυχρονίου

Capital.gr, 1 Δεκέμβριος 2014. Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος.

Πριν από λίγες ημέρες πραγματοποιήθηκε το δεύτερο ετήσιο διεθνές συνέδριο του Levy Economics Institute στην Αθήνα με θέμα τη συνεχιζόμενη κρίση στην ευρωζώνη. Σημαντικοί και διακεκριμένοι ομιλητές από τον ακαδημαϊκό, τον τραπεζικό και τον επενδυτικό τομέα τίμησαν με την παρουσία τους το συνέδριο που έφερε τον τίτλο «Η Ευρώπη στο σταυροδρόμι—Μια ένωση λιτότητας ή αναπτυξιακής σύγκλισης;» . . .

Διαβάστε περισσότερα κάνοντας ΚΛΙΚ ΕΔΩ: http://www.capital.gr/Articles.asp?id=2167746

Sofokleousin.gr, 24 Νοεμβρίου 2014. Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος.

Είναι ένας από τους Γερμανούς «σοφούς», όπως είναι γνωστοί οι πέντε κορυφαίοι οικονομικοί σύμβουλοι της καγκελαρίου Μέρκελ. Ο ίδιος ωστόσο δεν μιλάει ως Γερμανός. Αντιθέτως, στρέφει τα βέλη της άτεγκτης κριτικής του ενάντια στο Βερολίνο και επιτίθεται με καυστική διάθεση στις επιλογές της κυβέρνησης Μέρκελ.

Διαβάστε περισσότερα κάνοντας ΚΛΙΚ ΕΔΩ: http://www.sofokleousin.gr/archives/200208.html

Capital.gr, 24 Νοεμβρίου 2014. Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος.

Στους πανηγυρισμούς της κυβέρνησης για την ανάπτυξη και το πρωτογενές πλεόνασμα, σε αντιδιαστολή με τις επιφυλάξεις τον αγορών για την βιωσιμότητα του χρέους αναφέρεται ο πρόεδρος του Levy Economics Institute, Δημήτρης Παπαδημητρίου και παρουσιάζει τις εκτιμήσεις για το μέλλον της ελληνικής οικονομίας και την διάρκεια ζωής του Μνημονίου.

Διαβάστε περισσότερα κάνοντας ΚΛΙΚ ΕΔΩ: http://www.capital.gr/capitaltv/video.asp?id=2839

Του Δημητρησ Παπαδημητριου

Kathimerini, 23 Νοεμβρίου 2014. Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος.

O​​ι συνεταιριστικές τράπεζες της Ελλάδας έχουν βεβαρημένο παρελθόν. Το ιστορικό των καταθέσεων κάτω από το τραπέζι, των καταχρηστικών δανείων που βρίσκονται εκτός βιβλίων, των δωροδοκιών και του νεποτισμού δεν είναι απλές φήμες. Σε ό,τι αφορά τη θετική πλευρά των πραγμάτων, αυτές οι τράπεζες έχουν ήδη μια βασική δομή. Αν μπορέσουν να επινοήσουν μια νέα κατάσταση για τη λειτουργία τους, θα μπορέσουν να εξυπηρετήσουν τον ελληνικό λαό, τα νοικοκυριά και τις μικρές επιχειρήσεις, που έχουν αποκλειστεί από τον τραπεζικό κόσμο. Με τις σωστές μεταρρυθμίσεις θα είναι η μεγαλύτερη ελπίδα μας για να αντιμετωπίσουμε τις προκλήσεις του χρηματοπιστωτικού συστήματος και να προωθήσουμε την ανάπτυξη που χρειάζεται για την ανάκαμψη της χώρας.

Διαβάστε περισσότερα κάνοντας ΚΛΙΚ ΕΔΩ: http://www.kathimerini.gr/793153/article/oikonomia/ellhnikh-oikonomia/apoyh-mia-lysh-gia-tis-ependyseis

Real.gr, 24 Νοεμβρίου 2014. Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος.

«Η ελπίδα δεν βρίσκεται στην υπομονή, αλλά στην αλλαγή πολιτικής». Αυτό είναι το μήνυμα που έστειλε ο υπεύθυνος προγράμματος του ΣΥΡΙΖΑ Γιάννης Δραγασάκης από το συνέδριο του ινστιτούτου Levy, στο εσωτερικό της χώρας, με αφορμή τις συζητήσεις που γίνονται γύρω από την παράταση των μνημονίων, τονίζοντας ότι «το πρόβλημα δεν είναι ο χρόνος, αλλά η ουσία της πολιτικής που ασκείται από τη σημερινή κυβέρνηση».

Διαβάστε περισσότερα κάνοντας ΚΛΙΚ ΕΔΩ: http://www.real.gr/DefaultArthro.aspx?page=arthro&id=370865&catID=11

Τα Νέ, 22 Νοεμβρίου 2014. Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος.

Μια κυβέρνηση με κορμό τον ΣΥΡΙΖΑ μπορεί να πετύχει αν κυβερνήσει μαζί με τον ελληνικό λαό, τόνισε ο βουλευτής του κόμματος και αντιπρόεδρος της Βουλής, Γιάννης Δραγασάκης, μιλώντας σε συνέδριο που οργάνωσε στην Αθήνα το Ινστιτούτο Levy.

Διαβάστε περισσότερα κάνοντας ΚΛΙΚ ΕΔΩ: http://www.tanea.gr/news/politics/article/5182811/dragasakhs-oi-prowres-ekloges-den-einai-ektroph-alla-dhmokratikh-dieksodos/

Capital.gr, 22 Νοεμβρίου 2014. Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος.

Η τακτική της περικοπής μισθών στην Ευρώπη ήταν εξαιρετικά αποτυχημένη και στην Ελλάδα τα αποτέλεσμα ήταν ακόμα χειρότερα, είπε κατά την διάρκεια της ομιλία του στο συνέδριο του Levy Economics Institute, ο πρώην αναπληρωτής ΥΠΟΙΚ της Γερμανίας Heiner Flassbeck.

Διαβάστε περισσότερα κάνοντας ΚΛΙΚ ΕΔΩ: http://www.capital.gr/News.asp?id=2163973a

Ethnos.gr, 22 Νοεμβρίου 2014. Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος.

Τα ερωτήματα, πολλά και απολύτως επίκαιρα. Οι ομιλητές, όλοι τους εξέχοντες και «μέσα στα πράγματα». Ο τόπος, κατάλληλος. Και η χρονική συγκυρία, «ιδανική». Μπορεί η ευρωπαϊκή περιφέρεια να επιστρέψει στην ανάπτυξη; Μπορεί η Ευρώπη να εξελιχθεί από ένωση λιτότητας σε ένωση αναπτυξιακής σύγκλισης; Μπορεί η ανάκαμψη να θωρακιστεί απέναντι στις απειλές; Μπορεί η Ελλάδα να βγει από την κρίση και πώς;

Διαβάστε περισσότερα κάνοντας ΚΛΙΚ ΕΔΩ: http://www.ethnos.gr/article.asp?catid=22770&subid=2&pubid=64097567

Kathimerini, 21 Νοεμβρίου 2014. Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος.

Διεθνές συνέδριο με θέμα «Η Ευρώπη στο σταυροδρόμι: Ενωση λιτότητας ή αναπτυξιακής σύγκλισης;» πραγματοποιείται σήμερα και αύριο, 21-22 Νοεμβρίου, στο Μέγαρο Διεθνές Συνεδριακό Κέντρο Αθηνών. Το συνέδριο διοργανώνεται από το Levy Economics Institute of Bard College, σε συνεργασία με το Levy Institute and Economia Civile και με τη στήριξη του Ford Foundation, του Friedrich-Ebert-Stiftung και του Μαρινόπουλου Α.Ε. . . .

Διαβάστε περισσότερα κάνοντας ΚΛΙΚ ΕΔΩ: http://www.kathimerini.gr/792882/article/oikonomia/ellhnikh-oikonomia/enwsh-litothtas-h-anapty3iakhs-sygklishs

Του Ηλία Γ. Μπέλλου

Kourdisto Portocali, 22 Νοεμβρίου 2014. Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος.

Σε εξέλιξη βρίσκονται από χθες στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών οι εργασίες του δεύτερου μέσα σε λίγες μέρες συνεδρίου του Levy Economics Institute of Bard College στην Αθήνα. Το Levy Institute του Bard College της Νέας Υόρκης ασκεί αυξημένη επιρροή στην δημόσια διεθνή οικονομική και επιχειρηματική συζήτηση διεθνώς και λειτουργεί de facto συχνά ως άτυπο συμβουλευτικό σώμα διαμόρφωσης οικονομικής πολιτικής. Πρόεδρός του είναι ο Έλληνας καθηγητής οικονομικών Δημήτρης Παπαδημητρίου και στο διοικητικό του συμβούλιο συμμετέχουν κορυφαίοι οικονομικοί παράγοντες όπως ο επικεφαλής της Morgan Stanley, Martin L. Leibowitz, ο καθηγητής οικονομικών του πανεπιστημίου Columbia, Joseph Stiglitz και ο ομόλογός του από το Harvard University, William Julius Wilson.

Διαβάστε περισσότερα κάνοντας ΚΛΙΚ ΕΔΩ: http://kourdistoportocali.com/post/39588/levi

Tovima.gr, 22 Νοεμβρίου 2014. Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος.

Μια κυβέρνηση με κορμό τον ΣΥΡΙΖΑ μπορεί να πετύχει αν κυβερνήσει μαζί με τον ελληνικό λαό, τόνισε ο βουλευτής του κόμματος και αντιπρόεδρος της Βουλής, Γιάννης Δραγασάκης, μιλώντας σε συνέδριο που οργάνωσε στην Αθήνα το Ινστιτούτο Levy.

Διαβάστε περισσότερα κάνοντας ΚΛΙΚ ΕΔΩ: http://www.tovima.gr/politics/article/?aid=653185

BankingNews.gr, 22 Νοεμβρίου 2014. Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος.

«Το ζήτημα για τα κράτη μέλη της Ευρώπης είναι να αυξηθούν οι εξαγωγές τους» . . .

Διαβάστε περισσότερα κάνοντας ΚΛΙΚ ΕΔΩ: http://www.bankingnews.gr/οικονομία/item/170068-jan-kregel-παν-μιο-tallinn-η-λύση-για-την-κρίση-δεν-μπορεί-να-βρεθεί-μόνο-από-την-ελλάδα-αλλά-και-από-άλλα-κράτη-με-πλεόνασμα/170068-jan-kregel-παν-μιο-tallinn-η-λύση-για-την-κρίση-δεν-μπορεί-να-βρεθεί-μόνο-από-την-ελλάδα-αλλά-και-από-άλλα-κράτη-με-πλεόνασμα.html

Katerina Prifti

HuffingtonPost.gr, 22 Νοεμβρίου 2014. Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος.

Ο ΣΥΡΙΖΑ, σε αντίθεση με την κυβέρνηση, δεν συνιστά πολιτικό κίνδυνο αλλά δύναμη ελπίδας και προοπτικής για όλη την Ευρώπη, υποστήριξε ο ο αντιπρόεδρος της Βουλής, Γιάννης Δραγασάκης από το βήμα του ετήσιου συνεδρίου του Ινστιτούτου Levy. Aπευθυνόμενος δε σε ένα διεθνές ακροατήριο με βαθιά γνώση των θεμάτων της παγκόσμιας οικονομίας ανέλυσε τις βασικές επιδιώξεις του κόμματος του για το χρέος τονίζοντας πως το πρόγραμμα που έχει καταρτιστεί δεν είναι απλά «αντιμνημονιακό» αλλά στοχεύει στην υιοθέτηση ενός νέου τρόπου ανάπτυξης και παραγωγικού υποδείγματος.

Διαβάστε περισσότερα κάνοντας ΚΛΙΚ ΕΔΩ: http://www.huffingtonpost.gr/2014/11/22/-dragasakis-levy-omilia_n_6203770.html?utm_hp_ref=greece

Γιαννησ Παλαιολογοσ

Kathimerini, 22 Νοεμβρίου 2014. Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος.

Μια νέα συμφωνία που θα προβλέπει το πάγωμα του δημοσίου χρέους της χώρας σε συνδυασμό με την αναστολή καταβολής τόκων, πρότεινε ο πρόεδρος του Levy Economics Institute, κ. Δημήτρης Παπαδημητρίου, μιλώντας κατά την πρώτη ημέρα του συνεδρίου του ινστιτούτου Levy με τίτλο «Η Ευρώπη σε Σταυροδρόμι». Το σενάριο αυτό προϋποθέτει σύμφωνα με τον κ. Παπαδημητρίου μια πολιτική συμφωνία, οι προοπτικές για την επίτευξη της οποίας, είναι όπως διαπίστωσε, περιορισμένες. Ο πρόεδρος του Ινστιτούτου Levy παρέπεμψε στα παράδειγμα της Γερμανίας, μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, που ήταν ουσιαστικά ένας συνδυασμός σχεδίου Μάρσαλ, διαγραφής χρέους και αναστολής καταβολής τόκων, για να υποστηρίξει ότι, με παρόμοιο τρόπο, η Ελλάδα θα κατορθώσει να μειώσει το τεράστιο ποσοστό ανεργίας και να επανεκκινήσει την οικονομία της.

Διαβάστε περισσότερα κάνοντας ΚΛΙΚ ΕΔΩ: http://www.kathimerini.gr/793075/article/oikonomia/ellhnikh-oikonomia/d-papadhmhtrioy--pagwma-xreoys-kai--anastolh-katavolhs-tokwn

Capital.gr, 21 Νοεμβρίου 2014. Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος.

«Οι προοπτικές για τη χώρα δεν θα είναι πολύ ενθαρρυντικές». Αυτό δήλωσε ο Πρόεδρος του Levy Economics Institute, Δημήτρης Παπαδημητρίου ανοίγοντας το ετήσιο συνέδριο του εν λόγω ινστιτούτου με θέμα «Η Ευρώπη σε σταυροδρόμι: μια Ένωση λιτότητας ή αναπτυξιακής σύγκλισης» (Αθήνα, 21-22 Νοεμβρίου). . . .

Διαβάστε περισσότερα κάνοντας ΚΛΙΚ ΕΔΩ: http://www.capital.gr/News.asp?id=2163039

Bank Wars, 23 Νοεμβρίου 2014. Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος.

«Οι προοπτικές για τη χώρα δεν θα είναι πολύ ενθαρρυντικές». Αυτό δήλωσε ο Πρόεδρος του Levy Economics Institute, Δημήτρης Παπαδημητρίου ανοίγοντας το ετήσιο συνέδριο του εν λόγω ινστιτούτου με θέμα «Η Ευρώπη σε σταυροδρόμι: μια Ένωση λιτότητας ή αναπτυξιακής σύγκλισης» (Αθήνα, 21-22 Νοεμβρίου). . . .

Διαβάστε περισσότερα κάνοντας ΚΛΙΚ ΕΔΩ: http://www.bankwars.gr/2014/11/Δ-Παπαδημητρίου-levy-institute-Η-Ελλάδα-παραμένε/

Συνέντευξη στον Αλέξανδρο Κλώσσα

Capital.gr, 18 Νοεμβρίου 2014. Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος.

Καλοδεχούμενο γεγονός το ενδεχόμενο του τέλους της ύφεσης στην Ελλάδα, αλλά ο δρόμος προς την ανάκαμψη είναι ακόμη μακρύς, εκτιμά στη συνέντευξη που παραχώρησε στο Capital.gr, o κ. Χ. Ι. Πολυχρονίου Ερευνητής και Policy Fellow στο Levy Economics Institute of Bard College της Νέας Υόρκης. Όπως σημειώνει οι θετικοί ρυθμοί ανάπτυξης είναι αποτέλεσμα της σταθεροποίησης της ύφεσης, ως αποτέλεσμα μιας καταστροφικής συρρίκνωσης του ΑΕΠ. Ο σχεδιασμός ενός αναπτυξιακού σχεδίου, είναι απαραίτητος, ωστόσο δεν το επιτρέπει ο δημοσιονομικός ζουρλομανδύας της ΕΕ, αναφέρει ο κ. Πολυχρονίου και προσθέτει ότι οι ισχυρισμοί περί βιωσιμότητας του ελληνικού χρέους μπορούν να θεωρηθούν μόνο ως χονδροκομμένο αστείο. . . .

Διαβάστε περισσότερα κάνοντας ΚΛΙΚ ΕΔΩ: http://www.capital.gr/news.asp?id=2158815

Του Jörg Bibow

Capital.gr, 16 Νοεμβρίου 2014. Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος.

Σε αντίθεση με τoν πρόσφατο ισχυρισμό της γερμανίδας καγκελαρίου Άνγκελα Μέρκελ, η ευρω-κρίση δεν έχει σχεδόν τελειώσει, αλλά παραμένει άλυτη, αφήνοντας την ευρωζώνη εξαιρετικά ευάλωτη σε ανανεωμένες πιέσεις. Στην πραγματικότητα, καθώς οι συμφωνηθείσες μεταρρυθμίσεις έχουν αποτύχει μέχρι στιγμής να μετατρέψουν τον ελαττωματικό και δυσλειτουργικό σχεδιασμό του ευρώ σε ένα βιώσιμο καθεστώς, η σημερινή ηρεμία στις χρηματοπιστωτικές αγορές είναι παραπλανητική και είναι απίθανο να διαρκέσει. Το ουσιαστικό ελάττωμα του καθεστώτος του ευρώ και η απόλυτη πηγή ευπάθειας είναι η αποσύνδεση των θεσμών της κεντρικής τράπεζας και του υπουργείου Οικονομικών (δηλαδή ενός ευρω-θησαυροφυλακίου) από τη νομισματική ένωση. . . .

Διαβάστε περισσότερα κάνοντας ΚΛΙΚ ΕΔΩ: http://www.capital.gr/News.asp?id=2158107

NewsBomb, 6 Νοεμβρίου 2014. Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος.

Το Levy Economics Institute of Bard College και το Economia Civile συνδιοργανώνουν, με τη στήριξη του Ford Foundation και του Friedrich-Ebert-Stiftung, το 2ο Ετήσιο Συνέδριο για την κρίση στην ευρωζώνη με θέμα: Η ΕΥΡΩΠΗ ΣΤΟ ΣΤΑΥΡΟΔΡΟΜΙ—ΜΙΑ ΕΝΩΣΗ ΛΙΤΟΤΗΤΑΣ Ή ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗΣ ΣΥΓΚΛΙΣΗΣ;

Διαβάστε περισσότερα κάνοντας ΚΛΙΚ ΕΔΩ: http://www.newsbomb.gr/oikonomia/news/story/518702/2o-etisio-synedrio-levy-economics-institute-of-bard-college

Του Mario Tonveronachi

Capital.gr, 12 Οκτωβρίου 2014. Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος.

Η πρόσφατη κρίση αύξησε τον κατακερματισμό των ευρωπαϊκών χρηματοπιστωτικών αγορών, ιδίως στον τομέα των τραπεζικών υπηρεσιών στη ζώνη του ευρώ. Η αλληλεπίδραση του μη βιώσιμου δημόσιου χρέους και η κακή κατάσταση των τραπεζικών ισολογισμών λειτούργησε σαν τροχοπέδη στην αποτελεσματική εφαρμογή της νομισματικής πολιτικής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) και προσέλκυσε μεγάλη προσοχή, καθώς και διάφορες προτάσεις για μεταρρύθμιση. Ενώ η αρχιτεκτονική που σχεδιάστηκε με βάση τη Συνθήκη του Μάαστριχτ παραμένει ατελής, διότι δεν διαθέτει μια κεντρική δημοσιονομική αρχή, η πρόσφατη κρίση έχει εστιάσει την προσοχή σε ένα εγγενές πρόβλημα του σχεδιασμού του ευρώ (δηλαδή την εξάρτηση των εθνικών τραπεζικών συστημάτων στις συνθήκες που επικρατούν στην εγχώρια οικονομία τους). Με άλλα λόγια, η νομισματική ένωση είναι μια αναγκαία αλλά ανεπαρκής προϋπόθεση για τη δημιουργία μιας ενιαίας χρηματοπιστωτικής αγοράς....

Διαβάστε περισσότερα κάνοντας ΚΛΙΚ ΕΔΩ: http://www.capital.gr/News.asp?id=2129260

Του Andrea Terzi

Capital.gr, 27 Σεπτεμβρίου 2014. Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος.

Με τη δημιουργία της Οικονομικής και Νομισματικής Ένωσης και του ευρώ, το εθνικό δημόσιο χρέος των κρατών-μελών της ευρωζώνης έγινε ιδιαίτερα ευαίσθητο αναφορικά με την πίστωση. Ενώ οι δυνητικά αποσταθεροποιητικές επιπτώσεις των δυσμενών κυκλικών συνθηκών στο πιστωτικά ευαίσθητο χρέος είχε σοβαρά υποτιμηθεί, ο σχεδιασμός ήταν εκ προθέσεως, διαμορφωμένος στο πλαίσιο της άποψης που πρέσβευαν οι Friedman-Fischer-Buchanan ότι κανένας κανόνας «νομισματοποίησης» δεν παρέχει ισχυρό μέσο για την πειθαρχεία της κρατικής συμπεριφοράς. Ωστόσο, παρά το γεγονός ότι οι περισσότερες χώρες ακολουθούν κάποιο είδος κανόνα «μη νομισματοποίησης», ο κανόνας που ασπάστηκε η ευρωζώνη ήταν ξεχωριστός, καθώς επίσης εμπόδισε τη νομισματοποίηση για το χρέος στη δευτερογενή αγορά....

Διαβάστε περισσότερα κάνοντας ΚΛΙΚ ΕΔΩ: http://www.capital.gr/NewsTheme.asp?id=2118586

Συνέντευξη στην Γωγώ Κατσέλη

Elefteros Typos, 14 Σεπτεμβρίου 2014. Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος.

Eνα γενναίο κούρεμα είναι η μόνη λύση για τη βιωσιμότητα του ελληνικού δημόσιου χρέους, σύμφωνα με τον πρόεδρο του Levy Economics Intitute της Νέας Υόρκης, κ. ∆ημήτρη Παπαδημητρίου. Μιλώντας στον Ελεύθερο Τύπο της Κυριακής, ο γνωστός οικονομολόγος επισημαίνει ότι η ανάπτυξη περνά από τη μείωση της φορολογίας, τις δημόσιες επενδύσεις και τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας.

Capital.gr, 14 Σεπτεμβρίου 2014. Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος.

Έρευνα του Levy Institute, που υπογράφουν οι Martin Binder και Alex Coad, αναλύει τον πολυεπίπεδο αντίκτυπο της ανεργίας, στα άτομα που έχασαν την εργασία τους. Επίσης προτείνει δράσεις που θα μπορούσαν να διδάξουν στο άτομο τις απαραίτητες ψυχολογικές ικανότητες για να μπορέσει να αντιμετωπίσει τα δυσμενή γεγονότα της ζωής.

Διαβάστε περισσότερα κάνοντας ΚΛΙΚ ΕΔΩ: http://www.capital.gr/News.asp?id=2108005

Συνεντευξη στον Χ.Ι. Πολυχρονιου

Enet.gr, 14 Σεπτεμβρίου 2014. Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος.

Η συνέντευξη που ακολουθεί με τον Δημήτρη Β. Παπαδημητρίου, πρόεδρο του διεθνούς φήμης Levy Economics Institute της Νέας Υόρκης, εκτελεστικό αντιπρόεδρο και καθηγητή Οικονομικών στην έδρα «Jerome Levy» στο Bard College, αφορά τα γραφήματα για τη δήθεν ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας, προτάσεις για την ενίσχυση της χρηματοδότησης των μικρομεσαίων επιχειρήσεων και της δημοσιονομικής πολιτικής, τον ελαττωματικό σχεδιασμό της ευρωπαϊκής νομισματικής ένωσης και το μέλλον της Ευρωζώνης.

Διαβάστε περισσότερα κάνοντας ΚΛΙΚ ΕΔΩ: http://www.enet.gr/?i=news.el.article&id=447297

Ethnos, 1 Σεπτέμβριο 2014. Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος.

Εληξε η κρίση στην Ελλάδα; Αυτό είναι το κύριο ερώτημα στο οποίο καλείται να μας απαντήσει ο διακεκριμένος οικονομολόγος Δημήτρης Β. Παπαδημητρίου, πρόεδρος του διεθνούς κύρους Levy Economics Institute της Νέας Υόρκης και καθηγητής Οικονομικών στην έδρα «Jerome Levy» στο Bard College.

Διαβάστε περισσότερα κάνοντας ΚΛΙΚ ΕΔΩ: http://www.ethnos.gr/article.asp?catid=22770&subid=2&pubid=64056764#

BankingNews.gr, 22 Αυγούστου 2014. Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος.

Η ανεργία στην Ελλαδα έχει εκτοξευθεί σε δυσθεώρητα ύψη, με πάνω από 1,3 εκατομμύρια να είναι άνεργοι

Μήπως οι Ευρωπαίοι δανειστές θέλουν την ανεργία στην Ελλάδα να αυξάνεται;

Μήπως τελικά δεν θέλουν να μειωθούν οι εκατοντάδες χιλιάδες άνεργοι στη χώρα που έχουν επιβάλει σκληρή λιτότητα;

Αυτά είναι μόνο μερικά από τα ερωτήματα που θέτει ο καθηγητής Δημήτρης Παπαδημητρίου, πρόεδρος του Levy Economics Institute του Bard College σε άρθρο του στη Huffington Post, στο οποίο και θίγει τις ανύπαρκτες προσπάθειες μείωσης της ανεργίας.

Διαβάστε περισσότερα κάνοντας ΚΛΙΚ ΕΔΩ: http://www.bankingnews.gr/τεχνική-ανάλυση-εκθέσεις/item/157191-levy-μήπως-οι-ευρωπαίοι-δεν-θέλουν-να-«ρίξουν»-την-ανεργία-στην-ελλάδα.html

Του Δημητρησ Παπαδημητριου

Kathimerini.gr, 27 Αυγούστου 2014. Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος.

Θέλουν οι Ευρωπαίοι δανειστές ν’ αυξηθεί και άλλο η ανεργία στην Ελλάδα; Φαίνεται πως ναι. Η προσήλωση της τρόικας στην οικονομική πολιτική της λιτότητας είναι αταλάντευτη. Εν τω μεταξύ, το ποσοστό ανεργίας στην Ελλάδα έχει αυξηθεί σε νέο αναπάντεχο ύψος. Σε συνολικό πληθυσμό 9,33 εκατ. ανθρώπων, το 1,3 εκατ. είναι εκτός εργασίας. Η απασχόληση έχει καταρρεύσει υπό το βάρος μέτρων που απαίτησε η τριάδα των δανειστών και στα οποία συναίνεσαν τρεις διαδοχικές ελληνικές κυβερνήσεις. Η ύφεση είναι βαθύτερη και πιο μακροχρόνια απ’ ό,τι ήταν κατά τη διάρκεια της Μεγάλης Υφεσης. Παρά τα συγχαρητήρια που δέχτηκε η Ελλάδα μετά την επιστροφή της στις αγορές ομολόγων, στην πραγματικότητα η κρίση κλιμακώνεται. Από τις πολλές δυσκολίες που αντιμετωπίζει, η ανεργία έχει αναδειχτεί η βασική πρόκληση για την Ελλάδα. Υπάρχει λύση, η οποία θα πρέπει να είναι στην κορυφή της ατζέντας όταν συνεχιστούν οι συζητήσεις στο Παρίσι τον Σεπτέμβριο….

Διαβάστε περισσότερα κάνοντας ΚΛΙΚ ΕΔΩ: http://www.kathimerini.gr/781244/article/oikonomia/ellhnikh-oikonomia/pws-mporei-na-vgei-apo-to-adie3odo-ths-anergias-h-ellada

Του Χ. Ι. Πολυχρονιου

Enet.gr, 24 Αυγούστου 2014. Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος.

Παρά τα εκατομμύρια τουριστικών αφίξεων, η επίδραση του τουρισμού στην απασχόληση είναι μηδαμινή, καθώς ο τζίρος του παραμείνει 30% χαμηλότερα από το υψηλό του 2008 ** Οι συγγραφείς της έκθεσης προτείνουν την υιοθέτηση ενός μείγματος δημοσιονομικής πολιτικής με άμεση προτεραιότητα τη μείωση των άμεσων και έμμεσων φόρων και τη δημόσια χρηματοδότηση της απασχόλησης...

Διαβάστε περισσότερα κάνοντας ΚΛΙΚ ΕΔΩ: http://www.enet.gr/?i=news.el.politikh&id=444261

Capital.gr, 20 Αυγούστου 2014: http://www.capital.gr/NewsTheme.asp?id=2089509

Τις προοπτικές της οικονομικής ανάκαμψης εφόσον η Ελλάδα συνεχίσει να ακολουθεί τη στρατηγική της τρόικας για δημοσιονομική λιτότητα και εσωτερική υποτίμηση, με στόχο την αύξηση της ανταγωνιστικότητας και ως εκ τούτου των εξαγωγών, εξετάζει ανάλυση του Levy Economics Institute of Bard College, που υπογράφουν οι Δημήτρης Παπαδημητρίου, Μιχάλης Νικηφόρος και Gennaro Zezza.

Σύμφωνα με τα όσα υποστηρίζουν οι συντάκτες, η άνευ προηγουμένου συρρίκνωση των πραγματικών και ονομαστικών μισθών μπορεί να χρειαστεί αρκετό καιρό για εμφανίσει τα αποτελέσματά της στο εμπόριο, ενώ οι επιπτώσεις των χαμηλότερων τιμών στον τουρισμό δεν θα δημιουργήσουν επαρκή έσοδα από το εξωτερικό για την επίτευξη ενός πρωτογενούς πλεονάσματος που θα υπερκεράσει τη δημοσιονομική λιτότητα.

Όπως τονίζουν, χρειάζεται επειγόντως μια στροφή στη δημοσιονομική πολιτική, προς χαμηλότερη φορολογία και δημιουργία θέσεων εργασίας.

Τα «ευχολόγια» του ΔΝΤ

Στην τελευταία αξιολόγησης της επίδοσης της ελληνικής οικονομίας το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο, εμφανίζεται πιο αισιόδοξο για το μέλλον της χώρας, λέγοντας ότι εμφανίζει «αρχικά σημάδια οικονομικής σταθεροποίησης», καθώς η ετήσια συρρίκνωση του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντων (ΑΕΠ), κατά τα τελευταία τρίμηνα είναι μικρότερη και η ανεργία έχει υποχωρήσει οριακά, αναφέρεται στην ανάλυση.

Το ΔΝΤ επαινεί την κυβέρνηση για την επίτευξη πρωτογενούς πλεονάσματος το 2013 άνω του στόχου και νωρίτερα του προβλεπόμενου χρονοδιαγράμματος, αλλά συνεχίζει να προτείνει περαιτέρω δημοσιονομική σύσφιξη για το κλείσιμο του δημοσιονομικού κενού την επόμενη χρονιά και τη διασφάλιση πρωτογενούς πλεονάσματος άνω του 4% του ΑΕΠ, που απαιτείται για την επίτευξη των στόχων της τρόικας σχετικά με τη μείωση του χρέους. Επιπροσθέτως, το ΔΝΤ, αναμένει ότι η ανάπτυξη του ΑΕΠ θα ξεπεράσει το 2%, για να κλείσει το κενό έως το 2019.

Η ανάλυση του οικονομικού ινστιτούτου Levy, αμφισβητεί την οπτική του ΔΝΤ και τις πολιτικές που πηγάζουν από αυτήν, υποστηρίζοντας ότι πρόκειται για ευχολόγια.

Ειδικότερα, προκειμένου η ανάπτυξη να ξεπεράσει το 2%, ορισμένες συνιστώσες της συνολικής ζήτησης θα πρέπει να αρχίσουν να αυξάνονται. Μια σημαντική αύξηση στις ιδιωτικές επενδύσεις θα απαιτηθεί, με μια σύνθεση ευνοϊκή για την επέκταση των εξαγωγών, ενώ οι μισθοί αυξάνονται σύμφωνα με την παραγωγικότητα, επιτρέποντας την ανάπτυξη της εγχώριας κατανάλωσης. Ωστόσο, όπως σημειώνουν οι αναλυτές, συνήθως οι επενδύσεις αυξάνονται παράλληλα με την αναμενόμενη κερδοφορία. Στην περίπτωση της Ελλάδας, η εγχώρια οικονομία βρίσκεται σε ύφεση - και διατηρείται σε αυτή την κατάσταση από τη δημοσιονομική λιτότητα – ενώ η εξωτερική ζήτηση είναι στάσιμη, δημιουργώντας χαμηλότερες προσδοκίες για μια ανάκαμψη της κερδοφορίας. Επιπροσθέτως, η υπόθεση ότι η δημοσιονομική λιτότητα δεν έχει καμία επίπτωση – ή έχει θετική επίδραση – στον ανάπτυξη, έχει απαξιωθεί από σειρά γεγονότων από την αρχή της κρίσης στην ευρωζώνη. Τα αποτελέσματα προσομοίωσης του μακροοικονομικού μοντέλου για την Ελλάδα, του Levy Institute, καθιστούν αδύνατο για μια πολιτική παρατεταμένης δημοσιονομικής προσαρμογής να επιτύχει, εκτός και εάν ένα μεγάλο και αυξανόμενο πλεόνασμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών επιτευχθεί, κάτι που πιθανότατα είναι αδύνατο να συμβεί στο ορατό μέλλον.

Παραγωγή και απασχόληση

Αντιπαραβάλλοντας και αναλύοντας στοιχεία της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής, για την ανεργία και τον πληθυσμό, οι αναλυτές αναφέρουν ότι η οριακή μείωση του ποσοστού ανεργίας και η σταθεροποίηση της απασχόλησης, που έχει παρατηρηθεί τους τελευταίους μήνες, δεν είναι συνέπεια δημιουργίας νέων θέσεων εργασίας αλλά σχετίζεται με την μείωση του πληθυσμού που έχει υποχωρήσει στα επίπεδα του 2004.

Επίσης η παρατηρούμενη φυγή των νέων Ελλήνων στο εξωτερικό και υποχώρηση της μετανάστευσης εξειδικευμένων εργατών στην Ελλάδα, θα συνεχιστεί. Αυτή η διττή απώλεια ανθρώπινου κεφαλαίου είναι ακόμη ένας λόγος που κάνει την ανάκαμψη της Ελλάδας ακόμη πιο δύσκολη. Τέλος η γήρανση του πληθυσμού θα θέσει το συνταξιοδοτικό σύστημα της χώρας υπό μεγάλη πίεση.

Ιδιωτικές επενδύσεις και NPLs

Κρίσιμη, σύμφωνα με την ανάλυση του Levy Institute, είναι η ελεύθερη πτώση των ιδιωτικών επενδύσεων, που υποχώρησαν κατά 7,9% το α’ τρίμηνο του 2014 και άνω του 10% το 2013. Με την υποχώρηση των επενδύσεων του ιδιωτικού τομέα, σχετίζεται και η ακόμη ασταθής, όπως υποστηρίζει, κατάσταση του ελληνικού τραπεζικού συστήματος. «Η κεφαλαιακή επάρκεια του κλάδου είναι ακόμη αδύναμη, καθιστώντας πολύ δύσκολη την πρόσβαση σε πιστωτική ρευστότητα», σημειώνει η ανάλυση προσθέτοντας ότι ένα από τα βασικά προβλήματα των μεγάλων συστημικών τραπεζών είναι το μέγεθος των μη εξυπηρετούμενων δανείων (NPL).

Όπως σημειώνεται, είναι επείγουσα ανάγκη για μια πολιτική αντιμετώπισης του αρκετά μεγάλου μεγέθους των NPLs. Μια προσεκτικά σχεδιασμένη πολιτική θα μπορούσε να εφαρμοστεί για την παροχή μιας ανακούφισης χρέους σε ιδιοκτήτες ακινήτων και άλλα υπερχρεωμένα νοικοκυριά, που θα μπορούσε να περιλαμβάνει συνδυασμό διαγραφής χρέους που να αντιπροσωπεύει τις τρέχουσες εμπορικές αξίες και/ή διαπραγματεύσεις για καλύτερους όρους και πιθανή κρατική ανάληψη των προβληματικών στεγαστικών δανείων. Μια τέτοια πολιτική θα σταθεροποιούσε την ελληνική αγορά ακινήτων, σταματώντας τη συνεχιζόμενη πτώση της.

Συμπερασματικά, η συνολική υποχώρηση του πραγματικού ΑΕΠ, οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην συνεχιζόμενη συρρίκνωση των ιδιωτικών επενδύσεων και οι προοπτικές για τη χρηματοδότηση τέτοιων επενδύσεων παραμένουν ζοφερές.

Επίτευξη στόχων

Προκειμένου η στρατηγική της τρόικας να επιτύχει ανάπτυξη του ΑΕΠ και της απασχόλησης παράλληλα με ένα πρωτογενές πλεόνασμα, το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών πρέπει να αγγίξει ένα υψηλό θετικό μέγεθος. Ωστόσο μετά από ανάλυση που βασίζεται σε ιστορικά στοιχεία οι συντάκτες καταλήγουν στο συμπέρασμα, ότι η αξίωση της στρατηγικής της τρόικας ότι το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών θα ξεπεράσει το 4% του ΑΕΠ είναι άκρως απίθανη.

Περιορισμένες οι δυνατότητες του τουρισμού

Κάποιοι δείκτες του τουρισμού έχουν σημειώσει βελτίωση πρόσφατα, αναφέρουν οι αναλυτές του Levy Institute. Ένας από αυτούς είναι ο δείκτης κύκλου εργασιών στον τουριστικό κλάδο, ο οποίος βελτιώθηκε το α’ τρίμηνο του 2014 κατά 14% σε σχέση με το αντίστοιχο διάστημα του 2013. Ωστόσο η τιμή του εν λόγω δείκτη παραμένει 30% χαμηλότερα από το υψηλό που άγγιξε το 2008.

Η ανάκαμψη του τουρισμού έχει κάποια επίδραση στο ισοζύγιο εμπορίου και υπηρεσιών, όμως όπως αναφέρει η ανάλυση, η βελτίωση αυτή έχει μηδαμινή επίδραση στην απασχόληση. Σύμφωνα με τα στοιχεία καθαρής απασχόλησης, ο κλάδος εμφανίζει σημάδια αναδιάρθρωσης τα οποία με τη σειρά τους μπορεί ταυτόχρονα να υποδηλώνουν υψηλότερη παραγωγικότητα και μικρότερη προοπτική απορρόφησης ανέργων.

Συνολικά, η αύξηση των τουριστικών δραστηριοτήτων έχει μέχρι στιγμής συμβάλει σε περιορισμένο βαθμό στη βελτίωση του ισοζυγίου πληρωμών και της απασχόλησης και είναι απίθανο να αλλάξει δραματικά τις συνθήκες που θα οδηγούσαν σε σημαντικό αντίκτυπο είτε στο ισοζύγιο πληρωμών είτε στην απασχόληση.

Ανταγωνιστικότητα

Ο μισθολογικός αποπληθωρισμός έχει συντελεστεί στην Ελλάδα, σε ρυθμό που δεν έχει απαντηθεί σε άλλη αναπτυγμένη χώρα μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Ωστόσο όπως σημειώνει η ανάλυση του Levy Institute, η κατακρήμνιση μισθών και κόστους εργασίας, είχε μικρή επίδραση, αν έχει κάποια, στο εμπόριο. Σύμφωνα με στοιχεία του ΟΟΣΑ, η παραγωγικότητα στην Ελλάδα αυξανόταν με πολύ ταχύτερους ρυθμούς απ’ ότι σε οποιαδήποτε άλλη χώρα της ευρωζώνης πριν την μεγάλη ύφεση του 2007. Η παραγωγικότητα άρχισε να υποχωρεί παράλληλα με την μείωση του ΑΕΠ και είναι απίθανο να ανακάμψει εκτός και εάν η συνολική ζήτηση αυξηθεί, τροφοδοτώντας αυξήσεις στην παραγωγή.

«Αβάσιμη η αισιοδοξία για την Ελλάδα»

Η πρόσφατη αισιοδοξία για την Ελλάδα λόγω της υποχώρησης των αποδόσεων των κρατικών της ομολόγων είναι αβάσιμη, υποστηρίζουν οι αναλυτές του Levy Institute.

Επικαλούμενοι τα λεγόμενα του Desmond Lachman, αναφέρουν ότι «παρά τα ενθαρρυντικά στοιχεία για την έναρξη μιας οικονομικής ανάπτυξης, η Ελλάδα παραμένει βυθισμένη στη βαθύτερη των οικονομικών υφέσεων και τώρα επιβαρύνεται από ένα βουνό χρέους» και συμπληρώνουν πως οι στρατηγικές επιλογές της χώρας είναι περιορισμένες.

«Η μείωση του πεισματικά υψηλού ποσοστού ανεργίας και η αντιστροφή των μειούμενων περιουσιών των νοικοκυριών είναι επείγουσες προτεραιότητες της δημόσιας πολιτικής» τονίζουν.

Η οικονομική ανάπτυξη και η αυξημένη εγχώρια ζήτηση δεν θα προκύψουν από τις δαπάνες του ιδιωτικού τομέα, καθώς τα νοικοκυριά, υπερφορτωμένα από τη συνεχώς αυξανόμενη φορολόγηση, συνεχίζουν την απομόχλευση και ο κλάδος των επιχειρήσεων βρίσκεται χωρίς βιώσιμες επιλογές για τη χρηματοδότηση επενδύσεων. Ο αυξημένος τουρισμός, παρά τις εκατομμύρια αφίξεις τουριστών, είναι απίθανο να προσφέρει την αναμενόμενη ανάκαμψη.

Η υψηλή ανεργία και η μειωμένη παραγωγή, που έχουν σημαντικές επιπτώσεις στην εγχώρια ζήτηση, έχουν ωθήσει την Ελλάδα στον αποπληθωρισμό, φαινόμενο που είναι απίθανο να διαρκέσει σχετικά βραχυπρόθεσμα.

«Η προσέγγιση που χαρακτηρίζεται από σκληρά προγράμματα λιτότητας τα οποία δεν προσφέρουν ανάπτυξη και διατηρούν τα άνευ προηγουμένου επίπεδα της ανεργίας μεσοπρόθεσμα, πρέπει να σταματήσει» τονίζουν.

Στη θέση της θα πρέπει να έρθει μια αλλαγή στην στάση της δημοσιονομικής πολιτικής προς την μείωση της άμεσης και έμμεσης φορολογίας και χρηματοδότησης της εργασίας από δημόσιους πόρους.

Του Κ. Καλλωνιατη

Enet.gr, 18 Αυγούστου 2014: http://www.enet.gr/?i=news.el.article&id=443499

Την ανάγκη στροφής από την αποτυχημένη οικονομική πολιτική της δημοσιονομικής και εισοδηματικής λιτότητας, που ακολουθεί η μνημονιακή Ελλάδα, στην υιοθέτηση πολιτικής χαμηλότερης άμεσης και έμμεσης φορολογίας, αύξησης της απασχόλησης με ενεργητικές δημοσιονομικές πολιτικές και διευθέτησης των υπερβολικών και μη εξυπηρετούμενων ιδιωτικών χρεών προτείνει το Levy Institute σαν τη μοναδική εναλλακτική στρατηγική εξόδου από την κρίση και επιστροφής στην οικονομική ανάπτυξη.

Στην τελευταία του έκθεση με τίτλο «Θα μπορέσει ο Τουρισμός να σώσει την Ελλάδα;» που συνυπογράφουν οι κ.κ. Δημήτρης Παπαδημητρίου, Μιχάλης Νικηφόρος και Τζενάρο Ζέζα (Αύγουστος 2014), το Λέβι αποδεικνύει με την ανάλυσή του πως τα οφέλη από την τουριστική άνοδο είναι ανεπαρκή κι αδύναμα για να ωθήσουν σε ανάκαμψη την ελληνική οικονομία, θεωρεί παροδική τη βελτίωση που αυτή εμφάνισε στο α' μισό του 2014 και χαρακτηρίζει αβάσιμη την αισιοδοξία που προκάλεσε η κάμψη των αποδόσεων των κρατικών ομολόγων, δεδομένου του βουνού από χρέη που εξακολουθεί να βαραίνει στις πλάτες του ιδιωτικού τομέα και της αδυναμίας αύξησης της απασχόλησης και μείωσης της ανεργίας.

Για το λόγο αυτό θεωρεί άμεσης προτεραιότητας δημοσιονομική επιλογή τη μείωση της πεισματικά υψηλής ανεργίας και την αντιστροφή της τάσης συρρίκνωσης της περιουσίας των νοικοκυριών (λόγω υπερφορολόγησης και τεράστιου όγκου χρεών) παράλληλα με την απελευθέρωση τραπεζικών πόρων για τη χρηματοδότηση επιχειρηματικών επενδύσεων που σήμερα έχουν παγώσει.

Η έκθεση τονίζει πως η συνήθης προσέγγιση των προγραμμάτων λιτότητας που δεν αποφέρουν ανάπτυξη ενώ διατηρούν μεσοπρόθεσμα την ανεργία σε πρωτοφανή επίπεδα πρέπει να τερματιστεί, προκειμένου να ξεφύγει η χώρα από την παγίδα του χρέους. Από τα κορυφαία τους επίπεδα του 2010 οι μεν ονομαστικοί μισθοί μειώθηκαν 24,8%, οι δε πραγματικοί μισθοί μειώθηκαν 28,7% ώς σήμερα, όμως η βελτίωση στην ανταγωνιστικότητα κόστους εργασίας δεν απέδωσε παρά ελάχιστα στην αύξηση των εξαγωγών αφού συνοδεύτηκε από μείωση της παραγωγής και παραγωγικότητας, ενώ ο κύκλος εργασιών στον τουρισμό παραμένει κατά 29% χαμηλότερος από τα κορυφαία επίπεδα του 2008.

Η κατάσταση αυτή εκτιμά το Λέβι πως δεν πρόκειται να αλλάξει, εκτός κι εάν αυξηθεί η ενεργός ζήτηση προκαλώντας αύξηση και του ΑΕΠ. Αλλά για να συμβεί αυτό πρέπει να αντιμετωπισθεί αποτελεσματικά το χρόνιο πρόβλημα των ελληνικών τραπεζών με τα «κόκκινα δάνεια» που με περίπου 80 δισ. ευρώ φθάνουν το 40% του δανειακού χαρτοφυλακίου τους, πρόβλημα που δεν λύνεται με την ανακεφαλαιοποίηση είτε στην αισιόδοξη εκδοχή του ευνοϊκού σεναρίου (6,4 δισ. απαίτηση νέων κεφαλαίων κατά ΤτΕ) είτε στην απαισιόδοξη εκδοχή του δυσμενούς σεναρίου (9,4 δισ. κατά ΔΝΤ). Για το σκοπό αυτό το Λέβι θεωρεί πως θα απαιτηθεί ένας συνδυασμός πολιτικών ανακούφισης των οφειλετών-νοικοκυριών που να περιλαμβάνει διαγραφές μέρους χρεών ώστε αυτά να αντανακλούν τιμές αγοράς, διαπραγμάτευση καλύτερων όρων εξυπηρέτησής τους και πιθανότατα ανάληψη από το κράτος των μη εξυπηρετούμενων ενυπόθηκων στεγαστικών δανείων (25 δισ.) κατά το παράδειγμα των ΗΠΑ στη διάρκεια της μεγάλης ύφεσης του μεσοπολέμου (με τη δημιουργία σχετικού φορέα) που υπήρξε επικερδής μακροχρόνια για την αμερικανική κυβέρνηση. Μία τέτοια πολιτική, επισημαίνει το Λέβι, θα σταθεροποιούσε την ελληνική αγορά ακινήτων ανακόπτοντας τη συνεχή πτώση τιμών.

Για το Ινστιτούτο Λέβι η ελληνική οικονομία δεν μπορεί να προσβλέπει μελλοντικά σε ισχυρή αύξηση της εξωτερικής ζήτησης, ούτε να προσδοκά πρωτογενή κι εξωτερικά πλεονάσματα της τάξης του 4% του ΑΕΠ όπως ουτοπικά εκτιμά η τρόικα με το Μνημόνιο. Η όποια ανάπτυξη αναγκαστικά θα πρέπει να προέλθει από την αύξηση των εγχώριων επενδύσεων και της ζήτησης συνολικά, στην οποία καταλυτικό ρόλο θα πρέπει να διαδραματίσει το κράτος τόσο με την ελάφρυνση των νοικοκυριών από τη βαριά φορολογία και τα χρέη τους, υποχρεώνοντας συγχρόνως τις τράπεζες στην ανάληψη των ζημιών από τα «κόκκινα δάνεια», αλλά και διευκολύνοντάς τες εν μέρει (βλ. στεγαστικά) ώστε να χρηματοδοτήσουν επιχειρηματικές επενδύσεις, όσο και με την επεξεργασία ενεργητικών πολιτικών απασχόλησης.

Αλλά για να συμβούν αυτά πρέπει να αλλάξει άρδην η οπτική με την οποία η τρέχουσα οικονομική πολιτική αντιμετωπίζει την κρίση της οικονομίας.

Naftemporiki.gr, 18 Αυγούστου 2014:
http://www.naftemporiki.gr/finance/story/846910/tha-sosei-o-tourismos-tin-ellada

Ενδείξεις ανάκαμψης του τουρισμού στην Ελλάδα οι οποίες ενδέχεται να οδηγήσουν σε υψηλότερη παραγωγικότητα και χαμηλότερη ανεργία εντοπίζει νέα έκθεση του Levy Economics Institute, η οποία πάντως χαρακτηρίζει ευσεβείς πόθους τις αισιόδοξες εκτιμήσεις του ΔΝΤ περί αντιστροφής της συνολικής εικόνας της ελληνικής οικονομίας.

Σύμφωνα με την έρευνα του ινστιτούτου το οποίο εδρεύει στο Bard College των ΗΠΑ, με επικεφαλής τον Έλληνα οικονομολόγο Δημήτρη Παπαδημητρίου, ο δείκτης του κύκλου εργασιών στον ελληνικό τουρισμό καταγράφει αύξηση κατά 14% το πρώτο τρίμηνο του 2014, σε σύγκριση με την ίδια περίοδο του 2013, αν και βρίσκεται 30% χαμηλότερα από τις κορυφαίες επιδόσεις του 2008.

Ευρύτερα, οι τρεις συντάκτες της έκθεσης που φέρει τον τίτλο «Θα σώσει ο τουρισμός την Ελλάδα;» συμπεραίνουν ότι η οικονομική μεγέθυνση και η αυξημένη εγχώρια ζήτηση δεν είναι σε θέση να προέλθουν από τις δαπάνες του ιδιωτικού τομέα, καθώς τα ελληνικά νοικοκυριά εμφανίζονται «υπερφορτωμένα» από την υψηλή φορολόγηση και ο επιχειρηματικός τομέας δεν δείχνει να διαθέτει βιώσιμες επιλογές για τη χρηματοδότηση επενδύσεων.

«Η υψηλή ανεργία και η συνεχιζόμενη μείωση της παραγωγής έχουν οδηγήσει την Ελλάδα σε καθεστώς αποπληθωρισμού, γεγονός το οποίο είναι απίθανο να αποδειχθεί σχετικά βραχυπρόθεσμο φαινόμενο», αναφέρεται μεταξύ άλλων στην έκθεση του Levy Economics Institute, η οποία αμφισβητεί την αποτελεσματικότητα των περιοριστικών οικονομικών μέτρων και αντιτείνει τη μείωση της φορολογίας με την παράλληλη δημόσια χρηματοδότηση εργασιών που θα απορροφήσουν ανέργους.

Kathimerini.gr, 15 Αυγούστου 2014: http://www.kathimerini.gr/780058/article/oikonomia/ellhnikh-oikonomia/litothta-kai-foroi-torpilizoyn-thn-anapty3h

H οικονομική ανάπτυξη και η τόνωση της εγχώριας ζήτησης στην Ελλάδα δεν μπορεί να προέλθει από τις δαπάνες του ιδιωτικού τομέα, καθώς τα νοικοκυριά επιχειρούν να περιορίσουν τα χρέη τους, ενώ είναι «φορτωμένα», περισσότερο από ποτέ, με φορολογικές υποχρεώσεις και οι επιχειρήσεις δεν μπορούν να βρουν βιώσιμες λύσεις χρηματοδότησης. Η δε υπερ-εξάρτηση από τον τουρισμό, παρά τα αυξανόμενα εκατομμύρια των αφίξεων, εκτιμάται ότι είναι απίθανο να χαρίσει στην ελληνική οικονομία την αναμενόμενη ανάκαμψη.

Αυτό επισημαίνει νέα, αδημοσίευτη έρευνα του αμερικανικού think tank Levy Economics Institute. Το Levy Institute του Bard College της Νέας Υόρκης ασκεί αυξημένη επιρροή στη δημόσια διεθνή οικονομική και επιχειρηματική συζήτηση διεθνώς και λειτουργεί de facto συχνά ως άτυπο συμβουλευτικό σώμα διαμόρφωσης οικονομικής πολιτικής. Πρόεδρός του είναι ο Ελληνας καθηγητής οικονομικών Δημήτρης Παπαδημητρίου και στο διοικητικό του συμβούλιο συμμετέχουν κορυφαίοι οικονομικοί παράγοντες, όπως ο επικεφαλής της Morgan Stanley Mάρτιν Λίμποβιτς, ο καθηγητής Οικονομικών του Πανεπιστημίου Columbia Τζότζεφ Στίγκλιτζ και ο ομόλογός του από το Harvard University Ουίλιαμ Τζούλιους Ουίλσον.

Αποκτά έτσι ιδιαίτερη βαρύτητα το γεγονός ότι στην εν λόγω στρατηγική ανάλυση με τίτλο «Θα σώσει ο τουρισμός την Ελλάδα;» δίδεται αρνητική απάντηση και προτρέπονται όλα τα εμπλεκόμενα κέντρα λήψης αποφάσεων για την ελληνική περίπτωση να προχωρήσουν σε αλλαγή της δημοσιονομικής πολιτικής που ακολουθείται και να προωθήσουν σύντομα τη μείωση της άμεσης και έμμεσης φορολογίας, εφαρμόζοντας ένα καλοσχεδιασμένο πρόγραμμα δημόσιων επενδύσεων. «Το σύνηθες σενάριο πολιτικής που χαρακτηρίζεται από σκληρή λιτότητα δεν παράγει ανάπτυξη και συντηρεί τα πρωτοφανή επίπεδα ανεργίας πρέπει να τερματιστεί άμεσα», τονίζουν οι αναλυτές του Levy Institute.

Η οριακή μείωση της ανεργίας, που καταγράφουν τα τελευταία στοιχεία στην Ελλάδα αμφισβητείται ευθέως και αποδίδεται, μεταξύ άλλων, στις στρεβλώσεις από τη μεγάλη μετανάστευση προς το εξωτερικό, η οποία υπολογίζεται ότι υπερβαίνει τα 100.000 άτομα από την αρχή της κρίσης, σύμφωνα με τα δεδομένα του ΟΟΣΑ. Εξετάζοντας τις επιπτώσεις της πολιτικής της δημοσιονομικής λιτότητας και της εσωτερικής υποτίμησης με στόχο να αυξηθεί η παραγωγικότητα και μαζί της οι καθαρές εξαγωγές, το αμερικανικό ινστιτούτο εκτιμά ότι δεν μπορούν να επιτύχουν τις βασικές προτεραιότητες που πρέπει να είναι η αύξηση της απασχόλησης και η αναστροφή της απομείωσης της περιουσίας των νοικοκυρών. Τονίζει ότι ήδη η παραγωγικότητα και η ανταγωνιστικότητα της χώρας έχει βελτιωθεί, αλλά η ζήτηση που χρειάζεται η οικονομία δεν είναι δυνατόν να τονωθεί υπό το βάρος των υποχρεώσεων των νοικοκυριών, παρά κάποια σημάδια προς αυτή την κατεύθυνση νωρίτερα φέτος, τα οποία όμως θεωρεί παροδικά. Και εκτιμά ότι ο τουρισμός δεν επαρκεί για να σηκώσει το βάρος της αύξησης του ΑΕΠ, καθώς ο αποπληθωρισμός και οι μειωμένες κατά κεφαλήν δαπάνες των επισκεπτών εξανεμίζουν τα όποια πραγματικά οφέλη από την ανάπτυξή του.

Επιχειρηματολογεί δε διεξοδικά υπέρ της άποψης ότι η άνευ προηγουμένου μείωση των ονομαστικών και πραγματικών μισθών θα χρειαστούν πολύ χρόνο για να έχουν ουσιαστικό θετικό αντίκτυπο στο εμπόριο, και αυτό μόνον εάν τελικά αποδειχθεί ότι μπορεί αυτή η οδός να επιτύχει ένα τέτοιο αποτέλεσμα. Καλεί λοιπόν επειγόντως όλα τα εμπλεκόμενα κέντρα λήψης αποφάσεων να προχωρήσουν σε μείωση της φορολογίας και αύξηση των δημοσίων επενδύσεων, αφού εκτιμά ότι και ο ιδιωτικός τομέας αδυνατεί να επωμιστεί νέες επενδύσεις.

Ο στόχος όλων των ερευνών και δραστηριοτήτων του Levy Institute είναι, σύμφωνα με τον ιδρυτικό του χάρτη, να εξυπηρετήσει την ευρύτερη κοινότητα χάραξης πολιτικής στις ΗΠΑ και τον υπόλοιπο κόσμο, επιτρέποντας στους μελετητές και τους επικεφαλής των επιχειρήσεων, της απασχόλησης και της διακυβέρνησης να συνεργαστούν σε προβλήματα κοινού ενδιαφέροντος. Οι προτάσεις του συχνά γίνονται το λιγότερο υποθέσεις εργασίας και έτσι αναμένεται να γίνει και με την εν λόγω έρευνα.

«Ασανσέρ» οι ονομαστικοί μισθοί στην Ελλάδα

Ορισμένοι δείκτες παραγωγής στον τομέα του τουρισμού έχουν βελτιωθεί, σημειώνει το Levy Institute, εξηγώντας ότι -όπως προκύπτει από τον κύκλο εργασιών του κλάδου- ήδη κατά το α΄ τρίμηνο του 2014 σημειώνεται αύξηση της τάξης του 14% σε σύγκριση με το αντίστοιχο τρίμηνο του περασμένου έτους. Ομως παραμένει κατά 30% χαμηλότερα από τα υψηλά επίπεδα του το 2008.

Η ανάκαμψη στον τουρισμό έχει πράγματι θετική επίδραση στο εμπορικό ισοζύγιο στον τομέα των υπηρεσιών. Τα δε στοιχεία από την Τράπεζα της Ελλάδος δείχνουν επίσης βελτίωση στις εξαγωγές, στην κατηγορία «ταξίδι», η οποία αντιπροσώπευε 12 δισ. ευρώ για το 12μηνο που έληξε τον Απρίλιο του 2014. Δηλαδή οριακά υψηλότερα από το προηγούμενο υψηλό το 2008, σημειώνει η μελέτη του Ινστιτούτου.

Ομως, παρατηρεί ότι οι εξαγωγές στην κατηγορία των μεταφορών, όπου κυριαρχεί το ναυτιλιακό συνάλλαγμα, έχουν υποχωρήσει στα επίπεδα των 12 δισ. έναντι της προηγούμενης κορυφής του στα σχεδόν 20 δισ. ευρώ το 2008. Η βελτίωση των επιδόσεων αυτής της εγγραφής στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών, που παρατηρήθηκε κατά το α΄ τρίμηνο φέτος, είναι οριακή και μικρότερη από 1 δισ. σε ετήσια βάση. Η δε βελτίωση στον τομέα του τουρισμού είχε μόνο μικρή θετική επίδραση στην απασχόληση, παρατηρεί.

Για το έτος που έληξε το πρώτο τρίμηνο του 2014, η καθαρή απασχόληση σε αυτόν τον τομέα αυξήθηκε μόλις κατά 3.150 εργαζόμενους, γεγονός που προκύπτει από την αύξηση των μισθωτών του κλάδου κατά 5.925 και την παράλληλη μείωση των ιδιοαπασχολούμενων κατά 2.775. Ετσι, ο τομέας του τουρισμού εκτιμάται ότι παρουσιάζει κάποια σημάδια αναδιάρθρωσης που μπορεί να συνεπάγεται ταυτόχρονη αύξηση της παραγωγικότητας και ένα μικρότερο εν δυνάμει περιθώριο για την απορρόφηση της ανεργίας.

Συνολικά, λοιπόν, σημειώνει το Levy, η βελτίωση των τουριστικών δραστηριοτήτων έχει μέχρι σήμερα μια μικρή συνεισφορά στη βελτίωση τόσο του ισοζυγίου πληρωμών όσο και της απασχόλησης, και αυτό είναι απίθανο να μεταβληθεί και να αλλάξει δραματικά προς το καλύτερο τα παραπάνω μεγέθη τόσο βραχυπρόθεσμα όσο και μεσοπρόθεσμα. Την ίδια ώρα μάλιστα, ο αποπληθωρισμός των μισθών που έχει πραγματοποιηθεί στην Ελλάδα καταγράφει τον ταχύτερο ρυθμό που έχει σημειωθεί στην εποχή μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο σε οποιαδήποτε από τις ανεπτυγμένες χώρες.

Το Levy Institute σημειώνει ότι, με βάση τα στοιχεία του ΟΟΣΑ και της ΕΛΣΤΑΤ, οι ονομαστικοί μισθοί ήταν στα τέλη Μαρτίου κατά 24,8% χαμηλότεροι απ’ ό,τι στο αποκορύφωμά τους στις αρχές του 2010, ενώ οι πραγματικοί μισθοί είναι ακόμη πιο συρρικνωμένοι και ειδικότερα κατά 28,7% απ’ ό,τι στην προηγούμενη κορυφή τους. Η Ελλάδα γνώρισε ταχεία αύξηση των ονομαστικών μισθών μέχρι την κρίση, καθώς έκλεινε το χάσμα με τις άλλες χώρες της Ευρωζώνης: το 2000, ο μέσος μηνιαίος μισθός στην Ελλάδα ήταν 1.623 ευρώ ή 58% του γερμανικού μέσου μηνιαίου μισθού. Η διαφορά μειώθηκε σε 70% έως το 2009, αλλά άρχισε να διευρύνεται και πάλι μετά την κρίση, έτσι ώστε το 2012 ο μέσος μισθός στην Ελλάδα ήταν 56% αυτού στη Γερμανία. Μια κατάσταση χειρότερη από αυτή δώδεκα χρόνια πριν.

Η συγκριτική θέση των Ελλήνων εργαζομένων συνεχίζει να υποβαθμίζεται από το 2012 και το Levy Institute προβλέπει ότι θα επιδεινωθεί ακόμη περισσότερο. Εάν εξετάσει κανείς την ανταγωνιστικότητα της Ελλάδας από πλευράς δυναμικής του κόστους εργασίας ανά μονάδα προϊόντος συγκριτικά με άλλες χώρες της Ευρωζώνης τα επιτεύγματα είναι επίσης μεγάλα. Το κόστος εργασίας ανά μονάδα προϊόντος στην Ελλάδα είχε αυξηθεί ταχύτερα απ’ ό,τι σε άλλες χώρες της Ευρωζώνης -με εξαίρεση την Ισπανία- μέχρι τις αρχές του 2010, αλλά έχει μειωθεί έκτοτε κατά 16% «φέρνοντας τη μονάδα του δείκτη κόστους εργασίας πολύ κοντά σε αυτήν της Γερμανίας». Σε σύγκριση δε με άλλες χώρες στην Ευρωζώνη η Ελλάδα έχει ανακτήσει την ανταγωνιστικότητά της, όπως μετριέται με βάση το κόστος εργασίας ανά μονάδα προϊόντος, με μόνη εξαίρεση τη Γερμανία.

Παρά την κατακόρυφη όμως πτώση των μισθών και του κόστους εργασίας, είναι περιορισμένα τα οφέλη για το διεθνές εμπόριο της χώρας. Και επειδή πολλοί μπορεί να μιλήσουν για παραγωγικότητα ώστε να εξηγήσουν αυτή την «αστοχία», το Levy Institute θυμίζει ότι στοιχεία του ΟΟΣΑ από το 2000 και μετά δείχνουν ότι πριν από την κρίση και μέχρι την έναρξη της διεθνούς ύφεσης το 2007, η ελληνική παραγωγικότητα αυξήθηκε πολύ πιο γρήγορα από εκείνη όλων των άλλων κρατών-μελών της Ευρωζώνης. Η παραγωγικότητα άρχισε να πέφτει όταν άρχισε να μειώνεται και η παραγωγή.

«Και είναι απίθανο η παραγωγικότητα να ανακάμψει εάν δεν υπάρξει μια αύξηση της συνολικής ζήτησης που θα τονώσει την αύξηση της παραγωγής», προβλέπει το αμερικανικό think tank στην έκθεση που υπογράφει πρώτος ο κ. Δημήτρης Παπαδημητρίου.

Διάλογος για τα δομικά χαρακτηριστικά της ελληνικής οικονομίας

Naftemporiki.gr, 5 Αυγούστου 2014: http://www.naftemporiki.gr/finance/story/839129/dpapadimitriou-eksagogiko-montelo-epistimonikis-fantasias

Την πεποίθηση ότι «χωρίς μεγάλες επενδύσεις και χρηματοπιστωτική ρευστότητα σε προνομιακούς τομείς, όπως η ενέργεια και ο αγροτουρισμός, το εξαγωγικό μοντέλο ανάπτυξης στην Ελλάδα αποτελεί επιστημονική φαντασία» εκφράζει χαρακτηριστικά σε συνέντευξη στο naftemporiki.gr ο πρόεδρος του Levy Economics Institute Δημήτρης Παπαδημητρίου.

Οι ελληνικές εξαγωγές κινήθηκαν ανοδικά την περίοδο 2009-2012, για να «κλείσουν» αρνητικά το 2013 και να ξεκινήσουν με κάμψη το 2014. Δεδομένου ότι απώτερο στόχο του οικονομικού προγράμματος στην Ελλάδα αποτελεί η μετατροπή του αναπτυξιακού μοντέλου από καταναλωτικό σε παραγωγικό και εξαγωγικό, πώς αξιολογείτε τις επιδόσεις σε αυτόν τον τομέα και υπό ποιες προϋποθέσεις θεωρείτε ότι μπορούν οι εξαγωγές να θέσουν την ελληνική οικονομία σε καθεστώς βιώσιμης ανάπτυξης;

Ο κ. Παπαδημητρίου είναι πρόεδρος του Levy Economics Institute και καθηγητής Οικονομικών στο Bard College της Νέας Υόρκης στις ΗΠΑ.
Η χώρα χρειαζεται οπωσδήποτε ένα παραγωγικού τύπου αναπτυξιακό μοντέλο αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να είναι ως επί το πλείστον εξαγωγικό. Ο εξαγωγικός τομέας της Ελλάδας εστιάζεται στις υπηρεσίες, π.χ. τουρισμός και ναυτιλία, και λιγότερο σε αγαθά, εκτός των εξαγωγών διυλιστηρίων των οποίων τα έσοδα διακρίνονται από την αστάθεια της τιμής πετρελαίου. Η εμπειρία τα τελευταία 3-4 χρόνια δείχνει ότι παρά τη μεγάλη μείωση των μισθών (περίπου 30%) οι εξαγωγές δεν αυξήθηκαν. Η καλλιτέρευση του ισολογισμού του διεθνούς εμπορίου οφείλεται στη δραματική μείωση των εισαγωγών. Χωρίς μεγάλες επενδύσεις και χρηματοπιστωτική ρευστότητα που απουσιάζει στους ιδιαίτερους τομείς που η Ελλάδα μπορεί να συναγωνιστεί, όπως αυτοί της ενέργειας, αγροτουρισμού, ιατρικής περίθαλψης για Ευρωπαίους συνταξιούχους και την παραγωγή άλλων υπηρεσιών, το μοντέλο εξαγωγικής ανάπτυξης είναι επιστημονική φαντασία.

Υπάρχει η άποψη σύμφωνα με την οποία τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα δεν εφαρμόζεται πολιτική λιτότητας αλλά εξορθολογισμού, υπό την έννοια ότι υπήρχαν εκτεταμένα φαινόμενα σπατάλης και άδικης κατανομής στον τομέα των δημοσίων δαπανών.

Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι υπήρχε και συνεχίζεται ακομη η σπατάλη και η άδικη κατανομή δημοσίων δαπανών, αλλά η άποψη ότι δεν εφαρμόζεται σκληρή λιτότητα τα τελευταία πέντε χρόνια διαστρεβλώνει την πραγματικότητα των οικονομικών και κοινωνικών φαινόμενων που βλέπουμε γύρω μας. Πάσης φύσης εξορθολογισμός για να είναι στοχευμένος και επιτυχής δεν δημιουργεί τεράστια επίπεδα ανεργίας, φτώχειας, απελπισίας, μείωση ΑΕΠ περισσότερο από 25% και διάλυση της κοινωνικής συνοχής. Η σπατάλη πρέπει να καταπαυθεί, όχι όμως με καταστροφική πολιτική.

Μια σειρά αναλύσεων εκτιμά ότι η τροφοδότηση της κατανάλωσης και η ενίσχυση των δημοσίων επενδύσεων πάνω σε ένα προβληματικό σύστημα παραγωγής μεταθέτει μία κρίση στο μέλλον, ενδεχομένως με ακόμη δυσμενέστερες επιπτώσεις. Ποια είναι η γνώμη σας;

Η τροφοδότηση της κατανάλωσης με δανεικά είναι περιορισμένη και δεν μπορεί να συνεχιστεί για εκτεταμένο χρονικό διάστημα, όπως το μάθαμε τα τελευταία χρόνια από την εμπειρία των ΗΠΑ, Ελλάδας και άλλων χωρών. Το θέμα με τις δημόσιες επενδύσεις είναι τελείως διαφορετικό. Θα ήταν αδιανόητο να βασιζόμαστε στον ιδιωτικό τομέα να επενδύει για αγαθά και υπηρεσίες που είναι αναμφιβόλως δημόσιας φύσης, όπως οι πνευματικές (παιδεία, υγεία, δημόσια διοίκηση) και φυσικές (δρόμοι, γέφυρες, περιβαλλοντικός καθαρισμός, κ.α.) υποδομές. Το κριτήριο της καλής και παραγωγικής δημόσιας επένδυσης πρέπει να βασίζεται στο τι δημόσια περιουσιακά στοιχεία δημιουργεί που προσελκύουν ιδιωτικές επενδύσεις και γίνονται μαζί μοχλός ανάπτυξης της οικονομίας. Ένα σύστημα παραγωγής που είναι προβληματικό συνήθως οφείλεται στις εντελώς ελεύθερες και αδέσμευτες αγορές των οποίων οι παίκτες ενδιαφέρονται μόνο για το εύκολο και υψηλό κέρδος. Είναι η ευθύνη του δημόσιου τομέα να τις ελέγχει ώστε η παραγωγική βάση να παραμένει πάντα αποτελεσματική. Με αυτόν το τρόπο αποφεύγονται μελλοντικές επιπτώσεις.

Υπάρχει πρόγραμμα οικονομικής προσαρμογής χωρίς υφεσιακές επιπτώσεις;

Προγράμματα αυστηρής δημόσιας οικονομικής προσαρμογής πάντα φέρνουν υφεσιακές επιπτώσεις γι’ αυτό και δεν πρέπει να εφαρμόζονται. Το έχει άλλωστε δείξει η εμπειρία στις χώρες που εφαρμόστηκαν. Το ΔΝΤ που συνήθως εφαρμόζει αυτά τα προγράμματα έχει αποτύχει παταγωδώς και όμως συνεχιζει την εφαρμογή τους διότι κατευθύνεται όχι από οικονομική πραγματικότητα αλλά από οικονομική ιδεολογία με την μορφή θρησκείας. Υπάρχουν όμως προγράμματα βαθμιαίας οικονομικής προσαρμογής που δεν δημιουργούν βαθιά ύφεση όπως στην περίπτωση της χώρας μας. Και όταν εφαρμόζεται δραματική οικονομική προσαρμογή άλλα προγράμματα δημόσιας δαπάνης (κατανάλωση και επένδυση) συνεχίζονται αποτρέποντας τις υφεσιακές και καταστροφικές επιπτώσεις. Κανείς δεν θα μπορούσε να διανοηθεί οικονομική προσαρμογή τύπου Ελλάδας, στις ΗΠΑ, στην Ιαπωνία και σε άλλα υπερχρεωμένα κράτη σε περίοδο ύφεσης. Τουναντίον αυτό που παρατηρούμε είναι αύξηση δημοσίων δαπανών.

Κάποιοι θεωρούν ότι ο Νότος είναι αναποτελεσματικός και αντιπαραγωγικός επειδή δεν εφαρμόζει τις απαιτούμενες μεταρρυθμίσεις. Άλλοι θεωρούν ότι ο Βορράς, εξ ορισμού λόγω της αρχιτεκτονικής της νομισματικής ένωσης, αναπτύσσεται σε βάρος του Νότου. Εσείς πού εντοπίζετε το πρόβλημα και κατ’ επέκταση τη λύση με στόχο να γεφυρωθεί το χάσμα ανάμεσα στις ισχυρές και στις αδύναμες οικονομίες της ΕΕ και της Ευρωζώνης;

Μία χώρα που χρησιμοποιεί ένα ξένο νόμισμα, όπως η Ελλάδα, δεν μπορεί να ασκεί δημοσιονομική πολιτική, ιδιαίτερα σε μία ένωση με πολύ διαφορετικές οικονομικές δομές. Οι χώρες του ευρωπαϊκού Βορρά, όπως η Γερμανία και η Ολλανδία, σε σχέση με τις χώρες του Νότου, όπως η Ελλάδα και η Πορτογαλία, έχουν τελείως διαφορετικές πραγματικές οικονομίες που είναι αδύνατον να γίνουν εξίσου ανταγωνιστικές με οποιεσδήποτε μεταρρυθμίσεις και αν νομιμοποιήσουν. Το τεχνολογικό περιεχόμενο στην παραγωγή αγαθών είναι πολλάκις μεγαλύτερο στη Γερμανία από αυτό στην Ελλάδα, γι ‘αυτό η παραγωγικότητα του ελληνικού εργατικού δυναμικού είναι σχεδόν το ήμισυ αυτού της Γερμανίας και της Ολλανδίας. Οι αρχιτέκτονες της νομισματικής ένωσης υπέθεσαν λανθασμένα ότι θα επιτευχθεί σύγκλιση των ιδιαίτερων δομών της πραγματικής οικονομίας των διαφόρων χωρών της Ευρωζώνης και πως όλα τα κράτη μέλη όταν φτάσουν στο επίπεδο του 60% του λόγου χρέους προς το ΑΕΠ θα κατορθώσουν να έχουν εμπορικά πλεονάσματα, πράγμα το οποίο όπως ήταν αναμενόμενο δεν συνέβη. Τα ελλείμματα που προέκυψαν χρηματοδοτήθηκαν από τράπεζες της Ευρωζώνης που υπερβολικά υποτίμησαν το ρίσκο του δανεισμού, με επακόλουθο τη συσσώρευση μεγάλου δημόσιου χρέους που χαρακτηρίστηκε μη βιώσιμο από τις χρηματοπιστωτικές αγορές. Η μόνη λύση του προβλήματος είναι η ριζική αλλαγή της αρχιτεκτονικής της Ευρωζώνης που θα συμπληρώσει τη νομισματική ένωση με τη δημοσιονομική δημιουργώντας μια Ομοσπονδιακή Ένωση ταυτόχρονα με μία Ομοσπονδιακή Κεντρική Τράπεζα κατά τα πρότυπα των ΗΠΑ. Μόνον έτσι μπορεί να γεφυρωθεί το χάσμα μεταξύ Βορρά και Νότου.

Σε ποιον βαθμό «νομιμοποιείται» μία χώρα να ασκεί οικονομική πολιτική διατηρώντας υψηλά ελλείμματα και υψηλά ποσοστά χρέους; Το υφιστάμενο δόγμα διαχείρισης της ευρωπαϊκής κρίσης, όπως αυτό εκπορεύεται από το Βερολίνο, εγείρει συν τοις άλλοις ζητήματα ηθικού χαρακτήρα. Στο ίδιο πλαίσιο αναρωτιέται κανείς: είναι βιώσιμη μία ανάπτυξη που πατάει πάνω σε «τρύπες» και χρέη;

Ας μην ξεχνάμε οτι όλες οι χώρες της Ευρωζώνης, εκτός του Λουξεμβούργου και της Φινλανδίας, έχουν μεγαλύτερα επίπεδα δημόσιου χρέους από αυτό που καθορίζει η Συμφωνία του Μάαστριχτ. Δεν είναι λοιπόν θέμα νομιμοποίησης υψηλών ελλειμμάτων και ποσοστών δημόσιου χρέους, τα οποία είναι το αποτέλεσμα μιας ένωσης κρατών με ιδιόρρυθμες οικονομικές δομές τις οποίες δεν έλαβε υπόψη το χρηματοπιστωτικό σύστημα και εκτίμησε κακώς το ρίσκο δανεισμού τους. Η διαχείριση της κρίσης της Ευρωζώνης από τη Γερμανία είναι ανήθικη διότι δεν κατανοεί ότι τα εμπορικά πλεονάσματά της ήταν τα ανάλογα ελλείμματα της Ελλάδας, της Πορτογαλίας και άλλων υπερχρεωμένων χωρών. Όπως ανέφερα σε προηγούμενη ερώτηση, ανάπτυξη βασισμένη σε «τρύπες» και «χρέη» μπορεί να είναι αποτελεσματική βραχυπρόθεσμα, αν δημιουργούνται δημόσια περουσιαστικά στοιχεία που συμβάλλουν στην οικονομική ανάπτυξη και όχι πελατειακά θεμέλια επανεκλογής κυβερνήσεων.

Τι διδάγματα μπορεί να αντλήσει η Ε.Ε. από το αμερικανικό μοντέλο ομοσπονδιοποίησης;

Η Ε.Ε. δεν είναι πραγματική ένωση κρατών. Δεν είναι ομοσπονδιακή και πολιτική ένωση όπως οι ΗΠΑ. Και το χειρότερο που συνέβη είναι η δημιουργία νομισματικής ένωσης χωρίς δημοσιονομική ένωση. Η ΟΝΕ αποτελεί το μεγαλύτερο πείραμα διαχωρισμού δημοσιονομικής πολιτικής από το νόμισμα κάθε μέλους - κράτους. Και αποδείχτηκε ένα λανθασμένο σχέδιο ένωσης. Στις ΗΠΑ οι κάτοικοι μερικών πολιτειών, όπως η Νέα Υόρκη, πληρώνουν περισσότερους φόρους σε σύγκριση με άλλες πολιτείες, όπως η Λουισιάνα του Νότου, οι οποίες καταβάλλουν λιγότερους φόρους και λαμβάνουν μεγαλύτερα κονδύλια από την Ουάσιγκτον. Σε περιπτώσεις καταστροφικών γεγονότων -π.χ. πλημμύρες, σεισμοί, κ.ά.- ή ύφεσης, μέσω διάφορων προγραμμάτων, η Ουάσιγκτον στέλνει βοήθεια για την ανακαίνιση κατοικιών ή για την καταβολή επιδομάτων ανεργίας. Τέτοιου είδους θεσμοί δεν υπάρχουν στην Ε.Ε. Αντιστοίχως, δεν υπάρχει ο ομοσπονδιακός θεσμός δημόσιων συντάξεων για το εργατικό δυναμικό. Τέλος, μία προβληματική τράπεζα δεν είναι υπόθεση της κάθε πολιτείας που τυχαίνει να είναι η έδρα της. Είναι πρόβλημα της Ομοσπονδιακής Κεντρικής Τράπεζας και της Ουάσινγκτον. Και όλες οι τραπεζικές καταθέσεις είναι ομοσπονδιακά ασφαλισμένες, ανεξαρτήτως τράπεζας και πολιτείας. Η Ε.Ε λοιπόν είναι μία ημιτελής ένωση, μία ένωση περισσότερο τελωνειακή. Και όπως έχει αποδειχτεί, δεν είναι μία ένωση ισότιμων μελών.

Ποιες είναι οι προβλέψεις αλλά και οι προτάσεις του Levy Economics Institute για τη μεσοπρόθεσμη εξέλιξη της ανεργίας στην Ελλάδα;

Οι προβλέψεις του Levy Economics Institute για τη μεσοπρόθεσμη ανεργία δεν είναι καθόλου ενθαρρυντικές. Με την παρούσα πορεία δημιουργίας θέσεων εργασίας θα χρειαστεί περισσότερο από μία δεκαετία για να επανέλθει η ελληνική οικονομία στα επίπεδα απασχόλησης και ανεργίας του 2008. Ο ιδιωτικός τομέας είναι αδύνατον να απορροφήσει τόσο μεγάλο εργατικό δυναμικό χωρίς τη βοήθεια του δημόσιου τομέα, γι’ αυτό και το Levy Institute έχει προτείνει ένα πρόγραμμα εργοδότη ύστατης προσφυγής που έχει εφαρμοστεί και εφαρμόζεται με επιτυχία στη Νότια Κορέα, την Κίνα, τη Χιλή, την Ινδονησία, τη Νότια Αφρική και άλλες χώρες, σε περιπτώσεις οικονομικής κρίσης και υψηλής ανεργίας. Τη 2ετία 2011-12, για ένα πολύ μικρό χρονικό διάστημα 5 μηνών, ένα πολύ μικρό παρεμφερές πρόγραμμα κοινωφελούς εργασίας, που αφορούσε 55.000 άνεργους, εκπονήθηκε και στην Ελλάδα. Περισσότεροι από 200.000 άνεργοι αιτήθηκαν να εργαστούν στο πρόγραμμα. Αυτή η ζήτηση εργασίας λέει ξεκαθαρά κάτι σοβαρό, το οποίο η κυβέρνηση πρέπει να λάβει υπόψη της.

Eκτιμάτε ότι σε αυτήν τη φάση το ελληνικό Δημόσιο είναι σε θέση να αντεπεξέρχεται στις υποχρεώσεις του, τουλάχιστον όπως αυτές έχουν διαμορφωθεί, χωρίς επιπλέον χρηματοδότηση από τους εταίρους; Πόσο στέρεο είναι κατά τη γνώμη σας το πρωτογενές πλεόνασμα;

Οι εκτιμήσεις μας δείχνουν ότι το πρωτογενές πλεόνασμα δεν είναι βιώσιμο στο τωρινό επίπεδο, πόσο μάλλον στο επίπεδο του 4-4,5% του ΑΕΠ ετησίως που χρειάζεται για την αποπληρωμή των τόκων και αργότερα του κεφαλαίου του δημόσιου χρέους. Όπως παρατηρούμε, το κόστος αυτού του επιτεύγματος είναι τεράστιο και, κατά τις εκτιμήσεις του Levy Institute, θα αυξηθεί ακόμη περισσότερο - όπως μπορούμε να συμπεράνουμε και από την τελευταία τριμηνιαία έκθεση του Γραφείου Προϋπολογισμού της Βουλής. Για να επιτευχθεί τέτοιο επίπεδο πλεονάσματος χρειάζεται πολύ μεγαλύτερη ανάπτυξη από αυτήν που υπολογίζουν η τρόικα και η κυβέρνηση εν μέσω της συνέχισης των προγραμμάτων λιτότητας. Ακόμη και η αναδιάρθρωση του χρέους που διαπραγματεύεται η κυβέρνηση δεν θα βοηθήσει. Το συμπέρασμα είναι ότι το ελληνικό δημόσιο δεν θα είναι σε θέση να εκπληρώσει τις υποχρεώσεις στους δανειστές του.

Capital.gr, 19 Ιουλίου 2014: http://www.capital.gr/news.asp?id=2067735

Μείωση του εισοδήματος της εργασίας προς όφελος των εταιρικών κερδών, διαπιστώνει ο καθηγητής οικονομικών και ερευνητής για το Levy Institute, Olivier Giovannoni.

Το μερίδιο της εργασίας του εισοδήματος είναι το κλάσμα όλων των χρημάτων που κυκλοφορούν και πηγαίνει στην εργασία, σε αντίθεση με το κεφάλαιο την περιουσία ή τους τόκους.

Από την δεκαετία ΄70 μερίδιο της εργασίας βρίσκεται σε κάμψη, ενώ αντίθετα τα κέρδη βρίσκονται σε άνοδο, σχεδόν παντού στην υφήλιο.

Οπότε, αναρωτιέται ο καθηγητής Giovannoni, γιατί η εργασία συμπιέζεται;

Σύμφωνα με την μελέτη, το ερώτημα είναι βασικό, καθώς διακυβεύονται πολιτικές και οικονομικές θεωρίες.

Η πτώση του μεριδίου εργασίας αντιβαίνει τα πιστεύω των περισσότερων οικονομολόγων, σύμφωνα με τα οποία οι ελεύθερες και ανταγωνιστικές αγορές αποζημιώνουν με δίκαιο τρόπο το κάθε άτομο, σύμφωνα με τις προσπάθειες που καταβάλει και τις ικανότητες του.

Ένας ακόμη λόγος για την σπουδαιότητα του ερωτήματος, είναι το ότι η μείωση του μεριδίου εργασίας αντικατοπτρίζει ένα άλλο φαινόμενο, αυτό της αύξησης των ανισοτήτων.

Την ώρα που το μερίδιο από την εργασία μειώνεται, όλο και περισσότερα εισοδήματα μετατρέπονται σε κεφάλαιο ή περιουσία και αυτού του είδους τα εισοδήματα είναι πολύ περισσότερο άνισα κατανεμημένα.

Όπως επισημαίνει o O. Giovannoni, η μείωση του μεριδίου της εργασίας είναι ακριβώς η άλλη πλευρά της αυξανόμενης ανισότητας- και αν σχεδιάζαμε ένα γράφημα, θα βλέπαμε σε αυτό μια καθαρά αρνητική σχέση, σχεδόν σε κάθε χώρα του πλανήτη.

Οι οικονομολόγοι διακρίνουν τέσσερεις «ενόχους», οι οποίοι ευθύνονται για το φαινόμενο.

Η τεχνολογία

Οι εταιρίες έχουν πολλούς λόγους για να μειώνουν τα κόστη της εργασίας και παράλληλα έχουμε πάμπολλα παραδείγματα όπου οι εργαζόμενοι αντικαταστάθηκαν από μηχανές. Παρόλα αυτά συχνά τείνουμε να ξεχνάμε ότι πίσω από την κατασκευή, τον εφοδιασμό και την συντήρηση των μηχανών βρίσκονται πάντα άνθρωποι.

Σύμφωνα με πρόσφατη και ιδιαίτερης σημασίας έκθεση του παγκόσμιου Οργανισμού Εργασίας (International Labor Organization), ο οικονομολόγος Engelbert Stockhammer, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η επίδραση των τεχνολογικών αλλαγών είναι περιορισμένη:

Η τεχνολογική πρόοδος έχει θετική επίδραση στο μερίδιο εργασίας στις αναπτυσσόμενες χώρες, αλλά έχει αρνητικό αντίκτυπο στις προηγμένες οικονομίες.

Πολλές άλλες μελέτες καταδεικνύουν την συμπληρωματικότητα της εργασίας και του κεφαλαίου- και όχι την αντικατάσταση του ενός από το άλλο.

Όπως αναφέρει ο καθηγητής Giovannoni, συμπερασματικά και πιθανώς προς έκπληξη ορισμένων, οι εμπειρικές μελέτες, γενικά, δεν αναδεικνύουν ότι τα ρομπότ είναι υπεύθυνα για τη μείωση του μεριδίου εργασίας.

Το Παγκόσμιο εμπόριο

Τα τελευταία σαράντα χρόνια είδαμε μια τρομακτική άνοδο στους όγκους των εμπορικών συναλλαγών, μεταξύ των ανεπτυγμένων και των αναπτυσσόμενων χωρών, ενώ παράλληλα υπήρξε κάμψη του μεριδίου εργασίας. Οπότε θα κατηγορηθεί το εμπόριο με τις χώρες χαμηλού εργατικού κόστους, αναρωτιέται ο O. Giovannoni.

Σύμφωνα με την μελέτη, η οικονομική θεωρία εδώ και πολύ καιρό είχε προβλέψει αυτή την εξέλιξη. Το μοντέλο εμπορίου των Heckscher-Ohlin-Stolper-Samuelson καταδεικνύει ότι το μερίδιο της εργασίας αυξάνεται σε χώρες υψηλής έντασης του εργατικού δυναμικού και συρρικνώνεται σε χώρες εντάσεως του κεφαλαίου. Όμως υπάρχουν προβλήματα σε αυτή τη θεωρία.

Στον πραγματικό κόσμο, οι υποθέσεις και οι προβλέψεις της θεωρίας δεν είναι επαρκείς: Οι σχετικές τιμές της εργασίας δεν είναι ίσες, και η κινητικότητα του εργατικού δυναμικού είναι περιορισμένη. Οι μισθοί έχουν ακολουθήσει την ίδια πτωτική πορεία σε παγκόσμιο επίπεδο, σε αναπτυγμένες και αναπτυσσόμενες χώρες, και ανάμεσα σε εισαγωγείς και εξαγωγείς.

Επιπρόσθετα, συνεχίζει η έρευνα, την τελευταία δεκαετία, ο όγκος των εμπορικών συναλλαγών ανάμεσα στα κράτη, είναι πολύ μικρός για αν εξηγήσει την μείωση του μεριδίου εργασίας.

Αυτό μπορεί να διαφέρει στην περίπτωση της Ευρώπης, όπου λόγο ιστορίας, θεσμών και γεωγραφικής εγγύτητας των κρατών της, υπάρχουν μεγαλύτερες εμπορικές συναλλαγές.

Σε αυτή την περίπτωση, μια εξέταση του φαινομένου σε βάθος, θα μπορούσε να εξηγήσει την πτώση του μεριδίου εργασίας: Κάθε χώρα προσπαθεί να αυξήσει τις εξαγωγές της, ενισχύοντας την ανταγωνιστικότητα της μέσω εξωχώριας παραγωγής, μέσω εσωτερικής υποτίμησης και δίνοντας κίνητρα για την ενίσχυση της παραγωγής.

Το τωρινό κύμα της παγκοσμιοποίησης χαρακτηρίζεται από μια αυξανόμενη κινητικότητα του κεφαλαίου και μια παράλληλη ακινησία της εργασίας, σε βαθμό που η διαπραγματευτική δύναμη της εργασίας μειώνεται.

Η μελέτη θέλει σε αυτή τη διαπίστωση να προστεθεί και ο αφανισμός των συνδικάτων, που ενέτεινε στη πτώση του μεριδίου εργασίας και στην αύξηση των ανισοτήτων.

Λιτότητα στην πρόνοια

Το μερίδιο εργασίας άρχισε την πτωτική του πορεία στα τέλη του ΄70- αρχές του ΄80, σε μία περίοδο που αποτελεί κομβικό σημείο με όρους πολιτικής: Την λιτότητα στην πρόνοια.

Στην περίπτωση απουσίας ανταγωνισμού, ο διάλογος μεταξύ των συνδικάτων και των επιχειρήσεων, θα οδηγήσει σε μεταβλητό μερίδιο μισθών, το οποίο θα εξαρτάται από την ελαστικότητα στην ζήτηση εργασίας.

Η πτώση του αριθμού των εγγραφόμενων στα σωματεία, σε συνδυασμό με την παράλληλη άνοδο της ισχύος των επιχειρήσεων, έχει γύρει αποτελεσματικά την πλάστιγγα υπέρ των δεύτερων.

Γενικά, συνεχίζει η μελέτη, προσθέτοντας τα όλο και λιγότερο «γενναιόδωρα» επιδόματα, τις περικοπές της κοινωνικής ασφάλισης, τις μειώσεις σε βασικούς μισθούς και το «ψαλίδισμα» των υψηλά αμειβομένων του βιομηχανικού τομέα- τότε έχουμε την συνταγή για την προνοιακή λιτότητα.

Όπως αναφέρει ο καθηγητής Giovannoni, ο Stockhammer εκτιμά ότι αυτή η πραγματικότητα που περιγράφηκε, είναι ένας ιδιαίτερα ισχυρός λόγος για την πτώση του μεριδίου εργασίας- ιδιαίτερα στην Ευρώπη- ο οποίος όμως συχνά λησμονείται.

Η «χρηματιστικοποίηση» (Financialization)

Μια πρόσφατη βιβλιογραφία, η οποία μάλιστα βρίσκεται σε άνθηση, έχει συνδέσει την μείωση του μεριδίου εργασίας, με μια διαδικασία που έχει γενικότερα χαρακτηριστεί ως «χρηματιστικοποίηση».

Ο όρος κυρίως καταδεικνύει τη σημασία του χρηματοπιστωτικού τομέα, η οποία ολοένα αυξάνεται σε παγκόσμιο επίπεδο και ιδιαίτερα στις ΗΠΑ, από το 1980 και μετά.

Σύμφωνα με τη μελέτη, μια άμεση επίδραση του διευρυμένου κεφαλαίου, είναι η λιγότερη εξάρτηση των εγχώριων επιχειρήσεων από τις εθνικές επενδύσεις, καθώς και από την ανάγκη προσλήψεων από την εγχώρια αγορά εργατικού δυναμικού.

Κατά συνέπεια, ενώ οι εταιρίες έχουν επιτύχει μεγαλύτερη ευελιξία στους τομείς των επενδύσεων και της απασχόλησης, οι εργαζόμενοι αντιμετωπίζουν την αποδυνάμωση της διαπραγματευτικής τους ισχύος- γεγονός που ξανά ενισχύει την θέση των επιχειρήσεων.

Η άνοδος του μοντέλου των μετοχικών εταιριών- με εταιρική διακυβέρνηση- έχει ευθυγραμμίσει τα συμφέροντα των διοικούντων με αυτά των μετόχων.

Ως εκ τούτου οι στόχοι των εταιριών έχουν εκτραπεί από τον θεμελιώδη ρόλο τους: Από την δημιουργία ανάπτυξης, έχουν περάσει στον στόχο της ικανοποίησης των μετόχων και στην μεγιστοποίηση των κερδών τους.

Η μείωση της δύναμης του συνδικαλιστικού κινήματος εξασθένισε την διαπραγματευτική θέση των εργατών και το αποτέλεσμα ήταν η διατήρηση των υψηλών κερδών των εταιριών μέσω της συμπίεσης του μεριδίου των μισθών.

Κατά την μελέτη του Stockhammer, η κυρίαρχη δύναμη πίσω από την κάμψη του μεριδίου εργασίας είναι η «χρηματιστικοποίηση», περισσότερο από την επίδραση της αλλαγής των θεσμών ή την άνοδο του διεθνούς εμπορίου ή την αντικατάσταση των εργαζομένων από την τεχνολογία.

Η μεγάλη συμπίεση της εργασίας

Σύμφωνα με τη μελέτη, η παρατηρούμενη παγκόσμια πτώση στο μερίδιο εργασίας και η αναπόφευκτη άνοδος των ανισοτήτων δεν έχει ένα μόνο αίτιο και η οικονομική θεωρία παρέχει περιορισμένες εξηγήσεις.

Τα εμπειρικά στοιχεία, παρότι δεν είναι πάντα ξεκάθαρα, υποστηρίζουν και τις τέσσερις περιπτώσεις που παρατέθηκαν από τον καθηγητή Giovannoni, αλλά η κάθε μία εξ αυτών έχει διαφορετική βαρύτητα.

Σε κυρίαρχη θέση βρίσκεται η «χρηματιστικοποίηση». Τα μερίδια εργασίας δεν βρέθηκαν σε πτώση από ενδογενείς λόγους, αλλά ωθήθηκαν προς τα κάτω από μια άνοδο του μεριδίου των κερδών (των εταιριών).

Η φιλελευθεροποίηση των αγορών και η λιτότητα που εφαρμόστηκε στην πρόνοια, έχουν αρνητικά αποτελέσματα, τουλάχιστον σε βραχυπρόθεσμο ορίζοντα.

Η πτώση του μεριδίου εργασίας και η άνοδος των ανισοτήτων είναι δύο «κατασκευές» που προέρχονται από το ίδιο αίτιο:

Την ασύμμετρη οικονομική ανάπτυξη. Η ασύμμετρη οικονομική ανάπτυξη κυρίως δημιουργείται από την άνοδο των κυρίαρχων οικονομιών- με την άνοδο των περιουσιών από την μια πλευρά και την αύξηση των ανισοτήτων από την άλλη.

Τα τελευταία χρόνια, πληθώρα οικονομολόγων έχουν προβεί σε μελέτες, όπου έχουν καταλήξει σε συμπεράσματα σύμφωνα με τα οποία, οι αυξημένες ανισότητες είναι επιζήμιες, για λόγους παγκόσμιας ανισορροπίας στην αύξηση των ιδιωτικών χρεών.

Το γεγονός ότι τα μερίδια εργασίας είναι αλληλένδετα με την αύξηση των ανισοτήτων, συνιστάται από το ότι όχι μόνο ένα μικρότερο ποσό (αμοιβών) πηγαίνει στην εργασία, αλλά πλέον καθίσταται όλο και δυσκολότερη η δυνατότητα των νοικοκυριών σε μια αξιοπρεπή αμοιβή.

Ο καθηγητής Giovannoni θεωρεί ότι αυτή η κατάσταση εγείρει νέα ερωτήματα. Καταρχάς ότι χρειαζόμαστε περαιτέρω οικονομικές μελέτες στους τομείς της κατανομής των εισοδημάτων: Υπάρχει όριο στην απαρίθμηση των αγορών;

Ποιες θα είναι οι συνέπειες των ολοένα αυξανόμενων ανισοτήτων και της ασύμμετρης οικονομικής ανάπτυξης;

Επιπρόσθετα, η επέκταση της «χρηματιστικοποίησης» και η λιτότητα στον τομέα της πρόνοιας, βοηθήθηκαν, αν όχι δημιουργήθηκαν, από φιλελεύθερες πολιτικές. Θα πρέπει να κατηγορήσουμε τους οικονομολόγους, τους πολιτικούς και τους άλλους παράγοντες που θέτουν τους κανόνες, ότι «κοιμήθηκαν στο τιμόνι» ή τελικά μας οδηγούν στην λάθος κατεύθυνση;

Σύμφωνα με την μελέτη, στον απόηχο των μεγάλων οικονομικών κρίσεων του 2008 και του 2010, αυτά τα ερωτήματα επανέρχονται με τρόπο πιεστικό.

Kathimerini, 6 Ιούλιος 2014: www.kathimerini.gr/775027/article/oikonomia/die8nhs-oikonomia/xreiazomaste-mia-diaforetikh-eyrwph


Οι ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ενωσης συμφώνησαν τελικά στην επιλογή του νέου προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής χωρίς να αποφύγουν την οξύτατη αντιπαράθεση. Αν όλα πάνε καλά και στην επόμενη φάση, ο κ. Γιουνκέρ θα είναι ο επόμενος πρόεδρος της Κομισιόν. Οταν θα αναλάβει καθήκοντα τόσο ο ίδιος όσο και οι επίτροποι, θα πρέπει να αναρωτηθούμε τι περιμένουμε από τη νέα ηγεσία σχετικά με το μέλλον της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Η Ε.Ε. δημιουργήθηκε ως πολιτική ένωση, αλλά η πολιτική και η οικονομία είναι τόσο αλληλένδετες, ώστε δεν μπορούν να διαχωριστούν και η δημιουργία του ευρώ ήταν μια απόπειρα να επισπευσθεί η οικονομική ενοποίηση. Η ειρωνεία της τύχης είναι ότι η έλλειψη μιας πραγματικής πολιτικής ένωσης, που θα είχε καταστήσει δυνατή μια ενιαία δημοσιονομική πολιτική, είναι ακριβώς ο παράγοντας που υπονόμευσε το σχέδιο.

Για ποιον λόγο να προσχωρήσει μια χώρα στην Ευρωπαϊκή Ενωση; Η εύλογη απάντηση είναι για να γίνει ευρωπαϊκή, δηλαδή για να αποτελέσει τμήμα μιας ένωσης που είναι σταθερή, δημοκρατική και ευημερεί με ένα «κοινωνικό μοντέλο» που διαχωρίζει την Ευρώπη από τις ΗΠΑ. Για να γίνουν ευρωπαϊκές οι λιγότερο πλούσιες περιοχές της Ε.Ε. πρέπει να πλησιάσουν το βιοτικό επίπεδο των πλουσιότερων περιοχών, χωρίς να προϋποθέτει ισότητα κάτι τέτοιο. Το βιοτικό επίπεδο στην Ελλάδα, την Πορτογαλία ή την Πολωνία δεν θα εξισωθεί με αυτό της Γερμανίας επειδή ο βιομηχανικός και οικονομικός πυρήνας της Ευρώπης δεν θα μετατοπισθεί ποτέ από τη Γερμανία προς αυτές τις χώρες. Το σχέδιο της Ε.Ε., όμως, υπαγορεύει να γεφυρώνεται σταδιακά το χάσμα ανάμεσα στην Πορτογαλία και τη Γερμανία. Απαιτεί, άλλωστε, να γεφυρωθούν τα χάσματα που χωρίζουν τα επίπεδα των μισθών στην Εσθονία και τη Βουλγαρία από τους μισθούς της Ισπανίας και της Τσεχίας, όπως και ότι οι Ισπανοί και οι Τσέχοι θα περιορίσουν τα χάσματα που χωρίζουν τις χώρες τους από τις χώρες του πυρήνα.

Αυτός είναι ο στόχος της πραγματικής οικονομικής σύγκλισης. Οσα έχουν μεσολαβήσει μετά τη Συνθήκη του Μάαστριχτ, όμως, αποδεικνύουν ότι πρόκειται για αποτυχημένο σχέδιο, καθώς ο στόχος της σύγκλισης ούτε έχει αναγνωριστεί ούτε έχει επιτευχθεί. Ο στόχος της σύγκλισης απαιτεί αύξηση μισθών και εισοδημάτων, που με τη σειρά τους εξαρτώνται από την οικονομική ανάπτυξη, την παραγωγικότητα της εργασίας, τη σταθερότητα των τιμών και τις πραγματικές αποδόσεις σε όλες τις χώρες. Επιπλέον, για την πραγματική σύγκλιση δεν αρκεί η σύγκλιση των ρυθμών οικονομικής ανάπτυξης μεταξύ χωρών, καθώς θα διατηρούσε τις υφιστάμενες αναλογικές διαφορές που θα αυξάνονταν με την πάροδο του χρόνου. Για κάποια χρόνια η δυναμική των άμεσων ξένων επενδύσεων διευκόλυνε τη διαδικασία της σύγκλισης σε ορισμένες χώρες-μέλη αλλά όχι σε άλλες και ιδιαιτέρως στις χώρες του ευρωπαϊκού Νότου. Η σύγκλιση δεν πρόκειται να επέλθει αυτομάτως. Πρέπει να καταβληθούν προσπάθειες για να επιτευχθεί και έπρεπε να έχει αποτελέσει τμήμα της πολιτικής ατζέντας για την Ευρώπη.

Η εισαγωγή του ευρώ αποκάλυψε τελικά πόσο ατελής ήταν η φύση της Ε.Ε. και πόσο επισφαλής η δομή του σχεδίου του ευρώ που δεν λειτούργησε σωστά για όλα τα κράτη-μέλη. Πολλοί οικονομολόγοι διαφόρων σχολών σκέψης όπως και διάφοροι σχολιαστές επέκριναν τον θεσμό μιας νομισματικής ένωσης χωρίς δημοσιονομική ένωση. Το ευρώ ήταν το πρώτο σύγχρονο πείραμα εκτεταμένης κλίμακας που επιχείρησε να διαρρήξει τον δεσμό ανάμεσα σε μια κυβέρνηση και στο νόμισμα της χώρας της. Οι αρχιτέκτονες του ευρώ δεν είχαν σκεφτεί ότι θα ήταν τόσο σημαντική η διάρρηξη αυτού του δεσμού. Οταν ιδρύθηκε η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, δεν ήταν τίποτε περισσότερο από μια αντιγραφή της δομής της Bundesbank και όχι αυτό που χρειαζόταν για μια νομισματική ένωση, κάτι σαν τη Federal Reserve των ΗΠΑ. Η αποστολή της ήταν μόνον να τιθασεύσει τον πληθωρισμό, ακόμη και το φάντασμά του μέχρι προσφάτως υποτιμώντας τις εντεινόμενες αποπληθωριστικές πιέσεις και τη μείωση του κόστους της εργασίας σε όλη την Ευρωζώνη.

Πολλοί έχουν υποστηρίξει ότι η επιβίωση της Ε.Ε. εξαρτάται από την ικανότητά της να αλλάξει μέσω της γεωγραφικής διεύρυνσής της και/ή με τον μεγαλύτερο οικονομικό και δημοσιονομικό συντονισμό στην κατεύθυνση των ΗΠΑ ή με τη συρρίκνωσή της και τη μετατροπή της Ευρωζώνης στην πραγματικά τέλεια νομισματική ζώνη. Υπάρχουν ασφαλώς και εκείνοι που τάσσονται υπέρ μιας μικρότερης Ε.Ε., όπως και οι ευρωσκεπτικιστές που θα ήθελαν να περιοριστεί σε μια απλή τελωνειακή ένωση. Από πολιτικής απόψεως η Ε.Ε. είναι σε στασιμότητα. Εχει χάσει τον ιδεαλισμό που είχε μόλις πριν από 20 χρόνια. Τα αποτελέσματα των πρόσφατων ευρωεκλογών έδωσαν έναν σημαντικό αριθμό εδρών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου σε ακροδεξιά ξενοφοβικά κόμματα.

Παρά τη δυσάρεστη αυτή εξέλιξη, οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι και οι περισσότεροι αναλυτές ζητούν περισσότερη Ευρώπη χωρίς να έχουν ιδέα για την αναμόρφωσή της και τη διαχείρισή της. Οι δύο προηγούμενες δεκαετίες μας δίδαξαν ότι όταν καταρρέουν οι αποτυχημένες χώρες, τα αποτελέσματα μπορούν να είναι καταστρεπτικά, όπως είδαμε στην περίπτωση της Σοβιετικής Ενωσης και της Γιουγκοσλαβίας. Η κρίση της Ευρωζώνης που άρχισε στην περιφέρεια δεν περιορίστηκε εκεί, αλλά έχει επεκταθεί σε άλλες χώρες του πυρήνα, την Ιταλία, το Βέλγιο, την Ολλανδία, τη Φινλανδία αλλά και τη Γαλλία και τη Γερμανία, όπως καταδεικνύουν τελευταία τα στοιχεία που εμφανίζουν τις οικονομίες τους σε επιβράδυνση. Ετσι, θέτουν σε κίνδυνο το σχέδιο του ευρώ αλλά και την Ε.Ε. Τα τελευταία στοιχεία για τον ΡΜΙ τόσο της Γαλλίας όσο και της Γερμανίας καταδεικνύουν αποδυνάμωση των δύο μεγαλύτερων οικονομιών της Ευρωζώνης και επομένως η ανάκαμψη στην Ευρώπη και ιδιαιτέρως στην Ευρωζώνη μοιάζει με το κυνήγι ενός ονείρου.

Από όλα τα κράτη-μέλη η χώρα που έχει επωφεληθεί τα μέγιστα από το ευρώ είναι η Γερμανία. Την έχει βοηθήσει ακόμη και ο τρόπος που διαχειρίστηκε η ΕΚΤ τη νομισματική ένωση. Η πρόσφατη μείωση του βασικού επιτοκίου είναι βασικά συμβολικής φύσης. Το πρόβλημα με αυτό το μηδενικό επιτόκιο είναι ότι αν η ΕΚΤ αποφάσιζε να επιβάλει διαφορετικά επιτόκια στη Γερμανία από εκείνα των υπόλοιπων χωρών, τα επίπεδα των επιτοκίων θα είχαν τεράστια διαφορά. Σύμφωνα με τον κανόνα του Τέιλορ που υπολογίζει το κατάλληλο επίπεδο επιτοκίων, τα επιτόκια για τη Γερμανία θα ήταν 4,5% και για τις υπόλοιπες χώρες της Ευρωζώνης θα ήταν 1,2%. Σήμερα η κατάσταση είναι μια πολύ περιοριστική πολιτική στην Ευρωζώνη, εκτός από τη Γερμανία στην οποία εγκυμονούνται κίνδυνοι φούσκας των περιουσιακών στοιχείων εξαιτίας της ιδιαίτερα αναπτυξιακής πολιτικής.

Επιπλέον η σχετική δημοσιονομική υπεροχή της απορρέει σε μεγάλο βαθμό από την ικανότητά της να παρουσιάζει πλεονάσματα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών. Εχει αναδειχθεί σε χώρα παραγωγής με χαμηλό κόστος, μολονότι έχει ένα νόμισμα που φαίνεται υπερτιμημένο. Το ευρώ είναι υπερτιμημένο έναντι του δολαρίου για όσες χώρες δεν είναι ανταγωνιστικές όπως η Ελλάδα, όπου η ισοτιμία θα έπρεπε να είναι 1,07 δολάρια, ενώ στη Γερμανία θα έπρεπε να είναι 1,53 δολάρια, ώστε να της δίνει τη δυνατότητα να αποκαταστήσει το εξωτερικό της πλεόνασμα όχι μόνον με τον υπόλοιπο κόσμο αλλά ιδιαιτέρως με τους εταίρους της στην Ευρωζώνη.

Εν ολίγοις η απάντηση στο ερώτημα κατά πόσον πρέπει να έχουμε περισσότερη ή λιγότερη Ευρώπη είναι ότι χρειαζόμαστε μια διαφορετική Ευρώπη, μια Ευρώπη που φιλοδοξεί να εκπληρώσει το ιδεαλιστικό όραμα όσων την οραματίστηκαν. Η αναδιάρθρωση και η συμπλήρωση του σχεδίου του ευρώ θα ήταν μια καλή αρχή, ώστε να επιτευχθεί η τέλεια ένωση που θα διασφαλίσει μια ενιαία νομισματική και δημοσιονομική πολιτική.


* Ο κ. Παπαδημητρίου είναι πρόεδρος του Levy Economics Institute και καθηγητής Οικονομικών στο Bard College της Νέας Υόρκης, στις ΗΠΑ.

Capital.gr, 5 Ιούλιος 2014: http://www.capital.gr/news.asp?id=2057621


Τη μελέτη του οικονομολόγου Philip Pilkington, αναφορικά με το οικονομικό μοντέλο που θα πρέπει να ακολουθήσει η Σκωτία σε περίπτωση που ανεξαρτητοποιηθεί, παρουσιάζει το Levy Economics Institute.

Ενόψει του κρίσιμου δημοψηφίσματος του ερχόμενου Σεπτεμβρίου, όπου οι σκοτσέζοι θα αποφασίσουν αν θα αποσχιστούν από το Ηνωμένο Βασίλειο, ο βρετανός οικονομικός επιστήμων, παρουσίασε μια σειρά δράσεων που θα πρέπει να λάβουν τόπο, αν η Σκωτία αποφασίσει να ανεξαρτητοποιηθεί.

Σημείο «κλειδί» στην έρευνα, είναι η αντίθεση του Pilkington με τα συμπεράσματα της Ομάδας Εργασίας της Επιτροπής Δημοσιονομικών, της κυβέρνησης της Σκωτίας (FCWG), αναφορικά με μια μακροχρόνια νομισματική σύνδεση Σκωτίας-Ηνωμένου Βασιλείου.

Σύμφωνα με την FCWG, αυτή η σύνδεση είναι επιβεβλημένη, καθώς σε μια αντίθετη περίπτωση ελλοχεύουν οι κίνδυνοι διακυμάνσεων στις συναλλαγματικές ισορροπίες και η αύξηση στα κόστη των συναλλαγών.

Κατά την άποψη του Pilkington αυτοί δεν είναι σοβαροί λόγοι. Αντίθετα θα προκαλούσε πολύ σοβαρές η παραμονή της Σκωτίας σε αυτή την νομισματική ένωση, σε περιπτώσεις αρνητικών διακυμάνσεων στην τιμή ή την ποσότητα του εξαγόμενου πετρελαίου της Βορείου Θάλασσας, οι οποίες θα μπορούσαν να είναι εξαιρετικά επιβλαβείς για το ισοζύγιο του κρατικού προϋπολογισμού.

Οι επιπτώσεις για την Σκωτία σε μια τέτοια περίπτωση, θα ήταν η δημιουργία ελλείμματος στον προϋπολογισμό της- σε σύγκριση με το υπόλοιπο Ηνωμένο Βασίλειο- που θα μπορούσε να οδηγήσει την χώρα, σε μακροοικονομική και πολιτική αστάθεια, όπως συνέβη και στην Ευρωζώνη.

Κατά την μελέτη, κομβικής σημασίας είναι το νόμισμα της ανεξάρτητης Σκωτίας. Η άμεση μετάβαση σε ένα νέο νόμισμα θα προκαλούσε προβλήματα, καταρχάς λόγο των δανειστών της χώρας που θα είχαν στην κατοχή τους χρεόγραφα τα οποία ήταν σε στερλίνες- τουλάχιστον για μικρό χρονικό διάστημα.

Επίσης οι διακυμάνσεις στην τιμή του πετρελαίου που αναφέρθηκαν, θα μπορούσαν να οδηγήσουν το νέο νόμισμα σε κρίση.

Με αυτά ως δεδομένα, για κάποιο χρόνο η ανεξάρτητη Σκωτία θα πρέπει να συνεχίσει να χρησιμοποιεί την στερλίνα ως εθνικό νόμισμα.

Για να αποφευχθούν οι όποιες αναταράξεις, σύμφωνα με την μελέτη, αρχικά θα πρέπει να γίνει μια σταδιακή κυκλοφορία του νέου νομίσματος σε παράλληλη χρήση μαζί με την στερλίνα.

Με αυτόν τον τρόπο το νέο νόμισμα θα αποκτήσει μια σταθερή τιμή έναντι της στερλίνας, η μετάβαση θα γίνει ομαλά και θα εξαλείφουν οι όποιες αβεβαιότητες.

Πάντως, όπως αναφέρει ο Pilkington, η κυβέρνηση της Σκωτίας θα πρέπει να εξασφαλίσει ότι τα χρέη της χώρας σε στερλίνα θα μπορούν να εξυπηρετηθούν.

Σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα, η χώρα θα πρέπει να εκδώσει εθνικό νόμισμα, το οποίο θα μπορέσει να περάσει στην καθημερινότητα των πολιτών μέσω μιας σειράς μέτρων:

Προβαίνοντας με αυτό στις πληρωμές των δημοσίων υπαλλήλων (με αναγωγή του ποσού, στον μισθό σε στερλίνες). Με την αποδοχή του νέου νομίσματος για την πληρωμή φόρων και με την επιβολή συστήματος στις επιχειρήσεις, που θα ορίζει τις τιμές των ειδών και στα δύο νομίσματα.

Συμπερασματικά, η μελέτη καταλήγει ότι η Σκωτία είναι μια πλούσια χώρα. Όμως για να διατηρήσει τον πλούτο της, θα πρέπει να απαλλαγεί από την εξάρτηση της από τα έσοδα από πετρέλαιο και φυσικό αέριο.

Και για να το επιτύχει θα πρέπει να αποκτήσει μεγαλύτερη δημοσιονομική και νομισματική κυριαρχία.

Όμως μια τέτοια νομισματική και δημοσιονομική κυριαρχία, σε καμία περίπτωση δε θα πρέπει να γίνει εις βάρος της μακροοικονομικής σταθερότητας.

Η Σκωτία μπορεί να κάνει την μετάβαση, αποφεύγοντας την αστάθεια, αλλά μόνο αν είναι πρόθυμη να δημιουργήσει ένα βιώσιμο μακροοικονομικό μοντέλο.

Capital.gr. 28 Ιουνίου 2014. Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος.

Τον χαμηλό βαθμό απασχόλησης των γυναικών της Τουρκίας, αλλά και το πραγματικό εύρος της φτώχιας στην χώρα, πραγματεύεται η μελέτη των A. Zacharias, T. Masterson και E.Memis για λογαριασμό του Levy Economics Institute.

Η έρευνα ξεκινά με αφετηρία την διαπίστωση μιας «στρέβλωσης»: Οι τυποποιημένες μετρήσεις της φτώχειας, συμπεριλαμβανομένου και του επίσημου τρόπου μέτρησης που χρησιμοποιείται για την Τουρκία, αγνοούν το γεγονός ότι η μη αμειβόμενη οικιακή εργασία συμβάλει στην εκπλήρωση των υλικών αναγκών και επιθυμιών που είναι απαραίτητες για την επίτευξη ενός ελάχιστου επιπέδου διαβίωσης.

Στην πραγματικότητα οι τυποποιημένες μετρήσεις φτώχειας υποθέτουν ότι όλα τα νοικοκυριά έχουν αρκετό χρόνο για να καλύψουν επαρκώς όλες τις ανάγκες των μελών τους, συμπεριλαμβανομένης και της φροντίδας των παιδιών.

Όμως για πολλούς λόγους, ορισμένα νοικοκυριά δεν έχουν αρκετό χρόνο και βιώνουν αυτό που οι συντάκτες της έρευνας ορίζουν ως «ελλείμματα χρόνου».

Αν ένα νοικοκυριό που βιώνει «έλλειμμα χρόνου», δεν μπορεί να το καλύψει με την αγορά υποκατάστατων (για παράδειγμα με την πρόσληψη ενός φορέα παροχής φροντίδας), το επίσημο όριο της φτώχειας υποτιμά τους βασικούς όρους αυτού του νοικοκυριού για την επίτευξη ενός ελάχιστου επίπεδου διαβίωσης.

Επιπλέον τα «ελλείμματα χρόνου» συνιστούν μια μορφή στέρησης, ειδικά όταν λαμβάνουν χώρα σε συνδυασμό με άλλα είδη κοινωνικών και οικονομικών μειονεκτημάτων που αντιμετωπίζουν τα άτομα από τα χαμηλότερα κοινωνικοοικονομικά στρώματα.

Σύμφωνα με την μελέτη, η αξιολόγηση της πολιτικής ατζέντας, καθώς και η κατάσταση των οικογενειών με χαμηλά εισοδήματα στην Τουρκία, δεν πρέπει να γίνεται αποκλειστικά με βάση το επίσημο όριο της φτώχειας.

Το «εργαλείο» που ανάπτυξαν οι συντάκτες της, το ονόμασαν Μέτρο Φτώχειας Χρόνου και Κατανάλωσης του Levy Institute (LIMTCP), ένα δισδιάστατο μέτρο που λαμβάνει υπόψη τόσο τις καταναλωτικές δαπάνες, όσο και τον χρόνο που απαιτείται από τα νοικοκυριά για την επίτευξη ενός ελάχιστου επίπεδου διαβίωσης.

Τα αποτελέσματα της έρευνας καταδεικνύουν τις διασυνδέσεις μεταξύ των τριών προκλήσεων που αντιμετωπίζει σήμερα η Τουρκική οικονομία:

Την ανάγκη η ανάπτυξη να μην είναι άεργη, την αύξηση της συμμετοχής των γυναικών στην εργατικό δυναμικό και την αντιμετώπιση του αυξανόμενου ελλείμματος στον τομέα των υπηρεσιών κοινωνικής φροντίδας.

Κατά τους συντάκτες της μελέτης, ο στόχος του δεν είναι η παρουσίαση ενός λεπτομερών προτάσεων πολιτικών για την μείωση της φτώχειας με βάση το LIMTCP.

Σκοπός τους είναι η καταρχάς επισήμανση της υποτίμησης του εύρους και του βάθους της φτώχειας στην Τουρκία και εν συνεχεία η παροχή ενός πλαισίου για την αξιολόγηση και τον σχεδιασμό στρατηγικής πολιτικής, καθώς και η επισήμανση των περιορισμών των σημερινών πρωτοβουλιών της Τουρκικής κυβέρνησης.

Αναφορικά με το θέμα των πρωτοβουλιών, η μελέτη προβαίνει σε γενικές συστάσεις για την βελτίωση τους, με έμφαση την αντιμετώπιση των τυφλών σημείων που δημιουργούνται από την παραμέληση του προβλήματος που αφορά το έλλειμμα του χρόνου.

Η γυναικεία απασχόληση

Το ξέσπασμα της οικονομικής κρίσης το 2008 έφερε στην πρώτη γραμμή το ζήτημα της καταπολέμησης της φτώχειας σε πολλές χώρες στον κόσμο, συμπεριλαμβανομένης και της Τουρκίας.

Πριν την κρίση, από τις αρχές μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 2000, η οικονομία αναπτυσσόταν με σχετικά υψηλούς ρυθμούς αύξησης του πραγματικούς ΑΕΠ, αλλά η πιο πρόσφατη περίοδος έχει χαρακτηριστεί ως μια περίοδος «άεργης» ανάπτυξης.

Και αυτό διότι η αύξηση της απασχόλησης υστερεί σημαντικά έναντι της παραγωγής.

Τα χαμηλά ποσοστά απασχόλησης στην Τουρκία (στο 48%, όταν ο μέσος όρος στις χώρες του ΟΟΣΑ είναι στο 46%), το εξαιρετικά χαμηλό ποσοστό συμμετοχής των γυναικών στο εργατικό δυναμικό της χώρας (στο 31%, που είναι πολύ χαμηλότερο από τον μέσο όρο του ΟΟΣΑ), καθώς και τα υψηλά επίπεδα εισοδηματικής ανισότητας και οικονομικής ευπάθειας- τα οποία συνδέονται με την φτώχεια- φαίνεται να αποτελούν διαρθρωτικές και επίμονες πτυχές της πρόσφατης φάσης της οικονομικής ανάπτυξης στην Τουρκία.

Μέχρι πρόσφατα, η εισοδηματική ανισότητα και η φτώχεια δεν βρισκόταν ψηλά στην πολιτική ατζέντα της Τουρκίας.

Λόγο της αντίληψης ότι η οικονομικής επέκταση θα ενίσχυε την μείωση της φτώχειας, οι πολιτικές έχουν επικεντρωθεί σχεδόν αποκλειστικά στην αύξηση της ανάπτυξης.

Στην πραγματικότητα, πίσω από αυτή την αντίληψη φαίνεται να βρίσκονται οι πρωτοβουλίες των τελευταίων ετών για τη προώθηση της απασχόλησης των γυναικών, με σκοπό της επιτάχυνσης της οικονομικής ανάπτυξης.

Έγγραφο εργασίας του Τουρκικού Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης για την Στρατηγική Εθνική Απασχόληση για την περίοδο 2012- 2023 είχε ως στόχο συμμετοχής των γυναικών στο εργατικό δυναμικό για το 2023 το 35%, το οποίο στη συνέχεια στη συνέχεια αυξήθηκε στο 38% (KEIG 2013).

Σύμφωνα με την μελέτη, οι μη απασχολούμενες γυναίκες θεωρούνται ότι αποτελούν έναν ανεκμετάλλευτο πόρο, που μπορεί να κινητοποιηθεί προκειμένου να συμβάλει στην τροφοδότηση της οικονομικής ανάπτυξης.

Αυτό δείχνει με παραδειγματικό τρόπο και η υιοθέτηση, το 2013, του συνθήματος «Γυναικεία απασχόληση, η νέα δυναμική της Τουρκικής οικονομίας», από το Υπουργείο Οικογένειας και Κοινωνικών Πολιτικών.

Στο πλαίσιο της τρέχουσας πολιτικής ατζέντας, τα ευρήματα της μελέτης από τη χρήση του LIMTCP, τονίζουν τη δυνατότητα που διαθέτουν για τη επίτευξη περιεκτικής οικονομικής ανάπτυξης οι προσεκτικά σχεδιασμένες πολιτικές για την αντιμετώπιση φτώχειας με επίκεντρο την απασχόληση- με την προϋπόθεση ότι οι εν λόγο πολιτικές συνοδεύονται από την επαρκή παροχή επαρκών υπηρεσιών κοινωνικής πρόνοιας και κοινωνικής φροντίδας- σημείο ζωτικής σημασίας σύμφωνα με την μελέτη.

Μια προσέγγιση για την ανακούφιση της φτώχειας, η οποία επικεντρώνεται μόνο στην απασχόληση, θα αποτύχει.

Η διπλή μέτρηση της φτώχειας χρόνου και της καταναλωτικής φτώχειας που επιχειρήθηκε, αποκαλύπτει ότι για τα περισσότερα άτομα, η εξασφάλιση αμειβόμενης απασχόλησης δεν οδηγεί αυτομάτως σε έξοδο από την φτώχεια.

Δεδομένων των ρυθμίσεων που επικρατούν στην αγορά εργασίας, το 2006 σχεδόν το 75% του συνόλου των φτωχών νοικοκυριών θα παρέμενε φτωχό ακόμη και αν όλα τα απασχολήσιμα μέλη του νοικοκυριού είχαν εξασφαλίσει αμειβόμενη εργασία.

Κατά την μελέτη, η προώθηση της απασχόλησης πρέπει να συνδυαστεί με μεγαλύτερη πρόσβαση σε υπηρεσίες κοινωνικής φροντίδας, εκτεταμένη κάλυψη κοινωνικής πρόνοιας και επίπεδα παροχών, αύξηση του κατώτατου ημερομίσθιου και εφαρμογή (ή μείωση) των ορίων για τις ώρες εργασίας.


*Δείτε ολόκληρη την ανάλυση του Levy Economics Institute δεξιά, στη στήλη "Σχετικά Αρχεία"

Capital.gr, 21 Ιουνίου 2014. Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος.

Tα προγράμματα διάσωσης για Ελλάδα, Ιρλανδία, Πορτογαλία και Ισπανία, κατά κύριο λόγο σχεδιάστηκαν για να προστατεύσουν το Ευρωπαϊκό τραπεζικό σύστημα και το ευρώ, παρά για να δώσουν λύσεις στα οικονομικά προβλήματα που αντιμετώπισαν αυτές οι χώρες, υποστηρίζει το Levy Economics Institute σε μελέτη του, την οποία υπογράφει ο καθηγητής πολιτικής οικονομίας C. J. Polychroniou.

Σύμφωνα με τη μελέτη, τα προγράμματα διάσωσης απαίτησαν τεράστιες θυσίες από μεγάλο μέρος των πολιτών αυτών των χωρών, εξαιτίας των ριψοκίνδυνων πρακτικών που εφάρμοσαν οι τράπεζες και ο χρηματοπιστωτικός τομέας.

Την ίδια ώρα οι τράπεζες διασώθηκαν και η ευρωζώνη έγινε πεδίο δράσης για τους επενδυτές ομολόγων.

Η Ε.Ε και το ΔΝΤ από την πλευρά τους άσκησαν έντονη πίεση για μέτρα λιτότητας και δομικές μεταρρυθμίσεις στις υπό διάσωση χώρες, στο πλαίσιο μιας πεποίθησης (παρότι δεν υπήρχαν εμπειρικά στοιχεία για να την υποστηρίξουν) ότι αυτά τα μέτρα θα ενίσχυαν την εμπιστοσύνη, ώστε εν τέλει να δημιουργηθούν οι κατάλληλες συνθήκες για να επιστρέψει η ανάπτυξη και η αύξηση της απασχόλησης.

Κατά την μελέτη, οι τρέχουσες συνθήκες στις τέσσερις χώρες της περιφέρειας υποδεικνύουν ότι τα μέτρα λιτότητας , οι δομικές αλλαγές και η ζητούμενη ανάπτυξη μέσω αύξησης των εξαγωγών, που επεβλήθησαν από τη Ε.Ε και το ΔΝΤ δεν απέφεραν αποτελέσματα.

Και ενώ τα δημοσιονομικά ελλείμματα αυτών των χωρών μειώθηκαν και τα εμπορικά τους ισοζύγια βελτιώθηκαν, τα δημόσια χρέη αυξήθηκαν δραματικά- σε μη βιώσιμο επίπεδο και για τις τέσσερις χώρες- και η ανεργία εκτοξεύθηκε σε καταστροφικά επίπεδα.

Ο κ. Polychroniou συνεχίζει αναφέροντας ότι ένα ακόμη αποτέλεσμα αυτών το πολιτικών ήταν η κατάρρευση του δημόσιου τομέα – δίνοντας έμφαση σε αυτόν της υγείας- ενώ αυξήθηκε κατακόρυφα η φτώχια και η ανισότητα μεταξύ των πολιτών.

Παρότι οι εξαγωγές γνώρισαν αύξηση λόγο της έντονης μείωσης των μισθών (αλλά όχι στην περίπτωση της Ελλάδας) βοηθούμενες από τις μεταρρυθμίσεις της Ε.Ε και του ΔΝΤ, αλλά και την αύξηση των ποσοστών ανεργίας, η εγχώρια κατανάλωση υποχώρησε σημαντικά.

Συγχρόνως άτομα ακαδημαϊκής εκπαίδευσης και υψηλές τεχνικές και επαγγελματικές γνώσεις, μεταναστεύουν μαζικά από τις χώρες τους ξαναζητώντας μια καλύτερη τύχη στο εξωτερικό.

Το θέμα της απασχόλησης στη Ιρλανδία είναι τόσο επιτακτικό -παρόλο η ενεργεία υποχώρησε στο 12%, κυρίως λόγο της μετανάστευσης των Ιρλανδών- ώστε η κυβέρνηση της χώρας, να προτρέπει τους πολίτες της να αναζητήσουν εργασία στο εξωτερικό.

Παρόλα αυτά, συνεχίζει ο κ. Polychroniou, η Καγκελάριος Μέρκελ και όλη η «νεοφιλελεύθερη χορωδία» στην Ιρλανδία αλλά και αλλού, τολμά να αναφέρεται στη διάσωση της Ιρλανδίας ως «success story».

Με αυτά τα δεδομένα η κρίση στην περιφέρεια της Ευρωζώνης όχι μόνο συνεχίζεται, αλλά ενδέχεται να εντατικοποιηθεί στο εγγύς μέλλον, ιδιαίτερα όταν οι πολίτες αυτών των χωρών συνειδητοποιήσουν ότι το «παιχνίδι» είναι στημένο προς όφελος του κεφαλαίου και των επιχειρήσεων.

Και για αυτό ακριβώς είναι σχεδιασμένες οι τρέχουσες πολιτικές της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθώς είναι εις βάρος της αξιοπρεπούς διαβίωσης του μέσου πολίτη.


*Δείτε ολόκληρη την ανάλυση του Levy Economics Institute στα αγγλικά στη δεξιά στήλη "Σχετικά Αρχεία"

Χ. Ι. Πολυχρονιου

Enet.gr, 5 Μαΐου 2014. Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος.

Η μελέτη του ινστιτούτου Levy για την ανισότητα στις ΗΠΑ θεωρεί ιδιαίτερα επικίνδυνη την ώθηση της τάσης προς τον ιδιωτικό δανεισμό για την επιτάχυνση της οικονομικής ανάπτυξης, δεδομένου ότι η κατανομή του εισοδήματος στις ΗΠΑ έχει λάβει εκρηκτικά άνισες διαστάσεις

Η ανισότητα έχει εξελιχθεί σε ένα από τα πιο κρίσιμα προβλήματα των σύγχρονων καπιταλιστικών οικονομιών. Αυτός ήταν και ο λόγος που η οικονομική ανισότητα (εισοδηματική ανισότητα και ανισότητα πλούτου) επιλέχθηκε ως πρώτο θέμα της στήλης «Ιδεογραφήματα» με την επανέκδοση της «Κ.Ε.»

Επιστρέφουμε στο κρίσιμο ζήτημα της ανισότητας επί τη ευκαιρία της δημοσίευσης μιας στρατηγικής μελέτης από το Ινστιτούτο Οικονομικών Levy* με τίτλο «Αποτελεί η αυξανόμενη ανισότητα εμπόδιο στην οικονομική ανάκαμψη των ΗΠΑ;». Η μελέτη εκπονήθηκε από την ομάδα του μακρο-οικονομετρικού μοντέλου που έχει ειδικά διαμορφώσει και χρησιμοποιεί με μεγάλη επιτυχία το Ινστιτούτο από τις αρχές της δεκαετίας του 1990 για τις μεσοπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες τάσεις στην αμερικανική οικονομία. Το ίδιο μοντέλο, παρεμπιπτόντως, προσαρμόστηκε τα τελευταία τρία χρόνια με σκοπό την εφαρμογή του στην ανάλυση των τάσεων στην ελληνική οικονομία.

Ημελέτη του Ινστιτούτου Οικονομικών Levy για την ανισότητα στις ΗΠΑ, με συγγραφείς τους Dimitri Β. Papadimitriou, Michalis Nikiforos, Gennaro Zezza και Greg Hennsgen, ξεκινά με την παρατήρηση ότι η αμερικανική οικονομία αναπτύσσεται κατά τη μετά την κρίση εποχή (η κρίση στις ΗΠΑ υποτίθεται ότι έληξε επίσημα το 2009) με μέτριο ρυθμό. Σε μεγάλο βαθμό, αυτό οφείλεται στη «σφιχτή» δημοσιονομική πολιτική που ασκείται τα τελευταία χρόνια από την κυβέρνηση Ομπάμα. Ωστόσο, οι προβλέψεις του Γραφείου Προϋπολογισμού του Κογκρέσου κάνουν λόγο για θετικές εξελίξεις στην αμερικανική οικονομία κατά τα επόμενα 2-3 χρόνια. Οπως αναφέρει η μελέτη, «το Γραφείο Προϋπολογισμού του Κογκρέσου προβλέπει επιτάχυνση του ρυθμού ανάπτυξης: στο 3,1% το 2014 και στο 3,4% το 2015 και το 2016. Η προβλεπόμενη αύξηση της παραγωγής, σε περίπτωση που υλοποιηθεί, θα διατηρήσει την ανεργία σε πτωτική τροχιά».

Η μελέτη εξετάζει τις τάσεις της αμερικανικής οικονομίας, οι οποίες δεν είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντικές (η εξωτερική ζήτηση είναι αδύναμη, ενώ η περιοριστική δημοσιονομική πολιτική αναμένεται να συνεχιστεί τα επόμενα χρόνια), και η μακροοικονομική ομάδα του Ινστιτούτου διερωτάται από πού θα προκύψει η δυναμική για την επιτάχυνση της οικονομικής ανάκαμψης που «βλέπει» το Γραφείο Προϋπολογισμού του Κογκρέσου.

Το 1999, ο διάσημος Βρετανός οικονομολόγος Wynne Godley (1926-2010), που είχε διατελέσει για πολλά χρόνια διακεκριμένος μελετητής στο Ινστιτούτου Οικονομικών Levy, έκανε αναφορά σε μια εργασία του για το Ινστιτούτο Levy σε επτά μη βιώσιμες διαδικασίες πάνω στις οποίες στηριζόταν εκείνη την περίοδο η οικονομική ανάκαμψη των ΗΠΑ. Οπως αναφέρεται στη μελέτη, το επιχείρημα του Godley ήταν ότι «αν μια οικονομία αντιμετωπίζει "υποτονική ζήτηση για καθαρές εξαγωγές" και η δημοσιονομική πολιτική είναι περιοριστική, η οικονομική ανάπτυξη γίνεται "εξαρτώμενη από την αύξηση του ιδιωτικού δανεισμού", δηλαδή από τη συνέχιση του ιδιωτικού τομέα να δαπανά περισσότερο από το εισόδημά του». Ετσι, η ανάπτυξη, υπογράμμιζε ο Godley, εξαρτάται σχεδόν αποκλειστικά από «την αύξηση του ιδιωτικού δανεισμού», με επακόλουθο η πραγματική οικονομία να «βρίσκεται στο έλεος της χρηματιστηριακής αγοράς...».

Η οικονομική κρίση του 2001 και η Μεγάλη Υφεση του 2007-09 επιβεβαίωσαν την ορθότητα των αναλύσεων του Godley, επισημαίνουν οι συγγραφείς της στρατηγικής μελέτης του Ινστιτούτου Levy για την ανισότητα στις ΗΠΑ. Επιπλέον, πιστεύουν ότι η σημερινή ανάκαμψη της αμερικανικής οικονομίας ακολουθεί ξανά τον ίδιο δρόμο. Μάλιστα, θεωρούν ιδιαίτερα επικίνδυνη την ώθηση της τάσης προς τον ιδιωτικό δανεισμό για την επιτάχυνση της οικονομικής ανάπτυξης, δεδομένου ότι η κατανομή του εισοδήματος στις ΗΠΑ έχει λάβει εκρηκτικά άνισες διαστάσεις τις τελευταίες δεκαετίες, επιστρέφοντας στα επίπεδα που υπήρχαν την δεκαετία του 1920.

Οι συγγραφείς της μελέτης χαρακτηρίζουν την πορεία της κατανομής του εισοδήματος στις ΗΠΑ ως την όγδοη μη βιώσιμη διαδικασία, με αποτέλεσμα η ενδεχόμενη επιτάχυνση της οικονομικής ανάπτυξης των ΗΠΑ να στηρίζεται ακόμη σε πιο σαθρά θεμέλια από εκείνα στο πρόσφατο παρελθόν! Οπως τονίζουν με έμφαση, «με δεδομένη την αδύναμη εξωτερική ζήτηση, την υψηλή εισοδηματική ανισότητα και το δημοσιονομικό συντηρητισμό, οι Ηνωμένες Πολιτείες είναι αντιμέτωπες με την επιλογή ανάμεσα σε δύο ανεπιθύμητα αποτελέσματα: μια παρατεταμένη περίοδο χαμηλής ανάπτυξης -"κοσμική στασιμότητα"- ή μια οικονομική επέκταση τροφοδοτούμενη από μια φούσκα που θα καταλήξει σε μια σοβαρή χρηματοπιστωτική και οικονομική κρίση».

Στη συνέχεια της μελέτης, οι συγγραφείς επιχειρούν προσομοίωση των προβλέψεων του Γραφείου Προϋπολογισμού του Κογκρέσου και παρατηρούν μια «απότομη επιδείνωση της εξωτερικής θέσης της αμερικανικής οικονομίας» και, σε γενικές γραμμές, επανάληψη των πρόσφατων αδυναμιών στην αναπτυξιακή πορεία της αμερικανικής οικονομίας.

Θεωρώντας ότι η ανισότητα ήταν μια από τις κύριες αιτίες πίσω από τη χρηματοπιστωτική κρίση του 2007-08 (η αμερικανική «μεσαία τάξη» οδηγήθηκε σε μεγάλα επίπεδα δανεισμού προκειμένου να «καλύψει το χάσμα μεταξύ του στάσιμου εισοδήματός της και των υψηλών προτύπων κατανάλωσης»), οι συγγραφείς της στρατηγικής μελέτης (και αφού προσκομίζουν μια σειρά από στοιχεία που αποκαλύπτουν τα εκρηκτικά επίπεδα εισοδηματικής ανισότητας και ανισότητας πλούτου που επικρατούν στην αμερικανική κοινωνία τις τελευταίες τρεισήμισι δεκαετίες) προειδοποιούν ότι ένας νέος γύρος δανεισμού από τα αμερικανικά νοικοκυριά (το σενάριο στο οποίο στηρίζονται οι προβλέψεις του Γραφείου Προϋπολογισμού του Κογκρέσου για την επιτάχυνση της οικονομικής ανάκαμψης) «θα αυξήσει και πάλι το χρέος τους και την αναλογία του χρέους προς το διαθέσιμο εισόδημα».

Τα ανησυχητικά σημάδια για το μέλλον της ανάπτυξης της αμερικανικής οικονομίας γίνονται εντονότερα αν ληφθεί υπόψη το ενδεχόμενο να συνεχιστεί η σημερινή τάση απομόχλευσης του χρέους από τα αμερικανικά νοικοκυριά, δηλαδή να μην επαληθευθούν οι προβλέψεις του Γραφείου Προϋπολογισμού του Κογκρέσου για αύξηση του ιδιωτικού χρέους. Η προσομοίωση ενός τέτοιου σεναρίου από τους συγγραφείς της μελέτης του Ινστιτούτου Levy απομακρύνει οποιοδήποτε ενδεχόμενο επιτάχυνσης της ανάπτυξης: με βάση την προσομοίωση αυτού του σεναρίου ο ρυθμός ανάπτυξης της αμερικανικής οικονομίας συγκλίνει στο 1,7% και η ανεργία εκτοξεύεται στο 7,6% προς το τέλος της περιόδου προσομοίωσης.

Πριν από λίγο καιρό, ο Αμερικανός νομπελίστας οικονομολόγος Paul Krugman δήλωνε σε συνέντευξή του στο Bloomberg ότι η ανισότητα αποτελεί τροχοπέδη της ανάπτυξης. Η στρατηγική μελέτη του Ινστιτούτου Levy φαίνεται να αποδεικνύει του λόγου το αληθές. Το συμπέρασμα αυτής της μελέτης είναι ότι αν συνεχιστεί η σημερινή «σφιχτή» δημοσιονομική πολιτική στις ΗΠΑ, η επιστροφή της ανάκαμψης σε υψηλά επίπεδα δεν πρόκειται να λάβει χώρα στο μεσοπρόθεσμο χρονικό ορίζοντα, ενώ η αύξηση του ιδιωτικού δανεισμού θα οδηγήσει την αμερικανική οικονομία σε νέες περιπέτειες. Η δε εισοδηματική ανισότητα είναι μια μη βιώσιμη διαδικασία, η οποία οδηγεί από μόνη της σε αναιμική ανάπτυξη και υψηλή ανεργία.

Τα συμπεράσματα της μελέτης του Ινστιτούτου Levy είναι τρομερά επίκαιρα όχι μόνο για τις ΗΠΑ, αλλά και για την Ευρώπη. Το αν θα εισακουσθούν οι εισηγήσεις των συγγραφέων της μελέτης από τους σημερινούς πολιτικούς ιθύνοντες είναι μια άλλη ιστορία.

* Για λόγους δημοσιογραφικής δεοντολογίας αναφέρεται ότι ο υπογράφων είναι ερευνητής και Policy Fellow στο Levy Economics Institute.

New Money, 7 Μαΐου 2014. Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος.

Σαν μία πράξη απελπισίας, με μοναδικό στόχο να ενισχύσει την κυβέρνηση εν όψει των δημοτικών και ευρωπαϊκών εκλογών χαρακτηρίζει την έξοδο της Ελλάδας στις αγορές ομολόγων ο πρόεδρος του Levy Economics Institute, Δημήτρης Παπαδημητρίου, με συνέντευξή του στο Truthout, καταρρίπτοντας τον μύθο του ελληνικού success story.

"Η επιστροφή της Ελλάδας στις αγορές στις 10 Απριλίου ήταν μια πράξη καθαρά συμβολική", σχολιάζει ο Δημήτρης Παπαδημητρίου, πρόεδρος του Levy Economics Institute.

Και αυτό, γιατί όπως εξηγεί ο Δ. Παπαδημητρίου, η κυβέρνηση και η τρόικα χρειάστηκε να εφεύρουν ένα νέο δείκτη επιτυχίας. Και έτσι κατέληξαν στο πρωτογενές πλεόνασμα, το οποίο, μάλιστα, έπρεπε να είναι όσο το δυνατόν υψηλότερο, προκειμένου να εντυπωσιαστούν οι αγορές. Όμως, κανείς άλλος δεν εντυπωσιάστηκε, και κυρίως όχι οι ξένοι πιστωτές. Και αυτό, γιατί το πρωτογενές πλεόνασμα επιτεύχθηκε:
1) Με τα μη επαναλαμβανόμενα έσοδα από τα κέρδη των ελληνικών ομολόγων που επέστρεψαν στην Αθήνα οι κεντρικές τράπεζες της Ευρωζώνης και η ΕΚΤ.
2) Με την είσπραξη παλιών φόρων.
3) Με μη επαναλαμβανόμενες περικοπές δαπανών και την καθυστέρηση της πληρωμής των οφειλών του κράτους προς τον ιδιωτικό τομέα.

Επιπλέον, ο κ. Παπαδημητρίου τονίζει πως η επιστροφή της Αθήνας στις αγορές είχε μεγάλο κόστος για τη χώρα, αφού ακόμα και το φαινομενικά χαμηλό επιτόκιο του 4,95%, είναι πολύ υψηλότερο από το επιτόκιο με το οποίο δανείζεται η Ελλάδα από τον ESM. Στην πραγματικότητα, όσοι αγόρασαν τα ομόλογα δεν το έκαναν γιατί πίστεψαν στην πρόοδο της ελληνικής οικονομίας, αλλά γιατί γνωρίζουν ότι οι τίτλοι αυτοί έχουν την άτυπη εγγύηση της ΕΚΤ, η οποία θα τα κάνει δεκτά στο πλαίσιο του προγράμματος αγοράς ομολόγων της (OMT).

Σχολιάζοντας το πρωτογενές πλεόνασμα ο πρόεδρος του Levy Institute δήλωσε ότι δεν η επιτυχία που παρουσιάζει η κυβέρνηση Σαμαρά κι ότι παρά τις προσπάθειές της να δείξει ότι η ελληνική κρίση έχει παρέλθει τα πραγματικά στοιχεία δείχνουν το αντίθετο. Η ανεργία παραμένει στο 28%, το ελληνικό χρέος έχει αυξηθεί δραματικά κι ένας στους τρεις Έλληνες βρίσκεται στα πρόθυρα της φτώχειας. Συγκεκριμένα για το ελληνικό χρέος ο Δ. Παπαδημητρίου υπογράμμισε ότι αυτό είναι μη βιώσιμο.

"Το ελληνικό success story δεν είναι τίποτα περισσότερο από έναν κατασκευασμένο μύθο που εξυπηρετεί πολιτικούς σκοπούς. Πόσες φορές ακούσαμε πως η Ελλάδα βρίσκεται κοντά στην έξοδο από το τούνελ της κρίσης; Δυστυχώς αυτό το τούνελ είναι πολύ, πολύ, πολύ μακρύ... Δεν αποκλείεται να χρειαστεί μια δεκαετία, ή και περισσότερο, προκειμένου να βελτιωθεί ουσιαστικά η κατάσταση της ελληνικής οικονομίας", δήλωσε χαρακτηριστικά και εξέφρασε την άποψη ότι δεν θα υπάρξει αλλαγή πολιτικής εάν δεν αλλάξει η πολιτική ηγεσία.

Η λιτότητα δεν ήταν μια προσπάθεια μικρών προσαρμογών των ευρωπαϊκών πολιτικών, αλλά μια πολιτική ριζοσπαστικής αλλαγής, με στόχο να επιτραπεί στις αγορές να κυριαρχήσουν, χωρίς τις παρεμβάσεις των κυβερνήσεων. Πρόκειται για ένα δόγμα που δοκιμάστηκε πρώτα στις ΗΠΑ από τον Reagan και στη Βρετανία από τη Thatcher, που υιοθέτησαν την άποψη πως το κράτος είναι η αιτία των οικονομικών προβλημάτων και όχι η λύση, σημειώνει ο Δ. Παπαδημητρίου. Όμως, τονίζει πως η πραγματικότητα μας έδειξε κατ΄ επανάληψη ότι το κράτος είναι η μοναδική λύση σε δύσκολες περιόδους. “Το γιατί στην Ελλάδα και σε άλλες δημοσιονομικά προβληματικές οικονομίες θα πρέπει να γίνονται πειράματα αντιθετικών πολιτικών των οποίων τα αποτελέσματα είχαν προβλεφθεί, είναι κάτι που πραγματικά δυσκολεύομαι να κατανοήσω”, λέει ο επικεφαλής του Levy. Και προσθέτει πως κανείς δεν θα τολμούσε να εφαρμόσει λιτότητα αυτής της έκτασης σε χώρες όπως οι ΗΠΑ ή η Γερμανία, ανεξάρτητα από το πόσα υψηλά είναι τα χρέη τους. “Όταν η Γερμανία ήταν ο άρρωστος της Ευρώπης, ήταν αποδεκτό για την κυβέρνησή της να ακολουθήσει την κεϊνσιανή συνταγή, αλλά τώρα που το καθεστώς της έχει αλλάξει και είναι ηγεμόνας, επιστρέφει το δόγμα του laissez-faire”, τονίζει ο Δ. Παπαδημητρίου.

Και απορρίπτει τον ισχυρισμό ότι οι μεταρρυθμίσεις στην αγορά απασχόλησης θα βοηθήσουν την ελληνική οικονομία, λέγοντας ότι οι Γερμανοί έχουν την υψηλότερη παραγωγικότητα στην Ευρώπη όχι γιατί αμείβονται χαμηλότερα, αλλά εξαιτίας του υψηλού επιπέδου της τεχνολογίας που χρησιμοποιούν, καθώς και το γεγονότος ότι η ενοποίηση με την Αν. Γερμανία επέτρεψε να κρατηθούν οι μισθοί σε χαμηλά επίπεδα.

Banking News, 7 Μαΐου 2014. Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος.

Η επιστροφή της Ελλάδας στις αγορές ήταν μια κίνηση απελπισίας και μια πράξη καθαρά συμβολική

Τον μύθο του ελληνικού success story επιχειρεί να αποδομήσει το Levy Economics Institute του Bard College...

"Η επιστροφή της Ελλάδας στις αγορές στις 10 Απριλίου ήταν μια πράξη καθαρά συμβολική", σχολιάζει σε μια αναλυτική και χειμαρρώδη συνέντευξή του ο Δημήτρης Παπαδημητρίου, πρόεδρος του Levy Economics Institute.

Όπως επισημαίνει, η επιστροφή της Ελλάδας στις αγορές ήταν μια κίνηση απελπισίας, μια πράξη στρατηγικής με στόχο τη στήριξη της ελληνικής κυβέρνησης ενόψει των κρίσιμων διπλών εκλογών του τρέχοντος μήνα.

Όπως υποστηρίζει στη συνέχεια, η ελληνική κυβέρνηση σκοπίμως κατέστησε την επιτυχία του προγράμματος λιτότητας άμεσα εξαρτώμενη από την επίτευξη του στόχου για την παραγωγή πρωτογενούς πλεονάσματος.

Σύμφωνα με τον επικεφαλής του Levy Economics Institute, κανένας - πλην των δανειστών της Ελλάδας - δεν εντυπωσιάστηκε από το πρωτογενές πλεόνασμα της χώρας...

Η ελληνική κυβέρνηση χρησιμοποίησε την επιστροφή της χώρας στις αγορές για πρώτη φορά μετά από τέσσερα χρόνια ως μια ένδειξη πως η ελληνική κρίση τελείωσε... Η ανεργία στην Ελλάδα παραμένει στο 28%. Σχεδόν ένας στους τρεις Έλληνες ζει κάτω από το όριο της φτώχειας.

Μέχρι τα τέλη του 2015 το ελληνικό χρέος θα έχει εκτοξευθεί στα επίπεδα του 190% έναντι του ΑΕΠ.

"Αυτοί οι αριθμοί συνιστούν ένα success story ή μια εθνική τραγωδία;", διερωτάται ο πρόεδρος του Levy.

"Πόσες φορές ακούσαμε πως η Ελλάδα βρίσκεται κοντά στην έξοδο από το τούνελ της κρίσης; Δυστυχώς αυτό το τούνελ είναι πολύ, πολύ, πολύ μακρύ... Δεν αποκλείεται να χρειαστεί μια δεκαετία, ή και περισσότερο, προκειμένου να βελτιωθεί ουσιαστικά η κατάσταση της ελληνικής οικονομίας", απαντά.

"Καμία αλλαγή πολιτικής δεν θα έρθει στην Ελλάδα, αν δεν αλλάξει η πολιτική ηγεσία...", σπεύδει να προειδοποιήσει ο ίδιος.

"Πρόκειται για μια τραγωδία η οποία θα επεκταθεί, εκτός εάν οι Ευρωεκλογές δώσουν ένα τελείως διαφορετικό μήνυμα...", προσθέτει.
Ποια είναι όμως η θέση του για το ελληνικό χρέος; "Δεν τίθεται ερώτημα.

Το ελληνικό χρέος δεν είναι βιώσιμο. Το PSI+ του 2012 τελικά έκανε περισσότερο κακό παρά καλό στην ελληνική οικονομία. Έπληξε σφόδρα τις ελληνικές και κυπριακές τράπεζες. Το haircut άργησε πολύ...", υποστηρίζει, ρητά και κατηγορηματικά.

"Το ελληνικό success story δεν είναι τίποτα περισσότερο από έναν κατασκευασμένο μύθο που εξυπηρετεί πολιτικούς σκοπούς", επαναλαμβάνει.

Συνεντευξη στον Χ. Ι. Πολυχρονιου

Eleftherotypia, 4 Μαΐου 2014. Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος.

Θα ήταν πράγματι ειρωνικό αν οι ψηφοφόροι, παρά τις καταστροφικές συνέπειες που εξακολουθούν να υπομένουν, συνεχίσουν να στηρίζουν με την ψήφο τους τη σημερινή ευρωπαϊκή ηγεσία. Αυτό θα ήταν αυτομαστίγωση

Τα αποτελέσματα της διάσωσης της Ελλάδας διχάζουν. Από τη μια μεριά, η φράου Μέρκελ και οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι ισχυρίζονται ότι το σχέδιο που εφαρμόζουν από τα μέσα του 2010 αποδίδει πλέον καρπούς, με τον Ελληνα πρωθυπουργό, μάλιστα, να διατυμπανίζει ότι υπάρχει εν εξελίξει ένα οικονομικό «success story». Από την άλλη μεριά, οι περισσότεροι ξένοι αναλυτές και οικονομολόγοι εκφράζουν έντονη δυσπιστία στο σενάριο της ανάκαμψης της Ελλάδας, ενώ η ίδια η αντιπολίτευση της χώρας κάνει λόγο για οικονομική και κοινωνική καταστροφή.

Εκτός και αν οι αριθμοί «ξεγελούν», όλα τα σημερινά κρίσιμα δεδομένα σχετικά με την κατάσταση της ελληνικής οικονομίας όχι μόνο δεν προσφέρονται για στήριξη του σεναρίου του ελληνικού «success story», αλλά εμφανίζουν μια Ελλάδα που μοιάζει πολύ περισσότερο με έναν άγρια ξυλοδαρμένο πυγμάχο.

Αυτή είναι τουλάχιστον και η εκτίμηση του προέδρου του Levy Economics Institute of Bard College στη Νέα Υόρκης και καθηγητή στην έδρα Οικονομικών «Jerome Levy» στο Bard College, Δημήτρη Β. Παπαδημητρίου, στη συνέντευξη που παραχώρησε για ταυτόχρονη δημοσίευση στην «Κ.Ε.» και στο αμερικανικό δημοφιλές ηλεκτρονικό έντυπο «Truthout». Αναφέρουμε, επίσης, ότι το Ινστιτούτο έχει δημοσιεύσει μια σειρά επιστημονικών μελετών για την ελληνική οικονομία, συμπεριλαμβανομένης πρόσφατα μιας Στρατηγικής Ανάλυσης για τις προοπτικές της ελληνικής οικονομίας, με επικεφαλής συγγραφέα τον καθηγητή Παπαδημητρίου. Για περισσότερες πληροφορίες, επισκεφθείτε το www.levyinstitute.org

* Επειτα από τέσσερα χρόνια ως παρίας των χρηματοπιστωτικών αγορών, κατά τη διάρκεια των οποίων προσφέρθηκαν 330 δισ. ευρώ προκειμένου να αποφευχθεί μια επίσημη χρεοκοπία, η Ελλάδα έκανε μια επιτυχή επιστροφή στις διεθνείς αγορές ομολόγων. Γιατί επέστρεψε τώρα η Ελλάδα στις αγορές ομολόγων, όταν η αναλογία του χρέους της χώρας προς το ΑΕΠ είναι πολύ μεγαλύτερη από ό,τι ήταν το 2010;

- Η επιστροφή στις αγορές ομολόγων ήταν μια καθαρά συμβολική πράξη. Η κυβέρνηση προσάρμοσε εσκεμμένα την επιτυχία του προγράμματος λιτότητας με την επίτευξη ενός πρωτογενούς πλεονάσματος, αντί, για παράδειγμα, με την επιστροφή στην ανάπτυξη της παραγωγής και της απασχόλησης. Υπενθυμίζω ότι η ιδέα της επεκτατικής λιτότητας που υιοθετήθηκε από τους διεθνείς δανειστές της χώρας έχει πλήρως απαξιωθεί. Ετσι, η τρόικα και η πειθήνια ελληνική κυβέρνηση χρειάστηκαν να εφεύρουν ένα νέο μέτρο επιτυχίας, το οποίο συνδέθηκε με την επίτευξη ενός πρωτογενούς πλεονάσματος τόσο μεγάλο όσο θα μπορούσε να εντυπωσιάσει ακόμη και τις χρηματοπιστωτικές αγορές. Ωστόσο, ουδείς άλλος έχει εντυπωσιαστεί, ιδιαίτερα οι διεθνείς δανειστές, για τρεις βασικούς λόγους: 1) το πρωτογενές πλεόνασμα επιτεύχθηκε από το πλεόνασμα των εσόδων από τα κέρδη των ελληνικών ομολόγων στα χαρτοφυλάκια των κεντρικών τραπεζών της Ευρωζώνης και της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ), το οποίο και επιστράφηκε στην Ελλάδα· 2) από την είσπραξη παλαιών ληξιπρόθεσμων οφειλών προς το Δημόσιο· και 3) και από μη επαναλαμβανόμενες περικοπές δαπανών και καθυστέρηση στην εξόφληση του δημοσίου χρέους προς τον ιδιωτικό τομέα.

Τέλος, η επιστροφή στις αγορές ήταν μια δαπανηρή διαδικασία για τη χώρα, αφού ο δανεισμός με επιτόκιο 4,95% είναι πολύ υψηλότερος από το επιτόκιο των κεφαλαίων που δανείστηκε από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας. Αλλά ας μην ξεγελιόμαστε. Τα αμοιβαία κεφάλαια αντιστάθμισης κινδύνου και οι ιδιώτες επενδυτές που αγόρασαν τα καινούργια ομόλογα ήξεραν ότι υπήρχε από πίσω μια σιωπηρή εγγύηση από την ΕΚΤ ότι θα αποδεχόταν αυτά τα ομόλογα στο πλαίσιο του προγράμματος των Οριστικών Νομισματικών Συναλλαγών. Συνεπώς, τα ομόλογα δεν είχαν ως βάση την πρόοδο της ελληνικής οικονομίας -θα ήταν γελοίο να υποθέσουμε κάτι τέτοιο για μια οικονομία που βρίσκεται σε διαρκή ύφεση, όπου το χρέος της ως προς το ποσοστό του ΑΕΠ αυξάνεται συνεχώς, και φέρει αξιολόγηση πιστοληπτικής ικανότητας κάτω του επενδυτικού βαθμού. Συνολικά, λοιπόν, η έξοδος στις αγορές ήταν μια πράξη απελπισίας και μια στρατηγική προκειμένου να συμβάλει στην εικόνα της κυβέρνησης εν όψει των επερχόμενων αυτοδιοικητικών εκλογών και ευρωεκλογών.

* Η κυβέρνηση αντιμετωπίζει την επιστροφή στις χρηματοπιστωτικές αγορές ως ένδειξη ότι η κρίση έχει τελειώσει. Ωστόσο, το ποσοστό ανεργίας ανέρχεται αυτή τη στιγμή στο 28%, τα συστήματα εκπαίδευσης και υγειονομικής περίθαλψης έχουν αποδεκατιστεί, 1 στους 3 Ελληνες ζει κάτω από το όριο της φτώχειας, ενώ σύμφωνα με ορισμένες εκτιμήσεις το χρέος θα μπορούσε να αυξηθεί ακόμη και κοντά στο 190% του ΑΕΠ μέχρι το τέλος του 2015. Τι μαρτυρούν αυτοί οι αριθμοί: οικονομικό «success story» ή εθνική τραγωδία;

- Ολα αυτά τα στοιχεία δείχνουν την αποτυχία του προγράμματος δημοσιονομικής εξυγίανσης, αλλά αν θέλει κανείς να παρουσιάζει μια διαφορετική εικόνα προκειμένου να πείσει μη κριτικά σκεπτόμενα άτομα ότι τα πράγματα δεν είναι τόσο άσχημα όσο νομίζουν, θα πρέπει να κατασκευάσει μια κατάσταση. Κανείς δεν συμπαθεί τις Κασσάνδρες, αν και στο τέλος οι προβλέψεις τους συνήθως αποδεικνύονται ακριβείς. Οπως έχει πλέον γίνει ξεκάθαρο, τα συστημικά ΜΜΕ στην Ελλάδα έπαιξαν καταλυτικό ρόλο στο να πείσουν τον κόσμο ότι η κατάσταση είναι καλύτερη απ' ό,τι νομίζουν, ότι η χώρα έπιασε πάτο και ότι στρίβει τη γωνία.

Πόσες φορές ακούσαμε μέχρι τώρα ότι βλέπουμε το φως στο βάθος του τούνελ; Αλλά το τούνελ, δυστυχώς, είναι πολύ μεγάλο και θα χρειαστεί τουλάχιστον μια δεκαετία ή και περισσότερο για να βελτιωθεί η κατάσταση της οικονομίας. Μάλιστα, αν συνεχιστεί η τρέχουσα πολιτική, θα υπάρξει ακόμη μεγαλύτερη διάβρωση του βιοτικού επιπέδου και πολύ υψηλή διαρθρωτική ανεργία. Η εναλλακτική προσέγγιση είναι η άμεση ανατροπή της σημερινής πολιτικής και η υιοθέτηση αναπτυξιακών πολιτικών με πρωταρχικό σκοπό τη μείωση της ανεργίας. Αλλά φυσικά δεν πρόκειται να υπάρξει καμία αλλαγή στην οικονομική πολιτική αν δεν υπάρξει πολιτική αλλαγή.

Οι Βρυξέλλες, το Βερολίνο και η Φρανκφούρτη έχουν πολλά να χάσουν από την ενδεχόμενη αλλαγή της τρέχουσας πολιτικής και, ως εκ τούτου, θα συνεχίσουν να την επιβάλλουν, παρά την οικονομική και κοινωνική καταστροφή που αφήνει πίσω της. Ετσι, έχουμε να κάνουμε πράγματι με μια τραγωδία, που φοβάμαι ότι θα επεκταθεί, εκτός και αν τα αποτελέσματα των ευρωεκλογών δώσουν ένα διαφορετικό μήνυμα με τη δυναμική παρουσία στο Ευρωκοινοβούλιο είτε των ακραίων δεξιών ή των αριστερών κομμάτων. Θα ήταν πράγματι ειρωνικό αν οι ψηφοφόροι, παρά τις καταστροφικές συνέπειες που εξακολουθούν να υπομένουν, συνεχίσουν να στηρίζουν με την ψήφο τους τη σημερινή ευρωπαϊκή ηγεσία. Αυτό θα ήταν αυτομαστίγωση.

* Η αίσθηση που λαμβάνει κανείς ως αποτέλεσμα της εφαρμογής της λιτότητας στην περίπτωση της Ελλάδας, αλλά και των άλλων δημοσιονομικά προβληματικών χωρών της Ευρωζώνης, είναι ότι δεν πρόκειται απλά για μια πολιτική εξομάλυνσης των βραχυχρόνιων διακυμάνσεων της ρευστότητας. Αν όντως είναι έτσι τα πράγματα, τότε ποια είναι ακριβώς η τελική στρατηγική της λιτότητας;

- Κατά την άποψή μου, η ιδέα της λιτότητας δεν είναι πράγματι μια πολιτική εξομάλυνσης των βραχυχρόνιων διακυμάνσεων της ρευστότητας. Αντιθέτως, πρόκειται για μια πολιτική ριζικών αλλαγών, με σκοπό να επιτραπεί στις αγορές να κυβερνούν χωρίς κρατική παρέμβαση. Είναι ένα δόγμα που δοκιμάστηκε πρώτη φορά από τον Ρόναλντ Ρέιγκαν στις ΗΠΑ και τη Μάργκαρετ Θάτσερ στη Βρετανία. Και οι δυο τους ασπάστηκαν την άποψη ότι το κράτος είναι το πρόβλημα στα οικονομικά προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι σύγχρονες κοινωνίες, και όχι η λύση.

Αλλά ο πραγματικός κόσμος μάς έχει διδάξει ξανά και ξανά ότι το κράτος, σε δύσκολους καιρούς και σε περιόδους οικονομικής ύφεσης, είναι η μόνη λύση. Το είδαμε αυτό στις ΗΠΑ, τη Γερμανία, την Κίνα, την Ιαπωνία και σε κάθε άλλη χώρα που βρέθηκε αντιμέτωπη με σοβαρά οικονομικά προβλήματα. Για ποιο λόγο θα έπρεπε η Ελλάδα και οι άλλες χώρες του Νότου να γίνουν πειραματόζωα της επεκτατικής λιτότητας, όταν μάλιστα τα αποτελέσματα αυτής της πολιτικής ήταν προβλέψιμα; Κανείς δεν θα τολμούσε να εφαρμόσει την ιδέα της λιτότητας στο βαθμό που έχει εφαρμοστεί στον ευρωπαϊκό Νότο σε χώρες όπως οι ΗΠΑ, η Γερμανία και άλλες χώρες του βιομηχανικού κόσμου, ανεξάρτητα από το πόσο υψηλά μπορεί να ήταν οι αναλογίες του χρέους προς το ΑΕΠ των εν λόγω χωρών.

Γιατί δεν αναγκάζουμε τη Γερμανία και τη Γαλλία, με τις δυνατές μηχανές του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος που διαθέτουν, να «τρέχουν» πολύ μεγάλα δημοσιονομικά πλεονάσματα, ώστε να μπορούν να μειώσουν το χρέος τους ως ποσοστό του ΑΕΠ στο όριο του 69%, όπως απαιτείται από τη Συνθήκη του Μάαστριχτ; Αλλά είναι σαφές ότι τα κράτη-μέλη της Ευρωζώνης δεν είναι ίσα. Οταν η Γερμανία ήταν ο ασθενής της Ευρώπης, ήταν αποδεκτό για την κυβέρνησή της να ακολουθήσει την κεϊνσιανή συνταγή. Τώρα που εξελίχθηκε σε ηγεμόνα, το υπόδειγμα του laissez-faire επέστρεψε στη μόδα. Πάντα θα υπάρχουν πολλοί απερίσκεπτοι ηγέτες, αλλά αργά ή γρήγορα οι πολίτες λαμβάνουν μέτρα και τους απομακρύνουν από τις θέσεις δύναμης και της εξουσίας.

* Οι υπέρμαχοι της λιτότητας ισχυρίζονται ότι η συγκεκριμένη πολιτική θα βελτιώσει τα εξωτερικά μεγέθη των δημοσιονομικά προβληματικών χωρών της Ευρωζώνης. Αυτό γιατί δεν έχει συμβεί μέχρι στιγμής στην περίπτωση της Ελλάδας;

- Οι άνθρωποι που δεν είναι γνώστες της δομής των οικονομιών στις οποίες επιβάλλουν πολιτικές δεν πρέπει ποτέ να εκπλήσσονται με τα αποτελέσματα της συσταλτικής οικονομικής πολιτικής. Η ελληνική οικονομία δεν μπορεί να βελτιωθεί αν απλά και μόνο οι φορείς χάραξης πολιτικής επιβάλουν πολιτικές που υποτίθεται ότι οδηγούν στην αναδιάρθρωση των αγορών εργασίας (αυτό που επιδιώκουν ουσιαστικά είναι η καταστολή των μισθών και η κατάργηση των εργασιακών δικαιωμάτων και προτύπων) και αν οι ελαστικότητες εισαγωγών και εξαγωγών είναι διαφορετικές από εκείνες που υποθέτουν οι πολιτικές που εφαρμόζονται.

Το σύνολο των ελαστικοτήτων των εισαγωγών και των εξαγωγών στην Ελλάδα είναι μόλις πάνω από το 1, που συνεπάγεται ότι ο στόχος μιας μεγάλης αύξησης στον τομέα των εξαγωγών είναι βγαλμένος από σενάριο ταινίας επιστημονικής φαντασίας. Δεν είναι λοιπόν να απορεί κανείς που οι καθαρές εξαγωγές στην Ελλάδα απέτυχαν να αντισταθμίσουν τις περικοπές των δημοσίων δαπανών και δεν συνέβαλαν στην αύξηση του ΑΕΠ. Και οι αυξήσεις που προέκυψαν προέρχονται κυρίως από πετρελαϊκά προϊόντα, τα οποία είναι πολύ ευάλωτα στις διακυμάνσεις των τιμών πετρελαίου. Ο τουρισμός είναι αναμφίβολα σημαντικός, αλλά παρά την περσινή τεράστια επιτυχία, η καθαρή απασχόληση συνέχισε να πέφτει κατακόρυφα. Τα εξωτερικά μεγέθη δεν εξαρτώνται από μεταρρυθμίσεις στην αγορά εργασίας, αλλά από τις μεγάλες επενδύσεις, δημόσιες σε συνεργασία με τον ιδιωτικό τομέα, οι οποίες δεν πρόκειται να συμβούν στην Ελλάδα πολύ σύντομα. Δεν θα συμβεί με την ιδιωτικοποίηση του παλιού αεροδρομίου της Αθήνας ή με άλλα παρόμοια σχέδια ιδιωτικοποίησης.

Δηµήτρης Β. Παπαδηµητρίου

Kathimerini, 4 Απρίλη 2014. Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος.

Τ​​α τελευταία στοιχεία για την απασχόληση και την ανεργία στην Ελλάδα είναι πεισματικά αρνητικά. Ο αριθμός των ανέργων βρίσκεται σε ιστορικά υψηλό επίπεδο, με το ποσοστό ανεργίας των γυναικών να είναι υψηλότερο (31,6%) από των ανδρών (24,5%). Με βάση τη στρατηγική που επέβαλε η τρόικα, τόσο οι ονομαστικοί όσο και οι πραγματικοί μισθοί έχουν μειωθεί από το ανώτατο σημείο τους το πρώτο τρίμηνο του 2010 κατά 23% και κατά 27,8%, αντίστοιχα. Η εσωτερική υποτίμηση ήταν αποτελεσματική όσον αφορά τη μείωση των μισθών. Από την άλλη μεριά, οι επιπτώσεις της εσωτερικής υποτίμησης στις τιμές είναι αντίθετες και ακολουθούν ανοδική τάση όπως φαίνεται από τον δείκτη τιμών καταναλωτή, ανεξάρτητα από τη μείωση των μισθών, ώς τις αρχές του 2013, όταν οι τιμές άρχισαν να πέφτουν. Με τη συμπεριφορά των πραγματικών μισθών, συμβαδίζει και η κατανάλωση με πρωτοφανή πτώση, αν και με βραδύτερους ρυθμούς σε σύγκριση με αυτές του 2010. Οι συνέπειες της ακραίας ανεργίας είναι γνωστές: η συρρίκνωση της οικονομίας παγιώνεται, οι δεξιότητες των εργαζομένων φθίνουν και γίνονται παρωχημένες, με αποτέλεσμα να γίνεται ακόμη πιο δύσκολη η επανένταξή τους στην αγορά εργασίας, η αύξηση της φτώχειας και η όξυνση των ανισοτήτων δημιουργούν ευνοϊκές προϋποθέσεις για την άνοδο του ακροδεξιού φαινομένου, η κοινωνική συνοχή αποδομείται με ταχείς ρυθμούς. Η φτώχεια, οι άστεγοι και το έγκλημα αυξάνονται, η δημόσια υγεία υπονομεύεται, η κατάθλιψη, οι αυτοκτονίες και οι προσωπικές τραγωδίες πολλαπλασιάζονται.

Η Ελλάδα βιώνει μια τέτοια πραγματικότητα. Τα ποσοστά ανεργίας ανέρχονται στο 27,5% και οι προβλέψεις δείχνουν ότι θα ξεπεράσουν το 30% πριν από το τέλος του έτους με τη συνεχιζόμενη πολιτική λιτότητας. Οι διαστάσεις χιονοστιβάδας που έχει λάβει η ανεργία αποτελούν από μόνες τους τη μείζονα τροχοπέδη στην οικονομική ανάπτυξη. Επίσης, η ελληνική οικονομία χαρακτηρίζεται από υψηλά ποσοστά αυτοαπασχολουμένων και μικρών επιχειρήσεων, αγγίζοντας το 32% όλων των εργαζομένων.

Οι αποσταθεροποιητικές επιπτώσεις που συνοδεύουν τα υψηλά ποσοστά ανεργίας περιλαμβάνουν απότομη πτώση της ζήτησης. Οι προβλέψεις στην οικονομία είναι δυσοίωνες, ενώ η πολιτική που ακολουθείται στην Ευρώπη και την Ελλάδα για την αποκατάσταση της ανάπτυξης και της απασχόλησης κρίνεται αναποτελεσματική βραχυπρόθεσμα.

Οι κυριότερες στρατηγικές απασχόλησης συμπεριλαμβάνουν την επιχειρηματικότητα, τον επιμερισμό θέσεων εργασίας, την επιδότηση απασχόλησης και την άμεση δημιουργία θέσεων εργασίας (εργοδότης ύστατης καταφυγής).

Προγράμματα επιχειρηματικότητας είναι δύσκολο να απορροφήσουν μεγάλο αριθμό ανέργων ιδίως από το υψηλό επίπεδο ανεργίας που βρισκόμαστε τώρα. Η ποσοστιαία κατανομή απασχόλησης μεταξύ όλων των κατηγοριών επιχειρήσεων και εργαζομένων είναι πολύ διαφορετική στην Ελλάδα από τις άλλες χώρες στην Ευρώπη. Το μεν ποσοστό εργαζομένων-μισθωτών στην Ευρώπη υπερβαίνει αυτό της Ελλάδας κατά 20%, τα δε ποσοστά των επιχειρήσεων –και ιδιαίτερα μικρών– είναι πολύ μεγαλύτερα στην Ελλάδα.

Η στρατηγική μείωσης εργασιακής εβδομάδας ή επιμερισμού των θέσεων εργασίας σε περισσότερους εργαζόμενους δοκιμάστηκε σε πολλές χώρες στην Ευρώπη, την Αυστραλία και την Ιαπωνία, χωρίς να δημιουργήσει αύξηση της απασχόλησης. Παρ’ όλα αυτά, εξακολουθεί να εφαρμόζεται εκ νέου σε ορισμένες ευρωπαϊκές χώρες και πάλι χωρίς τα προσδοκώμενα αποτελέσματα.

Οι πολιτικές της επιδότησης της απασχόλησης έχουν δοκιμαστεί και προταθεί στην Ελλάδα με διάφορες μορφές. Οι επιδοτήσεις για την απασχόληση γυναικών και νέων θα μπορούσαν να βοηθήσουν στη δημιουργία θέσεων εργασίας, αλλά έχουν την τάση να προξενούν στρεβλώσεις στους μηχανισμούς της αγοράς. Η στρατηγική αυτή είναι μία από τις παλαιότερες πολιτικές που έχουν προταθεί – από τον Pigou (1933) μέχρι τον Phelps (1977). Διευκολύνει τις επιχειρήσεις να αντισταθμίσουν εν μέρει το κόστος για την πρόσληψη επιπλέον εργαζομένων με πόρους που αντλούνται από το δημόσιο ταμείο. Αλλά σχεδόν ποτέ δεν επιφέρει υψηλότερα επίπεδα απασχόλησης. Αντ’ αυτού, οι επιχειρήσεις απλώς αντικαθιστούν ήδη εργαζόμενους με εργαζόμενους από τις ομάδες-στόχους που χρηματοδοτεί η κυβέρνηση.

Η διεθνής εμπειρία δείχνει ότι σε περιόδους βαθιάς οικονομικής κρίσης λίγα σχέδια εκτός από τη δημιουργία άμεσης απασχόλησης –εργοδότη ύστατης καταφυγής– έχουν τη δυνατότητα να αυξήσουν την απασχόληση. Θέσεις τέτοιου προγράμματος προσελκύουν πολλές γυναίκες και νέους, ενώ προσφέρουν υψηλότερους οικονομικούς πολλαπλασιαστές από τα παραδοσιακά προγράμματα δημόσιας απασχόλησης, που είναι προσανατολισμένα στις υποδομές ή σε μεγάλης κλίμακας περιβαλλοντικά έργα.

Η ιδέα να λειτουργήσει το κράτος ως εργοδότης της ύστατης καταφυγής έχει προταθεί ως ενεργητική πολιτική απασχόλησης, όχι μόνο για περιόδους οικονομικής κρίσης αλλά και ως μόνιμος μηχανισμός. Οι θεωρητικές βάσεις της αντίληψης αυτής έχουν τεθεί από τον Hyman Minsky, το 1965. Ο Minsky υποστήριξε μια πολιτική του εργοδότη της ύστατης καταφυγής σαν ένα μόνιμο πρόγραμμα δημόσιας εργασίας, σε εθνική βάση, που θα λειτουργούσε ως αυτόματος (αντικυκλικός) σταθεροποιητής. Με στόχο την εξάλειψη της αναγκαστικής απραξίας και την προώθηση μιας κοινωνίας χωρίς αποκλεισμούς, ο Minsky υποστήριξε ότι το αχρησιμοποίητο, πρόθυμο και ικανό για απασχόληση εργατικό δυναμικό θα μπορούσε να αμείβεται με ένα σταθερό εισόδημα, απασχολούμενο σε κοινωνικά αναγκαίες εργασίες. Οταν μετά την κρίση αρχίζει η ανάκαμψη της οικονομίας και η επέκταση του ιδιωτικού τομέα, τότε οι ενταγμένοι στο πρόγραμμα εργαζόμενοι μπορούν να επιστρέψουν στην ιδιωτική αγορά εργασίας, που θα τους προσφέρει καλύτερες προοπτικές απασχόλησης και αμοιβές. Ο εργοδότης της ύστατης καταφυγής λειτουργεί σαν εγγυητής του δικαιώματος στην εργασία, αλλά ένα κράτος δικαίου δεν πρόκειται, και δεν θα μπορούσε, να αντικαταστήσει ή να εξαλείψει τις πάγιες θέσεις πλήρους απασχόλησης στον δημόσιο τομέα.

Η χάραξη κάθε πολιτικής είναι βαθιά ριζωμένη σε ιδέες, ιδεολογίες και συμφέροντα. Μέσα στο ελληνικό πλαίσιο, ορισμένοι υποστηρίζουν ότι η πολιτική της εγγυημένης μισθωτής εργασίας θα προκαλέσει στρεβλώσεις στους μηχανισμούς της αγοράς εργασίας. Ισως έχουν δίκιο να εκφράζουν αυτό τον φόβο, τουναντίον όμως δεν είναι στρέβλωση αλλά ορθολογική και αναγκαία ρύθμιση της αγοράς. Η πολιτική της εγγυημένης μισθωτής εργασίας βάζει ένα όριο στην ελεύθερη πτώση των μισθών και στην ανασφάλεια των συνθηκών εργασίας, φαινόμενα που επιδεινώνονται με ανησυχητικό ρυθμό στην Ελλάδα.

Ορισμένοι υποστηρίζουν ότι ο δημόσιος τομέας δεν θα πρέπει να ενεργεί ως «εργοδότης της έσχατης ανάγκης», διότι είναι άδικο και εξευτελιστικό για την έννοια της δημόσιας απασχόλησης. Αυτή η λογική αντιλαμβάνεται την «εγγυημένη μισθωτή εργασία» ως «φιλανθρωπία», αλλά, στην πραγματικότητα, παρανοεί (σκόπιμα ή όχι) το βασικό επιχείρημα της προτεινόμενης πολιτικής. Οπως η εγγυημένη απασχόληση, έτσι και τα επιδόματα ανεργίας, δηλαδή το σύστημα κοινωνικής προστασίας, δεν είναι φιλανθρωπία. Το επίδομα ανεργίας είναι κεκτημένο δικαίωμα, όπως δικαίωμα θα πρέπει να είναι η παροχή μισθωτής εργασίας. Και οι δύο πολιτικές παρέχουν οικονομική ασφάλεια, αλλά αυτό δεν τις καθιστά πράξεις φιλανθρωπίας.

* Ο κ. Δημήτρης Β. Παπαδημητρίου είναι πρόεδρος του Levy Economics Institute και καθηγητής στο Bard College στη Νέα Υόρκη, ΗΠΑ.

Avgi, 27 Μαρτίου 2014. Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος.

Για το διάστημα μετά τις εκλογές προσδιορίζει ο υπουργός Οικονομικών τόσο την πολυδιαφημισμένη "επιστροφή στις αγορές" όσο και την έναρξη των συζητήσεων για το ελληνικό χρέος. Πρακτικά αυτό σημαίνει ότι οι Έλληνες ψηφοφόροι θα κληθούν να προσέλθουν στις κάλπες για Ευρωβουλή, δήμους και Περιφέρειες υπό το επικοινωνιακό κρεσέντο του "success story - 2", που όμως θα παραπέμπει σε κατοπινό χρόνο τους υποσχόμενους "καρπούς" (τέλος Μνημονίου, ανάπτυξη κ.λπ.). Την ίδια ώρα, το νέο αυτό "success story" αμφισβητείται πλέον και εκτός συνόρων. Ενδεικτικό είναι και ότι ο πρόεδρος του Levy Economics Institute of Bard College, Δημήτρης Παπαδημητρίου, επαναφέρει το "ξεχασμένο" σενάριο του "παράλληλου νομίσματος" για την Ελλάδα που είχαν προτείνει προ διετίας Γερμανοί τραπεζίτες.

Ειδικότερα, με δηλώσεις του στον ΣΚΑΪ, ο υπουργός Οικονομικών Γ. Στουρνάρας εξέφρασε την πεποίθησή του πως η συζήτηση για την ελάφρυνση του χρέους θα αρχίσει από "το μεθεπόμενο Eurogroup", το οποίο είναι προγραμματισμένο για τις 19 Ιουνίου. Πρόσθεσε πως οι δανειστές θα επιστρέψουν το καλοκαίρι, με έμφαση των συνομιλιών πλέον στην ανάπτυξη, ενώ, ερωτηθείς για το πότε η Ελλάδα θα επιστρέψει στις αγορές, δήλωσε μεν "...είμαστε σχεδόν έτοιμοι...", ωστόσο εκτίμησε ότι αυτό θα συμβεί μάλλον μετά τις ευρωεκλογές.

Ο Γ. Στουρνάρας αρνήθηκε ότι η κυβέρνηση ετοιμάζει νέο Μνημόνιο μετά τις ευρωεκλογές και ερωτηθείς για τα της δημοσιονομικής προσαρμογής σχολίασε "...νέους φόρους δεν θα βάλουμε με τίποτα...", για να προσθέσει αναφορικά με το θέμα νέου Μνημονίου μετά τις ευρωεκλογές πως "...υπάρχει δημοσιονομικός χώρος..." και συνεπώς δεν υπάρχει ανάγκη για νέα μέτρα.

Όσον αφορά το κεφάλαιο "φοροδιαφυγή", ο υπουργός Οικονομικών παραδέχθηκε πως υπάρχει ακόμα πρόβλημα φοροαποφυγής και φοροδιαφυγής στα υψηλότερα εισοδηματικά κλιμάκια, προσθέτοντας όμως ότι έχουν πραγματοποιηθεί σημαντικές αλλαγές στη φορολογική διοίκηση.

Τους πανηγυρικούς τόνους όμως της κυβέρνησης δεν φαίνεται να συμμερίζονται οι ξένοι αναλυτές. Με άρθρο του στη Ηuffington Post και υπό τον τίτλο "The Jobs - Currency Connection in Greece" ("Η σχέση εργασίας - νομίσματος στην Ελλάδα") o πρόεδρος του Levy Economics Institute of Bard College Δημήτρης Παπαδημητρίου επανέφερε την πρόταση του παράλληλου νομίσματος για την Ελλάδα, του γνωστού και ως "Geuro" (υπενθυμίζεται ότι την ίδια πρόταση με το όνομα αυτό -Geuro- είχε καταθέσει προς διετίας, τον Μάιο 2002, ο chief economist της Deutsche Bank, Thomas Mayer, κατά τη διάρκεια ομιλίας του σε συμπόσιο που είχε οργανώσει η γερμανική εφημερίδα "Die Welt"). Όπως επί λέξει ανέφερε ο Δ. Παπαδημητρίου "...ένα παράλληλο νόμισμα, το οποίο θα στηρίζει την απασχόληση θα υποβοηθήσει και και την αναστροφή της οικονομίας από την ύφεση στη ανάπτυξη με στόχο την αποκατάσταση τόσο της αγοραστικής δύναμης του ελληνικού πληθυσμού όσο και εν γένει της ελληνικής οικονομίας...". Περιγράφοντας δε την παράλληλη χρήση των δύο νομισμάτων είπε ότι το μεν Geuro (το "εναλλακτικό νόμισμα / "the alternative currency", όπως το αναφέρει) θα προορίζεται για την αποπληρωμή εσωτερικού χρέους, επιδομάτων ανεργίας, μέρους των μισθών των δημοσίων υπαλλήλων, αλλά και για μερική πληρωμή φόρων και εισφορών στα ταμεία, ενώ θα παραμείνει σε κυκλοφορία και το ευρώ, μιας και θα είναι το νόμισμα του εξωτερικού εμπορίου και εν γένει των συναλλαγών του ιδιωτικού τομέα της οικονομίας.

Ethnos, 26 Μαρτίου 2014. Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος.

Υπέρ της υιοθέτησης ενός εναλλακτικού εγχώριου νομίσματος, του 'geuro', το οποίο θα χρησιμοποιηθεί από την ελληνική κυβέρνηση για τη χρηματοδότηση ενός προγράμματος δημιουργίας θέσεων εργασίας που θα αποσκοπεί στην ταχεία αποκατάσταση του επιπέδου ζωής για μια μεγάλη μερίδα του ελληνικού πληθυσμού, τάσσεται ο Δημήτρης Παπαδημητρίου, Πρόεδρος του Levy Economics Institute of Bard College, σε άρθρο του στη διαδικτυακή HUFFINGTON POST, με τίτλο «The Jobs-Currency Connection in Greece».

Όπως υποστηρίζει ο Παπαδημητρίου, οι αποτυχίες της τρέχουσας στρατηγικής που εφαρμόζει η ελληνική κυβέρνηση είναι τόσο μεγάλες, που ακόμη και η πλήρη εγκατάλειψη των προγραμμάτων λιτότητας θα προσφέρει οικονομική ανακούφιση σε ιδιαίτερα αργούς ρυθμούς.
Σύμφωνα με μελέτη του Bard College, συνεχίζει ο Παπαδημητρίου, η Ελλάδα μπορεί να παραμείνει στην ευρωζώνη και να εγκαινιάσει ένα παράλληλο χρηματοπιστωτικό σύστημα που θα αποκαταστήσει τη ρευστότητα της εγχώριας αγοράς, δεδομένου ότι η ενίσχυση και σταθεροποίηση της εγχώριας ζήτησης πρέπει να είναι ένα από τα πρώτα ζητούμενα.

Παράλληλα, επεξηγεί ο Παπαδημητρίου, το μοντέλο του Bard προβλέπει ότι η ελληνική κυβέρνηση θα λειτουργεί ως Εργοδότης Έκτακτης Ανάγκης (Employer of Last Resort), καθώς θα δύναται να προσλαμβάνει οποιονδήποτε ικανό και πρόθυμο να παράξει δημόσια αγαθά, πληρώνοντας με geuros τα οποία θα είναι κατά΄ουσίαν ομόλογα με τη μορφή κουπονιών περιορισμένης ονομαστικής αξίας, χωρίς επιτόκιο, με κύριο σκοπό την αποπληρωμή φόρων.

Του Κωστα Καλλωνιατη

Ελευθεροτυπία, 16 Μαρτίου 2014. Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος.

ΤΟΝ ΠΕΡΑΣΜΕΝΟ Νοέμβριο δημοσκόπηση που παρήγγειλε το Global Economic Forum κατέδειξε πως τα 2/3 των κατοίκων της Β. Αμερικής, της Ευρώπης και της Ασίας πιστεύουν πως το υπάρχον οικονομικό σύστημα ευνοεί πρωτίστως τους πλουσίους.



Αυτός ήταν ίσως ο λόγος που το πρόβλημα των οικονομικών ανισοτήτων έγινε κεντρικό θέμα συζήτησης στο Νταβός. Δύο μέρες πριν από το Νταβός δημοσιεύτηκε έκθεση του οργανισμού Oxfam, που αποδείκνυε την καλπάζουσα συγκέντρωση του πλούτου παγκοσμίως: το 1% του γήινου πληθυσμού φερόταν να κατέχει το 50% του παγκόσμιου πλούτου ύψους 110 τρισ. δολ, ή 65 φορές το ισοδύναμο του συνολικού πλούτου του φτωχότερου 50% του γήινου πληθυσμού.

Το «παράδοξο» κι αντίθετο με την ορθόδοξη οικονομική σκέψη είναι πως η μεγάλη αυτή συγκέντρωση του πλούτου σε ελάχιστα χέρια κι η αύξηση των ανισοτήτων διεθνώς συνοδεύονται με την επιβράδυνση ή και στασιμότητα των ρυθμών ανάπτυξης των οικονομιών.

Πρόσφατα, το ΔΝΤ εκπόνησε δύο μελέτες από τις οποίες προκύπτει πως (α) η ιστορική σχέση μεταξύ ανισοτήτων και οικονομικής ανάπτυξης είναι αντίστροφη αυτής που εθεωρείτο πως ισχύει, αφού χώρες με χαμηλά επίπεδα ανισότητας χαρακτηρίζονταν από υψηλότερους ρυθμούς ανάπτυξης και (β) η αναδιανομή εισοδήματος υπέρ των φτωχότερων φαίνεται να ευνοεί γενικά την οικονομική ανάπτυξη.

Το πρόβλημα είναι πως οι πολιτικές εσωτερικής υποτίμησης και λιτότητας που εφαρμόστηκαν στην Ελλάδα από την τρόικα και το ΔΝΤ δεν κατέστρεψαν μόνο μεγάλο μέρος της οικονομίας, δεν αύξησαν επιπλέον το χρέος στη μείωση του οποίου αποβλέπουν, αλλά και εκτόξευσαν στα ύψη τις ανισότητες και τη φτώχεια. Ετσι, σύμφωνα με μετρήσεις του ΟΟΣΑ (2013), το πλουσιότερο 10% των Ελλήνων είχε το 2010 εισόδημα 10,3 φορές υψηλότερο του φτωχότερου 10%, ενώ το 2012 είχε 17,4 φορές υψηλότερο αντίστοιχα. Σύμφωνα, δε, με τον ρυθμό αυτό αύξησης της διετίας 2010-2012, υπολογίζουμε πως το 2013 θα έχει φθάσει να είναι 22,5 φορές υψηλότερο!



Ομως εκτός από τις εισοδηματικές ανισότητες υπάρχουν κι οι ανισότητες στον πλούτο (βλ. εκροές καταθέσεων στο εξωτερικό, χρηματιστηριακή κερδοσκοπία, αλλά και κατασχέσεις περιουσιακών στοιχείων των οφειλετών), ενώ η μεγαλύτερη ανισότητα είναι η δυνατότητα ή μη εργασίας με την τεράστια άνοδο της ανεργίας η οποία τετραπλασιάστηκε από το 2007 έως σήμερα.

Εχουμε, λοιπόν, στην Ελλάδα μία πολιτική δημοσιονομικής προσαρμογής, η οποία προκειμένου να δαμάσει τα ελλείμματα όχι μόνο βύθισε την οικονομία στην ύφεση, αλλά επειδή το έπραξε με καθαρά ταξικές πολιτικές διόγκωσε τόσο πολύ την ανεργία και τις ανισότητες που αδυνατεί τώρα να βγάλει την οικονομία από την ύφεση.

Γι' αυτό ακριβώς η πρόσφατη μελέτη των Levy Institute - ΙΝΕ/ΓΣΕΕ έρχεται να τονίσει πως δεν φθάνει να τερματιστεί η πολιτική της λιτότητας για να γλιτώσει η κοινωνία από τη γάγγραινα της μαζικής ανεργίας. Επισημαίνει, δε, πως ακόμη κι αν επανέλθει η οικονομία στους προ κρίσης ρυθμούς ανάπτυξης (3-4%), θα χρειαστούν 14 χρόνια για να δημιουργηθούν οι θέσεις εργασίας που χάθηκαν με την κρίση. Γι' αυτό και προτείνει μία ενεργητική πολιτική για τη δραστική αύξηση της απασχόλησης που αποκαλεί Πρόγραμμα Εγγυημένης Εργασίας με το κράτος σε ρόλο «εργοδότη ύστατης καταφυγής» να αναλαμβάνει την ευθύνη παροχής ευκαιριών 11μηνης εργασίας με τον κατώτατο μισθό σε δημόσια έργα, κοινοτικές υπηρεσίες, δημοτικές υποδομές κ.λπ. και το οποίο αναλόγως του καθαρού κόστους του (1,1 έως 3,9 δισ. ευρώ) θα μπορεί να δημιουργήσει από 250.000 έως 750.000 θέσεις εργασίας, απορροφώντας έτσι το 18% έως το 54% των ανέργων για ένα χρόνο.

Στόχος αυτής της πολιτικής απασχόλησης -ανάλογη της οποίας θα βρούμε μόνον στο Νιου Ντιλ του Ρούζβελτ στον Μεσοπόλεμο, όταν οι ΗΠΑ βρίσκονταν σε μία κρίση ανάλογη της Ελλάδας και με ανεργία 25%- είναι η τόνωση της ζήτησης, το τεράστιο κενό της οποίας σήμερα δεν επιτρέπει στον ιδιωτικό τομέα να ηγηθεί δυναμικά της ανάκαμψης της οικονομίας. Φιλοδοξία του ελληνικού αυτού Νιου Ντιλ είναι να αποτελέσει μέρος μιας ευρύτερης πολιτικής ανασύνταξης κι ανάπτυξης της οικονομίας κι όχι να υποκαταστήσει μια πολιτική παραγωγικής της ανασυγκρότησης.

Είναι φανερό, ωστόσο, πως με την άμεση και μαζική δημιουργία απασχόλησης και τη συγκράτηση ή και αύξηση του κατώτατου μισθού, που περιλαμβάνει, οδηγεί σε εμφανή μείωση των ανισοτήτων και κατ' επέκτασιν στην ανάκαμψη της οικονομίας.

Του Κωστα Καλλωνιατη

Ελευθεροτυπία, 14 Μαρτίου 2014. Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος.

Προχθές το ΙΝΕ/ΓΣΕΕ παρουσίασε την έκθεση που εκπόνησε το Levy Institute, με τη συνδρομή του ΙΝΕ, για την καταπολέμηση της μαζικής ανεργίας μέσα από ένα Πρόγραμμα Εγγυημένης Εργασίας, με σκοπό την άμεση δημιουργία 250.000 έως 700.000 θέσεων εργασίας. Η συλλογιστική που αναπτύσσεται στην έκθεση είναι ότι το κράτος θα πρέπει να εγγυάται την παροχή εργασίας με έναν ελάχιστο μισθό, με σκοπό τη δημιουργία δημόσιων αγαθών και υπηρεσιών, σε οποιονδήποτε μακροχρόνια, κυρίως, άνεργο είναι πρόθυμος να εργαστεί.

Πρόκειται για μία ριζοσπαστική πρόταση που επικεντρώνει την οικονομική πολιτική στην απασχόληση, προκειμένου να δημιουργήσει μελλοντικά μόνιμες θέσεις εργασίας μέσω της οικονομικής ανάπτυξης. Δηλαδή δεν προτάσσει την οικονομική ανάπτυξη στην αύξηση της απασχόλησης, αλλά αντίθετα καθιστά την πολιτική απασχόλησης λοκομοτίβα της ανάκαμψης της οικονομίας, θεωρώντας πως με τη διάλυση του παραγωγικού ιστού και την αδυναμία χρηματοδότησης του ιδιωτικού τομέα το μεγάλο πρόβλημα είναι η έλλειψη ζήτησης κι αυτήν ακριβώς έρχεται να καλύψει ο δημόσιος τομέας με το Πρόγραμμα Εγγυημένης Εργασίας.

Ενώ, λοιπόν, στην παρουσίαση μιας τόσο σημαντικής έκθεσης από το ίδιο το ΙΝΕ/ΓΣΕΕ συμμετείχαν και σχολίασαν καθηγητές οικονομολόγοι απ' όλο το πολιτικό φάσμα, εντυπωσιακή ήταν η απουσία των συνδικαλιστών της ΓΣΕΕ, οι οποίοι έτσι εκδήλωσαν τη δυσπιστία, καχυποψία ή και προκατάληψή τους στις σχετικές προτάσεις. Σαν εξαίρεση στον κανόνα, ωστόσο, ένας συνδικαλιστής ερώτησε (α) πού θα βρεθούν τα χρήματα για ένα τέτοιο πρόγραμμα, (β) γιατί δεν προτείνεται παράλληλα η αύξηση των μισθών, η αποκατάσταση των εργασιακών σχέσεων, η χρηματοδοτική ενίσχυση των ΜμΕ κ.λπ., (γ) γιατί εφ' όσον στόχος είναι η κοινωφελής-δημόσια εργασία δεν προτείνεται κατ' ευθείαν η ανασυγκρότηση του δημόσιου τομέα για τη μαζική απορρόφηση της ανεργίας, (δ) γιατί προτείνεται απασχόληση 11 μηνών και όχι σταθερή και πλήρης απασχόληση και (ε) τι θα γίνει με τους υπόλοιπους εκτός προγράμματος ανέργους;

Απαντήσεις σε ορισμένα από τα ερωτήματα αυτά δίνει η ίδια η έκθεση, όταν π.χ. στο ζήτημα της χρηματοδότησης προτείνει την ανάγκη δημιουργίας σχετικού Ευρωπαϊκού Ταμείου, την έκδοση ομολόγων ειδικού σκοπού μηδενικού κουπονιού (με ενέχυρο φορολογικά έσοδα), ή την αναστολή πληρωμής τόκων για ένα χρόνο. Επίσης, η 11μηνη απασχόληση, που μπορεί να γίνει και 12μηνη, θεωρεί πως πρέπει να συνοδεύεται με πλήρη εξασφάλιση των εργασιακών δικαιωμάτων, ενώ όταν υπολογίζει τον κατώτατο μισθό στα 751 ευρώ είναι προφανές πως υπολογίζει σε 28% αύξηση του κατώτατου μισθού και συνακόλουθα σε μικρότερο βαθμό όλων των μισθών.

Ομως, η πρόταση Levy-ΙΝΕ δεν φιλοδοξεί να υποκαταστήσει τη συνολική στρατηγική για την παραγωγική ανασυγκρότηση της οικονομίας, αλλά απλά να αποτελέσει βασικό μέρος της. Συνεπώς, δεν απαντά σε όλα τα ζητήματα ανασχεδιασμού της οικονομίας, αλλά στο πώς θα δοθεί μία σημαντική αρχική ώθηση για την επανεκκίνησή της. Επιπλέον δεν εντάσσεται σε κάποιο σοσιαλιστικό πρόγραμμα πλήρους υποκατάστασης του Δημοσίου στον ιδιωτικό τομέα, αλλά δημιουργίας γόνιμων συνθηκών εκ μέρους του πρώτου για την ενδυνάμωση και επαναλειτουργία του δεύτερου. Το κράτος εγγυάται εργασία την οποία μπορούν να παρέχουν και ιδιωτικές επιχειρήσεις.

Σημαίνει αυτό πως δεν ενδιαφέρει τον κόσμο της εργασίας ή πως δεν μπορεί να αποτελέσει συστατικό στοιχείο ενός αριστερού προγράμματος; Οχι βεβαίως. Γιατί το βασικό πρόβλημα σήμερα της ελληνικής κοινωνίας είναι ο δραστικός περιορισμός της μαζικής ανεργίας και η αποτροπή απαξίωσης του ανθρώπινου «κεφαλαίου» της. Κι εδώ η πρόταση Levy-ΙΝΕ προσφέρει ήδη πολλά.

Καθημερινη, 12 Μαρτίου 2014. Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος.

«Mια κιβωτό απασχόλησης» (σύμφωνα με τον χαρακτηρισμό του πρώην υπουργού Οικονομικών Ν. Χριστοδουλάκη), έως ότου κι εφόσον η ανάπτυξη αντικατοπτριστεί σε νέες θέσεις απασχόλησης και στα προ κρίσης επίπεδα (μετά 7 έως 11 χρόνια), μπορεί να αποτελέσει η θεσμοθέτηση της πρότασης που δημοσιοποίησε χθες το Παρατηρητήριο του ΙΝΕ-ΓΣΕΕ για την εγγυημένη απασχόληση μακροχρονίως ανέργων -κι όχι μόνο- που βρίσκονται έως και 4 χρόνια εκτός αγοράς εργασίας. Ανάλογη εφαρμογή του θεσμού «ύστατης καταφυγής στο κράτος ως εργοδότη» ενεργοποιείται και σε άλλες χώρες, κάθε φορά που η ανεργία υπερβαίνει το ανώτατο όριο. Οπως ενδεικτικά ανέφερε ο πρόεδρος του Levy Economics Insitute, Δημ. Παπαδημητρίου, «στη Χιλή, όταν το ποσοστό ανεργίας αυξάνεται πάνω από τον μέσο όρο της τελευταίας τριετίας, ενεργοποιείται αμέσως ένα αντίστοιχο πρόγραμμα το οποίο χρηματοδοτείται από το 1% του ΑΕΠ».

Χθες, κατά την παρουσίαση της 200 σελίδων μελέτης που αφορά τη θεσμοθέτηση εγγυημένης απασχόλησης με φορέα «το κράτος ως εργοδότη ύστατης καταφυγής», δόθηκε στη δημοσιότητα για πρώτη φορά μια πλήρως ποσοτικοποιημένη σε 8 εναλλακτικά σενάρια (με κατώτατο μισθό τα 586 ή τα 751 ευρώ) μελέτη που τεκμηριώνει γιατί είναι εφικτό και μεσοπρόθεσμα δημοσιονομικά χρήσιμο να αλλάξει η φορά στον τρόπο που σπαταλά το ΕΣΠΑ τα κονδύλια για τα προγράμματα απασχόλησης και να αναδιαρθρωθεί το χρηματοδοτικό πλαίσιο ακόμη κι αν σε ένα βαθμό συγκρατεί την αύξηση της ανεργίας (από 2% έως 5%). Το καθαρό κόστος από την εφαρμογή του προγράμματος απασχόλησης ορισμένου χρόνου για το λιγότερο 200.000 ανέργους και με ανώτατο τους 550.000 κυμαίνεται -σύμφωνα με τους υπολογισμούς- από 1,11 έως 3,93 δισ. ευρώ. Το σύνολο των θέσεων εργασίας μπορεί να ξεκινήσει από 257.000 και να φθάσει έως και τις 751.000. Τα δημοσιονομικά έσοδα υπολογίζονται από 1,62 έως 5,71 δισ. ευρώ.

Αυτό το μαζικό πρόγραμμα που -όπως επέμειναν οι ερευνητές- πρέπει να θεσμοθετηθεί ως δομικό εργαλείο για την έκτακτη κατάσταση που σηματοδοτεί όχι μόνο ο όγκος του 1,35 εκατ. ανέργων, αλλά και η διάρθρωση της ανεργίας, δύναται να υλοποιηθεί σε ένα εύρος κοινωφελών εργασιών που μπορεί να εκτείνεται από περιβαλλοντικά και αντιπλημμυρικά έργα, εκπαιδευτικά προγράμματα που χορηγούνται δωρεάν για ενηλίκους έως και εργασίες στο πλαίσιο της αλληλέγγυας κοινωνικής οικονομίας. Τη μελέτη για το πώς το θεωρητικό μοντέλο του Levy Economics Institute του Bard College, το οποίο παρουσίασε ο πρόεδρος του ινστιτούτου, ανέλυσε η κ. Ρ. Αντωνοπούλου. Στη συζήτηση που ακολούθησε με θέμα «Απασχόληση - ανάπτυξη και βιωσιμότητα του χρέους» συμμετείχαν ο κ. Π. Λιαργκόβας, πανεπιστημιακός, γραφείο Προϋπολογισμού της Βουλής, ο κ. Ν. Χριστοδουλάκης, καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών, ο κ. Γ. Σταθάκης από τον ΣΥΡΙΖΑ και το Πανεπιστήμιο Κρήτης, και ο πανεπιστημιακός και στέλεχος του Παρατηρητηρίου του ΙΝΕ-ΓΣΕΕ κ. Γ. Αργείτης.

Κεντρικό θέμα της συζήτησης αποτέλεσε η χρηματοδότηση του προγράμματος. Ο πρόεδρος της ΓΣΕΕ Γ. Παναγόπουλος σημείωσε ότι εκτός από την εμπλοκή της ΕΤΕπ θα επιχειρηθεί η συμβολή του αρμόδιου επιτρόπου, ώστε η συγκεκριμένη πρωτοβουλία να ενταχθεί στα χρηματοδοτούμενα προγράμματα του ΕΣΠΑ. Προτάσεις, όπως παρακράτηση 70 ευρώ από τους δημοσίους υπαλλήλους για να υποκατασταθεί ο παλιός ΛΑΦΚΑ, κατατέθηκαν από τον κ. Ν. Χριστοδουλάκη, ενώ υπέρ του προγράμματος, διότι μεταξύ άλλων ενισχύει και τη διαδικασία σταθεροποίησης του κατώτατου μισθού, τάχθηκε και ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ Γ. Σταθάκης.

Κ. Καλλωνιάτης

Ελευθεροτυπία, 12 Μαρτίου 2014. Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος.

Την ανάγκη να στραφεί η οικονομική πολιτική σε μία ενεργητική πολιτική αύξησης της απασχόλησης με το κράτος ως «εργοδότη ύστατης καταφυγής» να προμηθεύει εγγυημένη απασχόληση σε όσους από τους μακροχρόνια ανέργους επιθυμούν και δύνανται να εργασθούν αλλά δεν μπορούν να βρουν εναλλακτικές ευκαιρίες απασχόλησης, με αμοιβή τον κατώτατο μισθό, ανέλυσαν χθες οι ερευνητές του Levy Institute Ρ. Αντωνοπούλου – Δ. Παπαδημητρίου (πρόεδρος του Ινστιτούτου) και Σοφία Αδάμ (ΙΝΕ ΓΣΕΕ) σε ημερίδα που οργάνωσε το Παρατηρητήριο Οικονομικών και Κοινωνικών Εξελίξεων του ΙΝΕ/ΓΣΕΕ.

Την έκθεση σχολίασαν θετικά έως επαινετικά σε στρογγυλή τράπεζα, με συντονιστή τον καθηγητή Γ. Αργείτη, οι καθηγητές Π. Λιαργκόβας, Γ. Σταθάκης και Ν. Χριστοδουλάκης.

Οι ερευνητές εξήγησαν γιατί η πολιτική της εσωτερικής υποτίμησης έχει αποτύχει καταστρέφοντας την οικονομία κι εισάγοντάς την σε μία παρατεταμένη κρίση από την οποία δεν υπάρχει περίπτωση να επιστρέψουμε σε καθεστώς πλήρους απασχόλησης πριν απ' την πάροδο 1,5-2 δεκαετιών. Υπογράμμιισαν, δε, τους λόγους για τους οποίους οι υπάρχουσες πολιτικές τόνωσης της απασχόλησης δεν επαρκούν.

Συγκεκριμένα, διευκρίνισαν πως η στρατηγική μείωσης της εργάσιμης εβδομάδας έχει δοκιμασθεί διεθνώς χωρίς ουσιαστικά αποτελέσματα, τα προγράμματα επιχειρηματικότητας δύσκολα δημιουργούν απασχόληση, ενώ οι πολιτικές επιδότησης της απασχόλησης αποδίδουν περιορισμένα και δημιουργούν στρεβλώσεις στην αγορά γιατί οι επιχειρήσεις συχνά απολύουν για να προσλάβουν με το καθεστώς επιδότησης.

Αντίθετα, το σχέδιο εγγύησης της μισθωτής εργασίας από το κράτος ως εργοδότη ύστατης καταφυγής που προτείνει το Levy αποτελεί μία ενεργητική πολιτική απασχόλησης με σκοπό την τόνωση των μισθών και της ζήτησης και της μέσω αυτής ανάπτυξης της οικονομίας και δημιουργίας μόνιμων θέσεων εργασίας.

Πρόκειται για μία πολιτική που, όπως εξήγησε η κ. Αντωνοπούλου, δεν θα υποκαταστήσει την ανάγκη για την παραγωγική ανασυγκρότηση της οικονομίας που είναι η μόνη βιώσιμη λύση στο πρόβλημα της μαζικής ανεργίας, αλλά αποτελεί έναν ελαστικό μηχανισμό (αναλόγως της συγκυρίας) που πρέπει να συντονιστεί με άλλες πολιτικές όπως είναι η βαθμιαία αποκατάσταση του ελάχιστου μισθού, τα κίνητρα ενίσχυσης των επενδύσεων και μία επεκτατική πολιτική που θα περιλαμβάνει την πολιτική απασχόλησης.

Αξίζει να τονισθεί πως, σύμφωνα με την πρόταση-σχέδιο, αυξάνεται και το ΑΕΠ και τα δημόσια έσοδα διαχρονικά μέσω των πολλαπλασιαστικών επιδράσεων που έχει αυτό στην οικονομία και, αναλόγως του εάν ο κατώτατος μισθός θα είναι τα 586 ή τα 751 ευρώ, το καθαρό κόστος του προγράμματος διαφέρει και υπολογίζεται να κυμανθεί από 0,6% του ΑΕΠ έως 2%, ενώ και το όφελος σε δημιουργία νέων θέσεων εργασίας μπορεί να ανέλθει από 257.000 έως 750.000 συνολικά.

Από τους επίσημους προσκληθέντες για το σχολιασμό της έκθεσης, ο κ. Λιαργκόβας εστίασε στην ανάγκη να συνδυαστεί μία τέτοια πολιτική με μία γενικότερη πολιτική τόνωσης της ανάπτυξης που έχει επισκιάσει έως τώρα το Μνημόνιο κι ενώ όλοι πια παραδέχονται πως το χρέος δεν είναι πλέον βιώσιμο, ενώ ο πήχυς των πρωτογενών πλεονασμάτων είναι ανέφικτος.

Ο κ. Σταθάκης συμφώνησε με τις δύο βασικές ιδέες της έκθεσης, πως δηλαδή η ανάκαμψη δεν θα προκύψει μόνο με αύξηση των επενδύσεων αλλά και της απασχόλησης και πως αν δεν κάνουμε τίποτα στον τομέα της απασχόλησης, ακόμη κι αν έλθει η ανάκαμψη (ακόμη και με μνημονιακή πολιτική) η απασχόληση θα καθυστερήσει πολύ να ανακάμψει. Επίσης, συμφώνησε με το θετικό αναδιανεμητικό αποτέλεσμα της πρότασης, αν και αμφισβήτησε τη θετική επίδραση στις επενδύσεις λόγω του μεγάλου ανενεργού παραγωγικού δυναμικού.

Τέλος, ο κ. Χριστοδουλάκης θεώρησε εξαιρετικά χρήσιμη την πρόταση Levy, τονίζοντας πως πρόκειται για την καλύτερη έκθεση που έχει γίνει τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα για την απασχόληση, αμφισβήτησε όμως πως μπορεί να δημιουργηθούν 500.000 νέες θέσεις απασχόλησης.

Γιάννης Καντέλης

Skai.gr, 11 Μαρτίου 2014. Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος.

Σύμφωνα με την επιστημονική έρευνα του Ινστιτούτου, από τις προσλήψεις θα προκύψουν πολλαπλασιαστικά οφέλη στην ελληνική οικονομία, ενισχύοντας το ΑΕΠ αλλά και συμβάλλοντας στη δημιουργία θέσεων πλήρους απασχόλησης στον ιδιωτικό τομέα.

Την πρόσληψη από το κράτος 200.000 έως 550.000 ανέργων με 11μηνες συμβάσεις ορισμένου χρόνου και τη λειτουργία του Δημοσίου ως Εργοδότη Ύστατης Καταφυγής προτείνει το ΙΝΕ ΓΣΕΕ για τη μείωση της ανεργίας και την αύξηση του ΑΕΠ.

Σε ημερίδα που θα πραγματοποιηθεί σήμερα Τρίτη, το Ινστιτούτο θα παρουσιάσει μελέτη του Levy Institute της Νέας Υόρκης, σύμφωνα με την οποία μέσα σε 15 μήνες θα βρουν δουλειά ένα εκατομμύριο άνεργοι και το συνολικό κόστος του προγράμματος θα κυμαίνεται από 2,7 έως 9,7 δισ. ευρώ.

Με βάση την επιστημονική επεξεργασία του Ινστιτούτου, τα πολλαπλασιαστικά οφέλη που θα δημιουργηθούν στην ελληνική οικονομία και η αύξηση του ΑΕΠ που θα επιφέρουν θα έχουν ως αποτέλεσμα κάθε νέα θέση απασχόλησης που θα δημιουργηθεί να έχει μηνιαίο κόστος από 362 έως 436 ευρώ.

Επίσης, αν οι προσλήψεις γίνουν με το σημερινό κατώτατο μισθό των 586 ευρώ, για κάθε 350 θέσεις εργασίας που δημιουργούνται άμεσα από το κράτος, προστίθενται άλλες 100 θέσεις πλήρους απασχόλησης που θα δημιουργηθούν στον ιδιωτικό τομέα.

Αν μάλιστα ο μισθός που θα χορηγεί το κράτος ανέρχεται στα 751 ευρώ, για τις 100 νέες θέσεις εργασίας στον ιδιωτικό τομέα θα χρειαστούν 280 θέσεις επιδοτούμενης από το κράτος απασχόλησης.

«Πρόταση εγγυημένης Απασχόλησης» για διέξοδο στο πρόβλημα της ανεργίας

Το Βήμα, 11 Μαρτίου 2014. Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος.


Αθήνα

Διέξοδο στο πρόβλημα της ανεργίας με την υιοθέτηση προγράμματος δημοσίων επενδύσεων και τη δημιουργία θέσεων εγγυημένης απασχόλησης μέσω της δραστηριοποίησης του κράτους ως «εργοδότη ύστατης καταφυγής» προτείνει το Ινστιτούτο Εργασίας της ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ.

Σύμφωνα με μελέτη του Ινστιτούτου που παρουσιάστηκε σε κεντρικό αθηναϊκό ξενοδοχείο, η εφαρμογή του προγράμματος θα μπορούσε να δημιουργήσει περίπου ένα εκατομμύριο θέσεις εργασίας μέσα σε ένα 15μηνο, ενώ θα οδηγούσε σε παράλληλη αύξηση του Ακαθάριστου Εθνικού Προϊόντος κατά 15,3 δισ. ευρώ.

Η «Πρόταση εγγυημένης Απασχόλησης» προβλέπει την πρόσληψη από το κράτος, με 11μηνες συμβάσεις απασχόλησης ορισμένου χρόνου, 550.000 ανέργων από τους συνολικά 1.300.000 ανέργους που υπάρχουν σήμερα.

Η πρόταση βασίζεται σε μελέτη του αμερικανικού Ινστιτούτου Levy για την ελληνική οικονομία και την απασχόληση, που αποτελεί υποενότητα έρευνας για τις σχέσεις της οικονομίας των ΗΠΑ με την παγκόσμια οικονομία.

Το Ινστιτούτο Λεβί θεωρεί ότι τα σκληρά μέτρα δημοσιονομικής εξυγίανσης που επιβάλλονται στην Ελλάδα εμφανίζουν πειστικά σημεία πως υπάρχει «φως στην άκρη του τούνελ» σε ό,τι αφορά τα δημοσιονομικά. Εκτιμά όμως, ότι οι πολιτικές του ΔΝΤ για μείωση του ελλείμματος οδηγούν παράλληλα σε «θεαματική αποτυχία στον τομέα της ενίσχυσης της απασχόλησης» και προβλέπει ότι η ανεργία στην Ελλάδα θα ανέλθει στο 28% έως το 2015.

Οι μελετητές του Ινστιτούτου εκτιμούν ότι για την επαναφορά των ροών απασχόλησης σε ένα ικανοποιητικό επίπεδο θα απαιτηθούν περίπου 15 έτη ακόμη.

Τέσσερα εναλλακτικά σενάρια

Η μελέτη, την οποία υπογράφουν ο πρόεδρος του Ινστιτούτου Λεβί και διευθύνων σύμβουλος του Bard College του Βερολίνου, Δημήτρης Παπαδημητρίου, ο Τζενάρο Ζέτσα, αναπληρωτής καθηγητής Οικονομικών στο πανεπιστήμιο του Κασίνο στην Ιταλία και ο ερευνητής Μιχάλης Νικηφόρου του πολιτικού τμήματος της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας, περιλαμβάνει τέσσερα εναλλακτικά σενάρια για την αποκατάσταση της ανάπτυξης και της απασχόλησης στην ελληνική οικονομία.

Τη μεταβίβαση κεφαλαίων από ξένες κυβερνήσεις προς την Ελλάδα μέσω ενός νέου σχεδίου Μάρσαλ.

Την αναστολή των πληρωμών των τόκων για το δημόσιο χρέος, ώστε να δημιουργηθούν πόροι για την ενίσχυση της απασχόλησης.

Την εισαγωγή ενός παράλληλου χρηματοπιστωτικού συστήματος μέσω της έκδοσης νέων κρατικών ομολόγων σε «Geuro», που θα χρησιμοποιείται ως παράλληλο νόμισμα.

Την υλοποίηση ενός προγράμματος «εργοδότη ύστατης καταφυγής» (ELR) που θα χρηματοδοτείται από το παράλληλο χρηματοπιστωτικό σύστημα.

Η μελέτη εκτιμά ότι η σημερινή πολιτική της Ευρώπης δεν επιτρέπει την υλοποίηση ενός νέου σχεδίου Μάρσαλ, ενώ η χαμηλή ελαστικότητα των τιμών στον τομέα του ελληνικού εμπορίου δεν αφήνει τα περιθώρια για την επιλογή άλλων λύσεων, εκτός από τη δημιουργία θέσεων εργασίας με την εγγύηση του Δημοσίου που θα χρηματοδοτούνται από το παράλληλο χρηματοπιστωτικό σύστημα. Σύμφωνα με το Ινστιτούτο Λεβί, αυτό είναι εφικτό χωρίς έξοδο από το ευρώ και με διατήρηση των υφιστάμενων συμφωνιών για το δημόσιο χρέος.

Οι συγγραφείς υποστηρίζουν ότι η υλοποίηση ενός τέτοιου σεναρίου θα μπορούσε να οδηγήσει στη δημιουργία περίπου 550.000 θέσεων εργασίας και σε αύξηση του ΑΕΠ κατά 7% το 2014.

Πρόταση-σχέδιο για αύξηση του ΑΕΠ και των δημοσίων εσόδων

Των Τάσου Παππά, Τζώρτζη Ρούσσου

Εφημερίδα των Συντακτών, 11 Μαρτίου 2014. Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος.

Σύμφωνα με την έρευνα του Levy Institute of Bard College, αν το κράτος γίνει εργοδότης με συμβάσεις ορισμένου χρόνου σε ανέργους που δημιούργησε η κρίση, για κάθε 100 ευρώ που αυτό δαπανά θα προσθέτει 160 ευρώ στην ελληνική οικονομία.

Δουλειά σε περισσότερους από 1 εκατομμύριο ανέργους μέσα σε ένα 15μηνο, με ταυτόχρονη αύξηση του ΑΕΠ κατά 15,3 δισ. ευρώ, είναι ο άλλος (ή ο μοναδικός;) δρόμος για την έξοδο από την κρίση, χωρίς να μετακυλίονται τα βάρη των τραπεζών στο Δημόσιο και κατά συνέπεια στην κοινωνία!

Πρόκειται για τον δρόμο του κράτους ως Εργοδότη Υστατης Καταφυγής που θα προτείνει σήμερα το Ινστιτούτο Εργασίας ΓΣΕΕ/ΑΔΕΔΥ και τα στοιχεία, τα οποία δεν επιδέχονται επιστημονικής τουλάχιστον αμφισβήτησης, είναι αν μη τι άλλο εντυπωσιακά. Η «Εφ.Συν.» εξασφάλισε και δημοσιεύει την έρευνα του Levy Institute of Bard College, που αφορά την Πρόταση Εγγυημένης Απασχόλησης για την Ελλάδα που έγινε σε συνεργασία με το ΙΝΕ ΓΣΕΕ/ΑΔΕΔΥ και παρουσιάσε σήμερα ο πρόεδρος του Levy Institute Δημήτρης Παπαδημητρίου σε ημερίδα που πραγματοποιηθηκε σήμερα.

Η πρόταση

Το ΙΝΕ ΓΣΕΕ/ΑΔΕΔΥ, λοιπόν, προτείνει το ελληνικό κράτος να προσλάβει, με 11μηνες συμβάσεις απασχόλησης ορισμένου χρόνου, 550.000 ανέργους που δημιούργησαν οι μνημονιακές επιλογές των ΠΑΣΟΚ-Ν.Δ.-ΔΗΜΑΡ της τελευταίας 4ετίας, οι οποίοι ανέρχονται συνολικά σε 1,349 εκατ. ανθρώπους, και να τους αμείβει για την απασχόλησή τους σε υπηρεσίες που παρέχει η ίδια η πολιτεία στους πολίτες.

Μια τέτοια επιλογή θα έχει σοβαρές και πολλαπλασιαστικές επιδράσεις στην οικονομία αφού, σύμφωνα με το Levy, για κάθε 100 ευρώ που δαπανά το κράτος προσθέτει 160 ευρώ στην ελληνική οικονομία.

Ομως εκεί που δημιουργείται έκρηξη είναι στην αγορά εργασίας, με το 1/3 των ανέργων να βρίσκουν αυτόματα θέση απασχόλησης.

Το Levy επεξεργάστηκε δύο κυρίαρχα σενάρια: ένα με τον σημερινό κατώτατο μισθό (δηλαδή 586 ευρώ) και ένα με τον παλιό κατώτατο μισθό (δηλαδή 751 ευρώ).

Οπως απεδείχθη μέσα από την επιστημονική αποτύπωση, στον σημερινό κατώτατο μισθό των 586 ευρώ, για κάθε 350 θέσεις εργασίας που δημιουργούνται άμεσα από το κράτος, προστίθενται άλλες 100 θέσεις πλήρους απασχόλησης (κυρίως ειδικευμένοι) που θα δημιουργηθούν στον ιδιωτικό τομέα.

Ακόμη πιο εντυπωσιακό είναι το αποτέλεσμα αν ο μισθός που θα χορηγεί το κράτος ανέρχεται στα 751 ευρώ, αφού για τις 100 νέες θέσεις εργασίας στον ιδιωτικό τομέα θα χρειαστούν 280 θέσεις επιδοτούμενης από το κράτος απασχόλησης!

Σύμφωνα με τα σενάρια που έχει επεξεργαστεί το Levy, το χαμηλότερο άκρο της κλίμακας προσομοίωσης για επιδοτούμενες θέσεις απασχόλησης (200.000 με 586 ευρώ) σημαίνει συνολική αύξηση της απασχόλησης κατά 257.079 θέσεις εργασίας και αύξηση του ΑΕΠ κατά 4,3 δισ. ευρώ (2,2%). Στην κορυφή της κλίμακας (για 550.000 επιδοτούμενες θέσεις εργασίας με 751 ευρώ), η συνολική επίδραση της απασχόλησης θα σήμαινε προσθήκη 751.137 νέων θέσεων εργασίας (άμεσες και έμμεσες) και αύξηση του ΑΕΠ κατά 15,3 δισ. ευρώ (7,9%)! Η δύναμη μιας τέτοιας επιλογής που αν εφαρμοστεί θα επανεκκινήσει την ελληνική οικονομία, μπορεί να προσδώσει μέσα σε 11 μήνες μείωση της ανεργίας ακόμη και κατά 62,3%! Σε απόλυτους αριθμούς σημαίνει ότι μέσα σε λιγότερο από ένα έτος ενδέχεται να βρουν θέσεις απασχόλησης 840.000 άνεργοι, ενώ μέσα σε 15 μήνες θα έχουν βρει θέση απασχόλησης περισσότεροι από 1 εκατ. άνεργοι!

Βγαίνει το κόστος

Σύμφωνα με την επιστημονική αποτύπωση του Levy, το συνολικό κόστος του προγράμματος (συμπεριλαμβανομένων των μισθών και των έμμεσων δαπανών για τις εισροές και τη διοίκηση) θα κυμαίνεται από 2,7 έως 9,7 δισ. ευρώ ή μεταξύ 1,5% έως 5% του ονομαστικού ΑΕΠ του 2012 (193,7 δισ. ευρώ).

Ωστόσο, λόγω των παραπάνω πολλαπλασιαστικών αποτελεσμάτων, το καθαρό κόστος της εφαρμογής του προγράμματος θα είναι μόνο ένα κλάσμα του συνολικού κόστους.

Αυτό οφείλεται στις αυξήσεις των φορολογικών εσόδων και των κοινωνικών εισφορών που θα προκύψουν από την αύξηση της απασχόλησης. Ούτε λίγο ούτε πολύ, μία τέτοια επιλογή στην πραγματικότητα θα δώσει, για κάθε νέα θέση εργασίας που θα δημιουργηθεί, μηνιαίο κόστος που θα κυμαίνεται από 362 έως 436 ευρώ. Από αυτά βέβαια που θα δαπανήσει το κράτος υπολογίζεται ότι το 59% θα καλυφθεί μέσω υψηλότερων φορολογικών εσόδων!

Iefimerida, 19 Φεβρουαρίου 2014. Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος.

Τέσσερα εναλλακτικά σενάρια για την επιστροφή της Ελλάδας στην ανάπτυξη και την ενίσχυση της απασχόλησης προτείνει το Levy Economics Institute του Bard College, σε έκθεσή του, υπό τον τίτλο «Strategic Analysis - Prospects and Policies for the Greek economy».

Μεταξύ των προτάσεών του, είναι και η υιοθέτηση ενός παράλληλου «εσωτερικού» νομίσματος, του Geuro, με στόχο την αποκατάσταση της ρευστότητας στην εγχώρια αγορά.

Μέσω του Geuro η Ελλάδα θα πραγματοποιεί όλες τις εγχώριες συναλλαγές της, με στόχο τη χαλάρωση της λιτότητας, χωρίς να συνεπάγεται έξοδος από την ευρωζώνη, ούτε να απαγορεύεται ρητά από τη Συνθήκη της Ε.Ε.

Πρόκειται για τη δημιουργία ενός παράλληλου χρηματοπιστωτικού συστήματος - πρόταση που πρώτη διατύπωσε η Deutsche Bank τον Μάιο του 2012- μέσω της έκδοσης κρατικών ομολόγων μηδενικού τοκομεριδίου (χωρίς πληρωμή τόκων), διαρκή (χωρίς αποπληρωμή του κεφαλαίου, μη εξαργυρώσιμα που έτσι δεν θα αυξάνουν το χρέος) και τα οποία θα είναι μεταβιβάσιμα.

Τα ομόλογα αυτά θα πρέπει να υποστηρίζονται από τα φορολογικά έσοδα, υπό την έννοια ότι, ενώ η κυβέρνηση θα τα χρησιμοποιήσει για να εξοφλήσει το χρέος μεταξύ αυτής και των πιστωτών της, θα γίνονται δεκτά pari passu (με ίδιους όρους) σε διακανονισμούς των φορολογικών υποχρεώσεων του ιδιωτικού τομέα.

Τα νέα ομόλογα θα πρέπει να είναι μετατρέψιμα μόνο προς μία κατεύθυνση, από ευρώ σε Geuro για να αποφευχθούν κερδοσκοπικές επιθέσεις και να περιοριστεί η χρήση τους μόνο στις εγχώριες αγορές, όπως και για να μειωθεί η πιθανότητα μεταφορών καταθέσεων σε ευρώ εκτός της χώρας.

Τα οφέλη μιας τέτοιας πολιτικής πρωτοβουλίας θα ήταν η εκμηδένιση του εγχωρίου χρέους, η πληρωμή επιδομάτων ανεργίας και μέρους των μισθών του δημοσίου τομέα. Μάλιστα, με βάση στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος, υπολογίζεται το χρηματικό όφελος από την έκδοση των εν λόγω ομολόγων, το οποίο ανέρχεται σε 14 δισ. ευρώ για τα έντοκα χρέη του Δημοσίου και οι κρατικές δαπάνες σε ευρώ θα είναι λιγότερες κατά 18 δισ, προσεγγιστικά.

Στα συμπεράσματα της έκθεσης το Levy Institute τονίζει πως η στρατηγική της Τρόικα που στοχεύει στην αύξηση των εξαγωγών μέσω της εσωτερικής υποτίμησης και της δραματικής μείωσης του εργατικού κόστους, δεν έχει φέρει τα αναμενόμενα αποτελέσματα, αλλα αντίθετα ραγδαία επιδείνωση των συνθηκών διαβίωσης των Ελλήνων και κάθετη πτώση της εγχώριας κατανάλωσης, «το πιο σημαντικού παράγοντα σταθεροποίησης σε μία οικονομία», όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται.

Σίγουρα οι εξαγωγές είναι σημαντικές, αλλά η εγχώρια ζήτηση είναι ακόμα π ιο κρίσιμη, υπογραμμίζουν οι συντάκτες της έκθεσης και παρουσιάζουν τα τέσσερα εναλλακτικά σενάρια που αναλυτικά έχουν ως εξής:

Α. Ένα νέο σχέδιο Μάρσαλ

Η πρόταση συνεπάγεται αύξηση της κρατικής κατανάλωσης και των επενδύσεων που χρηματοδοτούνται από ειδικά κονδύλια από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕ) ή οποιοδήποτε άλλο όργανο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το ποσό αυτής της εξωγενούς δημοσιονομικής βοήθειας -που έχει συζητηθεί σε πολλές συνόδους της Ευρωζώνης- έχει υποθετικά υπολογιστεί σε 30 δισ. ευρώ και χρησιμοποιείται αναλογικά περίπου κατά 2,5 δισ. ευρώ κάθε τρίμηνο. Αυτό κατά το Ινστιτούτο Levy θα βοηθούσε στη βελτίωση του συνολικού εξωτερικού ισοζυγίου, χωρίς αύξηση του δημόσιου ελλείμματος ή χρέους, δεδομένου ότι τα ποσά αυτά δεν θα είναι απαιτητά.

Η αρχική επίδραση των κινήτρων αυτών θα μπορούσε να φέρει ισχυρή μεγέθυνση του ΑΕΠ, αν και η άμεση επίπτωση στην απασχόληση θα ήταν περιορισμένη, καθώς η απασχόληση τείνει να υστερεί επί της αύξησης της παραγωγής. Το ινστιτούτο εκτιμά ότι μετά από τρία χρόνια αυτή η πολιτική που δεν στοχεύει απευθείας στην απασχόληση θα δημιουργούσε περίπου 130.000 θέσεις εργασίας, ενώ το Ελληνικό Δημόσιο θα κρατούσε το σύνολο του χρέους ανέγγιχτο και θα συνέχιζε να πληρώνει τους τόκους.

Β. Πάγωμα του χρέους και αναστολή της αποπληρωμής των τόκων

Σε αυτό το σενάριο γίνεται η υπόθεση ότι όλες οι πληρωμές τόκων από την κυβέρνηση θα ανασταλούν και τα ισοδύναμα κονδύλια θα χρησιμοποιηθούν για την αύξηση των δημοσίων επενδύσεων και την υποστήριξη της άμεσης δημιουργίας θέσεων εργασίας. Οι συγγραφείς υποθέτουν ότι οι πιστωτές θα συμφωνούσαν να ανανεώσουν ληξιπρόθεσμα χρέη λόγω του ότι η βιωσιμότητα της οικονομίας καθίσταται όλο και πιο σίγουρη όταν η μεγέθυνση αποκαθίσταται από ό,τι όταν μια οικονομία αγωνίζεται να εξέλθει από τη συνεχιζόμενη συρρίκνωση. Η αγοραία αξία των δημόσιων υποχρεώσεων θεωρούν ότι δεν θα μειωθεί ανεξέλεγκτα και έτσι η επίδραση στην κατανάλωση από τις αναμενόμενες απώλειες κεφαλαίου θα είναι περιορισμένη.

Η αναστολή πληρωμής των τόκων συνεπάγεται πτώση στο εισόδημα των ομολογιούχων, ωστόσο καθώς τα ίδια κεφάλαια θα δαπανηθούν για δημόσιες επενδύσεις και κατανάλωση, θα παράξουν περισσότερο εισόδημα για χαμηλόμισθους ή ανέργους, συνεπώς το καθαρό αποτέλεσμα για τον ιδιωτικό τομέα θα είναι θετικό.

Γ. Η δημιουργία ενός παράλληλου χρηματοπιστωτικού συστήματος χωρίς έξοδο της χώρας από το ευρώ - μέσω έκδοσης νέων ελληνικών ομολόγων σε Geuro, το οποίο θα λειτουργεί ως παράλληλο νόμισμα για την Ελλάδα.

Λαμβάνοντας υπόψη τα αποτελέσματα στον τομέα των εξαγωγών της ελληνικής οικονομίας, η εισαγωγή ενός παράλληλου χρηματοπιστωτικού συστήματος δεν θα πρέπει να αποσκοπεί κατά κύριο λόγο στην αποκατάσταση της ανταγωνιστικότητας των τιμών, αλλά στην αποκατάσταση της ρευστότητας στην εγχώρια αγορά, στην επανεκκίνηση των επενδύσεων, στην παροχή ρευστότητας για επεκτατική δημοσιονομική πολιτική, χωρίς έξοδο από το ευρώ και τη διατήρηση των σημερινών συμφωνιών για το ελληνικό δημόσιο χρέος.

Όπως περιγράφεται σε έκθεση της UBS, τέτοιου είδους ομόλογα είχαν χρησιμοποιηθεί από την ελληνική κυβέρνηση το 2010, στο ποσό των 5,5 δισ. ευρώ με μηδενικό τοκομερίδιο, τα γνωστά «pharma-bonds» για να ρυθμίστουν οι ληξιπρόθεσμες οφειλές προς τη φαρμακευτική βιομηχανία, η οποία απειλούσε να σταματήσει την πώληση φαρμάκων στη χώρα εάν δεν καταβάλλονταν τα χρωστούμενα. Μάλιστα τα εν λόγω ομόλογα είχαν όλα τα χαρακτηριστικά κανονικών ομολόγων, καθώς ήταν και διαπραγματεύσιμα στο Χρηματιστήριο Αξιών Αθηνών, ενώ είχαν και ίδιους όρους με το υπόλοιπο ελληνικό χρέος.

Δ. Ριζική αλλαγή της δημοσιονομικής πολιτικής μέσω του παράλληλου χρηματοπιστωτικού συστήματος, με στόχο την εφαρμογή ενός στοχευμένου προγράμματος ενίσχυσης της απασχόλησης

Το Levy Institute προκρίνει τον συνδυασμό του παράλληλου χρηματοπιστωτικού συστήματος με ένα Πρόγραμμα Εγγυημένης Εργασίας, με σκοπό την άμεση δημιουργία θέσεων εργασίας. Η συλλογιστική που αναπτύσσεται στην έκθεση είναι ότι η κυβέρνηση θα πρέπει να παρέχει εργασία με έναν ελάχιστο μισθό, με σκοπό τη δημιουργία δημοσίων αγαθών, σε οποιονδήποτε είναι πρόθυμος να εργαστεί. Έτσι, με τον κατώτατο μισθό που έχει επιβληθεί από την τρόικα (586 ευρώ), για 550.000 εργαζόμενους συνεπάγονται ετήσιες καταβολές της τάξεως των 7,5 δισ. ευρώ πόσο όμως το οποίο θα καταβάλλεται σε Geuro. Επίσης, είναι σημαντικό να προστεθεί ότι αυτές οι προσλήψεις θα δημιουργήσουν εμμέσως ακόμα 156.000 θέσεις εργασίας, προσεγγιστικά, όπως επίσης και Ακαθάριστη Προστιθέμενη Αξία της τάξεως των 12 δισ. Geuro (που υπολογίζεται με τη χρήση χρηματοπιστωτικού πολλαπλασιαστή). Τα κυβερνητικά έσοδα επίσης θα αυξηθούν κατά 4 δισ. Geuro, οπότε το συνολικό κόστος του προγράμματος υπολογίζεται σε 3,5 δισ. Geuro. Τέλος, το ΑΕΠ υπολογίζεται από τους συγγραφείς να αυξηθεί μόνο την πρώτη χρονιά της εφαρμογής του προγράμματος αυτού κατά 7%.

Capital.gr, 18 Φεβρουαρίου 2014. Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος.

Του Thanasis Misdanitis

Avgi, 16 Φεβρουαρίου 2014. Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος.

Στην ετήσια έκθεσή του για την ελληνική οικονομία το Οικονομικό Ινστιτούτο Levy, που συντάχθηκε από τους Δ.Β. Παπαδημητρίου, Μ. Νικηφόρο και G. Zezza, καταγράφει τις πρόσφατες οικονομικές εξελίξεις και προτείνει εναλλακτικές πολιτικές εξόδου της Ελλάδας από την κρίση. Στο επίκεντρο της συλλογιστικής της έκθεσης είναι η επαναφορά της ελληνικής οικονομίας σε θετικούς ρυθμούς μεγέθυνσης και η καταπολέμηση της ανεργίας. Οι συγγραφείς χρησιμοποιούν στοιχεία που δημοσιοποιήθηκαν από την Τράπεζα της Ελλάδος, την ΕΛΣΤΑΤ και τη Eurostat για να αξιολογήσουν τα αποτελέσματα των εφαρμοζόμενων πολιτικών ενώ και για τα τέσσερα εναλλακτικά σενάρια που προτείνουν για την ελληνική οικονομία προβαίνουν στην αξιολόγηση των επιπτώσεών τους μέσω του μακροοικονομικού μοντέλου LIMG (Levy Macroeconomic Model for Greece), για να καταλήξουν εν τέλη στο ποιο μείγμα πολιτικής θα ήταν το πιο ωφέλιμο για την επανεκκίνηση της ελληνικής οικονομίας.

Ενδεικτική για τα ευρήματα της έκθεσης είναι η πρώτη παράγραφος της εισαγωγής της στην οποία αναφέρεται: «Στις πιο πρόσφατες εξαγγελίες από τις Βρυξέλλες, την Φρανκφούρτη και το Βερολίνο διακηρύχθηκε το τέλος της κρίσης και της ύφεσης, ενώ επαινείται η Ελλάδα για το ότι επιτέλους κατάφερε να αναστρέψει την οικονομική της κατάσταση. Είναι άξιο απορίας λοιπόν το αν και κατά πόσο αυτοί που εξήγγειλαν τα παραπάνω παρακολουθούν τις πρόσφατες οικονομικές εξελίξεις και τον περιορισμό των πολιτικών επιλογών που υφίστανται στην Ελλάδα».

Στο 175% το χρέος
Οι συγγραφείς υποστηρίζουν ότι η αποτυχία των προγραμμάτων δημοσιονομικής προσαρμογής στην Ελλάδα είναι θεαματική και ο στόχος της μείωσης του λόγου ΑΕΠ προς δημόσιο χρέος ευθέως πλέον παρομοιάζεται με την προσπάθεια κάποιου να πιάσει μια οφθαλμαπάτη. Αυτό είναι έκδηλο αν κανείς λάβει υπ' όψιν του ότι ο λόγος αυτός είναι στο 175%, ενώ η τιμή του ίδιου αυτού λόγου ήταν 125% στην απαρχή της οικονομικής κρίσης προ τετραετίας. Αυτή η τιμή (125%) μάλιστα υφίσταντο πριν από οποιαδήποτε «διάσωση» από τη μεριά των δανειστών και πριν από το «κούρεμα» του χρέος, το οποίο είναι και το μεγαλύτερο που έχει γίνει ποτέ στον κόσμο.

Η μάστιγα της ανεργίας
Η ανάλυση των δεδομένων για την κατάσταση της ελληνικής οικονομίας ξεκινάει με τη ρητή αναφορά στη «μάστιγα» της ανεργίας που έχουν επιφέρει οι πολιτικές λιτότητας και εσωτερικής υποτίμησης. Πιο συγκεκριμένα, τα σημαντικότερα ευρήματα αφορούν τους επισήμως καταγεγραμμένους ανέργους, οι οποίοι αυξήθηκαν κατά 84.128 από τον Ιανουάριο ώς τον Οκτώβριο του 2013 για να φτάσουν στο σύνολο τους 1.387.500, επίπεδο που συνιστά ιστορικό υψηλό όλων των εποχών για την Ελλάδα. Περαιτέρω και σε σχέση με τον επικοινωνιακό θόρυβο που έγινε το περασμένο καλοκαίρι αναφορικά με την αύξηση των τουριστικών ρευμάτων προς την Ελλάδα, παρατηρούν ότι στον συγκεκριμένο κλάδο οι άνθρωποι που εργάστηκαν ήταν κατά 9.300 λιγότεροι σε σχέση με το 2012.

Οι επιπτώσεις της εσωτερικής υποτίμησης
Η στρατηγική της εσωτερικής υποτίμησης που εφαρμόζεται τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα σχετίζεται με την προσπάθεια αύξησης της ανταγωνιστικότητας της ελληνικής οικονομίας και ενίσχυσης του εξαγωγικού εμπορίου μέσω της μείωσης του κόστους εργασίας ανά μονάδα προϊόντος. Η υλοποίηση της ανωτέρω στρατηγικής, με βάση στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, επέφερε μειώσεις σε ονομαστικούς και πραγματικούς μισθούς της τάξεως του 23% και 27,8% αντίστοιχα από το 2010. Η εν λόγω στρατηγική κρίνεται ως αποτελεσματική σε ό,τι αφορά τις μειώσεις μισθών, ωστόσο σημειώνεται ότι δεν παρατηρήθηκε αντίστοιχη επίπτωση στο επίπεδο των τιμών. Παρ' όλα αυτά, τα αποτελέσματα σε σχέση με την προσπάθεια εξισορρόπησης του εμπορικού ισοζυγίου ήταν θετικά, καθώς το έλλειμμα μειώθηκε από 45,8 δισ. ευρώ το 2008 σε 16,9 δισ. ευρώ τον Νοέμβριο του 2013. Η μείωση αυτή βέβαια προκύπτει λόγω της ραγδαίας μείωσης των εισαγωγών κατά 18,8 δισ. ευρώ και όχι από την οριακή αύξηση των εξαγωγών κατά 2,7 δισ. ευρώ.

Μετά την ανάλυση των δεδομένων της Eurostat για το ελληνικό εμπόριο, διατυπώνεται στην έκθεση το εξής συμπέρασμα: «Η μείωση του ελλείμματος του εμπορικού ισοζυγίου όπως και η αύξηση των εξαγωγών σε καμία περίπτωση δεν προκύπτουν λόγω βελτίωσης της ανταγωνιστικότητας της ελληνικής οικονομίας που επιχειρήθηκε να επιτευχθεί μέσω του αποπληθωρισμού των μισθών, αλλά λόγω του ότι η εξαγωγική δραστηριότητα αφορούσε την πώληση κατά κύριο λόγο πετρελαϊκών προϊόντων σε χώρες εκτός Ευρωζώνης, σε μια περίοδο κατά την οποία η τιμή του πετρελαίου αυξανόταν και το ευρώ διατηρούσε μια ισχυρή συναλλαγματική θέση έναντι του δολαρίου». Τέλος, καταλήγουν στο ότι η αύξηση των εξαγωγών πετρελαϊκών υποπροϊόντων μπορεί να έχει θετικά αποτελέσματα μόνο βραχυπρόθεσμα, καθώς η χώρα καθίσταται ευάλωτη σε πιθανές διακυμάνσεις της τιμής του πετρελαίου, όπως επίσης και στο ότι οι δραστηριότητες αυτές δεν μπορούν να λειτουργήσουν διεγερτικά στην κατεύθυνση της δημιουργίας θέσεων εργασίας και μεγέθυνσης της οικονομίας.

Η αποκατάσταση της ανταγωνιστικότητας είναι ένας από τους κύριους στόχους του προγράμματος δημοσιονομικής προσαρμογής της τρόικας, η οποία, ωστόσο, στοχεύει στην επίτευξη αυτού του αποτελέσματος με «εσωτερική υποτίμηση», δηλαδή με τη μείωση του κόστους εργασίας ανά μονάδα προϊόντος, και ελπίζοντας ότι οι χαμηλότεροι μισθοί θα επιφέρουν μειώσεις τιμών για τα ελληνικά προϊόντα και αύξηση της ανταγωνιστικότητας. Μέχρι στιγμής, η ευμεγέθης μείωση των μισθών δεν έχει ακολουθηθεί από μια ανάλογη μείωση των τιμών και έχει, ως εκ τούτου, δημιουργήσει μόνον αύξηση των περιθωρίων κέρδους των επιχειρήσεων. Δεδομένου, ότι αυτή η αύξηση δεν έχει συνοδευτεί από αντίστοιχες αυξήσεις των επενδυτικών, το καθαρό αποτέλεσμα ήταν η μαζική πτώση της εγχώριας ζήτησης.

Οι επιπτώσεις της λιτότητας
Χρησιμοποιώντας στοιχεία που δημοσιεύθηκαν ώς και το τρίτο τρίμηνο του 2013 και λαμβάνοντας υπ' όψιν όλους τους αντίστοιχους δείκτες, η έρευνα καταλήγει στο ότι οι αισιόδοξες, όπως τις χαρακτηρίζει, προβλέψεις του ΔΝΤ για επίτευξη θετικού ρυθμού μεγέθυνσης της ελληνικής οικονομίας της τάξεως του 0,6 % για το 2014, μετά από έξι χρόνια βαθιάς ύφεσης, είναι απίθανο να γίνουν πραγματικότητα. Επίσης, με βάση τα δεδομένα για τους διαφόρους τομείς δραστηριότητας, διαβλέπουν όντως μείωση του ελλείμματος, αλλά θεωρούν ότι η αξίωση που έχει η κυβέρνηση για την επίτευξη πρωτογενούς πλεονάσματος θα αποδειχθεί ότι στην πραγματικότητα δεν ήταν τίποτα άλλο παρά ευσεβής πόθος, εκτός αν ληφθούν και νέα μέτρα λιτότητας.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η ανάλυση που γίνεται για τη μείωση των κρατικών δαπανών που αναμένεται να είναι περιορισμένη κατά 8 δισ. ευρώ το 2013 σε σχέση με το 2012. Οι μειώσεις αυτές προέρχονται κατά κύριο λόγο από περικοπές κοινωνικών παροχών (5,4 δισ. ευρώ) και μειώσεις αποζημιώσεων εργαζομένων (2,7 δισ. ευρώ). Ακόμα, οι προβλέψεις για την επίπτωση των πολιτικών λιτότητας είναι ότι τόσο η ανεργία θα συνεχίσει να έχει αυξητικές τάσεις έως και το 2015 όσο και το δημόσιο χρέος, το οποίο θα φτάσει στο 208,02% του ΑΕΠ για το έτος 2015.

Τέλος, το πρώτο μέρος της μελέτης κλείνει με την εξής ενδεικτική φράση:
«Η κυβέρνηση φαίνεται πως θα επιτύχει τους στόχους της για το έλλειμμα, αλλά ταυτόχρονα θα αποτύχει παταγωδώς στην αποκατάσταση της μεγέθυνσης και της απασχόλησης για τα επόμενα δύο χρόνια».

* Ο Θανάσης Μισδανίτης είναι οικονομολόγος, μέλος του Τμήματος Οικονομικής Πολιτικής ΣΥΡΙΖΑ

Avgi, 16 Φεβρουαρίου 2014. Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος.

Εκτόξευση του δημοσίου χρέους ακόμη και στο 208% το 2015, αν συνεχιστεί η ίδια πολιτική της σκληρής λιτότητας, προβλέπει η ετήσια μελέτη του έγκυρου Οικονομικού Ινστιτούτου Levy για την ελληνική οικονομία. Στη στρατηγική ανάλυση, που φέρνει στο φως η "Αυγή", εκτιμάται ότι εκτός ελέγχου δεν είναι μόνο το χρέος, αλλά και η ανεργία, όπως άλλωστε είχαν προβλέψει και πέρυσι οι ίδιοι αναλυτές. Στην έκθεση προβλέπεται ότι η κυβέρνηση θα πετύχει τον στόχο της μόνο για το έλλειμμα, ενώ εκτιμάται ότι η μείωση του ελλείμματος στο εμπορικό ισοζύγιο δεν οφείλεται στην αύξηση της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας αλλά στα πετρελαιοειδή. Οι αναλυτές του Levy δεν μένουν μόνο στις δυσοίωνες εκτιμήσεις για τις επιπτώσεις της επεκτατικής λιτότητας. Προτείνουν τρεις εναλλακτικές πολιτικές για να βγει η ελληνική οικονομία από τον φαύλο κύκλο: α) ένα νέο σχέδιο Μάρσαλ, β) πάγωμα του χρέους και αναστολή της αποπληρωμής των τόκων και γ) δημιουργία ενός παράλληλου χρηματοπιστωτικού συστήματος.

Avgi, 16 Φεβρουαρίου 2014. Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος.

Α. Ένα νέο σχέδιο Μάρσαλ Η πρόταση αυτή συνεπάγεται αύξηση της κρατικής κατανάλωσης και των επενδύσεων που χρηματοδοτούνται από ειδικά κονδύλια από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων (ΕΤΕ) ή οποιοδήποτε άλλο όργανο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το ποσό αυτής της εξωγενούς δημοσιονομικής βοήθειας -που έχει συζητηθεί σε πολλές συνόδους της Ευρωζώνης- έχει υποθετικά υπολογιστεί σε 30 δισ. ευρώ και χρησιμοποιείται αναλογικά περίπου κατά 2,5 δισ. ευρώ κάθε τρίμηνο. Αυτό κατά το Ινστιτούτο Levy θα βοηθούσε στη βελτίωση του συνολικού εξωτερικού ισοζυγίου, χωρίς αύξηση του δημόσιου ελλείμματος ή χρέους, δεδομένου ότι τα ποσά αυτά δεν θα είναι απαιτητά.

Η αρχική επίδραση των κινήτρων αυτών θα μπορούσε να φέρει ισχυρή μεγέθυνση του ΑΕΠ, αν και η άμεση επίπτωση στην απασχόληση θα ήταν περιορισμένη, καθώς η απασχόληση τείνει να υστερεί επί της αύξησης της παραγωγής. Το ινστιτούτο εκτιμά ότι μετά από τρία χρόνια αυτή η πολιτική που δεν στοχεύει απευθείας στην απασχόληση θα δημιουργούσε περίπου 130.000 θέσεις εργασίας, ενώ το Ελληνικό Δημόσιο θα κρατούσε το σύνολο του χρέους ανέγγιχτο και θα συνέχιζε να πληρώνει τους τόκους.

Β. Πάγωμα του χρέους και αναστολή της αποπληρωμής των τόκων Σε αυτό το σενάριο γίνεται η υπόθεση ότι όλες οι πληρωμές τόκων από την κυβέρνηση θα ανασταλούν και τα ισοδύναμα κονδύλια θα χρησιμοποιηθούν για την αύξηση των δημοσίων επενδύσεων και την υποστήριξη της άμεσης δημιουργίας θέσεων εργασίας. Οι συγγραφείς υποθέτουν ότι οι πιστωτές θα συμφωνούσαν να ανανεώσουν ληξιπρόθεσμα χρέη λόγω του ότι η βιωσιμότητα της οικονομίας καθίσταται όλο και πιο σίγουρη όταν η μεγέθυνση αποκαθίσταται από ό,τι όταν μια οικονομία αγωνίζεται να εξέλθει από τη συνεχιζόμενη συρρίκνωση. Η αγοραία αξία των δημόσιων υποχρεώσεων θεωρούν ότι δεν θα μειωθεί ανεξέλεγκτα και έτσι η επίδραση στην κατανάλωση από τις αναμενόμενες απώλειες κεφαλαίου θα είναι περιορισμένη.

Η αναστολή πληρωμής των τόκων συνεπάγεται πτώση στο εισόδημα των ομολογιούχων, ωστόσο καθώς τα ίδια κεφάλαια θα δαπανηθούν για δημόσιες επενδύσεις και κατανάλωση, θα παράξουν περισσότερο εισόδημα για χαμηλόμισθους ή ανέργους, συνεπώς το καθαρό αποτέλεσμα για τον ιδιωτικό τομέα θα είναι θετικό.

Γ. Η δημιουργία ενός παράλληλου χρηματοπιστωτικού συστήματος Λαμβάνοντας υπόψη τα αποτελέσματα στον τομέα των εξαγωγών της ελληνικής οικονομίας, η εισαγωγή ενός παράλληλου χρηματοπιστωτικού συστήματος δεν θα πρέπει να αποσκοπεί κατά κύριο λόγο στην αποκατάσταση της ανταγωνιστικότητας των τιμών, αλλά στην αποκατάσταση της ρευστότητας στην εγχώρια αγορά, στην επανεκκίνηση των επενδύσεων, στην παροχή ρευστότητας για επεκτατική δημοσιονομική πολιτική, χωρίς έξοδο από το ευρώ και τη διατήρηση των σημερινών συμφωνιών για το ελληνικό δημόσιο χρέος.

Αυτές οι οικονομικές ρυθμίσεις είναι γνωστά όργανα στα δημόσια οικονομικά και έχουν χρησιμοποιηθεί από τις κυβερνήσεις των ΗΠΑ, με πιο πρόσφατο παράδειγμα την Καλιφόρνια. Ομοίως, όπως περιγράφεται σε έκθεση της UBS, είχαν χρησιμοποιηθεί από την ελληνική κυβέρνηση το 2010, στο ποσό των 5,5 δισ. ευρώ με μηδενικό τοκομερίδιο, τα γνωστά «pharma-bonds» για να ρυθμίστουν οι ληξιπρόθεσμες οφειλές προς τη φαρμακευτική βιομηχανία, η οποία απειλούσε να σταματήσει την πώληση φαρμάκων στη χώρα εάν δεν καταβάλλονταν τα χρωστούμενα. Μάλιστα τα εν λόγω ομόλογα είχαν όλα τα χαρακτηριστικά κανονικών ομολόγων, καθώς ήταν και διαπραγματεύσιμα στο Χρηματιστήριο Αξιών Αθηνών, ενώ είχαν και ίδιους όρους με το υπόλοιπο ελληνικό χρέος.

Το νέο οικονομικό σύστημα, όπως προτείνεται από το Levy Institute θα συνεπάγεται την έκδοση κρατικών ομολόγων μηδενικού τοκομεριδίου (χωρίς πληρωμή τόκων), διαρκή (χωρίς αποπληρωμή του κεφαλαίου, μη εξαργυρώσιμα που έτσι δεν θα αυξάνουν το χρέος) και τα οποία θα είναι μεταβιβάσιμα. Τα ομόλογα αυτά θα πρέπει να υποστηρίζονται από τα φορολογικά έσοδα, υπό την έννοια ότι, ενώ η κυβέρνηση θα τα χρησιμοποιήσει για να εξοφλήσει το χρέος μεταξύ αυτής και των πιστωτών της, θα γίνονται δεκτά pari passu (με ίδιους όρους) σε διακανονισμούς των φορολογικών υποχρεώσεων του ιδιωτικού τομέα. Τα νέα ομόλογα -τα οποία στην έκθεση του ινστιτούτου αποκαλούνται Geuro- θα πρέπει να είναι μετατρέψιμα μόνο προς μία κατεύθυνση, από ευρώ σε Geuro για να αποφευχθούν κερδοσκοπικές επιθέσεις και να περιοριστεί η χρήση τους μόνο στις εγχώριες αγορές, όπως και για να μειωθεί η πιθανότητα μεταφορών καταθέσεων σε ευρώ εκτός της χώρας.

Τα οφέλη μιας τέτοιας πολιτικής πρωτοβουλίας θα ήταν η εκμηδένιση του εγχωρίου χρέους, η πληρωμή επιδομάτων ανεργίας και μέρους των μισθών του δημοσίου τομέα. Μάλιστα, με βάση στοιχεία της Τραπέζης της Ελλάδος, υπολογίζεται το χρηματικό όφελος από την έκδοση των εν λόγω ομολόγων, το οποίο ανέρχεται σε 14 δισ. ευρώ για τα έντοκα χρέη του Δημοσίου και οι κρατικές δαπάνες σε ευρώ θα είναι λιγότερες κατά 18 δις, προσεγγιστικά.

Το Levy Institute προκρίνει τον συνδυασμό του παράλληλου χρηματοπιστωτικού συστήματος με ένα Πρόγραμμα Εγγυημένης Εργασίας, με σκοπό την άμεση δημιουργία θέσεων εργασίας. Η συλλογιστική που αναπτύσσεται στην έκθεση είναι ότι η κυβέρνηση θα πρέπει να παρέχει εργασία με έναν ελάχιστο μισθό, με σκοπό τη δημιουργία δημοσίων αγαθών, σε οποιονδήποτε είναι πρόθυμος να εργαστεί. Έτσι, με τον κατώτατο μισθό που έχει επιβληθεί από την τρόικα (586 ευρώ), για 550.000 εργαζόμενους συνεπάγονται ετήσιες καταβολές της τάξεως των 7,5 δισ. ευρώ πόσο όμως το οποίο θα καταβάλλεται σε Geuro. Επίσης, είναι σημαντικό να προστεθεί ότι αυτές οι προσλήψεις θα δημιουργήσουν εμμέσως ακόμα 156.000 θέσεις εργασίας, προσεγγιστικά, όπως επίσης και Ακαθάριστη Προστιθέμενη Αξία της τάξεως των 12 δισ. Geuro (που υπολογίζεται με τη χρήση χρηματοπιστωτικού πολλαπλασιαστή). Τα κυβερνητικά έσοδα επίσης θα αυξηθούν κατά 4 δισ. Geuro, οπότε το συνολικό κόστος του προγράμματος υπολογίζεται σε 3,5 δισ. Geuro. Τέλος, το ΑΕΠ υπολογίζεται από τους συγγραφείς να αυξηθεί μόνο την πρώτη χρονιά της εφαρμογής του προγράμματος αυτού κατά 7%.

Αντί επιλόγου, αξίζει να σημειωθεί, όπως ρητά αναφέρεται και στην έκθεση του Οικονομικού Ινστιτούτου Levy, ότι στην κατάσταση στην οποία έχει περιέλθει η ελληνική οικονομία και κοινωνία μόνο ριζοσπαστικές λύσεις στήριξης της κοινωνίας είναι αυτές που θα μπορούσαν να βγάλουν την ελληνική οικονομία από τον φαύλο κύκλο.

Συνέντευξη στον Χ. Ι. Πολυχρονίου

Enet.gr, 9 Φεβρουαρίου 2014. Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος.

«Αυτός ο θεσμός θα ήταν δείγμα της δέσμευσης της Ευρώπης να επενδύει σταθερά στο κοινό μέλλον της, για το οποίο μιλάνε πολύ οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι, τη στιγμή που εφαρμόζουν διεστραμμένα μέτρα λιτότητας, τα οποία καταστρέφουν τις κοινωνίες. Με τις σημερινές πολιτικές, επιβαρύνουμε τα εγγόνια μας με σάπιες υποδομές και ένα τεράστιο απόθεμα ανθρώπινου κεφαλαίου»

Η κρίση στην περιφέρεια της Ευρωζώνης συνεχίζεται, αλλά οι μεταρρυθμίσεις στην αρχιτεκτονική του οικοδομήματος του ευρώ έχουν βαλτώσει. Αυτό, βέβαια, δεν συμβαίνει επειδή δεν υπάρχουν δημιουργικές προτάσεις για μια πιο αποτελεσματική, περισσότερο λειτουργική ευρωπαϊκή νομισματική ένωση. Υπάρχουν, και μάλιστα πολλές. Μία από αυτές είναι και η δημιουργία ενός Ευρωπαϊκού Θησαυροφυλακίου, ένας θερμός υποστηρικτής του οποίου είναι ο Γερμανός οικονομολόγος Joerg Bibow, καθηγητής Οικονομικών στο Skidmore College της Νέας Υόρκης και ερευνητής στο Levy Economics Institute (*). Ο καθηγητής Bibow, ο οποίος έχει επεξεργαστεί το όλο σχέδιο σε μια σειρά από δημοσιευμένες μελέτες του, μίλησε πρόσφατα στην «Κ.Ε.» για την ιδέα ενός κοινού Ευρωπαϊκού Θησαυροφυλακίου.

* Αρκετοί οικονομολόγοι, όπως και εσείς, υποστηρίζουν ότι η κρίση στην Ευρωζώνη παραμένει άλυτη, αλλά οι χρηματοπιστωτικές αγορές είναι ήρεμες. Μήπως αποτελεί αυτό περίπτωση, όπου βλέπει κανείς το ποτήρι μισοάδειο και όχι μισογεμάτο;

- Σίγουρα, αν είναι κανείς οπαδός της θεωρίας των αποτελεσματικών αγορών, μπορεί να συναχθεί το συμπέρασμα ότι τα πράγματα στην Ευρωζώνη είναι μια χαρά. Εγώ δεν είμαι ένας από αυτούς και δεν μπορώ να καταλήξω στο συμπέρασμα ότι τα πράγματα οδεύουν προς το σωστό δρόμο στη ζώνη του ευρώ. Πολλοί φαίνεται να έχουν ξεχάσει ότι οι αγορές ήταν επίσης σε κατάσταση ευδαιμονίας, ακόμη και λίγο πριν από το ξέσπασμα των χρηματοπιστωτικών κρίσεων στις ΗΠΑ και την Ευρώπη. Σοβαροί οικονομολόγοι, ωστόσο, όπως ο Κέινς και ο Μίνσκι, γνώριζαν καλά ότι οι χρηματοπιστωτικές αγορές υπόκεινται σε συμβατική συμπεριφορά και έχουν έμφυτη τάση προς την αστάθεια.

Η τρέχουσα αντίληψη φαίνεται να είναι ότι η περίφημη υπόσχεση του Μάριο Ντράγκι, πως «θα κάνουμε ό,τι χρειαστεί για το ευρώ», αποτελεί εγγύηση ότι τίποτα κακό δεν πρόκειται να συμβεί. Ωραία, αλλά πόσο ισχυρός είναι πραγματικά ο κ. Ντράγκι; Σε κάποιο σημείο μπορεί να ξυπνήσουν οι αγορές και να αναρωτηθούν τι ακριβώς είναι αυτό που θα χρειαστεί, προκειμένου να διορθωθεί η κατάσταση στην Ευρωζώνη και αν ο κ. Ντράγκι θα μπορούσε ενδεχομένως να τα καταφέρει.

* Πόσο ρευστά είναι τα πράγματα;

- Ο εφησυχασμός θα μπορούσε ανά πάσα στιγμή να μετατραπεί σε ένα νέο πανικό των αγορών. Και ο λόγος, για να ανησυχεί κανείς, είναι το γεγονός ότι το ευρώ συνεχίζει να μην πατάει σε υγιή και σταθερά θεμέλια. Η ελαττωματική βάση της ευρωπαϊκής νομισματικής ένωσης είναι ακόμα στη θέση της. Η οικονομία της Ευρωζώνης μπορεί να έχει σταματήσει να συρρικνώνεται, σε μεγάλο βαθμό λόγω της ανάπτυξης στον υπόλοιπο κόσμο, αλλά αυτό από μόνο του δεν αποτελεί απόδειξη ότι το ποτήρι είναι γεμάτο.

Η ανεργία παραμένει σε ανεπίτρεπτα υψηλά επίπεδα και το χρέος συνεχίζει να αυξάνεται, ενώ οι προοπτικές για πραγματική ανάκαμψη είναι δυσοίωνες. Τέλος, τι είναι αυτό που θα πείσει τις χώρες της Ευρωζώνης να παραμείνουν στο ευρώ, όταν το ίδιο το ευρώ συμβολίζει πλέον την εξαθλίωση και όχι την ευημερία;

* Πολλοί από τους επικριτές της σημερινής αρχιτεκτονικής της Ευρωζώνης διατείνονται ότι μια μεταβιβαστική ένωση αποτελεί τη μοναδική λύση για την αντιμετώπιση των ανισορροπιών και τη διατήρηση του ευρώ. Αυτό που εσείς προτείνετε, ωστόσο, είναι ένα Ευρωπαϊκό Θησαυροφυλάκιο, το οποίο έχει σχεδιαστεί να μην είναι μια μεταβιβαστική ένωση...

- Η μεταβιβαστική ένωση χαρακτηρίζεται από την αυτόματη στήριξη, την οποία παρέχουν τα πλουσιότερα και ισχυρότερα μέλη προς τους εταίρους που είναι φτωχότεροι και πιο αδύναμοι. Ενα στοιχείο της μεταβιβαστικής ένωσης, που αποτελούσε εξαρχής μέρος της Ε.Ε. και του εγχειρήματος του ευρώ, ήταν τα διαρθρωτικά ταμεία. Η νομισματική ένωση των Ηνωμένων Πολιτειών περιλαμβάνει μια πολύ πιο εκτεταμένη μεταβιβαστική ένωση από ό,τι έχει σχεδιαστεί για την ευρωπαϊκή νομισματική ένωση.

Δυστυχώς, όμως, η κρίση του ευρώ έχει αυξήσει σε μεγάλο βαθμό την αντίσταση κατά της ιδέας της μεταβιβαστικής ένωσης. Επιπλέον, τα προγράμματα διάσωσης της τρόικας έχουν λανθασμένα ερμηνευθεί ως μεταβιβάσεις, όταν στην πραγματικότητα αποτελούσαν τραπεζικές διασώσεις και συνεπάγονταν περισσότερο χρέος για τις χώρες που πλήττονταν από την κρίση.

* Ποιο είναι το πρόβλημα στο να εξελιχθεί η Ευρωζώνη σε μεταβιβαστική ένωση;

- Δεν έχω κανένα πρόβλημα με τη μετεξέλιξη της Ευρωζώνης σε μια μεταβιβαστική ένωση αμερικανικού τύπου. Το δικό μου σχέδιο για τη δημιουργία ενός Ευρωπαϊκού Θησαυροφυλακίου διαμορφώθηκε λόγω της αναγνώρισης του γεγονότος ότι αυτό δεν πρόκειται να γίνει σύντομα στην Ευρώπη. Ως εκ τούτου, το Ευρωπαϊκό Θησαυροφυλάκιο που προτείνω, συγκεντρώνει φορολογικούς πόρους και εκδίδει κοινά ομόλογα σε ευρώ. Ομως τα οφέλη θα είναι κατανεμημένα ισομερώς, χωρίς μεταβιβάσεις από τις πλούσιες χώρες προς τις φτωχές.

* Πώς ακριβώς θα λειτουργούσε ένα κοινό Ευρωπαϊκό Θησαυροφυλάκιο;

- Με απλά λόγια, το προτεινόμενο Ευρωπαϊκό Θησαυροφυλάκιο θα εκδίδει κοινά ευρωομόλογα για τη χρηματοδότηση των δημόσιων επενδύσεων στη ζώνη του ευρώ. Το Ευρωπαϊκό Θησαυροφυλάκιο θα χορηγεί επιδοτήσεις επενδυτικών σχεδίων προς τα κράτη-μέλη, με βάση τα αντίστοιχα μερίδια του ΑΕΠ αυτών των χωρών και θα αυξάνει τα φορολογικά έσοδα για την εξυπηρέτηση των τόκων επί των ευρωομολόγων, επίσης με βάση το μερίδιο του ΑΕΠ των χωρών.

Θα υπάρχει συγκέντρωση πόρων χωρίς αναδιανομή. Θα υπάρχει ένας κοινός κεφαλαιακός προϋπολογισμός στο κέντρο, ενώ οι χώρες-μέλη θα οφείλουν εφεξής να εξισορροπούν τους τρέχοντες προϋπολογισμούς. Ο κεφαλαιακός προϋπολογισμός θα μπορούσε να τεθεί στο 3% του ΑΕΠ και να αυξάνεται στο 5% ετησίως.

* Πόσο εφικτό είναι;

- Αυτό θα ήταν δείγμα της δέσμευσης της Ευρώπης να επενδύει σταθερά στο κοινό μέλλον της, για το οποίο μιλάνε πολύ οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι, τη στιγμή που εφαρμόζουν διεστραμμένα μέτρα λιτότητας, τα οποία καταστρέφουν τις κοινωνίες. Με τις σημερινές πολιτικές, επιβαρύνουμε τα εγγόνια μας με σάπιες υποδομές και ένα τεράστιο απόθεμα ανθρώπινου κεφαλαίου.

Κάποιες από τις επιπτώσεις του σχεδίου για ένα Ευρωπαϊκό Θησαυροφυλάκιο μπορεί να μην είναι άμεσα αντιληπτές: η τόνωση στις δημόσιες επενδύσεις θα είναι το κοινό χαρακτηριστικό του προγράμματος οικονομικής ανάπτυξης, ενώ τα ευρωομόλογα που θα εκδίδονται για τη χρηματοδότηση του προγράμματος θα αποτελούν τη βάση για κοινές χρηματοοικονομικές συνθήκες σε όλη τη νομισματική ένωση.

* Και πώς θα αντιμετώπιζε το Ευρωπαϊκό Θησαυροφυλάκιο τα τεράστια φορτία συσσωρευμένου χρέους στις χώρες της περιφέρειας του ευρώ;

- Η αντιμετώπιση των κληροδοτημάτων του χρέους περιλαμβάνει δημοσιονομικές μεταβιβάσεις άμεσα. Το ερώτημα είναι πώς θα ξεπεραστεί η αντίσταση κατά των μεταβιβάσεων, που εγώ δεν βλέπω να μπορεί να γίνει. Η πρότασή μου για ένα Ευρωπαϊκό Θησαυροφυλάκιο είχε ως αφετηρία ένα σχέδιο που μπορεί να συνεισφέρει πολλά θετικά πράγματα, ακόμη και αν οι μεταβιβάσεις δεν αποτελούν μέρος του. Η βοήθεια σχετικά με τα κληροδοτήματα του χρέους θα προκύψει έμμεσα.

Το θέμα είναι ότι, ενώ η λιτότητα μπορεί να επιδεινώσει την κατάσταση του χρέους, το επενδυτικό πρόγραμμα που θα λειτουργεί και θα χρηματοδοτείται από το κέντρο μέσω ενός Ευρωπαϊκού Θησαυροφυλακίου θα επιτρέψει επιτέλους στα κράτη-μέλη να εξισορροπήσουν τους τρέχοντες προϋπολογισμούς και να μειώσουν το εθνικό τους χρέος. Μακροπρόθεσμα, το αποτέλεσμα θα είναι παρόμοιο με την κατάσταση στις ΗΠΑ, με το δημόσιο χρέος σε πολιτειακό επίπεδο να κυμαίνεται γύρω στο 10% του ΑΕΠ.

* Για ποιο λόγο να δουν ζεστά το συγκεκριμένο σχέδιο η Γερμανία και οι άλλες χώρες του πυρήνα της Ευρωζώνης;

- Σημειώστε ότι το Ευρωπαϊκό Θησαυροφυλάκιο δεν οδηγεί στην αμοιβαιοποίηση παλαιού εθνικού χρέους, κάτι για το οποίο υπάρχει ανυπέρβλητη αντίσταση. Το σχέδιο προσανατολίζεται προς το μέλλον: την έκδοση νέου κοινού χρέους για τη χρηματοδότηση των νέων δημόσιων επενδύσεων, που είναι η βάση για το κοινό μέλλον της Ευρώπης. Οπως και όλοι οι άλλοι, η Γερμανία έχει πολλά να επωφεληθεί από ένα ευρώ που κάνει πραγματικότητα την ευημερία για όλους, και έχει επίσης πολλά να χάσει σε περίπτωση διάλυσης του ευρώ.

Σε αυτή την περίπτωση, η Γερμανία θα έβλεπε να εξαφανίζεται ένα μεγάλο μέρος της μεγάλης καθαρής εξωτερικής θέσης που κατέχει σήμερα. Θα έβλεπε επίσης να εξαφανίζεται μέσα σε μια ημέρα η ανταγωνιστικότητά της, με την ανεργία και το δημόσιο χρέος να παίρνουν την ανηφόρα και τη Γερμανία να προστίθεται στη λίστα των χωρών που πλήττονται από την κρίση του ευρώ. Η Γερμανία δεν πρέπει να έχει κανένα πρόβλημα με το σχέδιο του Ευρωπαϊκού Θησαυροφυλακίου, ειδικά από τη στιγμή που περιλαμβάνει τον «χρυσό κανόνα των δημόσιων οικονομικών», το οποίο ήταν μέρος του Συντάγματος της Γερμανίας μέχρι πριν από λίγο καιρό.

* Και αν δεν το αποδεχθούν;

- Δεν μπορώ να είμαι βέβαιος για τη χρονική στιγμή, αλλά χωρίς ουσιαστικές αλλαγές πολιτικής, σε ευθυγράμμιση με το σχέδιο περί ενός Ευρωπαϊκού Θησαυροφυλακίου, θεωρώ τη διάλυση της Ευρωζώνης αναπόφευκτη. Η σημερινή κατάσταση άρνησης της πραγματικότητας κυριολεκτικά τρομάζει...

* Για λόγους δημοσιογραφικής δεοντολογίας, αναφέρεται ότι ο υπογράφων τυγχάνει να είναι επίσης μέλος του επιστημονικού/ ερευνητικού προσωπικού στο Levy Economics Institute.

Του Δημήτρη Β. Παπαδημητρίου

Kathimerini, 2 Φεβρουαρίου 2014. Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος.

H έκταση της ύφεσης στην Ελλάδα είναι γνωστή αλλά είναι δυσδιάκριτος ο δρόμος εξόδου από την κρίση. Δεδομένης της οικονομικής κατάρρευσης και της εκροής κεφαλαίων που ακολούθησε, οι ελληνικές τράπεζες έχουν μεγάλο αριθμό μη εξυπηρετούμενων δανείων και λιγότερες καταθέσεις από παλιά, οπότε η ανεπάρκεια κεφαλαίων περιορίζει τον δανεισμό μόνον στους «αξιόπιστους». Ως εκ τούτου, οι τράπεζες δεν έχουν τη δυνατότητα να ανασύρουν την οικονομία από τη συνεχιζόμενη πτωτική της πορεία. Η ζωντάνια της οικονομίας εξαρτάται, όμως, από τη δημιουργία νέων και αρχικά μικρών επιχειρήσεων. Δεδομένου ότι είναι προς το συμφέρον της χώρας να δοθεί ώθηση στις νέες επιχειρήσεις για να δημιουργήσουν και να αναδιαρθρώσουν τη βιομηχανική της βάση, να εκσυγχρονίσουν τον αγροτικό τομέα και τον τουρισμό και να επεκτείνουν τις εμπορικές συναλλαγές και τη χρηματοδότηση, θα εξυπηρετήσει εξίσου το δημόσιο συμφέρον η ύπαρξη ενός τραπεζικού συστήματος που θα στηρίζει την ανάπτυξη παρέχοντας οικονομικές υπηρεσίες στις επιχειρήσεις.

Από πρόσφατη έκθεση της Τράπεζας της Ελλάδος, μπορούμε να συναγάγουμε ότι προς το παρόν η οικονομική διάρθρωση της Ελλάδας βρίσκεται μακριά από την επίτευξη αυτού του στόχου. Οι τράπεζες είναι ιδιαιτέρως ανίσχυρες, πάσχουν από κεφαλαιακή ανεπάρκεια και είναι απρόθυμες να στηρίξουν μικρές και καινούργιες επιχειρήσεις. Το πρόβλημα έχει οξυνθεί επειδή έχει μειωθεί ο αριθμός των ανεξάρτητων εναλλακτικών λύσεων καθώς η πιστοληπτική απαξίωση της χώρας έχει οδηγήσει τα επιτόκια σε υψηλά επίπεδα και γενικώς σε κακή διανομή των οικονομικών πόρων, που με τη σειρά της έχει οδηγήσει το χρηματοπιστωτικό σύστημα να χρηματοδοτεί τις μεγάλες και πιο ισχυρές επιχειρήσεις.

Μολονότι έχει παγώσει η χορήγηση ρευστότητας και δεν φαίνεται προοπτική να αλλάξει αυτό, είναι δυνατόν να υπάρξουν εναλλακτικοί μηχανισμοί χρηματοδότησης. Θα ήταν σκόπιμο να εξετασθεί η διεθνής εμπειρία όπως και η δημιουργία μιας ισχυρής Κρατικής Τράπεζας Ανάπτυξης παρόμοιας με τη νεοπαγή Κρατική Επενδυτική Τράπεζα της Γαλλίας και την προ πολλού καθιερωμένη, επιτυχημένη και αποτελεσματική Αναπτυξιακή Τράπεζα της Βραζιλίας. Μέχρι στιγμής υφίστανται 90 εθνικές αναπτυξιακές τράπεζες σε 61 χώρες, πολλές εξ αυτών είναι στην Ευρώπη και λειτουργούν με διαφορετικό καθεστώς ως προς την αποστολή τους, που καθορίζει τις συγκεκριμένες χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες τους, τους πελάτες, το ρυθμιστικό πλαίσιο και την εποπτεία, το πλαίσιο εταιρικής διακυβέρνησης που τις διέπει και τον ρόλο εξισορρόπησης του οικονομικού κύκλου τον οποίο διαδραματίζουν σε εποχές κρίσης.

Το άθροισμα ενεργητικού αυτών των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων τον Δεκέμβριο του 2009, οπότε έδωσε τα τελευταία στοιχεία η Παγκόσμια Τράπεζα, ανερχόταν σε 2 τρισ. δολάρια. Η νέα αναπτυξιακή τράπεζα της Γαλλίας στοχεύει στην τόνωση της ανάπτυξης μέσω χρηματοδότησης των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, ενώ της Βραζιλίας, που ιδρύθηκε το 1952, αρχικά επικεντρώθηκε στην ανάπτυξη της βιομηχανίας και στη στήριξη της πετρελαϊκής Petrobras καθώς ήταν απρόθυμος να τη χρηματοδοτήσει ο ιδιωτικός τομέας. Η Petrobras, που ιδρύθηκε το 1953, είναι σήμερα η μεγαλύτερη του είδους της στο Νότιο Ημισφαίριο. Η Αναπτυξιακή Τράπεζα της Βραζιλίας έχει αποδειχθεί επιτυχής και τώρα διεύρυνε την αποστολή της ώστε να ανταποκριθεί στις οικονομικές και κοινωνικές προκλήσεις που αντιμετωπίζει η χώρα στηρίζοντας την αύξηση των εξαγωγών, την προώθηση της τεχνολογικής καινοτομίας και της βιώσιμης κοινωνικο-οικονομικής ανάπτυξης, αλλά και τον εκσυχρονισμό της δημόσιας διοίκησης.

Πρωταρχική λειτουργία κάθε χρηματοπιστωτικού συστήματος είναι να προωθήσει την ανάπτυξη του κεφαλαίου της οικονομίας, να αυξήσει την πραγματική παραγωγική της δυνατότητα και τον πλούτο παράγοντας δυνατότητες στην αγορά. Η ανάπτυξη του κεφαλαίου επιτυγχάνεται μέσω της παροχής ευρέος φάσματος χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών σε διάφορους τομείς της οικονομίας, συμπεριλαμβανομένων των καταναλωτών, των μικρομεσαίων αλλά και των μεγάλων επιχειρήσεων, των επιχειρήσεων λιανικής, των εργολάβων και όλων των κλιμακίων της κυβέρνησης. Οταν δεν μπορούν να προσφέρουν τις αναγκαίες υπηρεσίες οι οικονομικές συνθήκες και οι δυνάμεις της αγοράς, όπως συμβαίνει αυτή τη στιγμή στην Ελλάδα, πρέπει να βοηθήσει την αγορά η κυβέρνηση. Μια κρατική επενδυτική τράπεζα εμπίπτει σε αυτήν τη βοήθεια.

Η νέα κρατική επενδυτική τράπεζα, διαθέτοντας ισχυρή εκπροσώπηση από τις περιφέρειες, θα μπορούσε να παρέχει πίστωση, πληρωμές και αποταμιευτικές ευκαιρίες σε κοινότητες και περιφέρειες που δεν καλύπτονται επαρκώς από τις μεγαλύτερες ελληνικές τράπεζες, αλλά και χρηματοδότηση σε όλη τη χώρα για επιχειρήσεις που είναι υπερβολικά μικρές ώστε να προσελκύσουν το ενδιαφέρον της επενδυτικής τραπεζικής και των εμπορικών τραπεζών. Στους κύριους στόχους της τράπεζας πρέπει να συμπεριλαμβάνονται η ανάπτυξη των τοπικών επιχειρήσεων και του δανεισμού, τα επιχειρηματικά δάνεια για όλα τα είδη των νέων επιχειρήσεων και οι τραπεζικές επιχειρήσεις χαμηλού κόστους που δεν είναι πρόθυμες να προσφέρουν οι μεγαλύτερες τράπεζες ή έχουν μεγάλη στενότητα κεφαλαίων και δεν μπορούν να τις προσφέρουν ή τις αποφεύγει το Δημόσιο εξαιτίας της διακινδύνευσης, των υψηλών προμηθειών και της υπερβολικής γραφειοκρατίας.

Η κρατική τράπεζα που προτείνεται δεν θα εξαρτάται από το κεφάλαιο των μετόχων για τον δανεισμό της αλλά θα αντλεί κεφάλαια από το κράτος, από την Ε.Ε. καθώς και από τον διατραπεζικό δανεισμό. Οντας συνδεδεμένη με την κρατική χρηματοδότηση, η τράπεζα θα μπορεί να στηρίξει μακροπρόθεσμα τομείς στρατηγικής σημασίας για την ανάπτυξη της χώρας, που, όμως, δεν εξυπηρετούνται επαρκώς. Ο σχεδιασμός της θα προβλέπει την κερδοφορία της από τη στιγμή που θα λήξει η αρχική περίοδος. Οι πόροι χρηματοδότησης της Αναπτυξιακής Τράπεζας της Βραζιλίας αρχικά προήλθαν από κεφάλαια της κυβέρνησης, αλλά τώρα πια κύριοι πόροι της είναι τα κέρδη της. Η αντίστοιχη Κρατική Επενδυτική Τράπεζα της Γαλλίας κεφαλαιοποιήθηκε με 42 δισ. ευρώ. Η προτεινόμενη τράπεζα στην Ελλάδα θα πρέπει να χρηματοδοτηθεί με τουλάχιστον 20 δισ. ευρώ και να υπάρχουν διαθέσιμα πρόσθετα κεφάλαια για εγγυήσεις πιστώσεων, αν χρειαστεί. Πάντως, δεν θα αναλάβει ρίσκα που θα μπορούσαν να θέσουν σε κίνδυνο τα κρατικά κεφάλαια. Η διοίκησή της πρέπει να διέπεται από την αρχή της διαφάνειας και να εκδίδει τακτικά ενημερωτικά δελτία στα οποία θα αναφέρει λεπτομερώς τις δραστηριότητές της. Ο επικεφαλής της πρέπει να είναι ένας μη εκτελεστικός πρόεδρος ενώ θα διοικείται από ένα διοικητικό συμβούλιο στο οποίο θα συμμετέχουν επαγγελματίες, αρμόδιοι για συγκεκριμένους τομείς της λειτουργίας της.

Είναι σαφές πως η προτεινόμενη εναλλακτική για την οικονομική ανάπτυξη της χώρας θα επικριθεί κυρίως από όσους υποστηρίζουν την περιορισμένη παρέμβαση της κυβέρνησης στον ιδιωτικό τομέα. Θα παρέλθει, όμως, πολύς καιρός προτού οι επενδύσεις του ιδιωτικού τομέα μπορέσουν να ανασύρουν τη χώρα από την οικονομική κακοδαιμονία.

* Ο κ. Δ. Παπαδημητρίου είναι πρόεδρος του Levy Economics Institute και καθηγητής Οικονομικών στο Bard College της Νέας Υόρκης, στις ΗΠΑ.

Ρανια Αντωνοπουλου

Kathimerini, 9 Φεβρουαρίου 2014. Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος.

Η αντιμετώπιση της ανεργίας από τις τρεις τελευταίες κυβερνήσεις έχει χαρακτηριστεί από προχειρότητα προτάσεων και ασήμαντα κονδύλια σε σχέση με το μέγεθος του προβλήματος. Ανεξάρτητα από το αν υπάρχουν πολιτικές σκοπιμότητες ή όχι, οι πρόσφατες ανακοινώσεις του πρωθυπουργού αναδεικνύουν, δυστυχώς, διαχρονική έλλειψη κατανόησης της πραγματικότητας.

Ο πρωθυπουργός στις 29 Ιανουαρίου χαρακτήρισε την ανεργία «ύπουλο εχθρό» και εξήγγειλε μέτρα για την αντιμετώπιση του προβλήματος. Τόνισε δε ότι «δεν τάζουμε πράγματα που δεν μπορούμε να κάνουμε, λέμε όχι στον λαϊκισμό και τα παχιά λόγια». Στόχος, ακούσαμε, είναι η δημιουργία 440.000 «ευκαιριών εργασίας» εκ των οποίων οι 240.000 θα αφορούν άνεργους ηλικίας από 15 έως 24 ετών χωρίς εργασιακή εμπειρία. Τα εξαγγελθέντα μέτρα είναι συνολικού ύψους 1,4 δισ. ευρώ, χρηματοδοτούνται μέσω ΕΣΠΑ και κατατάσσονται σε τρεις πυλώνες. – O πρώτος πυλώνας θέτει στόχο την πρόσληψη 114.000 ανέργων από τον ιδιωτικό τομέα με πρωτοβουλίες που επιδοτούν μισθούς και ταμειακές εισφορές των επιχειρήσεων που προσλαμβάνουν νέους ηλικιακά άνεργους έως 29 ετών αλλά και άνεργους 30 - 60 ετών. – Ο δεύτερος πυλώνας αφορά 240.000 νέους. Σ’ αυτό το πρόγραμμα θα παρέχεται εργασιακή εμπειρία και κατάρτιση σε όλους τους άνεργους μέχρι τα 24, που δεν έχουν εργαστεί. Αυτοί οι άνεργοι, είτε θα πηγαίνουν σε ιδιωτικές επιχειρήσεις για κάποιο διάστημα με επιδότηση μεγάλου μέρους του μισθού τους, είτε θα συμμετέχουν σε Κέντρα Επαγγελματικής Κατάρτισης (ΚΕΚ) ώστε να βελτιώνουν τις δεξιότητές τους, προκειμένου να βρουν την πρώτη τους δουλειά, ή και τα δύο. – Ο τρίτος πυλώνας αφορά 90.000 άνεργους, νέους και μη, από νοικοκυριά που δεν έχουν κανέναν εργαζόμενο, που θα προσληφθούν για έργα κοινωφελούς εργασίας στον δημόσιο τομέα και στην Τοπική Αυτοδιοίκηση.

Υποθέτοντας ότι θα υπάρξει πρόνοια, αλλά κυρίως ελεγκτικοί μηχανισμοί που θα εγγυηθούν τη μη υποκατάσταση υπαρχουσών θέσεων στον ιδιωτικό και ευρύτερο δημόσιο τομέα.

Αλλά δεν είναι έτσι. Αν διαιρέσουμε τα 1,4 δισ. ευρώ με τις 440.000 ευκαιρίες εργασίας που θα δημιουργηθούν στα επόμενα δύο χρόνια, αποκομίζουμε σαν μέσο όρο 220.000, νυν άνεργους, μελλοντικά απασχολουμένους κατ’ έτος που θα λάβουν συνολικά 3.182 ευρώ στη διάρκεια ενός χρόνου. Ητοι, 265 ευρώ τον μήνα. Αρα η θέση εργασίας προσφέρει υποαπασχόληση ή ημερομίσθιο πείνας ή και τα δύο. Ευκαιρία εργασίας; Οι παρεμβάσεις στην ουσία προσφέρουν απασχόληση για 4-5 μήνες ανά άνεργο. Μετά τι γίνεται;

Αλλά επίσης δεν προτάθηκε κάτι καινούργιο. Η παρούσα κυβέρνηση, στις 10 Ιανουαρίου 2013, είχε προβεί σε παρουσίαση ενός «Εθνικού Σχεδίου Δράσης για την Απασχόληση των Νέων». Τα «σχέδια δράσης» αποτελούσαν στην ουσία μια συρραφή από ήδη προϋπάρχουσες επεμβάσεις, οι οποίες, σημειωτέον, είχαν ήδη το αρνητικό πρόσημο αξιολόγησης από το ΕΛΙΑΜΕΠ. Tο ουσιαστικότερο πρόβλημα είναι ότι τα προτεινόμενα σχέδια δράσης στηρίζονται σε λάθος διάγνωση. Πρώτον, εστιάζονται υπέρμετρα στους νέους άνεργους και δεύτερον, ανάγουν τα αίτια της ανεργίας των νέων στην απασχολησιμότητα – δηλαδή στην απουσία γνώσεων, εξειδίκευσης και προϋπηρεσίας.

Ας ξεκινήσουμε με το δεύτερο ζήτημα πρώτα. Η συγκεκριμένη πρόταση διαμηνύει ότι η ανεργία των νέων θα καταπολεμηθεί με την απόκτηση και βελτίωση γνώσεων αφενός (μέσα από ΚΕΚ), αλλά και πρακτική άσκηση σε προσωρινές θέσεις απασχόλησης σε επιχειρήσεις του ιδιωτικού τομέα.

Η επιτυχία της δράσης αξιολογείται φυσικά με τη δυνατότητα των συμμετεχόντων να βρουν μόνιμη θεση εργασίας μετά τη λήξη της συμμετοχής τους σε αυτά τα προγράμματα. Πού περιμένουμε να βρουν δουλειά οι απόφοιτοι νέοι και πόσες καινούργιες θέσεις εργασίας ανακοινώθηκαν το 2013; Αυτό που έχει αλλάξει άρδην από το 2008 είναι η ζήτηση λόγω της τρομακτικής μείωσης του ΑΕΠ και όχι η ποιότητα της προσφοράς εργατικού δυναμικού των νέων. Η ανεργία έχει εκτοξευτεί λόγω της λιτότητας, της έλλειψης χρηματοπιστωτικής ρευστότητας των μικρομεσαίων επιχειρήσεων, και της ραγδαίας –πλην νόμιμης– μείωσης μισθών και συντάξεων. Αυτά είναι λίγο-πολύ κοινώς αποδεκτά. Το 2008 οι απασχολούμενοι ηλικίας 15-24 ήταν περίπου 270.300, το 2013 μόνο 125.300 (145.000 μείωση). Αντίστοιχα, ενώ σήμερα το σύνολο των άνεργων ηλικίας 15-24 είναι περίπου 178.500, το 2008 ήταν 72.300 (αύξηση κατά 106.200). Οι αριθμοί μιλούν από μόνοι τους. Τα της «βελτίωσης γνώσεων» μέτρα δε, προτείνονται όταν οι πτυχιούχοι μας μεταναστεύουν σωρηδόν στο εξωτερικό.

Δημιουργεί όμως μεγαλύτερη απορία η περισσή αναγωγή του προβλήματος της ανεργίας στους νέους. Πράγματι το ποσοστό ανεργίας είναι πολύ μεγάλο στη νεολαία και ειδικά για τους 15-24 ετών, από 22,1% το 2008 στο 57,2% σήμερα. Ομως από τους 1.345.000 εκατομμύρια άνεργους, οι 1.186.000 είναι άνω των 25 ετών. Σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ, όλοι οι άνεργοι ηλικίας 15-24 ανέρχονται σε 178.500. Ο δεύτερος πυλώνας αφορά 240.000 νέους άνεργους ηλικίας έως 24 ετών! Οι δε νεοεισερχόμενοι 15-24 ετών είναι λιγότεροι από 130.00. Αν ακόμα συμπεριλάβουμε και τους νεοεισερχομένους 25-29 ετών, αγγίζουμε τους 225.000. Οι αριθμοί δεν συνάδουν, τουλάχιστον όχι για την ηλιακή κατηγορία 15-24. Εκτός εάν ο ίδιος νέος που συμμετέχει σε ΚΕΚ για ένα μήνα και στη συνέχεια προσλαμβάνεται στον ιδιωτικό τομέα αντιστοιχεί σε δύο «ευκαιρίες εργασίας».

Ηλικιακά άστοχα μέτρα, όπως είναι και η επικέντρωση στην απασχολησιμότητα. Το τραγικότερο όλων έγκειται στο ότι οι μακροχρόνια άνεργοι είναι περίπου 900.000 εκ των όποιων 844.000 δεν ανήκουν στην κατηγορία των νέων. Για όλους αυτούς τους μακροχρόνια άνεργους, που έχουν εξαντλήσει τις αντοχές τους και δεν μπορούν να πληρώσουν ούτε τον λογαριασμό του ηλεκτρικού, για τους 777.000 που έχουν μορφωτικό επίπεδο λυκείου ή χαμηλότερο, η αναγγελία του κ. Σαμαρά αναδεικνύει 200.000 τυχερούς (440.000 μείον 240.000 νέους) που θα υποαπασχοληθούν για ένα χρόνο στον ιδιωτικό ή τον δημόσιο τομέα με πενιχρές απολαβές.

Παρότι η οικονομία πλέον πλησιάζει την περιοχή του διπλού ισοσκελισμού των ισοζυγίων εσωτερικών και εξωτερικών πληρωμών και οι πιέσεις της ύφεσης θα αμβλυνθούν σταδιακά, αυτό δεν οδηγεί αυτόματα σε ανάκαμψη. Ομως, για να έρθει ανάκαμψη χρειάζονται ιδιωτικές και δημόσιες επενδύσεις υψηλών ρυθμών, και ασφαλώς σταδιακή απαλλαγή από τα μέτρα λιτότητας. Αλλά και ανάκαμψη να επέλθει, ας θυμηθούμε ότι τη δεκαετία πριν από την κρίση, με μέσο ρυθμό ανάπτυξης του ΑΕΠ περίπου 4%, η οικονομία δημιουργούσε κάθε χρόνο, σε μέσο όρο, 55-60 χιλιάδες θέσεις εργασίας. Εστω και αν ο ρυθμός ανάπτυξης επιστρέψει στα προ κρίσης επίπεδα, σε ένα 4%, με έστω και 50-60 χιλιάδες νέες εργασιακές θέσεις ανά έτος, τα σημερινά μεγέθη της ανεργίας είναι τόσο υψηλά που η επόμενη δεκαετία είναι «χαμένη», όσους νέους και να στείλουμε σε κέντρα εκπαιδευτικής κατάρτισης.

Η κυβέρνηση θα πρέπει να διαπραγματευτεί σκληρά και να πείσει τους «εταίρους» ότι γνώμονας εφαρμογής μέτρων, διαρθρωτικών και μη, αυτή την ώρα είναι το αν αυξάνουν τους άνεργους, και να επισημάνει στους άλλους εταίρους ότι οι προτεινόμενες «δράσεις» κατά της ανεργίας είναι ασύμβατες με την ελληνική πραγματικότητα – ότι τo «Youth Guarantee» και τα υπόλοιπα πρέπει να διατεθούν σε άλλους είδους παρεμβάσεις.

Η κρίση αυτή απαιτεί όσον αφορά την ανεργία κατεπειγόντως ένα ελληνικά προσαρμοσμένο New Deal, που να διαρκέσει τουλάχιστον μέχρι τα τρία επόμενα χρόνια. Δηλαδή, την επέκταση ενός ριζικά αναδιοργανωμένου προγράμματος «κοινωφελούς εργασίας» – όχι για 5 μήνες τον χρόνο αλλά για 11, και όχι για 50.000 ή 90.000 θέσεις υποαπασχόλησης αλλά για 440.000 πραγματικές θέσεις εργασίας.

Οσο για το τι κοστίζει και πού θα βρούμε τα λεφτά, επιφυλάσσομαι να καταθέσω τα απαραίτητα στοιχεία τον ερχόμενο μήνα μέσα από μελέτη του Ινστιτούτου Λεβί σε συνεργασία με το ΙΝΕ/ΓΣΕΕ. Υπάρχει λύση, αλλά απαιτείται να απαλλαγούμε από ιδεοληψίες και να μην ακολουθήσουμε την πεπατημένη. Το αν θα υπάρξει πολιτική βούληση από την παρούσα κυβέρνηση είναι άλλο θέμα.

* Η κ. Ρ. Αντωνοπούλου είναι Senior Scholar στο Levy Economics Institute του Bard College στη Νέα Υόρκη.

Σάββατο, 18 Ιανουαρίου 2014. Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος.

Του Χ. Ι. Πολυχρονίου

Enet.gr, 5 Ιανουαρίου 2014. Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος.

Με την ελληνική οικονομία να βρίσκεται σε βαθιά ύφεση για έκτη συνεχιζόμενη χρονιά και ελλείψει ενός πολιτικού οράματος για το μέλλον της χώρας, η ιδέα του διπλού νομισματικού συστήματος θα πρέπει πλέον να εξεταστεί σοβαρά. Πρόκειται εξάλλου για μια πρακτική που έχουν εφαρμόσει πολλές χώρες στο παρελθόν, ενώ για την περίπτωση της Ελλάδας τη συνιστούν τόσο συντηρητικοί όσο και προοδευτικοί οικονομολόγοι.

Η σημερινή στήλη των Ιδεογραφημάτων είναι αφιερωμένη στην ιδέα του διπλού νομίσματος και έχει τη μορφή διαλόγου με τον Δημήτρη Β. Παπαδημητρίου, πρόεδρο του Levy Economics Institute* και καθηγητή στην έδρα Οικονομικών στο Κολέγιο Bard, ο οποίος υποστηρίζει θερμά την εν λόγω πρόταση.

Η αρχική ερώτηση που θα πρέπει να μας απασχολεί είναι οι λόγοι που οδηγούν τις χώρες στην υιοθέτηση ενός διπλού συστήματος πληρωμών. Γιατί, για παράδειγμα, υιοθέτησαν διπλό νόμισμα τόσο οι ΗΠΑ την περίοδο της δεκαετίας του 1930 όσο και η Κούβα επί κομμουνισμού; Οπως εξηγεί ο κ. Παπαδημητρίου, «τα εθνικά νομίσματα επιτρέπουν σε μια κυβέρνηση να επεκτείνει το χώρο της δημοσιονομικής πολιτικής με την αλλαγή στις θέσεις της δημοσιονομικής και νομισματικής πολιτικής. Επιτρέπουν σε μια χώρα να υποτιμήσει το εθνικό της νόμισμα προκειμένου να επιτρέψει την εξαγωγή της παραγωγής αγαθών και υπηρεσιών με φτηνότερες τιμές. Με αυτόν τον τρόπο, η οικονομία τής εν λόγω χώρας γίνεται περισσότερο ανταγωνιστική και επιτυγχάνει μια καλύτερα διαχειρίσιμη θέση στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών. Ισως ακόμη πιο σημαντικό, μπορούν να εφαρμοστούν στοχευόμενες πολιτικές με απώτερο σκοπό την αύξηση της οικονομικής ανάπτυξης και την επίτευξη της πλήρους απασχόλησης. Η υιοθέτηση ενός παράλληλου νομίσματος θα πρέπει να σχεδιαστεί προσεκτικά και τα διαθέσιμα ποσά του νέου νομίσματος θα πρέπει να ελέγχονται από έναν ανεξάρτητο φορέα, π.χ. την κεντρική τράπεζα της χώρας, προκειμένου να αποφευχθούν οι πολιτικές πιέσεις που μπορεί να οδηγήσουν σε υπερπληθωρισμό».

Στο ερώτημα του απώτερου στόχου που θα είχε η εισαγωγή ενός διπλού νομίσματος συγκεκριμένα για την περίπτωση της Ελλάδας, ο κ. Παπαδημητρίου υπογραμμίζει τα εξής: «Κάτω από τις σημερινές οικονομικές συνθήκες, οι επιλογές της Ελλάδας για ανάκαμψη και ανάπτυξη είναι φρικτές. Αν η κατάσταση συνεχιστεί ως έχει, θα χρειαστούν 12-15 χρόνια από σήμερα προκειμένου να επιστρέψει η χώρα στα επίπεδα του ΑΕΠ του 2007 και σε κοινωνικά αποδεκτά ποσοστά ανεργίας. Η εισαγωγή του παράλληλου νομίσματος θα επιτρέψει στην ελληνική οικονομία να πάρει ξανά μπρος. Θα καταστεί εφικτό να καθιερωθούν πολιτικές απασχόλησης που θα απορροφήσουν ένα σημαντικό ποσοστό των σημερινών ανέργων, που θα επαναφέρουν το εισόδημα σε αξιοπρεπή επίπεδα, που θα αυξήσουν την εγχώρια ζήτηση και θα μεγεθύνουν την οικονομική δραστηριότητα. Τα παράλληλα νομίσματα έχουν πολιτικές προκλήσεις, αλλά στην περίπτωση της Ελλάδας, που οι επιλογές της είναι τρομερά περιορισμένες, ίσως να μην υπάρχει καλύτερη επιλογή από το διπλό νόμισμα. Και δεν είναι μια ιδέα που έχει προταθεί από περιθωριακούς οικονομολόγους. Αντιθέτως, την προτείνουν τόσο συντηρητικοί όσο και προοδευτικοί οικονομολόγοι, συμπεριλαμβανόμενων αυτών στον τομέα έρευνας της Deutsche Bank στη Γερμανία».

Ανέφερα στον κ. Παπαδημητρίου την άποψη των επικριτών του διπλού νομίσματος, οι οποίοι υπογραμμίζουν ότι είναι μια κακή ιδέα, υπό την έννοια ότι αυτό που συμβαίνει είναι πως το κακό χρήμα (ένα υπερεκτιμημένο νόμισμα) διώχνει το καλό χρήμα (υποτιμημένο νόμισμα) και στη συνέχεια του έθεσα το ερώτημα αν αυτό δεν θα μπορούσε όντως να συμβεί σε περίπτωση που η δραχμή χρησιμοποιούνταν παράλληλα με το ευρώ. Εξηγεί:

«Αυτές είναι λογικές και σοβαρές ανησυχίες. Γι' αυτό και είναι σημαντικό θέμα ο έλεγχος και η εποπτεία του ποσού του εθνικού νομίσματος που θα εκδοθεί. Στην αρχή, το εθνικό νόμισμα θα είναι περιορισμένο, δεν θα είναι μετατρέψιμο σε ευρώ ή δολάρια και θα είναι στη μορφή ομολόγων, που θα μπορούν να χρησιμοποιηθούν και για την αποπληρωμή των φόρων. Αν και όλες οι τραπεζικές καταθέσεις θα συνεχίσουν να είναι σε ευρώ, θα υπάρχουν κάποιοι περιορισμοί όσον αφορά τη μεταφορά τους στο εξωτερικό. Στην πραγματικότητα, τα πράγματα δεν θα είναι πολύ διαφορετικά απ' ό,τι είναι σήμερα. Ας μην ξεχνάμε ότι η κυβέρνηση υποτίθεται ότι κυνηγάει τους καταθέτες που μετέφεραν μεγάλα ποσά στο εξωτερικό. Τέλος, ας μην ξεχνάμε ότι η κυβέρνηση Παπανδρέου χρησιμοποίησε τέτοιου είδους ομόλογα το φθινόπωρο του 2010 για το ποσό των 5,5 δισ. ευρώ προκειμένου να διευθετήσει υποχρεώσεις προς τη φαρμακευτική βιομηχανία, η οποία απειλούσε να σταματήσει την πώληση των φαρμάκων έως ότου εξοφληθούν οι οφειλές της. Για μένα και πολλούς άλλους οικονομολόγους, αυτά τα ομολόγα προς τις φαρμακευτικές εταιρείες ήταν ανάλογα με το "ημι-χρήμα" εφ' όσον μπορούσαν να κατατεθούν σε τράπεζα και να εξοφληθούν με ρευστό».

Με την καταστροφική πορεία που διανύει η ελληνική οικονομία, δύσκολα θα μπορούσε κανείς να αντισταθεί στα λογικά επιχειρήματα που συνοδεύουν την πρόταση της υιοθέτησης του διπλού νομίσματος. Ωστόσο, η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) και οι αρχές της Ευρωπαϊκής Ενωσης (Ε.Ε.) δεν θα αποδέχονταν την εισαγωγή ενός παράλληλου νομίσματος για μια χώρα-μέλος, ανεξαρτήτως της άθλιας οικονομικής και κοινωνικής κατάστασης στην οποία μπορεί να βρίσκεται. Η άποψη του κ. Παπαδημητρίου γι' αυτό το δίλημμα;

«Μπορούμε να υποθέσουμε ότι η ΕΚΤ, οι Βρυξέλλες και το Βερολίνο δεν θα στηρίξουν μια τέτοια πολιτική επιλογή, αλλά οι αρχικές ενδείξεις είναι ότι ένα παράλληλο χρηματοοικονομικό σύστημα -η προτιμητέα έκφραση αντί του νομίσματος- δεν απαγορεύεται ρητά από τις συμφωνίες της Ε.Ε. Συνεπώς, πιστεύω ότι αν αποφασιστεί να προχωρήσει η υιοθέτηση της ιδέας ενός παράλληλου συστήματος πληρωμών, θα μπορέσει να υλοποιηθεί. Θέλω βέβαια να υπογραμμίσω ότι δεν θα είναι καθόλου εύκολη υπόθεση και πως θα απαιτηθεί προσεκτικός σχεδιασμός και εκτέλεση της όλης ιδέας. Σε τελική ανάλυση, θα πρέπει να αρχίσουμε να ανησυχούμε πολύ λιγότερο για το τι νομίζουν και τι θέλουν οι Ευρωπαίοι αφέντες και περισσότερο για το τι είναι καλό για την ίδια τη χώρα και τους πολίτες της».

* Για λόγους δημοσιογραφικής δεοντολογίας, αναφέρεται ότι ο γράφων τυγχάνει να είναι μέλος του επιστημονικού/ερευνητικού προσωπικού στο Levy Economics Institute.

Του Δημήτρη Β. Παπαδημητρίου

To Vima, 5 Ιανουαρίου 2014. Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος.

Ολα τα σχέδια διάσωσης για τις χώρες του Ευρωπαϊκού Νότου στηρίζονται στην υπόθεση ότι με την πολιτική της λιτότητας μέσα σε λίγο χρόνο θα μπορέσουν να βάλουν σε τάξη τα δημοσιονομικά προβλήματά τους. Η πολιτική λιτότητας, μαζί με την εσωτερική υποτίμηση, υποτίθεται ότι θα λύσει αφενός το πρόβλημα χωρών-μελών της ευρωζώνης που έχουν υψηλά επίπεδα δημοσίου χρέους και αφετέρου το πρόβλημα ανταγωνιστικότητας απέναντι σε χώρες που είτε είναι πολύ περισσότερο παραγωγικές ή έχουν χαμηλότερο κόστος παραγωγής.

Κανένα σχέδιο διάσωσης όμως δεν μπορεί να αντιμετωπίσει το ουσιαστικό κεντρικό πρόβλημα - ότι οι χώρες με διαφορετικές δομές στην οικονομία τους μοιράζονται το ίδιο νόμισμα. Δίχως το δικό τους εθνικό νόμισμα ώστε να μπορούν να ξεπεράσουν τις δημοσιονομικές δυσκολίες που αντιμετωπίζουν μέσω μιας νομισματικής υποτίμησης, οι χώρες αυτές δεν έχουν παρά ελάχιστες βιώσιμες επιλογές - και οι ψηφοφόροι σε Γερμανία, Φινλανδία και Ολλανδία έχουν κουραστεί να πληρώνουν αυτό που παρουσιάζεται σαν έκτακτος λογαριασμός.

Η λύση στην κρίση του ευρώ βρίσκεται στην οικονομική πολιτική της Γερμανίας και όχι στην αύξηση των μέτρων λιτότητας στις χώρες της περιφέρειας.

Από τη στιγμή που το ευρώ εκδίδεται από την ΕΚΤ και όχι από τις εθνικές κυβερνήσεις της ΕΕ, ο μόνος τρόπος με τον οποίο μπορούν να ασφαλιστούν οι εθνικές κυβερνήσεις έναντι κρίσεων χρέους είναι με το να έχουν πάντα πλεόνασμα σε ενδοευρωπαϊκό επίπεδο ή να έχουν μόνιμο κρατικό πλεόνασμα. Δεδομένου ότι κανένα από αυτά τα δύο σενάρια δεν έχει ρεαλιστικές πιθανότητες υλοποίησης, το ευρώ θα καταλήξει - έχει αρχίσει ήδη - να έχει αποπληθωριστικές επιπτώσεις στις χώρες της ευρωζώνης ή ακόμη στον υπόλοιπο κόσμο.

Απαιτείται μια πιο ριζικά αναδιαρθρωμένη λύση. Πρώτον, η επίτευξη μιας τελειότερης ένωσης ώστε να τεθεί υπό διαχείριση το δημόσιο χρέος. Η άμεση αντιμετώπιση θα μπορούσε να παρασχεθεί από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, η οποία θα διένεμε, λόγου χάριν, 1 τρισ. ευρώ σε όλα τα κράτη της ευρωζώνης με βάση το κατά κεφαλήν εισόδημα. Κάθε χώρα θα είχε το δικαίωμα να χρησιμοποιήσει αυτή την έκτακτη βοήθεια με όποιον τρόπο θα θεωρούσε τον πλέον κατάλληλο.

Η Ελλάδα, για παράδειγμα, θα μπορούσε να επιλέξει να αγοράσει μέρος του δημοσίου χρέους της που εκκρεμεί, ενώ άλλες χώρες ως πακέτα δημοσιονομικής στήριξης. Αν και η συγκεκριμένη μέθοδος ίσως ακουστεί παρόμοια με τα υπάρχοντα πακέτα σωτηρίας, στο πλαίσιο των οποίων η ΕΚΤ αγοράζει κρατικά ομόλογα στις δευτερογενείς αγορές από τις τράπεζες, το πακέτο που περιγράφεται εδώ θα τελεί υπό τη διακριτική ευχέρεια του κάθε κράτους. Οπότε η ΕΚΤ θα χρηματοδοτούσε τρέχουσες κρατικές λειτουργίες, εάν αυτό επέλεγαν οι αντίστοιχες εθνικές κυβερνήσεις, αλλά ανεξαρτήτως του τρόπου χρήσης των κονδυλίων, θα συμφωνούσε να επιστρέψει τους τόκους από το χρέος στις οφειλέτριες χώρες. Αυτό ακριβώς συμβαίνει τώρα στις ΗΠΑ, όπου η Fed επιστρέφει όλα τα καθαρά κέρδη από τις επενδύσεις της σε ομόλογα στο υπουργείο Οικονομικών.

Μεσομακροπρόθεσμα, μια μόνιμη δημοσιονομική ρύθμιση, μέσω της οποίας οι κεντρικές Αρχές της ευρωζώνης θα μπορούσαν να διανείμουν κεφάλαια στα κράτη-μέλη είναι απαραίτητη. Ιδανικά, αυτό θα πρέπει να επιτηρείται από ένα πανευρωπαϊκό υπουργείο Οικονομικών που θα ελέγχεται από ένα εκλεγμένο σώμα αντιπροσώπων - σε αυτή την περίπτωση το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Με άλλα λόγια, θα ακολουθούσε μια ομοσπονδιακή πολιτική αντίστοιχη της σχέσης του υπουργείου Οικονομικών των ΗΠΑ με τις Πολιτείες, αλλά με μεγαλύτερες μεταφορές δημοσιονομικών πόρων και ταυτόχρονα ισχυρότερο έλεγχο από τα ευρωπαϊκά κράτη. Το Ευρωκοινοβούλιο εδώ και αρκετό χρόνο μεταφέρει κονδύλια στις φτωχότερες χώρες, αλλά ο συνολικός προϋπολογισμός του είναι κάτω του 1% του ΑΕΠ της ΕΕ, ήδη πολύ μικρός για να δώσει τα περιθώρια στις οικονομίες να λειτουργήσουν με καθεστώς πλήρους απασχόλησης ακόμη και στις καλύτερες εποχές. Ο αντίστοιχος προϋπολογισμός στις ΗΠΑ ανέρχεται στο 15% του ΑΕΠ.

Μια άλλη εναλλακτική για τις υπερχρεωμένες χώρες της ευρωζώνης θα μπορούσε να είναι μια καινοτομία νομικής πρόβλεψης με αντικείμενο την έκδοση χρεολυσίων βάσει της οποίας ο κάτοχος των εν λόγω ομολόγων μπορεί να τα χρησιμοποιήσει για την πληρωμή φόρων προς την κυβέρνηση. Αυτό αυτόματα θα καταστήσει προφανές στους επενδυτές ότι αυτά τα νέα χρεόγραφα είναι ασφαλή και θα εξοφληθούν στην ονομαστική τους αξία εφόσον η κυβέρνηση επιβάλλει και εισπράττει φόρους. Οι χώρες με αυτόν τον τρόπο θα έχουν τη δυνατότητα να χρηματοδοτούν τα ελλείμματά τους με χαμηλά επιτόκια.

Οι προαναφερθέντες εναλλακτικοί δρόμοι πέραν της λιτότητας είναι οικονομικώς εφικτοί αλλά χρειάζονται πολιτική βούληση που προς το παρόν δεν υπάρχει.

Ο κ. Δημήτρης Παπαδημητρίου είναι πρόεδρος του Οικονομικού Ινστιτούτου Λεβί και καθηγητής Οικονομικών στο Πανεπιστημιακό Κολέγιο Μπαρντ της Νέας Υόρκης.

Τοσ L. Randall Wray

Παρασκευή, 3 Ιανουαρίου 2014. Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος.

Συνεντευξη στον Χ. Ι. Πολυχρονιου

Enet.gr, 29 Δεκεμβρίου 2013. Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος.

«Η Γερμανία θέλει να είναι οικονομικά υπεύθυνη μόνο για τους δικούς της θεσμούς, που συνεπάγεται ότι θέλει να είναι η ίδια επόπτης της συμπεριφοράς τους. Συνεπώς, δεν είναι διατεθειμένη να αναλάβει επιπλέον κόστος για την επίλυση της ελληνικής κρίσης μέσω της διαγραφής χρέους»

Σχετικά με την έξοδο από το ευρώ, θα πρέπει να αναρωτηθεί κανείς αν τα πράγματα θα μπορούσαν να ήταν όντως χειρότερα * Πλεόνασμα που επιτυγχάνεται με τη μείωση δαπανών και την αναστολή πληρωμών έχει ένα πολύ σαφές όριο, που είναι το μηδέν

**

Μιλώντας στην «Κ.Ε.», ένας από τους πιο σημαντικούς μετα-κεiνσιανούς οικονομολόγους, ο Jan Α. Kregel, αναφέρεται στις ευρωπαϊκές ρίζες της ελληνικής κρίσης χρέους, τις πολιτικές λιτότητας και το περιβόητο πρωτογενές πλεόνασμα. Αναλύει επίσης την πολιτική της Γερμανίας και τους λόγους για τους οποίους αντιστέκεται, τόσο στη διαγραφή ενός μέρους του ελληνικού χρέους όσο και στην προώθηση μιας πραγματικής ένωσης στην Ευρωζώνη. Προτείνει, παράλληλα, εναλλακτικές λύσεις, όπως η δημιουργία διπλού νομίσματος, και αμφισβητεί αν μια πιθανή έξοδος από το ευρώ θα οδηγούσε πλέον σε χειρότερες καταστάσεις από αυτές που ήδη βιώνει η χώρα.

* Η ελληνική οικονομία βρίσκεται σε ελεύθερη πτώση από την έναρξη των Μνημονίων. Τι προκάλεσε την κρίση, όταν έως και το 2009 η χώρα έδειχνε ότι δεν είχε κανένα πρόβλημα με την εξυπηρέτηση του χρέους;

- Ολες οι χώρες που εντάχθηκαν στη Ζώνη του ευρώ μετέτρεψαν τα χρέη τους από το εθνικό τους νόμισμα σε ευρώ. Αυτό σήμαινε ότι η εξυπηρέτηση του χρέους δεν μπορούσε πλέον να καλυφθεί με τη δημιουργία εθνικού χρήματος από την κεντρική τράπεζα, αλλά έπρεπε να καλυφθεί είτε μέσω της δημιουργίας δημοσιονομικού πλεονάσματος είτε μέσω δανεισμού από τον ιδιωτικό τομέα. Δεδομένου του γεγονότος ότι όλες οι χώρες εμφάνιζαν δημοσιονομικό έλλειμμα, αυτό σήμαινε ότι η εξυπηρέτηση του χρέους κάθε χώρας της Ευρωζώνης έπρεπε να καλυφθεί με δανεισμό από τον ιδιωτικό τομέα. Αυτό ίσχυε τόσο για τη Γερμανία όσο και για την Ελλάδα.

* Δεν ήταν, όμως, το ίδιο...

- Υπήρχαν σημαντικές διαφορές στις οικονομικές δομές ανάμεσα στα διαφορετικά κράτη-μέλη, καθώς επίσης και στην πολιτική που ασκούσε η κάθε χώρα της Ευρωζώνης. Η Γερμανία, ως το σημαντικότερο παράδειγμα, εφάρμοζε μια πολιτική με στόχο τη μείωση των δημοσιονομικών ελλειμμάτων, λόγω της ενοποίησης, που βασιζόταν στη μείωση της εγχώριας ζήτησης και στην επέκταση των εξαγωγών. Το αποτέλεσμα ήταν η δημιουργία γερμανικού πλεονάσματος στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών, το οποίο εξισορροπείτο με βάση τα ελλείμματα που εμφανίζονταν σε άλλες χώρες εντός και εκτός της Ε.Ε.

Αλλά το πιο σημαντικό είναι ότι αυτά τα ελλείμματα έπρεπε να χρηματοδοτηθούν με πρόσθετο δανεισμό από τον ιδιωτικό τομέα. Κατά συνέπεια, μια χώρα όπως η Ελλάδα ήταν διπλά εξαρτώμενη από τον εξωτερικό δανεισμό. Ως εκ τούτου και ανεξάρτητα από την ανακοίνωση το 2009-2010 ότι το δημοσιονομικό έλλειμμα της Ελλάδας ήταν πολύ υψηλότερο από ό,τι αρχικά εθεωρείτο, η Ελλάδα θα αντιμετώπιζε έτσι κι αλλιώς όλο και υψηλότερο κόστος δανεισμού, καθώς οι δανειστές είχαν επίγνωση του γεγονότος πως η δυνατότητα της αποπληρωμής του χρέους εξαρτάται από δύο παράγοντες που ήταν σχεδόν αδύνατον να διαμορφωθούν: δημοσιονομικό πλεόνασμα ή/και πλεόνασμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών.

* Τι μπορούσε να κάνει η Ελλάδα;

- Στο πλαίσιο αυτό, λοιπόν, η Ελλάδα αντιμετώπιζε δύο προβλήματα: το ένα ήταν το διαρθρωτικό πρόβλημα της εξυπηρέτησης του χρέους, που προκλήθηκε από την ένταξή της στη Ζώνη του ευρώ, και το δεύτερο ήταν το πρόβλημα που προκαλούσε η μισθολογική και δημοσιονομική πολιτική της Γερμανίας. Κανένα από αυτά τα δύο προβλήματα δεν είχαν να κάνουν με τις επιδόσεις της ελληνικής οικονομίας, που ήταν μάλιστα αρκετά ικανοποιητικές, αλλά με τις ιδιοτροπίες των επενδυτών στις διεθνείς χρηματοπιστωτικές αγορές.

Οταν υπάρχει αμφιβολία για τη φερεγγυότητα μιας χώρας, οι δανειστές αρνούνται να μετακυλήσουν τα δάνεια και επιδιώκουν να είναι οι πρώτοι που θα απεγκλωβιστούν από την εν λόγω χώρα. Οταν συμβεί αυτό, η κρίση εξελίσσεται γρήγορα από μια κρίση ρευστότητας, δηλαδή αδυναμίας δανεισμού, σε αφερεγγυότητα, δηλαδή αδυναμία αποπληρωμής του χρέους προς τους ξένους δανειστές. Αυτό το σενάριο το είδαμε στη Λατινική Αμερική τη δεκαετία του 1980 και ξανά τη δεκαετία του 1990 και δεν αποτελεί καθόλου πρωτόγνωρη εμπειρία για τις αναπτυσσόμενες χώρες.

* Η πολιτική της ακραίας λιτότητας που επιβάλλει η τρόικα έχει αποδειχθεί καταστροφική για την ελληνική οικονομία και κοινωνία, αλλά η πιθανή επίτευξη πρωτογενούς πλεονάσματος χαρακτηρίζεται από την κυβέρνηση «ιστορία επιτυχίας». Είναι; Και αρκεί αυτό από μόνο του, προκειμένου να επιστρέψει η Ελλάδα στις διεθνείς αγορές το 2014;

- Είναι ασαφές πόσο μεγάλο θα είναι το πρωτογενές πλεόνασμα, ενώ δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι πρόκειται περί πραγματικού και όχι πλασματικού πλεονάσματος, καθώς ένα σημαντικό μέρος της βελτίωσης στους ισολογισμούς της γενικής κυβέρνησης οφείλεται στη μη πληρωμή υποχρεώσεων του Δημοσίου, με εξαίρεση την εξυπηρέτηση του χρέους.

Σε κάθε περίπτωση, ο μόνος τρόπος που θα μπορούσε να συμβάλει το πρωτογενές πλεόνασμα στην επιστροφή της Ελλάδας στις διεθνείς αγορές κεφαλαίου είναι με τη διατήρηση της βιωσιμότητάς του, δηλαδή να μπορεί να επαναληφθεί για πολλές συνεχόμενες χρονιές. Αυτό είναι εξαιρετικά απίθανο να συμβεί. Πλεόνασμα που επιτυγχάνεται με τη μείωση δαπανών και την αναστολή πληρωμών έχει ένα πολύ σαφές όριο, που είναι το μηδέν. Ενα βιώσιμο πλεόνασμα απαιτεί την αύξηση των κρατικών εσόδων και αυτό μπορεί να γίνει μόνο με την αύξηση του εθνικού εισοδήματος. Αλλά η λιτότητα είναι μια πολιτική που εξασφαλίζει ακριβώς το αντίθετο: η μείωση των δαπανών και των μισθών μειώνει τα εισοδήματα και, κατά συνέπεια, τα φορολογικά έσοδα. Υπάρχει μόνο ένας τρόπος για να εξασφαλιστεί η επιστροφή στις διεθνείς αγορές, που δεν είναι άλλος από τη μεγέθυνση της οικονομίας.

Φυσικά, υπάρχει και το ζήτημα του κατά πόσον αποτελεί καλή πολιτική ή όχι ο εξωτερικός δανεισμός. Η Αργεντινή προσπάθησε στα τέλη της δεκαετίας του 1990 να βγει από την κρίση μέσω του δανεισμού, αλλά το μόνο στο οποίο συνέβαλε αυτή η πολιτική ήταν η αύξηση του συνολικού χρέους και του κόστους εξυπηρέτησής του.

* Φαίνεται ότι το νέο στρατηγικό όραμα της Γερμανίας είναι να εμφανίζουν πλεόνασμα όλα τα κράτη-μέλη της Ευρωζώνης, κάτι το οποίο πιθανώς να εξηγεί τη μανία που έχει με τη λιτότητα. Αν αυτό ισχύει, νομίζω ότι έχουμε να κάνουμε με την πιο παλαβή οικονομική ιδέα στην ιστορία. Συμφωνείτε;

- Ακόμη και αν αγνοήσουμε τις ατέλειες πίσω από τη σύλληψη αυτής της ιδέας, η επιτυχία της εξαρτάται από την ικανότητα των χωρών-μελών της Ευρωζώνης να εμφανίζουν εξωτερικό πλεόνασμα έναντι του υπόλοιπου κόσμου. Αλλά ποιος ακριβώς είναι ο υπόλοιπος κόσμος;

Η Κίνα; Θεωρώ ότι η Κίνα είναι σχεδόν πρακτικά αδύνατον να εμφανίσει εξωτερικό έλλειμμα. Η Λατινική Αμερική; Επίσης σχεδόν απίθανο. Οι ΗΠΑ; Οι ΗΠΑ είχαν μεγάλα εξωτερικά ελλείμματα για πολλά χρόνια και τώρα προσπαθούν με νύχια και με δόντια να εμφανίσουν εξωτερικό πλεόνασμα.

Συνεπώς, αν όλες οι χώρες της Ε.Ε. εμφανίζουν πλεόνασμα, δεν είναι δυνατόν όλος ο υπόλοιπος κόσμος να κάνει επίσης το ίδιο. Και αυτό πρέπει να ληφθεί υπόψη και στο πλαίσιο της ανατίμησης του ευρώ, που καθιστά ακόμη πιο δύσκολη την προσπάθεια των μη Γερμανών εξαγωγέων να δημιουργήσουν ευνοϊκές συνθήκες για τις εξαγωγές τους.

Η πολιτική της Γερμανίας είναι μια πολιτική με την οποία κυριολεκτικά κλέβει ζήτηση από τους εμπορικούς της εταίρους - και είναι γνωστό ότι οι κλέφτες συνήθως είναι ειλικρινείς μεταξύ τους και ο ένας δεν προσπαθεί να κλέψει από τον άλλον.

Συνεπώς, το πραγματικό δίλημμα που αντιμετωπίζει η γερμανική πολιτική είναι από πού θα προκύψει αρκετή ζήτηση για όλους και ποιοι είναι αυτοί που είναι πρόθυμοι να το επιτρέψουν.

* Ποιοι είναι οι λόγοι για τους οποίους η Γερμανία κωλυσιεργεί την προώθηση της τραπεζικής ένωσης στην Ευρώπη, που θεωρείται από τους περισσότερους ειδικούς ως εξαιρετικά κρίσιμης σημασίας για το μέλλον της Ευρωζώνης;

- Πρώτον, μια τραπεζική ένωση δεν θα έχει κανένα αντίκτυπο στην επίλυση της κρίσης χρέους στην Ευρωζώνη, οπότε η θέση της Γερμανίας είναι άσχετη στη συγκεκριμένη περίπτωση.

Ωστόσο, οι λόγοι για τους οποίους αντιστέκεται σε μια τέτοια πολιτική είναι σημαντικοί. Βασικά, η Γερμανία δεν θέλει να παραχωρήσει τον έλεγχο του εγχώριου χρηματοπιστωτικού της συστήματος, ο οποίος διαφέρει ριζικά από τα εθνικά χρηματοπιστωτικά συστήματα στην υπόλοιπη Ε.Ε. Επιπλέον, η Γερμανία ανησυχεί ότι οι κινήσεις προ μιας ολοκληρωμένης ένωσης θα την καταστήσουν οικονομικά υπεύθυνη έναντι των θεσμών στην υπόλοιπη Ε.Ε. Η Γερμανία θέλει να είναι οικονομικά υπεύθυνη μόνο για τους δικούς της θεσμούς, που συνεπάγεται ότι θέλει να είναι η ίδια επόπτης της συμπεριφοράς τους.

Η συνέπεια όλου αυτού είναι ότι η Γερμανία δεν είναι διατεθειμένη να αναλάβει επιπλέον κόστος για την επίλυση της ελληνικής κρίσης μέσω της διαγραφής χρέους. Αυτός είναι ο κύριος λόγος που η Γερμανία έχει σταθεί εμπόδιο σε όλα τα μέτρα που στοχεύουν στη δημιουργία ενός καθεστώτος κοινής ευθύνης για οικονομικά θέματα στην Ε.Ε.

* Εχει προταθεί από διάφορους οικονομολόγους ότι η Ελλάδα θα πρέπει να εξετάσει την υιοθέτηση της πρότασης του διπλού νομίσματος ως μέσο για την τόνωση της οικονομίας, αλλά οι επικριτές επισημαίνουν ότι αυτό θα είναι το πρώτο βήμα προς την έξοδο από το ευρώ ή την πιθανή διάλυση της Ευρωζώνης. Ποιες είναι οι δικές σας εκτιμήσεις;

- Στην Αργεντινή οι επαρχιακές κυβερνήσεις είχαν μεγάλη επιτυχία όσον αφορά τη χρησιμοποίηση τοπικών και συμπληρωματικών νομισμάτων για τη στήριξη της απασχόλησης και του εισοδήματος. Τελικά, ακόμη και η κρατική κυβέρνηση εξέδωσε ένα νόμισμα παράλληλα με εκείνο που ήταν συνδεδεμένο με το δολάριο.

Το πρόβλημα είναι να μπει τέλος στην ανάγκη της κυβέρνησης να δημιουργεί επίσημο νόμισμα με τη μείωση δαπανών, προκειμένου να διαμορφωθεί πλεόνασμα για την εξυπηρέτηση του χρέους και να βρεθεί λύση για τη χρηματοδότηση δαπανών, με στόχο τη στήριξη της εγχώριας ζήτησης και των εισοδημάτων. Η έκδοση ενός παράλληλου νομίσματος επιτρέπει την υλοποίηση αυτών των στόχων, αλλά μόνο για ένα μικρό χρονικό διάστημα, μέχρι να επιλυθεί το πρόβλημα του εξωτερικού χρέους και της ανατίμησης του επίσημου νομίσματος.

Η Αργεντινή προχώρησε τελικά σε στάση πληρωμών σχετικά με την εξυπηρέτηση του εξωτερικού χρέους, πράγμα που επέτρεψε στο δημοσιονομικό ισοζύγιο να καταγράψει πλεόνασμα και να σπάσει η σύνδεση με το δολάριο, πράγμα που έκανε εφικτή την υποτίμηση, ώστε να διαμορφωθεί εξωτερικό πλεόνασμα.

Από τη στιγμή που έγιναν αυτά, η ανάκαμψη ήταν εξασφαλισμένη.
Συνεπώς, θα έλεγα ότι η εισαγωγή του διπλού νομίσματος είναι ένα μέτρο που στην πραγματικότητα θα αποτρέψει την έξοδο από την Ευρωζώνη ή ακόμη και τη διάλυσή της, δεδομένου ότι αναβάλλει την ημέρα που το εισόδημα και η απασχόληση θα έχουν πλήρως καταρρεύσει και η μόνη λύση θα είναι η έξοδος.

* Εάν διεξάγονταν σήμερα εκλογές στην Ελλάδα, ο ΣΥΡΙΖΑ θα μπορούσε να αναδειχθεί πρώτο κόμμα. Με βάση ποια τακτική θα μπορούσε να αναγκάσει την τρόικα να επαναδιαπραγματευθεί τους όρους της συμφωνίας διάσωσης, καθώς είναι ξεκάθαρο ότι η ριζοσπαστική δημοσιονομική προσαρμογή και οι πολιτικές λιτότητας σκοτώνουν, κυριολεκτικά, τον Ελληνα ασθενή;

- Υπάρχει πλέον ευρεία συμφωνία ότι η Ε.Ε. βρίσκεται αντιμέτωπη με την εξής επιλογή: την αντιστροφή των πολιτικών λιτότητας, προκειμένου να σταθεροποιηθεί το εισόδημα και η απασχόληση, ή την προοπτική της εξόδου της Ελλάδας από το ευρώ.

Δεν υπάρχει καμία πρόβλεψη από πουθενά ότι το ελληνικό χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ θα βρεθεί κάποια στιγμή στο μέλλον κοντά στο στόχο του 120%. Σχεδόν όλες οι εκτιμήσεις, ακόμη και εκείνες που αξιολογούν θετικά τη μελλοντική εξέλιξη της ελληνικής οικονομίας, θέτουν το χρέος πάνω από το 150% του ΑΕΠ, το οποίο σημαίνει ότι οι πολιτικές που εφαρμόζονται σήμερα έχουν αποτύχει παταγωδώς.

Σε αναφορές σχετικά με το δίλημμα «παραμονή ή έξοδος από το ευρώ», πολλοί επισημαίνουν τις δυσκολίες που θα προκαλέσει η έξοδος.

Ωστόσο, στο στάδιο αυτό θα πρέπει να αναρωτηθεί κανείς αν τα πράγματα θα μπορούσαν να ήταν όντως χειρότερα, με δεδομένο και το γεγονός ότι η συνέχιση των σημερινών μέτρων πολιτικής θα επιδεινώσει ακόμα περισσότερο τις οικονομικές και κοινωνικές συνθήκες στην Ελλάδα.


Ο Jan Α. Kregel είναι ανώτατος μελετητής στο Levy Economics Institute και διευθυντής του προγράμματος Νομισματική Πολιτική και Χρηματοοικονομική Δομή*, όπως επίσης καθηγητής Χρηματοοικονομικών και Ανάπτυξης στο Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο του Ταλίν (Εσθονία). Ανάμεσα σε άλλα ακαδημαϊκά ιδρύματα, δίδαξε πολλά χρόνια στο Πανεπιστήμιο της Μπολόνιας, όπου κατείχε την έδρα Πολιτικής Οικονομίας, και στο Πανεπιστήμιο του Γκρόνινγκεν, ενώ έχει διατελέσει επικεφαλής του τμήματος πολιτικής και ανάπτυξης στο τμήμα Οικονομικών και Κοινωνικών Υποθέσεων του ΟΗΕ, επικεφαλής οικονομολόγος της UNCTAD στο γραφείο της Νέας Υόρκης και επικεφαλής εισηγητής στην επιτροπή «σοφών» του προέδρου του ΟΗΕ για τη μεταρρύθμιση του διεθνούς νομισματικού και χρηματοοικονομικού συστήματος. Το 2011 εξελέγη μέλος της Accademia Nazionale dei Lincei, του αρχαιότερου επίτιμου επιστημονικού οργανισμού στον κόσμο, με αρχικά μέλη τον Γαλιλαίο και ελάχιστους ξένους, που επίσης περιλαμβάνουν τους Robert Solow και Amartya Sen, βραβευμένους αμφοτέρους με το Νόμπελ στα Οικονομικά.

* Για λόγους δημοσιογραφικής δεοντολογίας, αναφέρεται ότι ο υπογράφων είναι επίσης μέλος του διοικητικού και ερευνητικού προσωπικού στο Levy Economics Institute.

Πέμπτη, 26 Δεκεμβρίου 2013. Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος.

 

Η Εποχή, 22 Δεκεμβρίου 2013. Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος.

Ο πρόεδρος του Levy Economics Institute μιλάει για τον κίνδυνο διάλυσης της ευρωζώνης σε περίπτωση που συνεχίζεται η πολιτική της «επεκτατικής λιτότητας» και δεν υλοποιείται ένα φιλόδοξο σχέδιο ανάπτυξης στα πρότυπα ενός σχεδίου Μάρσαλ.

Του Δημητρη Παπαδημητριου

Η έγκριση του προϋπολογισμού του 2014 από το ελληνικό Κοινοβούλιο με ισχνή πλειοψηφία αποτελεί μια ακόμη σθεναρή προσπάθεια να μην εκτροχιασθεί η πολιτική της λιτότητας παρά την αρνητική εικόνα μιας οικονομίας σε συνεχή ύφεση και με αυξανόμενη ανεργία. Μολονότι ο προϋπολογισμός προβλέπει επιστροφή στην ανάπτυξη έπειτα από έξι χρόνια διαρκώς επιδεινούμενης ύφεσης, οι οιωνοί κατατείνουν σαφώς σε μια ακόμη πιο σκοτεινή πορεία. Η συνεχιζόμενη δημοσιονομική στενότητα στην οποία έχει δεσμευθεί η κυβέρνηση έχει ήδη δρομολογήσει μια διαδικασία αποπληθωρισμού που αν συνεχισθεί θα παγιδεύσει την χώρα σε μια ύφεση την οποία δεν θα μπορεί να αντιστρέψει.

Δεδομένης της επίμονης υφεσιακής υποχώρησης που σημειώνει η εγχώρια ιδιωτική ζήτηση και της ανεπαρκούς βελτίωσης των εξαγωγών, η καλύτερη στρατηγική λύση για την Ελλάδα εξακολουθεί να είναι ένα αναπτυξιακό σχέδιο τύπου Μάρσαλ από την Ευρώπη, που θα δημιουργήσει γρήγορα θέσεις εργασίας και θα αποτρέψει τον αναπόφευκτο κίνδυνο της στροφής σε αδιανόητες λύσεις. Δεν διαφαίνονται, όμως, παρά ελάχιστες πιθανότητες για μια δραματική στροφή στην ευρωπαϊκή πολιτική ιδιαιτέρως μετά τα αποτελέσματα των γερμανικών εκλογών. Γι’ αυτόν το λόγο θα πρέπει να αρχίσουν να εξετάζουν τον ενδεχόμενο αντίκτυπο εναλλακτικών επιλογών που ίσως ήσαν αδιανόητες ώς τώρα.

Μια εναλλακτική που έχει συζητηθεί αρκετά στην Ελλάδα αλλά και εκτός αυτής είναι η εισαγωγή ενός παράλληλου χρηματοπιστωτικού συστήματος που θα δώσει στη χώρα τη δυνατότητα να χαλαρώσει τη λιτότητα χωρίς να εγκαταλείψει το ευρώ. Ο παράλληλος μηχανισμός χρηματοδότησης θα προβλέπει ασφαλιστικές δικλίδες ώστε να ελαχιστοποιεί τον κίνδυνο κατάχρησης του παράλληλου συστήματος. Η ελληνική κυβέρνηση μπορεί να εκδώσει Geuro ομόλογα έναντι μελλοντικών φορολογικών εσόδων ώστε να καλύψει το χρέος της κυβέρνησης προς τους πιστωτές της και τα οποία θα μπορούν να γίνουν αποδεκτά για τη διευθέτηση φορολογικών υποχρεώσεων του ιδιωτικού τομέα. Οι τίτλοι αυτοί θα χρησιμοποιούνται για την πληρωμή των κρατικών υπαλλήλων, των δημοσίων προμηθειών και των δικαιούχων κρατικών κονδυλίων καθώς και για την αποπληρωμή των δανείων ύψους 15 δισ. ευρώ που έχει λάβει η κυβέρνηση από τον χρηματοπιστωτικό τομέα, οπότε και θα εξοικονομείται έτσι ένα σημαντικό ποσό από τους τόκους.

Αυτού του είδους οι διευθετήσεις αποτελούν γνωστά εργαλεία χρηματοδότησης του κράτους και έχουν χρησιμοποιηθεί από διάφορες πολιτειακές αρχές στις ΗΠΑ και προσφάτως στην Καλιφόρνια. Ας μην ξεχνάμε ότι χρησιμοποιήθηκαν από την ελληνική κυβέρνηση το 2010 όταν εξέδωσε ομόλογα ύψους 5,6 δισ. ευρώ με μηδενικό επιτόκιο για την κάλυψη καθυστερημένων οφειλών στις φαρμακοβιομηχανίες που απειλούσαν να σταματήσουν να πωλούν φάρμακα στην χώρα αν δεν πληρωθούν. Αυτά τα χρηματοπιστωτικά εργαλεία ήταν ομόλογα και είχαν όλα τα χαρακτηριστικά των κανονικών ελληνικών ομολόγων τα οποία αποτελούν αντικείμενο διαπραγμάτευσης στο Χρηματιστήριο Αθηνών και ήσαν ισότιμα με άλλες εκδόσεις ελληνικού χρέους. Πολλοί οικονομολόγοι τα θεωρούσαν σχεδόν ισότιμα των μετρητών εφόσον μπορούσαν να κατατεθούν σε τράπεζα, η οποία θα μπορούσε να το χρησιμοποιήσει ως ενέχυρα για την άντληση πραγματικού ρευστού.

Τα παράλληλα ομόλογα θα είχαν τα ακόλουθα χαρακτηριστικά: μηδενικούς τόκους (όπως τα μετρητά), δεν θα ήταν μετατρέψιμα σε ευρώ (για να αποφευχθούν κερδοσκοπικές επιθέσεις), διαρκή (χωρίς αποπληρωμή του κυρίως ποσού, χωρίς να μπορούν να εκπέσουν και έτσι χωρίς να οδηγούν σε αύξηση του χρέους που εκκρεμεί), ενώ θα μπορούν να μεταβιβασθούν. Τα Geuro ομόλογα θα μπορούν να κατατίθενται ηλεκτρονικά σε τραπεζικούς λογαριασμούς επιχειρήσεων και ιδιωτών μέσω ενός πολύπλοκου και ασφαλούς συστήματος ή να παρέχονται πιστοποιητικά μικρών ή μεγάλων ποσών Geuro για να διευκολυνθεί η χρήση τους σε μικρές ή μεγάλες συναλλαγές. Στην πράξη τα ομόλογα αυτά θα δίνουν στην κυβέρνηση τη δυνατότητα να εκδίδει τίτλους με τους οποίους θα προεισπράττει μελλοντικές φορολογικές υποχρεώσεις του ιδιωτικού τομέα, δημιουργώντας φοροαπαλλαγές που δεν θα εμφανίζονται ως υποχρέωση στους ισολογισμούς του κράτους και δεν θα απαιτούν τόκους που θα επιβάρυναν τα δημοσιονομικά.

Το πλεονέκτημα μιας τέτοιας εναλλακτικής είναι πως όποια κυβέρνηση εκδίδει αυτά τα Geuro ομόλογα μπορεί να προωθήσει την απαιτούμενη αλλαγή πολιτικής ώστε να επιστρέψει η οικονομία στον δρόμο της αύξησης της απασχόλησης χωρίς να εγκαταλείψει το ευρώ. Τα μεγάλα ποσά που οφείλει η κυβέρνηση στον ιδιωτικό τομέα και τα οποία θα έχουν πληρωθεί σε Geuro όχι μόνον θα οδηγήσουν σε επανεκκίνηση της οικονομικής δραστηριότητας αλλά παράλληλα θα αυξήσουν τα φορολογικά έσοδα της κυβέρνησης. Επιπλέον η χρήση των Geuro ομολόγων θα οδηγήσει τελικά σε μείωση της ζήτησης για ευρώ, με αποτέλεσμα να μένουν περισσότερα ευρώ διαθέσιμα για την πληρωμή των εισαγωγών αναγκαίων αγαθών, πετρελαίου και φαρμάκων μέχρις ότου αναπτυχθεί η εγχώρια παραγωγή σε αυτούς τους τομείς.

Η προφανής κριτική που μπορεί να ασκηθεί σε αυτό το παράλληλο χρηματοπιστωτικό σύστημα είναι πως θα μπορούσε να αυξηθεί ο πληθωρισμός καθώς θα χαλάρωναν οι δημοσιονομικοί περιορισμοί της κυβέρνησης. Προκειμένου να αποφευχθεί κάτι τέτοιο θα έπρεπε να αναλάβει η Τράπεζα της Ελλάδος την καταγραφή των εξελίξεων στον τομέα του πληθωρισμού μαζί με την ανάπτυξη συστημάτων έγκαιρης προειδοποίησης σε περίπτωση επιτάχυνσης του πληθωρισμού. Οι λειτουργίες αυτές θα μπορούσαν επίσης να υπόκεινται στην εποπτεία της ΕΚΤ. Τελικά δεν φαίνεται να υπάρχει στις συνθήκες της Ευρωζώνης απαγόρευση που να εμποδίζει κράτος-μέλος να εκδώσει ομόλογα αυτού του είδους εκτός κι αν η χώρα επιμείνει τα ομόλογα αυτά να αποτελούν το μοναδικό μέσο χρηματοδότησης για τις υφιστάμενες υποχρεώσεις που εκπνέουν. Θεωρητικά, λοιπόν, αν υφίσταται κάποιο εναλλακτικό χρηματοπιστωτικό εργαλείο στο πλαίσιο του προγράμματος έκδοσης, θα ήταν πολύ πιο εύκολο να γίνει αποδεκτό.

Είναι, λοιπόν, αδιανόητο ένα τέτοιο εναλλακτικό χρηματοπιστωτικό σύστημα;

* Ο κ. Δημήτρης Παπαδημητρίου είναι πρόεδρος του Levy Economics Institute και καθηγητής Οικονομικών στο Bard College της Νέας Υόρκης.

Του Δημητρη Παπαδημητριου

Kathimerini, December 1, 2013. Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος.

Οι πρόσφατες διαπραγματεύσεις ανάμεσα στην Ελλάδα και τους δανειστές της βρίσκονται σε εξέλιξη, με τους τελευταίους να επιμένουν ότι το «περίοπτο» πείραμα μείωσης του ελλείμματος πρέπει να συνεχιστεί παρά τη φαντασμαγορική του αποτυχία. Ο στόχος της μείωσης του χρέους σε επίπεδα ανάλογα με το ΑΕΠ έχει αποδειχθεί απόλυτη φαντασία, όπως τα πρόσφατα επίπεδα πάνω από το 170% μαρτυρούν—ιδιαίτερα εάν κανείς σκεφτεί ότι το ποσοστό αυτό βρισκόταν στο 125% προ τεσσάρων ετών στην αρχή της κρίσης πριν από οποιοδήποτε πρόγραμμα «διάσωσης» από μέρους των δανειστών της χώρας και ύστερα από το μεγαλύτερο «κούρεμα» χρέους το 2012. Η περίπτωση της Ελλάδας μπορεί να είναι το πιο σκληρό χτύπημα, αλλά δεν είναι το μόνο. Το χρέος έχει αυξηθεί στο 130% του ΑΕΠ στην Ιταλία, στο 127% στην Πορτογαλία και στο 125% στην Ιρλανδία, ξεπερνώντας τα επίπεδα της πρώιμης οικονομικής κρίσης.

Στην Ελλάδα, οι τελευταίες αναφορές για την οικονομική κατάσταση είναι πεισματικά αρνητικές. Η δημιουργία θέσεων εργασίας δεν είναι ενθαρρυντική ειδικά εάν υπολογιστεί ο αριθμός των θέσεων που δημιουργήθηκαν και χάθηκαν κατά τη διάρκεια του Ιουλίου και του Αυγούστου – στην καρδιά της τουριστικής σεζόν. Οι αριθμοί τόσο της ανεργίας όσο και της απασχόλησης για το δίμηνο αυτό σημείωσαν ελαφρά ανοδική πορεία αυξάνοντας τους ανέργους, με βάση τα εποχικά κριτήρια, στα 1.365.334 άτομα, με την ανεργία να είναι σημαντικά υψηλότερη στις γυναίκες (31,4%) από ό,τι στους άντρες (24,3%). Ο τουριστικός τομέας συνολικά απασχόλησε 9.800 λιγότερους εργαζομένους το δεύτερο τετράμηνο του 2013 συγκριτικά με το ίδιο τετράμηνο του 2012. Με τον παρόντα ρυθμό δημιουργίας θέσεων εργασίας, τα επίπεδα μιας πλήρους απασχόλησης θα χρειαστούν περισσότερο από μία δεκαετία ώστε να επιτευχθούν.

Αλλοι βραχυπρόθεσμοι δείκτες της οικονομικής δραστηριότητας υποδεικνύουν ότι οι επιδόσεις του ελληνικού βιομηχανικού τομέα είναι πολύ αδύναμες, απούσα η ζήτηση από τον υπόλοιπο κόσμο, τόσο από τις χώρες της Ευρωζώνης όσο και από τις εκτός αυτής. Τα επίπεδα των τριών εναρμονισμένων δεικτών ανταγωνιστικότητας στην Ευρωζώνη –του δείκτη τιμών καταναλωτή, του αποπληθωριστή του ΑΕΠ και του κόστους εργασίας ανά μονάδα προϊόντος– υποδηλώνουν ότι η Ελλάδα, τουλάχιστον σε ό,τι αφορά το κόστος εργασίας, είχε τη δεύτερη μεγαλύτερη μείωση μετά τη Γερμανία, που συστηματικά διατηρεί χαμηλότερες τιμές σε όλους τους δείκτες ανταγωνιστικότητας κατά την περίοδο 1999–2013. Στην Ελλάδα, από την άλλη πλευρά, αν και το κόστος εργασίας έχει μειωθεί, οι τιμές καταναλωτή δεν ακολούθησαν την ίδια πορεία. Η δραματική πτώση στο κόστος εργασίας –η στρατηγική που επιβλήθηκε από την τρόικα με σκοπό την αύξηση των εξαγωγών μέσω της εσωτερικής υποτίμησης– δεν έχει αποφέρει τα αναμενόμενα αποτελέσματα σε επαρκή βαθμό, όπως επιβεβαιώνει το εμπορικό ισοζύγιο: παρά τις αυξανόμενες εξαγωγές αγαθών και τη μείωση των εισαγωγών εξαιτίας της εμβάθυνσης της ύφεσης, το εμπορικό έλλειμμα δεν έχει ακόμη «κλείσει». Αντίθετα, η στρατηγική αυτή έχει προκαλέσει την αποσύνθεση του επιπέδου ζωής και μία μείωση στην εγχώρια κατανάλωση, τον πιο σημαντικό σταθεροποιητικό παράγοντα σε μία οικονομία.

Αυτό που συμβαίνει στην Ελλάδα δεν είναι μοναδικό, αλλά επηρεάζει όλους τους γείτονές της στην Ευρωζώνη. Οι εξαγωγές τους, εκτός από αυτές της Γερμανίας, πλήττονται από τη μείωση της ζήτησης του εμπορικού τους συνεργάτη. Χαμηλότεροι μισθοί, συντάξεις και τιμές σε ένα κράτος-μέλος της Ευρωζώνης δημιουργούν ανταγωνιστικό αποπληθωρισμό και περιπλέκουν το πρόβλημα, αφού η κάθε χώρα προσπαθεί να επωφεληθεί και να προωθήσει την ανάπτυξη μέσω των εξαγωγών. Και αυτό πρέπει να ξεπεραστεί.

Σίγουρα, οι εξαγωγές είναι σημαντικές, αλλά η εγχώρια ζήτηση είναι ζωτική. Ακόμη και η Κίνα, ο γίγαντας με τη βασιζόμενη στις εξαγωγές οικονομία, πραγματοποίησε προσφάτως ορισμένα απαραίτητα βήματα, ώστε να αυξηθεί και να σταθεροποιηθεί η εσωτερική της ζήτηση. Και εκεί θα έπρεπε να βρίσκεται η έμφαση της οικονομικής πολιτικής για την Ελλάδα και τις άλλες χώρες του ευρωπαϊκού Νότου.

Η δημοσιονομική εξυγίανση ενέχει αποπληθωριστικούς κινδύνους, οι οποίοι όλο και αυξάνονται στην Ευρωζώνη προκαλώντας την ανησυχία ακόμη και του ΟΟΣΑ. Η πρόσφατη αναφορά του προτείνει την εφαρμογή ανορθόδοξων μέτρων από την ΕΚΤ, για να αποφευχθεί η απειλή του βλαβερού αποπληθωρισμού. Η αποφυγή των αποπληθωριστικών πιέσεων προϋποθέτει την υιοθέτηση πολιτικών που θα διασφαλίζουν την οικονομική ανάκαμψη και την ανάπτυξη της απασχόλησης προς όφελος των ανέργων και εκείνων που έχουν αποθαρρυνθεί καθώς και των νέων που εισέρχονται στο εργατικό δυναμικό. Οι πολιτικές για να επιτευχθούν αυτοί οι στόχοι είναι διαθέσιμες, η πολιτική θέληση ωστόσο δεν είναι. Επιπροσθέτως, η βελτίωση του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών στα περιφερειακά κράτη από τις διορθώσεις των τιμών εξαιτίας της πτώσης του κόστους εργασίας, το να αποκτηθεί η ανταγωνιστικότητα, λειτουργεί ως «βρόχος ανάδρασης» απέναντι στην αύξηση του πληθωρισμού, που υποσκάπτει την επίτευξη της οικονομικής ανάπτυξης και τη βιωσιμότητα του χρέους.

Αυτό που παρατηρεί κανείς αυτήν τη στιγμή στην Ευρωζώνη είναι, από τη μία πλευρά, η αυστηρότητα των μέτρων δημοσιονομικής εξυγίανσης στις περιφερειακές χώρες, που δεν έχει παρουσιάσει πειστικά δείγματα για την ύπαρξη ενός «φωτός στην άκρη του τούνελ» και από την άλλη η οργή και η άρνηση του πυρήνα των κρατών-μελών της Ευρωζώνης να επωμισθούν τις ευθύνες για την επονομαζόμενη ανηθικότητα της περιφέρειας. Δεδομένης της απιθανότητας να συμφιλιωθούν οι δύο αυτές οπτικές, κανείς δεν θα πρέπει να εκπλαγεί με τη μεγάλη άνοδο των ακροδεξιών κομμάτων του ξενοφοβικού εθνικισμού, του ρατσισμού και ευρωσκεπτικισμού στις ευρωεκλογές του Μαΐου, τα οποία είναι όλα γνωστά για την άρνησή τους απέναντι στο ευρώ. Το Εθνικό Μέτωπο στη Γαλλία, Το κόμμα για την Ελευθερία στην Ολλανδία, το κόμμα ενάντια στο ευρώ «Εναλλακτική για τη Γερμανία» και η Χρυσή Αυγή στην Ελλάδα είναι λίγα από τα παραδείγματα που κερδίζουν σταθερά την προτίμηση των ψηφοφόρων. Τον περασμένο μήνα, η δημοσκόπηση του Βαρόμετρου έδειξε την αισθητή μείωση της υποστήριξης των πολιτών σε πολλές χώρες απέναντι στην Ε.Ε. και στο ό,τι αυτή αντιπροσωπεύει. Ισως οι εκλογές του Μαΐου θα στείλουν ένα ηχηρό και ξεκάθαρο μήνυμα ότι όλα δεν βαίνουν καλώς στην Ευρωζώνη.

* Ο κ. Δημ. Παπαδημητρίου είναι πρόεδρος του Levy Economics Institute και καθηγητής Οικονομικών στο Bard College στη Ν. Υόρκη.

Tου Δημητρη Παπαδημητριου

Kathimerini, November 29, 2013. Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος.

Μια πρόσφατη επίσκεψη του προέδρου Ομπάμα σε μια χαλυβουργία του Οχάιο, υπερτόνισε την υπόσχεσή του να δημιουργήσει ένα εκατομμύριο νέες θέσεις εργασίας στη βιομηχανία. Την ίδια ημέρα, η υπουργός Εμπορίου των ΗΠΑ, Πένι Πρίτζκερ, ανακοίνωνε την εκστρατεία του υπουργείου της για την τόνωση των εξαγωγών, λέγοντας: «Το εμπόριο πρέπει να αναδειχθεί σε μεγαλύτερο μέρος του DNA της οικονομίας μας!»

Οι δύο αυτές κατευθύνσεις –της αύξησης της βιομηχανικής παραγωγής και της βελτίωσης των εξαγωγών– πρέπει να συνδεθούν. Οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν άμεσα ανάγκη μιας στρατηγικής για την έρευνα και την ανάπτυξη. Αν η ομοσπονδιακή κυβέρνηση ευνοήσει σοβαρά την έρευνα και την ανάπτυξη θα συντείνει στη συγκράτηση της από μακρόν πτώσης της βιομηχανικής παραγωγής στη χώρα και θα αναδείξει εκ νέου τις ΗΠΑ σε πρωταγωνιστή και σοβαρό ανταγωνιστή στην αγορά της υψηλής τεχνολογίας. Την ίδια ώρα, οι αυξανόμενες πωλήσεις αυτών, των άλλοτε εξαγωγών—κλειδιών της χώρας, θα βελτιώσουν το μειούμενο εμπορικό ισοζύγιό της.

Πρόκειται για την καλύτερη δυνατότητα που έχουν οι ΗΠΑ ώστε να δώσουν ώθηση στην αδύναμη ανάκαμψη της οικονομίας τους. Οι επενδύσεις στην έρευνα και την ανάπτυξη προϊόντων που πωλούνται διεθνώς θα σημάνουν την καλύτερη δυνατόν υποστήριξη προς την οικονομική ανάπτυξη από οποιαδήποτε άλλη σήμερα διαθέσιμη δυνατότητα. Το ΑΕΠ θα αυξηθεί, η ανεργία θα μειωθεί και η ανανέωση των μεθόδων παραγωγής θα μεταφερθούν στον υπόλοιπο κόσμο.

Η κυβέρνηση Ομπάμα είναι υπερήφανη για την κατά 4,4% αύξηση το 2012—από το 2011—των αμερικανικών εξαγωγών. Ωστόσο, αυτή η αύξηση δεν επέφερε καίριο πλήγμα στην ανεργία και δεν συνέτεινε στην ουσιαστική αύξηση των αναπτυξιακών ρυθμών, καθώς οι καθαρές εξαγωγές—οι εξαγωγές μείον τις εισαγωγές—φθίνουν. Οι ΗΠΑ χάνουν έδαφος στην εντάσεως εργασίας αρένα των εξαγόμενων βιομηχανικών προϊόντων που είναι επίσης και εντάσεως τεχνολογίας. Στο παρελθόν πρώτες παγκοσμίως, οι ΗΠΑ ξεπεράστηκαν πλέον από τη Γερμανία.

Η αμερικανική οικονομία δεν πρόκειται να δυναμώσει όσο το εμπορικό έλλειμμα της χώρας θα αγγίζει το προβληματικά υψηλό ποσοστό του 3% του ΑΕΠ και μάλιστα θα βαίνει αυξανόμενο. Μέχρι την εποχή των κυβερνήσεων Ρέιγκαν, η χώρα διέθετε εμπορικά πλεονάσματα. Εκτοτε, τόσο η βιομηχανική παραγωγή όσο και οι καθαρές εξαγωγές της μειώνονται, σχεδόν σε ευθεία αναλογία. Η εμπειρία του παρελθόντος δείχνει ότι οι ΗΠΑ έχουν τη δυνατότητα ακόμη και να μηδενίσουν το εμπορικό έλλειμμά τους...

Μελέτες του Ινστιτούτου Λεβί (Levy Economics Institute), που μόλις ολοκληρώθηκαν, καταμέτρησαν το πώς μια αλλαγή των δεδομένων όσον αφορά την κρατική δαπάνη για την έρευνα και την ανάπτυξη μπορεί να βελτιώσει την αποτελεσματικότητά της. Τα καλύτερα αποτελέσματα που καταγράφησαν αφορούν τις περιπτώσεις κατά τις οποίες το δημόσιο χρήμα θα διατίθετο για να ενισχυθούν οι καινοτομίες, ιδιαίτερα σε εκείνες τις εξαγωγικές βιομηχανίες που έχουν τη δυνατότητα να δημιουργήσουν νέα προϊόντα ή να υιοθετήσουν τεχνικές μείωσης του κόστους τους παραγωγής. Οταν αυξανόταν σχετικώς ελαφρώς για παράδειγμα, η χρηματοδότηση της έρευνας και ανάπτυξης νέων προϊόντων που διενεργείται από εξαγωγείς υψηλής τεχνολογίας, η επίδρασή της ήταν πολλαπλασιαστική. Το κέρδος από μια τέτοια επένδυση ήταν υψηλότερο ακόμη και από εκείνο που θα αντλούσε η αμερικανική οικονομία αν αναβαθμίζονταν διάφορες υποδομές (έργα υποδομών) για τις οποίες είναι γνωστό ότι χρειάζονται άμεσα βελτιώσεις. Αν και οι οικονομολόγοι δεν έχουν προς το παρόν υπολογίσει την προστιθέμενη αξία της έρευνας και της ανάπτυξης, οι εκτιμήσεις τους είναι ότι είναι σημαντική. Ειδικότερα, στην προαναφερόμενη μελέτη υποτέθηκε ότι το μετριοπαθές ποσόν των 160 δισ. ετησίως θα διατίθετο για την έρευνα και την ανάπτυξη έως το 2016. Σύμφωνα με το μοντέλο, σε μια τέτοια περίπτωση η ανεργία θα μειωνόταν στο 5% το 2016, ενώ σε άλλη περίπτωση θα παρέμενε στο 7%, ενώ οι αναπτυξιακοί ρυθμοί θα αυξάνονταν σταδιακά μέσα στην επόμενη τριετία στο 5,5% αντί να παραμένουν γύρω στο 3,5%.

* Πρόεδρος του Levy Economics Institute του Bard College. Το άρθρο δημοσιεύθηκε στο Reuters.

Γiώργος Χ. Παπαγεωργίου

NewMoney.gr, 14 Νοέμβριος 2013. Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος.

Υπάρχει εναλλακτικός δρόμος για την Ελλάδα; Είναι δυνατόν να βγει η χώρα από την κρίση, να σταματήσει η οικονομική και κοινωνική καταστροφή που είναι σε εξέλιξη με πολιτικές διαφορετικές από αυτές που εφαρμόζουμε;

Τα ερωτήματα αυτά δεν έχουν διερευνηθεί ουσιαστικά στη χώρα μας τα τελευταία χρόνια, παρόλο που είναι ζωτικής σημασίας και λογικά θα έπρεπε να έχουν γίνει αντικείμενο μελέτης σε βάθος και εκτεταμένης συζήτησης.

Αντίθετα, όμως, όλες οι εναλλακτικές δυνατότητες απορρίφθηκαν συστηματικά και με "συνοπτικές διαδικασίες" με το γενικό επιχείρημα ότι "η εναλλακτική στο μνημόνιο είναι η έξοδος από το ευρώ την οποία θα ακολουθήσει η καταστροφή" και με την αόριστη πρόβλεψη των υπέρμαχων του μνημονίου ότι "σε λίγο έρχεται η ανάκαμψη".

Μια από τις λίγες φορές που έγινε δημόσια ανοιχτή συζήτηση για τις πιθανές εναλλακτικές, ήταν στο διεθνές επιστημονικό συνέδριο που διοργάνωσε το έγκυρο αμερικανικό ινστιτούτο οικονομικής έρευνας Levy, πριν από λίγες ημέρες στην Αθήνα.

Το συγκεκριμένο ίδρυμα υιοθετεί μια προοδευτική αντίληψη για την οικονομία, η οποία εντάσσεται στην κεϊνσιανή παράδοση και θέλει το Κράτος να αναλαμβάνει στρατηγικό ρόλο για να ενισχύσει την οικονομική ανάπτυξη και την απασχόληση όταν αυτό είναι αναγκαίο.

Οι προτάσεις που διατυπώθηκαν από τον πρόεδρο του ινστιτούτου, τον Έλληνα καθηγητή κ. Δημήτρη Παπαδημητρίου, βασίζονται στην υιοθέτηση ενός προγράμματος στοχευμένων επενδύσεων το οποίο θα επιτρέψει αφενός τη δημιουργία θέσεων εργασίας αλλά και την παραγωγική ανασυγκρότηση, ώστε η ελληνική οικονομία να παράγει αγαθά τα οποία σήμερα εισάγει.

Το Levy φτάνει μέχρι του σημείου να καταθέσει την "επαναστατική" πρόταση να χρηματοδοτήσει το Κράτος (ως "εργοδότης τελευταίας προσφυγής") θέσεις κοινωνικής εργασίας. Για 700.000 τέτοιες θέσεις απασχόλησης χρειάζονται, σύμφωνα με τους υπολογισμούς του ιδρύματος, περί τα 7,5 δισ. ευρώ, από τα οποία τα 4 δισ. ευρώ θα επιστρέψουν στο Κράτος υπο τη μορφή φόρων και εισφορών από τη νέα δραστηριότητα

Το "κλειδί", βέβαια, είναι που θα βρεθούν τα χρήματα και η πρόταση περιλαμβάνει ένα σχέδιο τύπου Μάρσαλ καθώς και "πάγωμα" των πληρωμών για το χρέος, μέχρι η οικονομία να επανέλθει σε σταθερή ανάπτυξη, ώστε να εξοικονομηθούν πόροι.

Τι θα γίνει, όμως, εάν οι εταίροι δεν συμφωνήσουν να χρηματοδοτήσουν ένα σχέδιο Μάρσαλ; Έχει η Ελλάδα τη δυνατότητα να κάνει κάτι μόνη της, εφόσον οι χώρες της ευρωζώνης αρνηθούν;

Το Levy προτείνει ούτε λίγο ούτε πολύ τη δημιουργία εναλλακτικών πηγών χρηματοδότησης, ένα είδος παράλληλου νομίσματος, εντός του ευρώ. Το Κράτος δηλαδή να εκδώσει ειδικά ομόλογα, μέσω της Τράπεζας της Ελλάδος, σε περιορισμένη και ελεγχόμενη ποσότητα, τα οποία δεν θα αποτελέσουν ένα γενικό μέσο πληρωμής, αλλά θα γίνονται δεκτά μόνο για την εξόφληση φόρων και εισφορών. Θα γίνονται δεκτά δηλαδή μόνο από το ίδιο το Κράτος και δεν θα είναι ανταλλάξιμα με ευρώ. Το σκεπτικό είναι ότι με αυτόν τον τρόπο θα δημιουργηθεί μια ρευστότητα η οποία θα κινήσει την οικονομία.

Υπάρχουν, ασφαλώς αρκετές αβεβαιότητες γύρω από μια τέτοια κίνηση. Οι επικριτές τέτοιων ιδεών υποστηρίζουν ότι θα ήταν το πρώτο βήμα για έξοδο από το ευρώ, ενώ άλλοι αμφισβητούν την οικονομική αποτελεσματικότητά της.

Οι υποστηρικτές της, όμως, βλέπουν σε τέτοιες κινήσεις τη μόνη διέξοδο από τη μακρόχρονη ασφυξία η οποία προβλέπεται για την Ελλάδα όσο ακολουθεί το δρόμο στον οποίο βαδίζει τα τελευταία χρόνια.

Πρόκειται, ασφαλώς, για ακραίες προτάσεις, αλλά μήπως δεν είναι ακραίες οι συνθήκες σήμερα στην Ελλάδα, όπου 1,5 εκατομμύριο άνθρωποι είναι άνεργοι και η νέα γενιά σκουριάζει άπραγη;

Το μόνο βέβαιο είναι ότι πρέπει η ανοίξει η συζήτηση για εναλλακτικούς δρόμους, διότι αυτός που ακολουθούμε οδηγεί σε "τείχο".

Μαρία-Χριστίνα Δουλάμη

Ο Φιλελεύθερος, 11 Νοέμβριος 2013. Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος.

Ο Ανδρέας Κάλβος είχε πει πως «χρειάζεται αρετή και τόλμη η ελευθερία». Σε αυτή τη δεινή κατάσταση που βρίσκεται η Ευρώπη, τόσο οικονομικά και πολιτικά όσο και ηθικά και κοινωνικά, χρειάζεται και κάτι ακόμη για να ξεφύγει από τις αποδεδειγμένα πια αποτυχημένες πολιτικές λιτότητας: πολιτική βούληση. Κι αυτό ίσως είναι το πιο δύσκολο απ’όλα να βρεθεί. Ειδικά τη στιγμή που ολόκληρο το Ευρωπαïκό σύστημα αντιμετωπίζει μια κρίση αξιών που απομακρύνει όλο και περισσότερο την Ευρώπη και τους θεσμούς της από τους πολίτες που προσδοκούν μια αισιόδοξη πνοή από αυτό το οικοδόμημα. Κι όμως αυτό συνεχίζει να επιμένει στις ίδιες τακτικές. Στις πολιτικές λιτότητας που απέτυχαν. Που βύθισαν την Ελλάδα και άλλες περιφερειακές χώρες σε χειρότερη ύφεση και ανεργία, εγκλωβίζοντας τις σε ένα φαύλο κύκλο χρέους, λιτότητας και ύφεσης. Αυτή ήταν και η γενικότερη άποψη στο διήμερο συνέδριο που πραγματοποίησε στην Αθήνα το Levy Economics Institute του Bard College της Νέας Υόρκης με στήριξη του Ιδρύματος Ford με θέμα «Η κρίση στην Ευρωζώνη, η Ελλάδα, και η εμπειρία της λιτότητας».

Με οικονομολόγους, ερευνητές, τραπεζίτες, στελέχη της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας (ΔΟΕ), βουλευτές και δημοσιογράφους από την Ελλάδα και το εξωτερικό, το συνέδριο έθεσε προς συζήτηση προτάσεις και εισηγήσεις για εναλλακτικές πολιτικές και για αποτελεσματικές λύσεις στα προβλήματα που αντιμετωπίζει σήμερα η Ευρώπη. Ανάμεσα στους καλεσμένους ήταν ο πρόεδρος του Levy Economics Institute Δημήτρης Παπαδημητρίου, ο εκπρόσωπος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας Yves Mersch, η πρώην Υπουργός Εργασίας και Οικονομικών Λούκα Κατσέλη, ο πρόεδρος του Ελληνικού Ιδρύματος Ευρωπαϊκής & Εξωτερικής Πολιτικής (ΕΛΙΑΜΕΠ) Λουκάς Τσούκαλης, ο πρώην Υπουργός Οικονομικών και Άμυνας και Πρόεδρος του Ινστιτούτου Ερευνών και Πολιτικής Στρατηγικής για την Ανάπτυξη και τη Διακυβέρνηση (ΙΝΕΡΠΟΣΤ) Γεράσιμος Αρσένης, ο εκπρόσωπος της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας (ΔΟΕ) Duncan Campbell, οι δημοσιογράφοι Αλέξης Παπαχελάς και Σταύρος Λυγερός, και πολλοί άλλοι εξέχοντες ομιλητές.

Ερμηνεύοντας τον κόσμο βρίσκουμε τρόπους να τον αλλάξουμε, και γι’ αυτό το συνέδριο πρώτα εξερεύνησε τις οικονομικές ανισορροπίες και τα ευρύτερα ελλείμματα που οδήγησαν σ’ αυτή την κρίση. Μια κρίση που πέρα από οικονομική, είναι πολιτική, κοινωνική, ανθρωπιστική. Μια κρίση νόμων, θεσμών και αξιών. Μια κρίση που αγγίζει κάθε πτυχή της ζωής μας. Γιατί όπως περιγραφικά τόνισε ένας εκπρόσωπος του Διεθνούς Οργανισμού Εργασίας, οι περικοπές στο Δημόσιο Σύστημα Υγείας συμβάλλουν στο να διαιωνίζουν την μιζέρια που υπάρχει, τόσο στην οικονομία του τόπου, όσο και στην ψυχολογία του λαού της.

Παρ’ όλο που σχεδόν όλοι οι ομιλητές τόνισαν ότι ο λαός των περιφερειακών χωρών και δη της Ελλάδος έχει υποστεί θυσίες για διαρθρωτικές αλλαγές, η γενικότερη άποψη ήταν πως χρειάζονται αναπτυξιακές μεταρρυθμίσεις, μια πολιτική που επικεντρώνεται στην καταπολέμηση της ανεργίας με ουσιώδεις αποτελέσματα όπως την άμεση δημιουργία θέσεων εργασίας. Με έμφαση στο γεγονός ότι τα δύο τρίτα των χιλιάδων ανέργων σήμερα στην Ελλάδα είναι μακροχρόνιοι άνεργοι, οι ομιλητές υπογράμμισαν το πρόβλημα της διαρθρωτικής ανεργίας, και του γεγονότος πως μένοντας τόσο καιρό εκτός της αγοράς εργασίας, οι άνεργοι χάνουν τις απαιτούμενες δεξιότητες και χρειάζονται εκ νέου εκπαίδευση. Κάτι που συνεπώς απαιτεί επιπλέον χρηματοδότηση. Μα το κατεξοχήν πρόβλημα στην Ελλάδα και στις άλλες χώρες τις κρίσης δεν είναι η έλλειψη εκπαιδευμένων εργαζομένων αλλά η έλλειψη ζήτησης για αυτούς.

Οι ομιλητές αναφέρθηκαν επίσης στην κρίση του νέο-φιλελευθερισμού. Μιας πολιτικής που βασίστηκε σε ένα διαρθρωτικό μοντέλο μεταρρύθμισης για όλες τις χώρες ανεξαιρέτως γεωγραφικής τοποθεσίας, και χωρίς να λαμβάνει υπόψη τη συγκεκριμένη διάρθρωση και δομή της κάθε χώρας στην οποία υλοποιούταν. «Το ΔΝΤ και η ΕΕ πεισματικά συνταγογραφούν το ίδιο φάρμακο για όλες τις πάσχουσες οικονομίες και καταλήγουν με ασθενείς σε κώμα,» περιγράφει ο κ. Πολυχρονίου, ερευνητής του Levy Economics Institute, για να συμπληρώσει η κα. Κατσέλη πως «θα βγούμε από κρίση μόνο με βαθύτατη θεσμική ανατροπή». Μια ανατροπή που χρειάζεται και η ίδια η Ευρώπη, αφού όπως τονίστηκε στο συνέδριο δεν προέβλεψε σωστά και εγκαίρως για έναν Ευρωπαϊκό Εποπτικό Μηχανισμό για τις τράπεζες ή μια Ενιαία Τραπεζική Ένωση, και αφού σύμφωνα με τον κ. Τσούκαλη, ακόμα και η ΕΕ σήμερα είναι ένας «ελιτιστικός και μη δημοκρατικός θεσμός».

Αναφέρθηκε επίσης “το μοιραίο ελάττωμα του Ευρώ» όπως το περιέγραψαν δυο ξένοι ακαδημαϊκοί, εννοώντας το γεγονός ότι η Ευρωζώνη χτίστηκε στα θεμέλια ενός άνισου οικονομικού συστήματος, όπου οι χώρες μέλη παρέδιδαν την ανεξαρτησία τους μαζί με το νόμισμά τους, η ενιαία πολιτική που υλοποιούταν δεν λάμβανε υπόψη τα εσωτερικά καθεστώτα κάθε χώρας, και δεν υπήρχε η θωράκιση μιας ευρύτερης εγγύησης των καταθέσεων (κάτι που έγινε ιδιαίτερα εμφανές με το ξέσπασμα της τραπεζικής κρίσης στην Κύπρο). Κατά αυτόν τον τρόπο τα προγράμματα λιτότητας χαρακτηρίζονταν από ένα θεσμικό έλλειμμα. Κάτι που τώρα τρέχει η ΕΕ να διορθώσει. Αλλά με την μείωση του βιοτικού επιπέδου, και την αύξηση του εθνικισμού στις χώρες μέλη της, η ΕΕ δύσκολα συμφωνεί σε κοινές λύσεις. Η ανάπτυξη επέρχεται αργά έως και καθόλου και αυτό οδηγεί σε μια ακόμη πιο διαιρεμένη Ευρώπη του κέντρου και της περιφέρειας, που γίνεται όλο και πιο εγωκεντρική.

Μα αφού οι πολιτικές λιτότητες δεν επέφεραν τα επιθυμητά αποτελέσματα γιατί συνεχίζουμε τις ίδιες νέο-φιλελεύθερες στρατηγικές; αναρωτήθηκαν οι ομιλητές. Σχεδόν όλοι εκτός του εκπροσώπου της ΕΚΤ που υποστήριξε πως η συνέχιση αυτών των μεταρρυθμίσεων είναι απαραίτητη όχι μόνο για τις σημερινές γενιές αλλά και για να μην επιβαρυνθούν περαιτέρω οι μελλοντικές.

Μέτα από 5 χρόνια μέσα στη δίνη της κρίσης η Ελλάδα συνεχίζει να χάνει ΑΕΠ, η ανεργία αυξάνεται και η Τρόικα συνεχίζει να εκδίδει όλο και πιο απαισιόδοξες προβλέψεις. «Η λιτότητα δε θα οδηγήσει στην ανάκαμψη,» είπε ο κ. Παπαδημητρίου, για να παραθέσει τις δικές του εναλλακτικές προτάσεις – ένα καινούργιο σχέδιο Μάρσαλ βασισμένο σε εξωτερική χρηματοδότηση και επίβλεψη από την ΕΕ ή το πάγωμα της πληρωμής επιτοκίων και δημόσιου χρέους. Αμφότερες οι προτάσεις στοχεύουν στη δημιουργία τουλάχιστον 200,000 θέσεων εργασίας, και την τόνωση της ανάπτυξης. Οι προτάσεις όμως αυτές μοιράζονται έναν κοινό παρανομαστή: την πολιτική βούληση. Και αυτό, σε μια Ευρώπη που συνθλίβεται ανάμεσα στις ανισότητες που η ίδια προκάλεσε, είναι δυσκολεύρετο. Αλλά όπως είπε ο κ. Αρσένης «αν θέλουμε να χτίσουμε το μέλλον σε στερεές βάσεις, δεν πρέπει να επαναλάβουμε τα ίδια λάθη».

Αναστασια Γιαμαλη

Avgi, 11 Νοέμβριος 2013. Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος.

Είναι δύσκολο και σπάνιο να επιλέξει κανείς να περάσει το Σάββατό του από νωρίς το πρωί μέχρι το βράδυ σε κάποιο συνέδριο. Κι όμως, η μεγάλη αίθουσα του συνεδρίου που διοργάνωσε το Levy Economics Institute του Bard College της Νέας Υόρκης για την κρίση στην Ευρωζώνη και την Ελλάδα στον απόηχο της παγκόσμιας χρηματοοικονομικής κρίσης του 2008 στο Μέγαρο Μουσικής γέμισε πολλές φορές το Σάββατο, στη δεύτερη και τελευταία ημέρα του Συνεδρίου.

Ένωση Λιτότητας ή Ένωση Ανάπτυξης

Η πρώτη συνεδρία της δεύτερης ημέρας αφορούσε το αν η Ευρώπη είναι "Ένωση Λιτότητας ή Ένωση Ανάπτυξης;". Με τον δικό μας Μιχάλη Παναγιωτάκη, σε ρόλο συντονιστή, με φιλοπαίγμονα διάθεση να σχολιάζει την ομιλία της προηγούμενης ημέρας του Yves Mersh από την ΕΚΤ, που τάχθηκε υπέρ της λιτότητας, λέγοντας πως πρέπει να κατευναστεί το πνεύμα του Hyman Minsky.

Στη συνέχεια, τον λόγο πήρε ο Robert W. Parenteau (ερευνητής, Levy Institute, MacroStrategy Edge), ο οποίος, αφού ανέδειξε την ασυμβατότητα της λιτότητας με την ανάπτυξη, παρουσίασε ένα μοντέλο και κατέδειξε τρόπους για την άμεση αντιμετώπιση της λιτότητας στην Ελλάδα. Η Ελλάδα, πρότεινε ο Parenteau, μπορεί άμεσα να εισαγάγει κυβερνητικές εγγυητικές που θα παίξουν ρόλο ενός παράλληλου νομίσματος, χωρίς να είναι όμως παράλληλο νόμισμα, γιατί η αξία τους θα αναγράφεται σε ευρώ. Με αυτές θα μπορεί να πληρωθεί φόρος εξασφαλίζοντας έτσι τη ζήτησή τους καθώς υπάρχουν μεγάλα ποσά που οφείλονται από φορολογούμενους πολίτες και εταιρείες στο Ελληνικό Δημόσιο. Αυτό το νόμισμα, επειδή δεν θα είναι αποδεκτό εκτός Ελλάδας -είπε- ενισχύει εμμέσως και την τοπική παραγωγή. Ακόμη πρότεινε την εθνικοποίηση του τραπεζικού συστήματος και μια δίκαιη φορολόγηση ώστε "να ανακτηθεί η δημοκρατία από τα χέρια των ελίτ".

Για μια λύση στο πλαίσιο της Ε.Ε. μίλησε ο Jörg Bibow (ερευνητής, Levy Institute, καθηγητής, Skidmore College), η οποία θα σώζει συνολικά την οικονομία. Πρότεινε λοιπόν τη δημιουργία ενός ευρωπαϊκού υπουργείου Οικονομικών, το οποίο θα τροφοδοτείται με ποσοστό 3%-5% του κοινοτικού ΑΕΠ από φορολόγηση πανευρωπαϊκή. Το εν λόγω υπουργείο θα αναλάβει όλες τις δημόσιες επενδύσεις σε όλες τις χώρες της Ε.Ε., πράγμα που, σύμφωνα με τα μοντέλα του Levy, θα οδηγήσει σε ταχεία αποκλιμάκωση του χρέους των χωρών της Ε.Ε. και τη σύγκλιση του κοινοτικού δημόσιου χρέους σε αποδεκτά επίπεδα του ΑΕΠ της Ε.Ε.

Η πρόκληση της ανεργίας: Λειτουργούν οι εφαρμοζόμενες πολιτικές;

Με 1,5 εκατομμύριο ανέργους, ένα συνέδριο δεν θα μπορούσε να μην καταπιαστεί με το θέμα της ανεργίας. Με όλους τους ομιλητές να συμφωνούν πως "υπάρχει πρόβλημα", ο Duncan Campbell (διευθυντής Σχεδιασμού Πολιτικής για την Απασχόληση στη Διεθνή Οργάνωση Εργασίας) ξεκαθάρισε πως το πρόβλημα της εργασίας στην Ελλάδα δεν είναι πρόβλημα υψηλών μισθών, αντίθετα σχετίζεται με άλλες παραμέτρους, όπως είναι η παραγωγικότητα του κεφαλαίου, οι υποδομές και η καινοτομία. Στο ίδιο μήκος κύματος και ο Massimiliano La Marca (οικονομολόγος, Διεθνής Οργανισμός Εργασίας), παρουσίασε στοιχεία για την κατάσταση της εργασίας στην Ελλάδα.

Εντυπωσιακή ήταν η τοποθέτηση της Ράνιας Αντωνοπούλου (ανώτατη μελετητής, Levy Institute) που παρουσίασε ένα μοντέλο κόστους 7 δισ. το οποίο στην πραγματικότητα κοστίζει 3 δισ., καθώς έχει άμεσα δημοσιονομικά αποτελέσματα στην οικονομία λόγω πολλαπλασιαστών και το οποίο αφορά τη δημιουργία 550.000 θέσεων εργασίας από το Δημόσιο. Αυτές οι θέσεις θα είναι προσωρινής απασχόλησης για την ενίσχυση των υποδομών, θέσεις κοινωφελούς εργασίας, που προωθούν την καινοτομία κ.ο.κ., οι οποίες είναι απαραίτητες για τη σωστή λειτουργία του κράτους και του κοινωνικού ιστού. Οι εν λόγω θέσεις δεν προσφέρουν μόνο άμεση ανακούφιση στο θέμα της ανεργίας, αλλά υπολογίζεται πως θα δημιουργηθούν γύρω από αυτές άλλες 200.000 θέσεις εργασίας. Για την αποδιάρθρωση της εργασίας μίλησε και η Mαρία Καραμεσίνη (καθηγήτρια, Πάντειο Πανεπιστήμιο), η οποία συμφώνησε με τα συμπεράσματα της κ. Αντωνοπούλου.

Ανάπτυξη, θέσεις εργασίας και ευημερία σε Ελλάδα και Ευρώπη

Υπό τον συντονισμό του Νίκου Ξυδάκη, ο Terrence McDonough (καθηγητής Οικονομικών, Εθνικό Πανεπιστήμιο Ιρλανδίας, Galway) διερωτήθηκε αν "είναι κάποια PIGS πιο ίσα από τα άλλα". Μιλώντας για το παράδειγμα της Ιρλανδίας είπε ότι η συναίνεση των εγχώριων πολιτικών στη λιτότητα ενδεχομένως να εξηγείται από το γεγονός ότι η Ιρλανδία υπήρξε επί αιώνες αποικιοκρατούμενο έδαφος. Αφού παρουσίασε στοιχεία για το χρέος και την ανεργία, η οποία είπε ότι δεν μειώνεται, απλώς πολλοί είναι εκείνοι που μεταναστεύουν, όπως συνέβαινε παραδοσιακά σε καιρούς κρίσης στη χώρα, εξήγησε πως, παρά τις "προβλέψεις", η απασχόληση δεν θα ανακάμψει ποτέ στην Ιρλανδία. Ακόμη, ο καθηγητής σημείωσε πως γίνεται πολύς λόγος για το ποιο γράμμα θα αντικατοπτρίζει το είδος της ανάκαμψης και προέβλεψε πως στα PIGS το γράμμα δεν θα είναι ούτε το V ούτε το U, αλλά το L. Kατέληξε δε υποστηρίζοντας πως η κατάσταση στην Ιρλανδία δεν διαφέρει από αυτή στην Ελλάδα και πως η κρίση είναι επικών διαστάσεων κι οι πολιτικές ελίτ επιχειρούν να επιλύσουν μια κρίση νεοφιλελεύθερου καπιταλισμού με περισσότερο νεοφιλελεύθερο καπιταλισμό, πράγμα ανιστόρητο και αδύνατο.

Τον λόγο πήρε η Λούκα Κατσέλη (πρόεδρος Κόμματος Κοινωνικής Συμφωνίας, καθηγήτρια Οικονομικών, Πανεπιστήμιο Αθηνών), η οποία, σε μια άκρως πολιτική τοποθέτηση, επεσήμανε πως η πολιτική της βίαιης λιτότητας έχει αποτύχει οικτρά όπου έχει εφαρμοστεί, με μεγάλο πολιτικό και κοινωνικό κόστος, και κατηγόρησε τις "μεταρρυθμίσεις" οι οποίες στόχευαν να εξυπηρετήσουν πελατειακά ή συντεχνιακά συμφέροντα και κατέληξαν να προκαλούν περισσότερα προβλήματα. Η Λ. Κατσέλη είπε πως χρειάζονται προαναπτυξιακές πολιτικές με μεγαλύτερη διαφάνεια και λογοδοσία ώστε να σπάσει "το κλειστό κύκλωμα εξουσίας". Αφού είπε πως το PSI ήταν ακριβό και πως δεν ελήφθη υπόψη η διάρθρωση της ελληνικής οικονομίας, η Λ. Κατσέλη κατέληξε ότι από αυτή την κρίση δεν θα βγούμε παρά μόνο με μια βαθύτατη θεσμική ανατροπή, μετατρέποντας τους θεσμούς από θεσμούς υπεξαίρεσης σε θεσμούς συμμετοχικούς και με κανόνες λειτουργίας για όλους ώστε να μην υπάρχουν κλειστά κυκλώματα όπου στις πλάτες των πολλών κερδίζουν οι λίγοι.

"Aν οι σύγχρονοι οικονομολόγοι έκαναν τον κόπο να διαβάσουν τον πρώτο τόμο του Κεφαλαίου του Μαρξ, αν είχαν διαβάσει Μάρσαλ, Κέυνς ή Μίνσκυ, θα είχαμε αποφύγει τις αμέτρητες κρίσεις που ανέκυψαν μετά την ανάδειξη της επικίνδυνης νεοφιλελεύθερης τάξης» είπε ο Χρόνης Ι. Πολυχρονίου (ερευνητής και εταίρος Πολιτικής , Levy Economics Institute) και αναρωτήθηκε «τι εμποδίζει τα εκατομμύρια των ανέργων να ξεσηκωθούν και να αμφισβητήσουν τις ολοένα αυξανόμενες ανισότητες". Xαρακτηρίζοντας τις πολιτικές του ΔΝΤ «κοστούμι ραμμένο σε ένα μέγεθος» υποστήριξε πως στο τέλος επωφελούνται οι ελίτ, με το «δημόσιο χρέος να χρησιμοποιείται ως ευκαιρία να διαλυθεί και το στοιχειώδες κοινωνικό κράτος, να ξεπουληθούν οι δημόσιες κερδοφόρες επιχειρήσεις - όλα αυτά με την βοήθεια της εγχώριας πολιτικής ελίτ». Υπενθυμίζοντας πως η Ελλάδα από ανεπτυγμένη έχει μετατραπεί σε αναπτυσσόμενη οικονομία τόνισε πως είναι κολλημένη σε ένα φαύλο κύκλο καταστροφής, με ένα σχέδιο διάσωσης που στην πραγματικότητα «ήθελε περισσότερο να τιμωρήσει παρά να προσφέρει λύση» χαρακτηρίζοντάς τη ένα «κλεπτοκρατικό κράτος παρασιτικής καπιταλιστικής τάξης».

Τελευταίος ομιλητής της συνεδρίας, ο David Stuckler (καθηγητής Κοινωνιολογίας στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης), ο οποίος σε μια εντυπωσιακά εμπεριστατωμένη τοποθέτηση εξήγησε πως η λιτότητα «δεν λαμβάνει υπόψη το ανθρώπινο κόστος» και παρουσίασε με στοιχεία την κατακόρυφη αύξηση χρόνιων και σοβαρών νοσημάτων στα χρόνια της κρίσης. Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσίασε ο Stuckler, τα κρούσματα του AIDS λόγω μολυσμένων βελονών αυξήθηκαν 200%, 50% περισσότεροι άνθρωποι δεν έχουν πρόσβαση στην απαραίτητη περίθαλψη, 39% λιγότεροι άνθρωποι θα πάρουν επιδόματα πρόνοιας. Συγκρίνοντας το παράδειγμα της Ισλανδίας με αυτό της Ελλάδας, εξήγησε ότι πρόκειται για διαφορετικές πολιτικές επιλογές και σημείωσε πως στην περίπτωση της Ελλάδας δεν υπάρχει η πολιτική βούληση να διαφυλαχθεί η δημόσια υγεία. Τέλος, πρότεινε ένα «νέο New Deal» εξηγώντας πως το να προλαμβάνεις είναι πιο οικονομικό από το να θεραπεύεις.

-Λιτότητα: H ελληνική εμπειρία

Το μακροοικονομικό πρόγραμμα του Levy Institute για την Ευρώπη παρουσίασε ο Δημήτρης Παπαδημητρίου σε μία συνεδρία με συντονιστή τον Σταύρο Λυγερό. Στις εκτιμήσεις του για την Ελλάδα, το Ινστιτούτο, όπως ανέφερε ο Παπαδημητρίου, εντοπίζει ότι η συνέχιση των πολιτικών λιτότητας θα μειώσει περαιτέρω το ΑΕΠ και θα αυξήσει την ανεργία, σε μια πορεία ακριβώς αντίθετη από εκείνη που έχει προβλέψει η τρόικα. «Εξετάζουμε», επισήμανε ο Παπαδημητρίου, «την πιθανή επίπτωση δύο σεναρίων». Το πρώτο σενάριο προβλέπει εξωτερική βοήθεια μέσω μεταφοράς κεφαλαίων, στο μοντέλο ενός Σχεδίου Μάρσαλ. Το δεύτερο σενάριο προβλέπει τη διακοπή καταβολής των τόκων του δημοσίου χρέους. Με τα χρήματα που θα εξοικονομηθούν από τη διακοπή καταβολής των τόκων θα χρησιμοποιηθούν για να αυξήσουν την κατανάλωση, αλλά και τις επενδύσεις του κράτους, κάτι που, με τη σειρά του, θα επέφερε αύξηση της ζήτησης και της απασχόλησης. Η αποτελεσματικότητα του συγκεκριμένου σεναρίου, ανέφερε ο Παπαδημητρίου, εξαρτάται σε σημαντικό βαθμό από τις εξαγωγές της χώρας, οι οποίες, ωστόσο, παραμένουν αρκετά χαμηλές. Το Ινστιτούτο εξετάζει επίσης την εφαρμογή ενός προγράμματος για τη δημιουργία ενός φορέα δημιουργίας θέσεων εργασίας, απόλυτα εναρμονισμένο με την πρόταση του Hyman Minsky περί Εργοδότη Έσχατης Ανάγκης (ELR - Employer of Last Resort), η οποία φαίνεται να προσφέρει την καλύτερη στρατηγική οικονομικής ανάκαμψης. Και τούτο διότι, όπως υπογράμμισε ο Παπαδημητρίου, έχει άμεσες θετικές επιπτώσεις στο επίπεδο ζωής των Ελλήνων, μετριάζοντας -παράλληλα- τις επιπτώσεις από την εξυπηρέτηση του χρέους.

Αναστοχαζόμενοι το μέλλον της Ευρώπης

Ακολούθησε ένα τραπέζι με τον Αλέξη Παπαχελά σε ρόλο συντονιστή, δύο Γερμανούς υποστηρικτές της λιτότητας την Kerstin Bernoth και τον Martin Hellwig, και δύο Έλληνες, έναν του εκσυγχρονιστικού τόξου και έναν της ριζοσπαστικής Αριστεράς, τον Λουκά Τσούκαλη και τον Γ. Δραγασάκη αντίστοιχα.

Η Kerstin Bernoth (αναπληρώτρια διευθύντρια του Τμήματος Μακροοικονομικών, Γερμανικό Ινστιτούτο Οικονομικών Ερευνών [DIW Berlin], επιστημονική σύμβουλος του Διοικητικού Συμβουλίου, καθηγήτρια Οικονομικών στη Σχολή Διακυβέρνησης Hertie, Βερολίνο) πρότεινε την υιοθέτηση μιας αντικυκλικής δημοσιονομικής πολιτικής τονίζοντας πως η Ευρωζώνη χρειάζεται εργαλεία απορρόφησης των κραδασμών. Πρότεινε ένα σύστημα ασφάλισης κατά των ασύμμετρων σοκ, όχι για την εξισορρόπηση των εισοδημάτων, αλλά για να προωθούνται αντισταθμιστικές πληρωμές. Επίσης, προτάθηκε η θέσπιση ενός έμμεσου μηχανισμού μεταβιβάσεων, που θα καλύπτει όμως μόνο τη βραχυπρόθεσμη ανεργία. Η Bernoth έκλεισε τονίζοντας πως, όποιο μοντέλο κι αν ακολουθηθεί, είναι σημαντική η δημοσιονομική πειθαρχία για τη σταθερότητα της νομισματικής ένωσης.

Στην ίδια λογική κινήθηκε και ο Martin Hellwig (πρώτος πρόεδρος και νυν αντιπρόεδρος της Συμβουλευτικής Επιστημονικής Επιτροπής του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου για τον Συστημικό Κίνδυνο, διευθυντής του Ινστιτούτου Μαξ Πλανκ στη Γερμανία για την Έρευνα στα Συλλογικά Αγαθά, καθηγητής Οικονομικών στο Πανεπιστήμιο της Βόννης). «Αν η Μέρκελ έκανε όλα αυτά που προτείνετε (πολιτικές κατά της λιτότητας), δεν θα ήταν στη θέση που είναι» είπε. Πρόσθεσε πως «υπάρχει θέμα αντιλήψεων» και συμπέρανε πως ο διασυνοριακός διάλογος είναι απαραίτητος. Και αυτός υπεραμύνθηκε της αποτελεσματικότητας της λιτότητας, πρότεινε ωστόσο τη δημιουργία τραπεζικής ένωσης και κάλεσε όλες τις χώρες της Ευρωζώνης να αναλογιστούν ποιο θα ήταν το κόστος της διάσπασης του ευρώ.

Στο ότι μια πιθανή διάσπαση της Ευρωζώνης θα σήμαινε «καταστροφή» επικεντρώθηκε ο Λουκάς Τσούκαλης (καθηγητής, Πανεπιστήμιο Αθηνών, επισκέπτης καθηγητής, King's College, Λονδίνο, πρόεδρος ΕΛΙΑΜΕΠ) και κάλεσε να συνδυαστεί η ευελιξία στον Βορρά με τις μεταρρυθμίσεις στον Νότο.

Γιάννης Δραγασάκης: Απαραίτητος ο δημιουργικός μετασχηματισμός της ελληνικής κοινωνίας

«Αν μπορούσε η κυβέρνηση, θα απαγόρευε κάθε συζήτηση εκτός από το Μνημόνιο», είπε ο Γιάννης Δραγασάκης, βουλευτής ΣΥΡΙΖΑ και Δ' αντιπρόεδρος της Βουλής των Ελλήνων, και συμπλήρωσε πως «μια εναλλακτική πολιτική δεν αρκεί», καθώς χρειάζεται «ένα μάστερ πλαν μετάβασης από τη δημιουργική καταστροφή σε έναν πραγματικό δημιουργικό μετασχηματισμό της ελληνικής κοινωνίας».

Για το ευρώ είπε πως «κανείς δεν μπορεί να εγγυηθεί τη βιωσιμότητά του με τα χάσματα που δημιουργούνται».

Για την Ευρώπη επεσήμανε πως «οι θεσμοί της είναι σε τεράστια απόσταση από τον λαό και τους πολίτες».

Για τη Γερμανία εκτίμησε πως σε «κάθε εκδοχή της Ευρώπης» ο ρόλος της θα είναι «σημαντικός».

Ο Γ. Δραγασάκης μιλώντας για τις επιλογές «Ευρώπης που έχουμε, εξήγησε πως αν συνεχίσει έτσι η Ευρώπη, θα είναι ένα «μισητό οικοδόμημα». Μια Ευρώπη οικοδομημένη στη βάση των αγορών, με μηχανισμούς αντιμετώπισης κρίσεων, μια κεϋνσιανή Ευρώπη με μηχανισμούς μεταφοράς πόρων, «θα μπορούσε να έχει ένα μέλλον», εκτίμησε και ανέφερε πως «εμείς ως Αριστερά συνομιλούμε με αυτό το μοντέλο». Ωστόσο σημείωσε πως «η δική μας Αριστερά» θέλει μια αριστερή εκδοχή της Ευρώπης και πρότεινε τόσο για την Ελλάδα όσο και για τους άλλους λαούς «ένα ολοκληρωμένο σχέδιο ανασυγκρότησης και μετασχηματισμού της κοινωνίας».

Το συνέδριο, που σημείωσε μεγάλη επιτυχία, πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο των διεθνών ερευνητικών δραστηριοτήτων του Ινστιτούτου Levy και σε συνδυασμό με το πρότζεκτ του Ιδρύματος Ford για τη Χρηματοοικονομική Αστάθεια, το οποίο εμπνέεται από το εκτεταμένο έργο του Hyman Minsky για τις δομές του χρηματοπιστωτικού συστήματος με στόχο τη σταθερότητα και τον ρόλο της κυβέρνησης στην επίτευξη μιας αναπτυσσόμενης και δίκαιης οικονομίας.

Συνέντευξη του Δημήτρη Παπαδημητρίου στον Ματθαιο Τσιμιτακη

Kathimerini and EuroCapital.gr, 11 Νοέμβριος 2013. Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος.

Ο Δημήτρης Παπαδημητρίου είναι πρόεδρος του Levy Institute, του Αμερικανικού Bard College, που διοργάνωσε χθες και προχθές συνέδριο, με θέμα «Η κρίση στην Ευρωζώνη και την Ελλάδα και η εμπειρία με τις πολιτικές λιτότητας», στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών. Διακεκριμένος ακαδημαϊκός με διεθνείς περγαμηνές ο κ. Παπαδημητρίου έγινε γνωστός για το ερευνητικό του έργο στα οικονομικά του κεϊνσιανισμού και την ανάδειξη του έργου του Χάιμαν Μίνσκι, ο οποίος άσκησε κριτική στην ελεύθερη αγορά, υποστηρίζοντας ότι παράγει οικονομική αστάθεια σε αντίθεση με την αντίληψη στην κλασική οικονομική θεωρία ότι οι αγορές αυτορρυθμίζονται.

– Οι οπαδοί της λιτότητας θεωρούν ότι η μείωση του μισθολογικού κόστους μπορεί να δημιουργήσει ανταγωνιστικό πλεονέκτημα για την ελληνική οικονομία. Ποια είναι η άποψή σας;

– Η εσωτερική υποτίμηση έχει ήδη φέρει τους μισθούς 30% κάτω από τα επίπεδα πριν από την κρίση, δεν προκάλεσε όμως ανάπτυξη, αντίθετα δημιουργεί περαιτέρω ύφεση. Ακόμα κι αν γινόταν ένα θαύμα και η Ελλάδα αποκτούσε βιομηχανική βάση όμως, τη στιγμή που θα εφαρμόζονταν η ίδια πολιτική σε Ισπανία, Πορτογαλία, ακόμα και τη Γαλλία, αυτό που θα είχαμε θα ήταν μια κούρσα ανταγωνισμού προς τα κάτω, όπου κανείς δεν μπορεί να βγει νικητής.

Επειτα το ελληνικό επίπεδο τεχνολογίας είναι σημαντικά χαμηλότερο από αυτό της Ολλανδίας, ας πούμε. Η παραγωγικότητα της εργασίας στην Ολλανδία είναι διπλάσια από την αντίστοιχη στην Ελλάδα, ακόμα και αν οι Ελληνες εργάζονται διπλάσιες ώρες γι’ αυτό τον λόγο. Επομένως η απάντησή μου είναι ρητά όχι, στην ερώτησή σας.

– Ο ΣΥΡΙΖΑ ισχυρίζεται ότι πρέπει η χώρα να αποκοπεί αμέσως από την κυρίαρχη πολιτική στην Ευρώπη. Αυτό, όμως, δεν θα μπορούσε να δημιουργήσει σοβαρά πολιτικά προβλήματα διαπραγμάτευσης στην Ευρώπη;

– Υπάρχουν διαφορετικές τακτικές διαπραγμάτευσης και δεν γνωρίζουμε πώς το έκαναν οι τρεις παρελθούσες κυβερνήσεις. Πριν από τον Σεπτέμβρη όλοι περίμεναν τις γερμανικές εκλογές ελπίζοντας ότι μπορεί να χαλαρώσουν οι πολιτικές λιτότητας. Φυσικά η κ. Μέρκελ κέρδισε, αλλά τίποτα δεν φαίνεται να αλλάζει, παρότι ο πιθανός εταίρος της Μέρκελ απαιτεί τη θεσμοθέτηση κατώτατου ημερομισθίου στη χώρα. Δεν πιστεύω ότι θα κάτσουν εύκολα οι Γερμανοί στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων. Ο καιρός της διαπραγμάτευσης ήταν το 2010 και το 2011, όταν πολλά από τα ελληνικά ομόλογα βρίσκονταν στους ισολογισμούς των γαλλικών και γερμανικών τραπεζών. Τώρα ένα μεγάλο ποσοστό αυτών έχουν επιστρέψει στις ελληνικές τράπεζες, αφότου υπέστησαν «κούρεμα» της τάξης του 50%.

– Τι προβλέπει το μοντέλο του Levy Institute για την ελληνική οικονομία;

– Πρόκειται για ένα μοντέλο που εφαρμόσαμε στο μακροεπίπεδο, ελέγχοντας τις προβλέψεις της τρόικας. Η τρόικα έχει αναθεωρήσει τέσσερις φορές τις προβλέψεις της κάθε φορά προς το χειρότερο. Σύμφωνα με αυτές το 2016 θα έχουμε ακόμα πολύ χαμηλό ρυθμό ανάπτυξης και ανεργία της τάξης του 25%. Αν δίπλα σε αυτό βάλετε την απαίτηση για πρόβλεψη της εξέλιξης του ελλείμματος ως ποσοστό του ΑΕΠ, τα μεγέθη γίνονται συγκρίσιμα.

Εφόσον δεν προτίθενται να το κάνουν, πιστεύουμε ότι οι οικονομικοί δείκτες θα χειροτερεύσουν. Η δική μας πρόβλεψη λέει ότι αν σταματούσες τη λιτότητα τώρα, θα μπορούσε να ξεκινήσει κάποια ανάπτυξη το 2016 και πάλι δύσκολα, αφού η Ελλάδα έχασε το 30% του ΑΕΠ της, περισσότερο δηλαδή από όσο έχασαν οι ΗΠΑ στον μεσοπόλεμο.

Στα κάγκελα της ΕΡΤ το μέλλον της κυβέρνησης

Enet.gr, 10 Νοέμβριος 2013. Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος.

Με την ονομαστική ψηφοφορία η οποία θα διεξαχθεί τα μεσάνυχτα κορυφώνεται η τριήμερη συζήτηση στη Βουλή επί της πρότασης δυσπιστίας που κατέθεσε ο ΣΥΡΙΖΑ κατά της κυβέρνησης. Σε υψηλούς τόνους αντιπαρατέθηκαν για την ΕΡΤ αργά το βράδυ.

Πατήστε εδώ για να παρακολουθήστε τη συνεδρίαση.
Η σημερινή συνεδρίαση της Ολομέλειας ξεκίνησε στις 11:00.
Υπέρ της πρότασης θα ψηφίσουν εκτός από τον ΣΥΡΙΖΑ, οι Ανεξάρτητοι Έλληνες, η Χρυσή Αυγή και το ΚΚΕ.

«Παρών» θα δηλώσουν οι βουλευτές της ΔΗΜΑΡ και οι ανεξάρτητοι βουλευτές Ανδρέας Λοβέρδος και Χρήστος Αηδόνης.

Κατά τη χθεσινή συνεδρίαση οι τόνοι ανέβηκαν με αφορμή καταγγελίες από τον ΣΥΡΙΖΑ, τους Ανεξάρτητους Έλληνες, αλλά και το ΚΚΕ, ότι βουλευτές που βρίσκονταν έξω από το κτίριο της Αγίας Παρασκευής έχουν προπηλακιστεί από τα ΜΑΤ.

Η αμφισβήτηση από συνιστώσες του ΣΥΡΙΖΑ του σχεδίου παραμονής της Ελλάδας στην Ευρωζώνη, που υιοθέτησε ο Αλ.Τσίπρας, αφήνει να εννοηθεί ο υπουργός Οικονομικών Γιάννης Στουρνάρας στην ομιλία του ότι είναι ο λόγος που το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης προχώρησε στην πρόταση μομφής.

«Δεν θέλουμε κυβέρνηση του ΚΚΕ και των συμμάχων του, αλλά κυβέρνηση της εργατικής τάξης και των συμμάχων της. Δύο βασικές προτάσεις κυριαρχούν στη σημερινή Βουλή. Η αυθεντική πρόταση του φιλελεύθερου πόλου για φιλελεύθερη ανάπτυξη και η ιμιτασιόν πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ για φιλολαϊκή ανάπτυξη. Όμως και οι δύο είναι στο ίδιο στρατόπεδο. Σε αυτή την ανάπτυξη θα επιβιώσουν οι καρχαρίες», υπογράμμισε στην ομιλία της η πρόεδρος της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του ΚΚΕ Αλέκα Παπαρήγα, τονίζοντας χαρακτηριστικά ότι «δεν σκοπεύουμε να δώσουμε χέρι βοηθείας ούτε στα αστικά κόμματα ούτε στις ιμιτασιόν λύσεις».

Τον ΣΥΡΙΖΑ με τη Χρυσή Αυγή συσχέτισε ο Πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ Ευάγγελος Βενιζέλος κάνοντας λόγο για «ώσμωση εξ αντικειμένου με την Χρυσή Αυγή», καθώς χαρακτήρισε την πρόταση δυσπιστίας μια “ακραία πράξη υπονόμευσης” που αντιπαρατάσσει το «ετερόκλητο αμάγαλμα» του αντιμνημονίου, τη στιγμή που θα έπρεπε να υπάρξει συμπαράταξη του συνταγματικού τόξου. Παράλληλα άσκησε κριτική στη ΔΗΜΑΡ που ψηφίζει «παρών» εκτιμώντας ότι «επειδή εμείς, το ΠΑΣΟΚ, λέμε όχι στην ανευθυνότητα και τον τυχοδιωκτικό, κάποιοι έχουν την πολυτέλεια του ενδιάμεσου, του αμφιρρέποντος λόγου. Παρών που; Στο πεδίο που διαμορφώνουμε εμείς».

Ενώ η χώρα χρειάζεται πολιτική σταθερότητα, γινόμαστε θεατές μιας δεξιάς και αριστερής ανωριμότητας πάνω στο όνειρο των Ελλήνων για μια διαφορετική Ελλάδα, γινόμαστε μάρτυρες ενός προωθούμενου σουρεαλιστικού διπολισμού, αποκομμένου από τις πραγματικές ανάγκες της χώρας και τις αγωνίες του Έλληνα, δήλωσε μεταξύ άλλων ο πρόεδρος της ΔΗΜΑΡ, Φώτης Κουβέλης, προσθέτοντας ότι ανεξάρτητα από τις προθέσεις του ΣΥΡΙΖΑ, η πρόταση δυσπιστίας ευνοεί σήμερα την πλευρά της ΝΔ.

Τη σφοδρή αντίδραση του ΣΥΡΙΖΑ, που έφτασε μέχρι της προσωρινής αποχώρησής των βουλευτών του κόμματος από την αίθουσα, προκάλεσαν τα λεγόμενα του υπουργού Υγείας Άδωνη Γεωργιάδη με αιχμή τα χθεσινά γεγονότα στο ραδιομέγαρο της ΕΡΤ.

Αμέσως μόλις ανέβηκε στο βήμα ο κ. Γεωργιάδης σχολίασε επί λέξει: «Με τα χθεσινά γεγονότα στην ΕΡΤ και την εικόνα της κυρίας Κωνσταντοπούλου να καλεί σε βοήθεια, πιστοποιώ -έχοντας ζήσει με την κυρία συνάδελφο για περίπου πέντε μήνες στην Επιτροπή για τη λίστα Λαγκάρντ- ότι την χρειάζεται και θα πρέπει να την βοηθήσουμε. Επίσης η εικόνα της κυρίας Ραχήλ Μακρή πάνω στα κάγκελα ήταν πραγματικά πέραν πάσης προσδοκίας…».

Η αναφορά αυτή του κ. Γεωργιάδη προκάλεσε την έντονη διαμαρτυρία από τα έδρανα της αξιωματικής αντιπολίτευσης. Οι βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ επέκριναν με σφοδρότητα τον υπουργό, κάποιοι σηκώθηκαν από τα έδρανά τους και του επέστρεψαν τα προσωπικά βέλη, κατόπιν αποχώρησαν από την αίθουσα μέχρι της λήξης της ομιλίας του κ. Γεωργιάδη.

«Πείτε ότι θέλετε. Σας ακούμε όλη τη μέρα να μιλάτε για χούντα και για κατάλυση της Δημοκρατίας. Φτάνει. Έχετε χάσει την ψυχραιμία σας. Αφού δυο μέρες μας μιλάνε για τη χούντα της κυβερνήσεως έχουν το θράσος να μας κάνουν και μαθήματα αξιοπρέπειας. Βρείτε εσείς την αξιοπρέπεια κύριοι του ΣΥΡΙΖΑ και μετά να κάνετε μαθήματα στους άλλους», απάντησε ο υπουργός Υγείας.

Σχολιάζοντας την επίθεση που εξαπέλυσε σε βάρος της ο υπουργός Υγείας 'Αδωνης Γεωργιάδης, η βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ Ζωή Κωνσταντοπούλου έκανε λόγο «για εξυπνάδες, μαύρο χιούμορ και χυδαία επίδειξη πνεύματος».

«Συμπράττετε για να συγκαλύψτε τα εγκλήματα σας. Θα ντρέπεστε και θα απολογείστε στη κοινωνία για τα εγκλήματα σας», τόνισε.

Ακόμα, η κ. Κωνσταντοπούλου επέμεινε στις καταγγελίες περί προπηλακισμών σε βάρος βουλευτών της αντιπολίτευσης από αστυνομικές δυνάμεις έξω από το Ραδιομέγαρο της Αγίας Παρασκευής, λέγοντας χαρακτηριστικά:

«Δόθηκε εντολή άσκηση βίας κατά βουλευτών και εμένα προσωπικά. Αυτό συνιστά πράξη κατάλυσης της δημοκρατίας και σε ότι με αφορά θα κάνω αυτά που δικαιούμαι να κάνω. Υπάρχουν γεγονότα στην ιστορία ενός λαού που επαναπροσδιορίζουν την ύπαρξη του, σηματοδοτούν τη συλλογική του συνείδηση. Τέτοιες στιγμές ζούμε. Θα πέσετε κύριοι της κυβέρνησης. Έχετε ήδη πέσει πολύ χαμηλά, έχετε ήδη προ πολλού εκπέσει στα μάτια του ελληνικού λαού», κατέληξε η κ. Κωνσταντοπούλου.

“Όσοι σήμερα στηρίζουν ή ανέχονται με διάφορα προσχήματα, με ναι με αλλά και παρών, αυτή την κυβέρνηση που ετοιμάζεται να πάρει νέα εξοντωτικά μέτρα, να ξέρουν ότι θα πάνε μαζί της μέχρι το τέλος, ότι δεν θα μπορούν να «πουλούν» κατόπιν εορτής κοινωνική ευαισθησία, να είναι σίγουροι ότι ο εξευτελισμός τους θα γίνει τέλειος!” υπογράμμισε στην ομιλία του ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ Ανδρέας Ξανθός.

“Η παρέμβαση σας σε όλους τους τομείς , και στην ΕΡΤ, εκτός από το «συνδυασμό που σκοτώνει», δηλαδή Μνημόνιο + νεοφιλελευθερισμός + συμφέροντα, έχει και το στοιχείο της «βιοπολιτικής του τσαμπουκά». Ο τσαμπουκάς όχι ως μέσο αλλά ως σκοπός. Για να καταργηθεί κάθε κανονικότητα, κάθε εγγύηση, κάθε βεβαιότητα στη ζωή των ανθρώπων αυτής της χώρας και να εδραιωθεί το αίσθημα της γενικευμένης ανασφάλειας , του φόβου και κυρίως της υποταγής. Αυτό θέλετε, να κυβερνάτε με το φόβο και την υποταγή” σημείωσε.

“Η πολιτική σας είναι υγειονομικά επικίνδυνη, πολιτικά ανεύθυνη και κοινωνικά εγκληματική. Και σε τελευταία ανάλυση είναι μια πολιτική που υπονομεύει την ίδια τη Δημοκρατία και την πολιτική σταθερότητα για την οποία κόπτεστε” τόνισε.

“Έχουμε την προγραμματική επάρκεια, το πολιτικό σθένος, και το ηθικό πλεονέκτημα να εμπνεύσουμε εμπιστοσύνη , αξιοπιστία και ένα άλλο εργασιακό και κοινωνικό ήθος”...”ο ΣΥΡΙΖΑ, μαζί με τις έντιμες και παραγωγικές δυνάμεις της χώρας, μαζί με τα κινήματα και τις πρωτοβουλίες κοινωνικής αλληλεγγύης, είναι αυτός που μπορεί να εγγυηθεί την κοινωνική συνοχή, την αποκατάσταση του αισθήματος δικαίου, την πολιτική σταθερότητα και την αποτελεσματική πολιτική αντιμετώπιση του φασισμού” κατέληξε ο κ. Ξανθός.

Αιχμές για το θέμα της ΕΡΤ άφησε ο βουλευτής της ΝΔ, Βασίλης Κικίλιας, κατά τη συζήτηση, στη Βουλή, της πρότασης δυσπιστίας του ΣΥΡΙΖΑ. Αφού επέκρινε την αξιωματική αντιπολίτευση για την πολιτική της στάση καλώντας την, έστω και τώρα, όπως είπε, να συμβάλει μαζί με την κυβέρνηση Σαμαρά στην εθνική προσπάθεια για την ανασυγκρότηση της χώρας, απευθυνόμενος στην κυβέρνητική παράταξη ανέφερε: «Το σίγουρο, κύριοι συνάδελφοι της πλειοψηφίας, είναι ότι στο θέμα της ΕΡΤ χάσαμε. Αν είναι σωστές οι πληροφορίες μου, φτάσαμε από τα τρία κανάλια, που είχαμε, σε ένα, με κόστος 240 εκατ. ευρώ. Κάτι δεν πάει καλά».

Τρεις λόγους επικαλέστηκε ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ Γιάννης Δραγασάκης για την άρση της εμπιστοσύνης της Βουλής προς την Κυβέρνηση, πρώτον, την καταφανή δυσαρμονία ανάμεσα στην πολιτική που ασκεί και τις ανάγκες τις κοινωνίας, δεύτερον, την έντονη αντίθεση της κοινωνίας προς την πολιτική αυτή και, τρίτον, τις επικίνδυνες και διαρκείς παραβιάσεις της δημοκρατικής νομιμότητας.

Παράλληλα υπογράμμισε ότι μόνο ο ΣΥΡΙΖΑ “διαθέτει πρόταση πέραν εκείνης του μνημονίου, πρόταση που, μάλιστα, εξειδικεύεται και θα παρουσιαστεί σύντομα ξανά στον ελληνικό λαό”.

«Η πρόταση δυσπιστίας του ΣΥΡΙΖΑ απόψε θα γίνει ψήφος εμπιστοσύνης για την κυβέρνηση Σαμαρά, γιατί εδώ και 15 μήνες η αξιωματική αντιπολίτευση αναλώνεται σε μία στείρα και αδιέξοδη αντιπολιτευτική τακτική και σε πολιτικά τερτίπια χωρίς προτάσεις» τόνισε ο υπουργός Παιδείας, Κωνσταντίνος Αρβανιτόπουλος, μιλώντας στη Βουλή.

Ο κ. Αρβανιτόπουλος κατηγόρησε ακόμα τον ΣΥΡΙΖΑ ότι απέναντι «στην εθνική προσπάθεια επέλεξε την πολιτική τυφλής σύγκρουσης». «Η πρότασή σας θα καταψηφιστεί και ελπίζουμε ότι θα αλλάξετε στρατηγική και θα πάψετε να είστε δύσπιστοι. Έχετε την ευκαιρία να επανορθώσετε καταθέτοντας τις προτάσεις σας» πρόσθεσε.

Πολιτική χούντα με κοινοβουλευτικό μανδύα χαρακτήρισε την κυβέρνηση ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ Δημήτρης Στρατούλης, στην ομιλία του κατά τη συζήτηση της πρότασης δυσπιστίας, η οποία έχει επιφέρει θανάσιμα χτυπήματα στο λαό και τη νεολαία.

“Τολμήσατε να καταργήσετε την Εθνική Γενική συλλογική σύμβαση Εργασίας. Αυτό δεν το τόλμησαν ούτε δύο δικτατορίες ούτε οι κατοχικές κυβερνήσεις των δωσίλογων. Ντροπή σας, θα σας μείνει αιώνιο ηθικό και πολιτικό στίγμα” σημείωσε μεταξύ άλλων.

“Η κυβέρνηση, μετά το νέο κακόγουστο διαπραγματευτικό θέατρό της, υποχωρεί άτακτα μπροστά στις θρασύτατες απαιτήσεις της τρόικας για μία καταιγίδα νέων βάρβαρων μέτρων, όπως νέες μειώσεις συντάξεων, φορομπηχτικό φόρο ακίνητης περιουσίας, άρση απαγόρευσης πλειστηριασμών πρώτης κατοικίας, νέες διαθεσιμότητες-απολύσεις στο δημόσιο τομέα και απελευθέρωση απολύσεων στον ιδιωτικό.

"Γι, αυτό ακριβώς κάνουμε την πρόταση μομφής στην κυβέρνηση εν μέσω δήθεν διαπραγματεύσεών της με την τρόικα. Για να προλάβουμε να σας ανατρέψουμε πριν της τα παραδώσετε όλα” συμπλήρωσε. “Ο ΣΥΡΙΖΑ ζητά να υπάρξει επιτέλους μέσω εκλογών και των λαϊκών αγώνων ελπιδοφόρα πολιτική λύση στο δράμα του ελληνικού λαού” κατέληξε.

Επίθεση στο ΣΥΡΙΖΑ εξαπέλυσε κατά την ομιλία του στη Βουλή ο υπουργός Διοικητικής Μεταρρύθμισης, Κυριάκος Μητσοτάκης, λέγοντας ότι μάλλον έχει πάρει οριστικό διαζύγιο από την κοινή λογική και ως άλλος Δον Κιχώτης βλέπει ανεμόμυλους εκεί που δεν υπάρχουν, ενώ κοστολόγησε την πολιτική του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης στα 4 δισ. ευρώ.

«Χρειάζεται να αφήσουμε πίσω το χρεοκοπημένο παρελθόν, να πούμε "όχι" στη μιζέρια και να δώσουμε ψήφο εμπιστοσύνης στον δρόμο που βγάζει από την κρίση βαδίζοντας ενωτικά» σημείωσε η υπουργός Τουρισμού, Όλγα Κεφαλογιάννη, στη Βουλή, στο πλαίσιο της συζήτησης επί της προτάσεως δυσπιστίας του ΣΥΡΙΖΑ, τον οποίο κατηγόρησε για παλινδρομήσεις και αντιφατικές πολιτικές.

«Η χώρα διανύει περίοδο σταθεροποίησης με τα πρώτα απτά χειροπιαστά θετικά αποτελέσματα. Σε αυτή την κρίσιμη πολιτική συγκυρία προκαλεί κατάπληξη η πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ. Είναι αναφαίρετο δικαίωμα του, δεν είναι όμως ωφέλιμο για τη χώρα, γιατί καλλιεργεί εικόνα αστάθειας και αβεβαιότητας» ανέφερε η υπουργός.

Για προσπάθεια όξυνσης του πολιτικού κλίματος ελλείψει ρεαλιστικών προτάσεων, κατηγόρησε τον ΣΥΡΙΖΑ ο υφυπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού, Γιάννης Ανδριανός. «Η κοινωνία έχει αυτή την ώρα πολύ σοβαρά προβλήματα και χρειάζεται ηρεμία. Όχι την όξυνση του πολιτικού κλίματος που εσείς δημιουργείτε» δήλωσε.

«Καταψηφίζουμε την πολιτική της κυβέρνησης, αλλά και την πολιτική του ευρωμονόδρομου, που εκβιάζει τον λαό» ανέφερε στη Βουλή ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του ΚΚΕ, Θανάσης Παφίλης. Ο Παφίλης διέκρινε πίσω από την αντιπαράθεση του ΣΥΡΙΖΑ με την κυβέρνηση, «ψεύτικα διλήμματα που στο παρελθόν βοήθησαν το ΠΑΣΟΚ να εξουδετερώσει το συνδικαλιστικό κίνημα και να υπηρετήσει τα συμφέροντα του κεφαλαίου». Με την τακτική των «ψεύτικων διλημμάτων», είπε, «ο λαός βρέθηκε παγιδευμένος και δεν μπόρεσε να πάρει τον πλούτο που παράγει στα χέρια του. Σε όλη αυτή τη διαπάλη, δεν αμφισβητήθηκε η καπιταλιστική ιδιοκτησία στα μέσα παραγωγής, δεν αμφισβητήθηκε και η συμμετοχή της Ελλάδας στη Δύση - δηλαδή στο ΝΑΤΟ και την ΕΕ - κυριάρχησε τελικά ο "ρεαλισμός" του ΠΑΣΟΚ, δηλαδή η υποταγή του λαού».

Τη βεβαιότητά του ότι δεν θα έχει διαρροές από την κοινοβουλευτική ομάδα του κατά την αποψινή ψηφοφορία στη Βουλή για την πρόταση δυσπιστίας, που κατέθεσε ο ΣΥΡΙΖΑ κατά της κυβέρνησης, εξέφρασε ο πρόεδρος των Ανεξάρτητων Ελλήνων, Πάνος Καμμένος, με σκληρή του δήλωση στο ΑΠΕ-ΜΠΕ. Ο κ. Καμμένος, άφησε να εννοηθεί, ότι στην περίπτωση που υπάρξουν διαφοροποιήσεις, θα υπάρξουν διαγραφές. «Δεν πιστεύω ότι υπάρχουν προδότες, δοσίλογοι και εξαγορασμένοι από την κυβέρνηση, στην Κοινοβουλευτική Ομάδα των Ανεξάρτητων Ελλήνων» δήλωσε, αναφερόμενος στην αποψινή ψηφοφορία, και ερωτηθείς για το τι θα πράξει στην περίπτωση που διαφοροποιηθούν κάποιοι, απάντησε: «Αυτό που σας είπα, τα λέει όλα».

Στα κάγκελα... της ΕΡΤ

Άμεση ήταν η αντίδραση του υπουργού Επικρατείας Δημήτρη Σταμάτη το Σάββατο που διέψευσε κατηγορηματικά ότι έχουν προπηλακιστεί βουλευτές.

Ο επικεφαλης του ΣΥΡΙΖΑ Αλέξης Τσίπρας κατήγγειλε το συγκεκριμένο περιστατικό τονίζοντας ότι πρόκειται για επικίνδυνη κλιμάκωση της έντασης που τορπιλίζει τη δημοκρατία.

Υπενθυμίζεται, ότι στις 18:00, ο ΣΥΡΙΖΑ διοργανώνει συγκέντρωση διαμαρτυρίας στο Σύνταγμα, την ώρα που στη Βουλή θα συζητείται η πρόταση δυσπιστίας.

Νέος κύκλος αντιπαράθεσης πυροδοτήθηκε αργά το βράδυ μεταξύ των κοινοβουλευτικών εκπροσώπων των κομμάτων μετά την ομιλία του προέδρου του ΣΥΡΙΖΑ, Αλέξη Τσίπρα και την απάντηση του υπουργού Επικρατείας, Δημήτρη Σταμάτη για τα γεγονότα στο ραδιομέγαρο της Αγίας Παρασκευής.

«Αν νομίζετε πως θα μπορέσετε να κρατήσετε την κατάσταση. Αν έχετε σκοπό να τροφοδοτήσετε την ένταση, θα οδηγήσετε τη χώρα σε ανώμαλες καταστάσεις», είπε ο Λαφαζάνης.

«Δεν σας επιτρέπω να χαρακτηρίζετε με αυτούς τους όρους την δική μου συμπεριφορά» απάντησε προς τον Λαφαζάνη ο Σταμάτης. Ανέφερε ότι δεν είπε ποτέ πως είναι παράνομη η διαδήλωση παρά πως δεν είναι συνηθισμένο κοινοβουλευτικά και μπορεί να είναι και επικίνδυνο. «Πιθανόν την ακροδεξιά να την έχετε εκεί μαζί σας αύριο όπως και θα ψηφίσει μαζί σας κατά της κυβέρνησης» είπε ο Σταμάτης προς τον Λαφαζάνη.

«Ήρθε ο κ. Λαφαζάνης και μας είπε πως ξυλοδάρησαν αγρίως βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ από τα ΜΑΤ και επανήλθε ο κ. Τσίπρας μίλησε για προπηλακισμούς και απωθήσεις» ανέφερε ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος της ΝΔ, Μάκης Βορίδης ο οποίος τόνισε ότι κανείς δεν θίγει το δικαίωμα στη διαδήλωση, όμως διερωτήθηκε ρητορικά ποιος καθορίζει τα όρια της εκτροπής από την τάξη, αν όχι η Αστυνομία. «Δηλαδή, όποτε κραδαίνουμε μια βουλευτική ταυτότητα θα πρέπει να καταρρέει η τάξη; Το Σύνταγμα κρίνεται από τα αρμόδια όργανα. Δεν μπορεί να υποχωρούν οι πόρτες μπροστά στην ανομία», προσέθεσε.

«Σήμερα κλείνουν 75 χρόνια από τη νύχτα των κρυστάλλων» είπε ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του ΠΑΣΟΚ Πάρις Κουκουλόπουλος για να τονίσει ότι ο τόπος χρειάζεται περισσότερη κι όχι λιγότερη Δημοκρατία. Αφού μετέφερε την πληροφορία ότι υπήρξε βουλευτής που φώναζε ότι «η χούντα δεν τέλειωσε το ‘73» συνέστησε ψυχραιμία και ζήτησε «καθαρές εξηγήσεις».

Εκ μέρους των ΑΝΕΛ, ο Νότης Μαριάς είπε πως δεν υπάρχουν ακόμη σαφείς απαντήσεις για το τι έγινε στην ΕΡΤ και πρόσθεσε ότι το κόμμα του υποστηρίζει την πρόταση δυσπιστίας του ΣΥΡΙΖΑ γιατί πρέπει να φύγει αυτή η κυβέρνηση λόγω και της αντιδημοκρατικής της συμπεριφοράς. Υπερασπίστηκε το δικαίωμα στην ελεύθερη κυκλοφορία του βουλευτή και επανέλαβε ότι η ταυτότητά του θα είναι η ένδειξη των δικαιωμάτων του ή να την παραδώσουν οι βουλευτές.

«Εμείς δεν έχουμε αυταπάτη για την αστική Δημοκρατία, αλλά από αυτό μέχρι να παίζονται στις τηλεοράσεις διάφορες σκηνές από τη Βουλή έχει διαφορά» ανέφερε ο Θανάσης Παφίλης, κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος του ΚΚΕ. Κατηγόρησε δε τον κοινοβουλευτικό εκπρόσωπο της ΝΔ, ότι χρησιμοποίησε με χυδαίο τρόπο τη λέξη «πεζοδρόμιο» και ζήτησε εκ νέου επίσημη ενημέρωση για τα τεκταινόμενα στην Αγία Παρασκευή.

«Σε ένα ρευστό πολιτικό σκηνικό χάσαμε την αίσθηση των όρων και το εύρος των εννοιών. Δεν είναι εικόνα να υπάρχει αντιπαράθεση μεταξύ των κομμάτων για αυτό που έγινε στην ΕΡΤ» είπε ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος της ΔΗΜΑΡ Νίκος Τσούκαλης. Αναφερόμενος στο ζήτημα των βουλευτικών δικαιωμάτων είπε πως εκεί τα όρια είναι συγκεκριμένα «ο βουλευτής έχει δικαίωμα να βρίσκεται σε ένα δημόσιο κτίριο» το κατά πόσο εκμεταλλεύεται την ιδιότητά του είναι ξεχωριστό θέμα και αυτό πρέπει να δούμε.

Για δημαγωγία και εκμετάλλευση ενός κορυφαίου κοινοβουλευτικού θεσμού, με στόχο το πρόσκαιρο κομματικό όφελος, κατηγόρησε το ΣΥΡΙΖΑ η υφυπουργός Διοικητικής Μεταρρύθμισης Έφη Χριστοφιλοπούλου τονίζοντας ότι η «πρόταση δυσπιστίας κατά της κυβέρνησης θα πέσει στο κενό όπως από το κενό ήρθε». Η Χριστοφιλοπούλου μίλησε για παραπλανητική πολιτική της Αξιωματικής Αντιπολίτευσης που εκτός από πονηρή, όπως είπε, είναι και επικίνδυνη.

«Ο ΣΥΡΙΖΑ, χρησιμοποιεί την πρόταση δυσπιστίας ως άλλοθι απέναντι στους ψηφοφόρους του για να «γλυτώσει» από την εσωκομματική του αντιπολίτευση και να πάρει τη δική της ψήφο εμπιστοσύνης» τόνισε ο υφυπουργός Υγείας Αντώνης Μπέζας προσθέτοντας πως μετά «θα συνεχίσει την περιπλάνηση στο μύθο του λαϊκισμού, της ανευθυνότητας και της παροχολογίας».

«Η πρόταση δυσπιστίας του ΣΥΡΙΖΑ έχει στόχο να γκρεμίσει τις μέχρι τώρα θυσίες του ελληνικού λαού και ότι έχει πετύχει ο ελληνικός λαός», ανέφερε ο υπουργός Ναυτιλίας Μιλτιάδης Βαρβιτσιώτης προσθέτοντας ότι είναι μια πρόταση δυσπιστίας απέναντι στην προσπάθεια της κυβέρνησης να αναμορφώσει ένα παλιό παρηκμασμένο και κακό κράτος που κόστιζε πολύ και παρήγαγε λίγα στον Έλληνα φορολογούμενο.

Στο μεταξύ μιλώντας στο συνέδριο για την κρίση και την ευρωζώνη που πραγματοποίησε στην Αθήνα το Levy Economics Institute, ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ, Γιάννης Δραγασάκης, επεσήμανε πως η ελληνική περίπτωση χρειάζεται ένα ολοκληρωμένο σχέδιο ανασυγκρότησης της οικονομίας και της κοινωνίας.

Συνέντευξη στην Αναστασία Γιάμαλη

Avgi, 10 Νοέμβριος 2013. Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος.

Ο Λ. Ράνταλ Ρέι (L. Randall Wray, ανώτατος μελετητής του Levy Institute, καθηγητής του University of Missouri - Kansas City) βρέθηκε για πρώτη φορά στην Ελλάδα αυτήν την εβδομάδα, καθώς ήταν ένας εκ των ομιλητών του διεθνούς διήμερου συνεδρίου που διοργάνωσε το Οικονομικό Ινστιτούτο Levy, με τη στήριξη του ιδρύματος Ford, που ολοκληρώθηκε χθες με μεγάλη επιτυχία. Ο Λ. Ράνταλ Ρέι, εκ των ακαδημαϊκών οι οποίοι είχαν προβλέψει σε ανύποπτο χρόνο την κρίση της Ευρωζώνης, μίλησε στο συνέδριο για το "θανάσιμο ψεγάδι" στον σχεδιασμό της Ευρωζώνης. Στην "Αυγή" τόνισε ότι η σημερινή κατάσταση εξυπηρετεί μόνο τη Γερμανία και προτείνει όλες οι χώρες του Νότου να απειλήσουν με ομαδική έξοδο από την Ευρωζώνη, καθώς, όπως υποστηρίζει, καμία χώρα δεν μπορεί να λύσει τα προβλήματα μόνη της.

* Aπό το 1998 ακόμη, προειδοποιούσατε, σε βιβλίο σας με τίτλο "Κατανοώντας το Μοντέρνο Χρήμα", για την τρέλα της Ευρωπαϊκής Νομισματικής Ένωσης, που διαχωρίζει τη νομισματική πολιτική από τη δημοσιονομική. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι η "θεωρία σύγχρονου χρήματος", της οποίας είστε υπέρμαχος, προέβλεψε την κρίση του ευρώ που ξέσπασε λίγα χρόνια πριν και συνεχίζει δυναμικά έως σήμερα, με χώρες όπως η Ελλάδα να είναι στα πρόθυρα της πλήρους κατάρρευσης; Είναι η Ευρωζώνη κάτι παραπάνω από ισοζύγια τρεχουσών συναλλαγών και δημόσια χρέη;

Ναι, το έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών μόνο χειροτερεύει τα πράγματα. Στις ΗΠΑ έχουν 50 ομόσπονδες πολιτείες και όλες χρησιμοποιούν το δολάριο και σε πολλά ζητήματα λειτουργούν όπως τα κράτη της Ευρωζώνης. Πολλές πολιτείες έχουν ελλείμματα τρεχουσών συναλλαγών, όμως δεν προκαλούνται κρίσεις από αυτά και ο λόγος είναι ότι έχουμε το δικό μας νόμισμα και κοινή δημοσιονομική πολιτική, η οποία χαράσσεται από την Ουάσινγκτον, που εκδίδει και το νόμισμά της. Η Ευρώπη δεν έχει Ουάσινγκτον και γι' αυτό τα ελλείμματα στις τρέχουσες συναλλαγές τείνουν να μεταφράζονται σε δημόσια ελλείμματα προϋπολογισμού. Αυτά τα ελλείμματα δεν μπορούν να τα διαχειριστούν οι εθνικές κυβερνήσεις της Ελλάδας και των άλλων κρατών της Ευρωζώνης, γιατί δεν είναι πλέον κυρίαρχα κράτη. Όταν έγραφα αυτό το βιβλίο, ήμουν ήδη στο Ινστιτούτο Levy, από το 1992. Ο Γουίν Γκόντλι έγραφε και προέβλεπε αυτήν την κρίση. Έλεγε ότι αν διαχωρίσεις τις χώρες από το νόμισμά τους, τότε χάνουν τον έλεγχο της δημοσιονομικής τους πολιτικής και μετατρέπονται σε αποικίες. Οπότε η Ελλάδα έχει γίνει αποικία, νομίζω όλοι ξέρουμε ποιας χώρας. Όλα αυτά ήταν εύκολα προβλέψιμα.

* Αποικία της Γερμανίας η Ελλάδα λοιπόν...

Η Γερμανία είναι σίγουρα ο μεγάλος νικητής. Μπορούμε να συζητάμε αν η Ευρωζώνη σχεδιάστηκε έτσι, ή αν συνέβη κατά λάθος. Αλλά μια χώρα με εμπορικό πλεόνασμα και πλεόνασμα τρεχουσών συναλλαγών, σε σύγκριση με τα άλλα κράτη του ευρώ, αναπόφευκτα θα κέρδιζε λόγω των δημοσιονομικών περιορισμών. Η θεωρία που ανέπτυξε ο Γκόντλι στην πορεία του, ήταν να δει τα ισοζύγια των τομέων της οικονομίας. Έχουμε τρία ισοζύγια: του ιδιωτικού τομέα, του δημόσιου και του εξωτερικού. Αν κάποιος από τους τρεις τομείς είναι ελλειμματικός, πρέπει κάποιος άλλος να είναι πλεονασματικός. Το πρόβλημα είναι πως όταν μια χώρα δεν έχει πλεόνασμα στον ιδιωτικό τομέα τότε δημιουργείται κρίση ιδιωτικού χρέους. Αυτό ακριβώς συνέβη στις Ηνωμένες Πολιτείες. Ο ιδιωτικός τομέας ήταν ελλειμματικός. Αυτά τα ελλείμματα είναι εξαιρετικά επικίνδυνα και πάντα οδηγούν σε κρίση.

Στην περίπτωση των ΗΠΑ, το έλλειμμα επωμίστηκε ο δημόσιος τομέας, επιτρέποντας στον ιδιωτικό να γίνει πλεονασματικός ξανά, άρα τα καταφέρνουμε με τα ελλείμματα τρεχουσών συναλλαγών. Τέτοια ελλείμματα υπήρχαν, άλλωστε, από τη διακυβέρνηση του Ρόναλντ Ρίγκαν, άρα τα καταφέρνουμε επειδή ο δημόσιος τομέας μας μπορεί να το αντέξει. Το πρόβλημα με τα κράτη της Ευρωζώνης είναι ότι, αν έχουν ελλείμματα τρεχουσών συναλλαγών, θα πρέπει να τα αντισταθμίσει ο δημόσιος τομέας. Όταν ο δημόσιος τομέας παρουσιάζει έλλειμμα, όμως, έχεις μπελάδες. Οι αγορές, με τα κριτήρια και τα όριά τους, που ασφαλώς όλοι ξεπερνούν -ακόμη και η Γερμανία έβγαινε εκτός ορίων για χρόνια-, όμως μετά οι αγορές φοβήθηκαν και ανέβασαν τα επιτόκια. Και τότε μπαίνεις σε ένα θανατηφόρο σπιράλ χρέους, όπου, καθώς αυξάνονται τα επιτόκια, αυξάνονται και τα χρέη, οι αγορές τρομάζουν ακόμη περισσότερο κ.ο.κ.

* Το 2010 η Ελλάδα επέλεξε να μπει σε πρόγραμμα στήριξης, αρνούμενη αναδιάρθρωση του χρέους. Το πρόγραμμα στήριξης συνταγογράφησε σκληρή λιτότητα ως τον μόνο δρόμο. Η συνταγή αποδείχθηκε πλήρως αποτυχημένη. Ωστόσο, δύο χρόνια μετά, ήρθε άλλο ένα πακέτο "διάσωσης", με τις ίδιες καταστροφικές πολιτικές. Γιατί η Γερμανία και η Ευρωπαϊκή Ένωση επιβάλλουν σκληρή λιτότητα, αφού είναι πλέον προφανές ότι το "φάρμακο" σκοτώνει τον ασθενή;

Πρέπει να γίνει ελάφρυνση χρέους στην Ελλάδα, πρέπει να μειωθεί ο λόγος του χρέους, χρειάζεστε μια ξένη εγγύηση και η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα μπορεί να το κάνει αυτό. Η ΕΚΤ μπορεί να βοηθήσει να μειωθούν τα επιτόκια. Νομίζω ότι αρχικά ίσως πίστεψαν πως κάτι τέτοιο θα λειτουργούσε: να μπει μια τάξη στα δημοσιονομικά, να σφίξει το ζωνάρι, και τα προβλήματα θα λύνονταν. Αλλά πιστεύω, πλέον, πως δεν βγάζει πουθενά.

* Γιατί επιμένουν τότε;

Noμίζω πως επιμένουν λόγω της εσωτερικής πολιτικής ατζέντας. Αυτό είναι το πρόβλημα. Δεν έχετε αντίστοιχο της Ουάσινγκτον, που να μπορεί να μεσολαβεί. Έχετε ανεξάρτητα κράτη, οι πολιτικοί των οποίων εκλέγονται από τους πολίτες της χώρας τους, όχι από τους Ευρωπαίους. Η Γερμανία είναι γεγονός πως κατάφερε με πραγματικούς όρους να κρατήσει για σχεδόν μία δεκαετία σταθερούς τους μισθούς και αυτό τους έκανε εξαιρετικά ανταγωνιστικούς. Όλες οι άλλες χώρες του ευρώ επέτρεψαν την αύξηση των μισθών - δεν κατηγορώ κανέναν, απλώς αναφέρω τα γεγονότα. Η Γερμανία είχε πολλά πλεονεκτήματα, η γερμανική ενοποίηση και η είσοδος τόσων ανθρώπων στην αγορά εργασίας κράτησε χαμηλά τους μισθούς. Η Γερμανία έγινε ο παραγωγός χαμηλού κόστους στην Ευρώπη. Πριν από το ευρώ, κάτι τέτοιο δεν θα είχε τα ίδια αποτελέσματα για τη Γερμανία, διότι το μάρκο θα ανατιμούνταν και κάτι τέτοιο θα είχε αντίκτυπο στην ανταγωνιστικότητά της. Προ του ευρώ, είχαμε άλλους ισχυρούς εξαγωγείς: την Ιταλία και τη Γαλλία, αλλά μετά το ευρώ η Γερμανία, που έχει πια κοινό νόμισμα με όλους τους άλλους, παραμένει ανταγωνιστική. Οι Γερμανοί, από την άλλη, θεωρούν πως υπέφεραν πολλά, ενώ οι άλλες χώρες όχι, και ότι τώρα τους ζητούν να τις σώσουν. Άρα, η εσωτερική πολιτική ατζέντα επιβάλλει στους εκλεγμένους πολιτικούς να δρουν με τρόπο που δεν ωφελεί το σύνολο της Ευρώπης.

* Ρεαλιστικά μιλώντας, ποιες εναλλακτικές πολιτικές θα μπορούσαν να εφαρμοστούν από τις υπερχρεωμένες χώρες της περιφέρειας της Ευρωζώνης;

To κυριότερο πρόβλημα είναι ότι καμία χώρα δεν μπορεί να λύσει τίποτε μόνη της. Το να προσπαθεί να μειώσει τις δαπάνες και να αυξήσει τη φορολογία δεν μειώνει τα ελλείμματα, άρα βλέπουμε επανειλημμένως ότι η δημοσιονομική λιτότητα δεν μειώνει τα ελλείμματα στον προϋπολογισμό, απλώς επιβραδύνει κι άλλο την οικονομία προκαλώντας περαιτέρω ζημιά.

* Θα βοηθούσε ένα μέτωπο των χωρών του Νότου;

Noμίζω πως το μόνο πράγμα που θα κάνει την ηγεσία της Ευρώπης να συνειδητοποιήσει ότι πρέπει να βρεθεί άλλη δημοσιονομική λύση, πρέπει να γίνει κεντρικά και όχι περιφερειακά. Η λύση θα πρέπει να δίνει περισσότερη δημοσιονομική εξουσία στα κράτη - μέλη και κάτι τέτοιο γίνεται δίνοντας περισσότερα ευρώ για να ξοδέψουν, ώστε να μη χρειάζεται οι χώρες της περιφέρειας να δανείζονται. Η όποια λύση πρέπει να έρθει από το κέντρο και όχι από το κάθε κράτος - μέλος. Ο μόνος τρόπος να τους πιέσετε να χαράξουν άλλη πολιτική είναι απειλώντας πως θα αποχωρήσετε από την Ευρωζώνη.

* Μια αριστερή κυβέρνηση πρέπει να αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο αποχώρησης από το ευρώ;

Αν πρόκειται να αποχωρεί μία χώρα τη φορά, η απειλή δεν είναι πιστευτή. Άρα, εάν απειλήσει όλος ο Νότος πως θα αποχωρήσει, τότε ναι, έχετε πιθανότητες. Είναι πολύ συχνό αυτό στην πολιτική. Η διάσπαση των αντιπολιτευόμενων δυνάμεων μειώνει τη δύναμή τους, η ισχύς εν τη ενώσει. Ο αγώνας κατά της λιτότητας πρέπει να είναι ενωτικός, να συστρατεύσει όλες τις χώρες του Νότου να απειλήσουν ότι θα αποχωρήσουν ως μέτωπο.

Ματθαιος Τσιμιτακης

Kathimerini, 10 Νοέμβριος 2013. Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος.

Ο Γιαν Κρέγκελ, είναι ο κύριος ερευνητής του Levy Institute και καθηγητής Οικονομικής Ανάπτυξης στο Πανεπιστήμιο του Ταλίν. Εχει συγγράψει περισσότερα από 200 επιστημονικά άρθρα και έχει λάβει το βραβείο Veblen-Commons για τη γενική συμβολή του στην Οικονομική θεωρία. Στο συνέδριο του Levy Institute στην Αθήνα παρουσίασε τη μελέτη του ινστιτούτου για τις οικονομίες του ευρωπαϊκού Νότου, όπου υποστηρίζει ότι η λιτότητα τις οδηγεί σε περαιτέρω αστάθεια και ύφεση.

– Στην Ελλάδα η αντιπολίτευση ασκεί την κριτική ότι η οικονομία είναι εγκλωβισμένη σε ένα σπιράλ θανάτου, εξαιτίας της λιτότητας και ότι το πρόβλημα είναι στην πραγματικότητα ευρωπαϊκό και όχι ελληνικό. Συμμερίζεστε την άποψη;

– Μην πάρετε το παράδειγμα της Ελλάδας για να το καταλάβετε αυτό, αλλά αντίθετα της Γερμανίας. Δέκα χρόνια πριν λέγαμε πως είναι ο ασθενής της Ευρώπης. Γιατί ανέκαμψε; Επειδή υπήρχε βιομηχανική βάση που της επέτρεπε να είναι ο βασικός εξαγωγέας της Ευρώπης, προϊόντων υψηλού σχεδιασμού και τεχνολογίας προς την Κίνα. Παράλληλα πέτυχε εσωτερικό αποπληθωρισμό αυξάνοντας τους μισθούς με χαμηλότερο ρυθμό απ’ ό,τι αυξάνονταν η παραγωγικότητά της, το ευρώ ήταν υποτιμημένο σε ό,τι την αφορούσε και τα επιτόκια εξαιρετικά χαμηλά. Ολα τα προνόμια αυτού του περιβάλλοντος δούλεψαν προς όφελός της επειδή είχε βιομηχανική βάση που μπορούσε να τα αξιοποιήσει.

Δείτε τώρα τις ελληνικές εξαγωγές. Αφορούν τις υπηρεσίες και τη ναυτιλία – όχι βιομηχανικά προϊόντα. Κανένα από τα δύο δεν εξαρτάται από τις εσωτερικές προσαρμογές. Η ναυτιλία πάει καλά, όταν η παγκόσμια οικονομία πάει καλά. Δεν υπάρχει τρόπος να επηρεάσεις σημαντικά τις εξαγωγικές υπηρεσίες με εσωτερικές προσαρμογές. Το απλό συμπέρασμα είναι ότι αν η μέθοδος των προσαρμογών δουλεύει για τη Γερμανία, τότε πιθανότατα δεν μπορεί να δουλέψει για την Ελλάδα. Μια άποψη υποστηρίζει ότι πρέπει να αφήσουμε τις αγορές να δημιουργήσουν μόνες τους αυτές τις προσαρμογές. Πείτε μου, όμως, πώς είναι δυνατόν να δημιουργήσει η Ελλάδα βιομηχανικό τομέα, ο οποίος θα ανταγωνιστεί μάλιστα τον γερμανικό, με μισθολογικές και τιμαριθμικές προσαρμογές, όταν στη Γερμανία ήδη αυτές οι τιμές πέφτουν;

– Στη μεγάλη συζήτηση γύρω από τα οικονομικά μοντέλα που έχουν εφαρμοστεί μέχρι στιγμής επικρατούν οι απόψεις ότι ο κεϊνσιανισμός απέτυχε και τώρα βιώνουμε το αδιέξοδο του νεοφιλελευθερισμού. Ποια είναι η άποψή σας;

– Πιστεύω ότι όλα εξαρτώνται από τη δομή της οικονομίας. Ο κεϊνσιανισμός συνοδεύεται συνήθως από τον λεγόμενο «φόβο του χρέους». Γιατί φοβάσαι όμως το χρέος; Επειδή αποφάσισες να ακολουθήσεις ένα νόμισμα που στηρίζεται από ένα νομισματικό θεσμό, ο οποίος δεν εκπροσωπεί κανένα κράτος. Αν κοιτάξετε το δολάριο, είναι υπογεγραμμένο από το θησαυροφυλάκιο των ΗΠΑ. Η κυβέρνηση εγγυάται αυτό το νόμισμα. Αν πάλι κοιτάξετε το ευρώ, σε ποιου την ευθύνη βρίσκεται; Κάπου υπάρχει μια υπογραφή που εικάζω πως είναι του Τρισέ, όμως αυτό είναι όλο. Το ερώτημα είναι: Μπορεί η δομή του ευρώ σε καιρό ύφεσης να δημιουργήσει ρυθμούς ανάπτυξης, τόσο υψηλούς ώστε να δημιουργούν, οικονομική αλλά και πολιτική σταθερότητα; Πιστεύω πως όχι. Ακόμα και πριν από την κρίση ήταν γνωστό ότι η Ελλάδα δεν μπορούσε να παράγει δημοσιονομικό πλεόνασμα και δεν έπρεπε να δανείζεται με τους ίδιους όρους, όπως η Γερμανία, η Ολλανδία ή άλλες οικονομίες. Οι τράπεζες υπέθεσαν ότι όποιος υπογράφει το ευρώ θα λειτουργούσε ως εγγυητής και για την Ελλάδα, κάτι που όμως αποκλείεται από την ίδια τη δομή της νομισματικής Ενωσης. Αν το καταλάβαιναν αυτό οι τράπεζες δεν θα έπρεπε ποτέ να πάρουν τέτοιο ρίσκο. Το ευρώ είναι ένα νόμισμα χωρίς τιμή.

Protagon, 10 Νοέμβριος 2013. Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος.

Ωραία: όλα τα μάτια στραμμένα στην ψηφοφορία μομφής στην σεπτή μας Βουλή των Ελλήνων!

Όμως, να, το είχαμε ξαναδεί και πριν 8 μήνες (6-11 Μαρτίου), τότε που με πρωτοβουλία Λούκας Κατσέλη-Γεράσιμου Αρσένη αναζητούνταν «μια εναλλακτική πορεία για την Ελλάδα» με οδηγό-ιχνηλάτη το Levy Institute του Bard College (σε μια de facto απόπειρα ανοίγματος των οριζόντων του ΣΥΡΙΖΑ, με εμβάπτιση σε κάποια μεταΚεϋνσιανά νάματα). Αυτήν την φορά, η διοργάνωση 2ήμερης συζήτησης για την Ευρωπαϊκή κρίση και την αναζήτηση διεξόδων πέρα από τον μονόδρομο της λιτότητας, στρατολόγησε από ευρύτερο φασμα. Και ανθρώπινο δυναμικό, και προσεγγίσεις.

Ασφαλως η μετα-Κεϋνσιανή προσέγγιση παρέμεινε κυρίαρχη. Αν και, μιας και μιλούμε για Levy Institute, πιο εύστοχη θα ήταν η αναφορά σε μια «στιγμή Μινσκυ»/Minsky moment, την οποία ζήσαμε/ζούμε τα χρόνια αυτά στην Μεσόγειο (με την έννοια «Μεσόγειος» καλύπτουμε την Ευρωπαϊκή περιφέρεια, που φτάνει μέχρις Ιρλανδία – αν όχι και Ισλανδία…). Δηλαδή μια φάση, μια στιγμή όπου παρατηρείται μείζων κατάρρευση αξιών: τα στοιχεία ενεργητικού, που χτίζονταν με όλο και φθηνότερο και αφθονότερο δανεικό χρήμα (σας θυμίζει κάτι;) περιέρχονται σε πτώση, η οποία δημιουργεί στενότητα στους επενδυτές, πράγμα που κατατρώγει την αξία των ίδιων τους των επενδύσεων, ωσότου όλο το σύστημα παθαίνει ίλιγγο. Και… οι συνταγές πολιτικής περιέρχονται, κι αυτές, σε δίνη ανασφάλειας. Το «ο σώζων εαυτόν σωθήτω» στην καθαρότερη μορφή του!

Στο Συνέδριο του Levy Ιnstitute, ιδιαίτερο ενδιαφέρον είχε υπ’ αυτήν την έννοια η παρουσίαση του τραπεζικού/χρηματοπιστωτικού κόμπου, από Γερ. Αρσένη, Αιμ. Αυγουλέα, Δημ. Βαγιανό και Γ. Ζαββό, η οποία άφησε να ανέβει στην επιφάνεια μια βαθύτερη ανησυχία για το πού θα πάμε/για το πού πορευόμαστε τώρα, «μετά την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών», (που θεωρούμε ότι έκλεισε έναν κύκλο ανασφάλειας, ενώ ανοίγει έναν καινούργιο, ακόμη πιο δύσβατο). Η αλήθεια είναι πως η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, μπορεί να μην λειτούργησε ως lender of last resort, όμως έπαιξε τον ρόλο του market-maker of last resort, προκειμένου να «κρατήσει» την αξία ορισμένων τάξεων στοιχείων ενεργητικού. Όμως για πόσο; Άμα, δε, επιστρέφοντας σ’ εμάς συσχετίσει κανείς τα ήδη διαφαινόμενα NPLs των τραπεζών με ένα συγκλονιστικό νούμερο - των 33,6 δις ευρώ που καθίστανται απαιτητά από τις επιχειρήσεις μέσα στους επόμενους μήνες - τότε βλέπει την καταθετική βάση των Ελληνικών τραπεζών – στα 160 δις, σταθερά κατατρωγόμενη από την φορολογική επιδρομή, - να χλωμιαίνει επικίνδυνα!

Στην ίδια διοργάνωση, ιδιαίτερη καυστική η κριτική του Λόρδου Σκιντέλσκυ που θύμισε ότι μια εποχή, οι θεωρίες των Ρογκόφφ και Αλεζίνα – όπου στηρίχθηκε ολόκληρη η πρακτική της δημοσιονομικής προσαρμογής ως «συνταγής» για ανάκτηση της ανάπτυξης – κυριάρχησαν στον χώρο του policy-making: τώρα, ιδιαίτερα μετά την αποκάλυψη του φιάσκου του δημοσιονομικού πολλαπλασιαστή, «οι προσκλήσεις προς Ρόγκοφφ και Αλεζίνα, να μιλήσουν σε διεθνή συνέδρια, έχουν σαφώς μειωθεί» - όμως αναπροσαρμογή σε επίπεδο policymaking δεν παρατηρείται ακόμη! Βέβαια, και η αλλαγή κεντρικού υποδείγματος την μεγάλη εποχή του Κεϋνσιανισμού βράδυνε να προκύψει. Μέχρι τότε, όμως, χάνεται ΑΕΠ, χάνονται εισοδήματα, χάνεται απασχόληση.

Πάντως, αν ήθελε κανείς να ξεχωρίσει κάτι το αληθινά ιδιαίτερο, θα στρεφόταν στον Μαρ Γκούντμουντσσον, Διοικητή της Κεντρικής Τράπεζας της Ισλανδίας. Ήταν να την χαίρεται κανείς την παρουσία του, χωρίς τίποτε από την Κεντρικοτραπεζική μανιέρα – αλλά και την από μέρους του επεξήγηση τού πώς μιλάει κανείς, στο βάθος της κρίσης, από σημείο απόλυτης αδυναμίας, στο διεθνές σύστημα. Και πώς γίνεται ακουστός.

Zougla.gr, 9 Νοέμβριος 2013. Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος.

Η Ελλάδα χρειάζεται ένα ολοκληρωμένο σχέδιο ανασυγκρότησης της οικονομίας και της κοινωνίας, επεσήμανε ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ, Γιάννης Δραγασάκης, μιλώντας στο συνέδριο για την κρίση και την ευρωζώνη που πραγματοποίησε στην Αθήνα το Levy Economics Institute.

Ο κ. Δραγασάκης ανέφερε πως στη χώρα μας τείνει να γίνει ταμπού ακόμα και η συζήτηση για ένα εναλλακτικό σχέδιο, ενώ, όπως σημείωσε χαρακτηριστικά, «οι δυνάμεις που κυβερνούν τη χώρα, αν μπορούσαν θα απαγόρευαν κάθε σχετική συζήτηση».

Σχετικά με την Ευρωπαϊκή Ένωση, ο αντιπρόεδρος της Βουλής, υποστήριξε πως θα πρέπει να επιστρέψει τις αρχικές αξίες που χαρακτήριζαν το ενοποιητικό εγχείρημα, καθώς, πλέον, «το όραμα κινδυνεύει να γίνει εφιάλτης». Όπως εξήγησε, χρειάζονται μεταρρυθμίσεις αλλά θα πρέπει να δούμε ποιες είναι αυτές που μπορούν να καλύψουν το δημοκρατικό έλλειμμα και να ανατρέψουν την περαιτέρω απονομιμοποίηση του ευρωπαϊκού εγχειρήματος. Εξάλλου, σημείωσε πως «μια Ευρώπη που αντιγράφει, έστω και θετικές πρακτικές, δεν μπορεί να εμπνεύσει».

Σχετικά με ένα ενδεχόμενο «Σχέδιο Marshall», ο κ. Δραγασάκης επεσήμανε ότι «το κλειδί είναι η πολιτική βούληση, η οποία, όμως, δεν υπάρχει». Στη συνέχεια τόνισε πως υπάρχει η ανάγκη μιας εξωτερικής χρηματοδοτικής ώθησης, όπως και η ανάπτυξη χρηματοπιστωτικών εργαλείων και μέσων που θα διευρύνουν τις δυνατότητες χρηματοδότησης της οικονομίας. Τέλος, τόνισε πως όσο η ελληνική οικονομία είναι σε ύφεση ή σε μη βιώσιμη ανάπτυξη, δεν μπορεί και δεν πρέπει να πληρώσει ούτε ένα ευρώ, ούτε για τόκους, ούτε για χρεολύσια.

Capital.gr, 9 Νοέμβριος 2013. Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος.

Η ελληνική περίπτωση χρειάζεται ένα ολοκληρωμένο σχέδιο ανασυγκρότησης της οικονομίας και της κοινωνίας, επεσήμανε ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ, Γιάννης Δραγασάκης.

Μιλώντας στο συνέδριο για την κρίση και την ευρωζώνη που πραγματοποίησε στην Αθήνα το Levy Economics Institute, ο κ. Δραγασάκης ανέφερε πως στη χώρα μας τείνει να γίνει ταμπού ακόμα και η συζήτηση για ένα εναλλακτικό σχέδιο.

Σημείωσε δε, πως «οι δυνάμεις που κυβερνούν τη χώρα, αν μπορούσαν θα απαγόρευαν κάθε σχετική συζήτηση».

Σχετικά με την Ευρωπαϊκή Ένωση, ο αντιπρόεδρος της Βουλής, υποστήριξε πως θα πρέπει να επιστρέψει τις αρχικές αξίες που χαρακτήριζαν το ενοποιητικό εγχείρημα, καθώς πλέον «το όραμα κινδυνεύει να γίνει εφιάλτης».

Όπως εξήγησε, χρειάζονται μεταρρυθμίσεις αλλά θα πρέπει να δούμε ποιες είναι αυτές που μπορούν να καλύψουν το δημοκρατικό έλλειμμα και να ανατρέψουν την περαιτέρω απονομιμοποίηση του ευρωπαϊκού εγχειρήματος. Και επισήμανε πως «μια Ευρώπη που αντιγράφει, έστω και θετικές πρακτικές, δεν μπορεί να εμπνεύσει».

Αναφερόμενος σε ένα ενδεχόμενο «Σχέδιο Marshall», ο κ. Δραγασάκης επεσήμανε ότι «το κλειδί είναι η πολιτική βούληση, η οποία, όμως, δεν υπάρχει».

Τόνισε πως υπάρχει ανάγκη μιας εξωτερικής χρηματοδοτικής ώθησης, όπως και η ανάπτυξη χρηματοπιστωτικών εργαλείων και μέσων που θα διευρύνουν τις δυνατότητες χρηματοδότησης της οικονομίας.

Τέλος, υπογράμμισε πως όσο η ελληνική οικονομία είναι σε ύφεση ή σε μη βιώσιμη ανάπτυξη, δεν μπορεί και δεν πρέπει να πληρώσει ούτε ένα ευρώ, ούτε για τόκους, ούτε για χρεολύσια.

Express, 9 Νοέμβριος 2013. Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος.

«Το πρόγραμμα του μνημονίου μας φορτώνει χρέος και μας βυθίζει όλο και πιο βαθιά στην ύφεση», επεσήμανε ο Πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ Αλέξης Τσίπρας, μιλώντας χθες στο συνέδριο που πραγματοποιεί - στην Αθήνα - το Levy Economics Institute του Bard College της Νέας Υόρκης, με τη στήριξη του Ιδρύματος Ford. Για τον τραπεζικό τομέα, ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης επανέλαβε ότι πρέπει να περάσουν υπό δημόσιο έλεγχο οι τράπεζες, των οποίων η αναχρηματοδότηση γίνεται με δημόσιο δανεικό χρήμα. Επίσης, τόνισε πως οι τράπεζες θα πρέπει να σταματήσουν να δίνουν δάνεια με περίεργα κριτήρια (έκανε αναφορά στις μιντιακές επιχειρήσεις) αντί να τονώνουν την ρευστότητα. Επιπλέον, ο κ. Τσίπρας επισήμανε ότι «θα σταματήσουμε η ελεύθερη πτώση των μισθών και θα επαναφέρουμε τον κατώτατο μισθό στα 751 ευρώ ανεξαρτήτως ηλικίας».

Όπως ανέφερε χαρακτηριστικά «μόνο αυτό τάξαμε», για να συμπληρώσει ότι, όπως έχει δείξει μελέτη του Ινστιτούτου Εργασίας της ΓΣΕΕ, από μόνη της αυτή η ενέργεια θα έχει αναπτυξιακό αποτέλεσμα. Τέλος, σε σχέση με την πρόταση δυσπιστίας που κατέθεσε κατά της κυβέρνησης, ανέφερε πως «αποτελεί χρέος πατριωτικό και δημοκρατικό να απομακρυνθεί αυτή η κυβέρνηση» και τόνισε πως η χώρα χρειάζεται μια κυβέρνηση κοινωνικής σωτηρίας που θα σπάσει το φαύλο κύκλο.

Της Δωρας Αντωνιου

Kathimerini, 9 Νοέμβριος 2013. Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος.

Να αυξήσει την πίεση εντός της Βουλής, καλώντας τους πολίτες σε συγκέντρωση διαμαρτυρίας έξω από αυτήν το απόγευμα της Κυριακής, επιχειρεί ο ΣΥΡΙΖΑ, ενώ ο πρόεδρός του Αλέξης Τσίπρας επιχειρηματολόγησε υπέρ της ορθότητας της απόφασής του να καταθέσει πρόταση μομφής. Μιλώντας χθες το απόγευμα στο συνέδριο Levy Economics Institute του Bard College της Νέας Υόρκης, επεχείρησε να απαντήσει στην κριτική ότι καμία κυβέρνηση δεν έπεσε από πρόταση δυσπιστίας της αντιπολίτευσης, λέγοντας ότι η μεταπολιτευτική ιστορία δείχνει ότι τέτοιες κινήσεις επιτάχυναν την κρίση των κυβερνήσεων. Εφερε δε ως παράδειγμα την περίπτωση του κ. Γ. Παπανδρέου, ο οποίος λίγες ημέρες πριν αποχωρήσει από την πρωθυπουργία είχε λάβει ψήφο εμπιστοσύνης στη Βουλής. Ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ, ο οποίος αποκάλεσε «ανθυποψήφιό του» τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου Μάρτιν Σουλτς, άσκησε έντονη κριτική στην τρόικα, χαρακτήρισε «εγκληματική» την πολιτική του Μνημονίου και υποστήριξε ότι το μόνο που έχει τάξει το κόμμα του είναι η επαναφορά του κατώτατου μισθού στα προ της κρίσης επίπεδα.

Η τακτική που θα ακολουθήσει ο ΣΥΡΙΖΑ στη διάρκεια της συζήτησης στη Βουλή απασχόλησε τη χθεσινή συνεδρίαση της Πολιτικής Γραμματείας. Οι βουλευτές της αξιωματικής αντιπολίτευσης, όπως ήδη φάνηκε από χθες, πρώτη ημέρα της συζήτησης, θα επιχειρήσουν να «στριμώξουν» την κυβέρνηση, αναδεικνύοντας τη δυσχερή οικονομική και κοινωνική πραγματικότητα και επικρίνοντας χειρισμούς που, όπως θεωρούν, υποσκάπτουν τη δημοκρατική λειτουργία των θεσμών.

«Σε πλατείες και καφενεία»

Ο κ. Τσίπρας αναμένεται να επικεντρώσει την ομιλία του σε καταγγελία των επιλογών προσωπικά του πρωθυπουργού. Παράλληλα, σήμερα, βουλευτές και στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ, όπως αποφασίσθηκε στη χθεσινή συνεδρίαση, θα βγουν στους δρόμους, «σε πλατείες και καφενεία», προκειμένου να μιλήσουν με τους πολίτες και να μεταφέρουν το κάλεσμα για την αυριανή συγκέντρωση διαμαρτυρίας, στις 6 μ.μ. Η εισήγηση της πρότασης αυτής συνοδεύθηκε χθες με την επισήμανση ότι «η συζήτηση της πρότασης δυσπιστίας δεν είναι μόνο μια κοινοβουλευτική διαδικασία», καθιστώντας σαφή την πρόθεση του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης να επιδιώξει αύξηση της πίεσης εντός του Κοινοβουλίου, που θα μπορούσε να επηρεάσει τη διαδικασία της ψηφοφορίας.

Εν τω μεταξύ, χθες, με δηλώσεις τους, στελέχη του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης υπεραμύνθηκαν της επιλογής να κατατεθεί τώρα η πρόταση μομφής. «Ολοι συμφωνούν ότι τους επόμενους έξι μήνες θα παρθούν αποφάσεις που θα δεσμεύουν τη χώρα για δεκαετίες», δήλωσε (REAL FM) ο κοινοβουλευτικός εκπρόσωπος Δημήτρης Παπαδημούλης, προσθέτοντας ότι τώρα θα πρέπει να απαντηθεί το ερώτημα «με ποια κυβέρνηση θα παρθούν αυτές οι αποφάσεις;». Παράλληλα, σαφής είναι η επιδίωξη της Κουμουνδούρου να αναδειχθεί διάσταση μεταξύ λόγων και πράξεων των κυβερνητικών βουλευτών, αλλά και να αξιοποιηθεί η συγκυρία για να προβληθούν ως ανακόλουθα άλλα κόμματα, ιδιαίτερα η ΔΗΜΑΡ ή κάποιοι από τους ανεξάρτητους βουλευτές. Ο εκπρόσωπος του ΣΥΡΙΖΑ, δε, Πάνος Σκουρλέτης, δήλωσε (ΣΚΑΪ) ότι η πρόταση μομφής πρωτίστως αποσκοπεί «να φέρει προ των ευθυνών τους τους βουλευτές της συμπολίτευσης».

Real.gr, 9 Νοέμβριος 2013. Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος.

Η ελληνική περίπτωση χρειάζεται ένα ολοκληρωμένο σχέδιο ανασυγκρότησης της οικονομίας και της κοινωνίας, επεσήμανε ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ, Γιάννης Δραγασάκης, μιλώντας στο συνέδριο για την κρίση και την ευρωζώνη που πραγματοποίησε στην Αθήνα το Levy Economics Institute.

Ο κ. Δραγασάκης ανέφερε πως στη χώρα μας τείνει να γίνει ταμπού ακόμα και η συζήτηση για ένα εναλλακτικό σχέδιο, ενώ, όπως σημείωσε χαρακτηριστικά, «οι δυνάμεις που κυβερνούν τη χώρα, αν μπορούσαν θα απαγόρευαν κάθε σχετική συζήτηση».

Σχετικά με την Ευρωπαϊκή Ένωση, ο αντιπρόεδρος της Βουλής, υποστήριξε πως θα πρέπει να επιστρέψει τις αρχικές αξίες που χαρακτήριζαν το ενοποιητικό εγχείρημα, καθώς, πλέον, «το όραμα κινδυνεύει να γίνει εφιάλτης». Όπως εξήγησε, χρειάζονται μεταρρυθμίσεις αλλά θα πρέπει να δούμε ποιες είναι αυτές που μπορούν να καλύψουν το δημοκρατικό έλλειμμα και να ανατρέψουν την περαιτέρω απονομιμοποίηση του ευρωπαϊκού εγχειρήματος. Εξάλλου, σημείωσε πως «μια Ευρώπη που αντιγράφει, έστω και θετικές πρακτικές, δεν μπορεί να εμπνεύσει».

Σχετικά με ένα ενδεχόμενο «Σχέδιο Marshall», ο κ. Δραγασάκης επεσήμανε ότι «το κλειδί είναι η πολιτική βούληση, η οποία, όμως, δεν υπάρχει». Στη συνέχεια τόνισε πως υπάρχει η ανάγκη μιας εξωτερικής χρηματοδοτικής ώθησης, όπως και η ανάπτυξη χρηματοπιστωτικών εργαλείων και μέσων που θα διευρύνουν τις δυνατότητες χρηματοδότησης της οικονομίας. Τέλος, τόνισε πως όσο η ελληνική οικονομία είναι σε ύφεση ή σε μη βιώσιμη ανάπτυξη, δεν μπορεί και δεν πρέπει να πληρώσει ούτε ένα ευρώ, ούτε για τόκους, ούτε για χρεολύσια.

Αναστασια Γιαμαλη

Avgi, 9 Νοέμβριος 2013. Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος.

Παρασκευή πρωί στο Μέγαρο Μουσικής, από το πρώτο κιόλας μέρος του συνεδρίου και μετά τον χαιρετισμό του προέδρου του Οικονομικού Ινστιτούτου Levy, Δημήτρη Β. Παπαδημητρίου, κατέστη σαφές ότι αυτό θα είναι ένα συνέδριο που θα καταρρίψει μύθους. Στο πρώτο μέρος, με θέμα "Η Ευρώπη στο Σταυροδρόμι: Το τέλος της Σύγχυσης", ακούσαμε τόσο τον Philippe Gudin de Vallerin, διευθυντή και επικεφαλής Ευρωπαϊκών Οικονομικών του ομίλου Barclays, όσο και τον Ebrahim Rahbari, διευθυντή για τα Ευρωπαϊκά και Παγκόσμια Οικονομικά του Citigroup, να συμφωνούν ότι η προοπτική για παγκόσμια ανάπτυξη, και ακόμη χειρότερα για την Ευρωζώνη, είναι ζοφερή.

Σύμφωνα με τους δύο ειδήμονες "των αγορών", το κύριο πρόβλημα είναι το χρέος και η αυξανόμενη τάση της δυναμικής του από τη δεκαετία του 1980 και μετά. Μάλιστα, σύμφωνα με τον Rahbari, η μόνη λύση είναι η διαγραφή του χρέους, αλλιώς δεν υπάρχουν σοβαρές προοπτικές ανάπτυξης, όχι μόνο της ευρωπαϊκής αλλά και της παγκόσμιας οικονομίας, καθώς όλα δουλεύουν με στόχο την αποπληρωμή του χρέους. Η ανάγκη διαγραφής του χρέους χαρακτηρίστηκε από το στέλεχος της Citigroup "επιτακτική".

Θα επιβιώσει η ευρωπαϊκή περιφέρεια στο ευρώ;

Στο δεύτερο μέρος του συνεδρίου οι ομιλητές κλήθηκαν να απαντήσουν στο κατά πόσο θα επιβιώσει η περιφέρεια στο ευρώ. Το τραπέζι διχάστηκε όταν οι ομιλητές κλήθηκαν να απαντήσουν αν η Ελλάδα πρέπει να αποχωρήσει από το ευρώ. Ο Jan Kregel, ανώτατος μελετητής του Levy Institute και καθηγητής στο Tallinn University of Technology, υποστήριξε πως στην Ελλάδα η κρίση είναι "τύπου Μίνσκι", κρίση "δόγματος συναίνεσης της Ουάσινγκτον" (Washington consensus), καθώς τα μέτρα που επιβάλλονται στην Ελλάδα είναι αντίστοιχα με αυτά που οδήγησαν την Αργεντινή στην καταστροφή. "Η λιτότητα δεν οδηγεί στην ανάκαμψη", είπε, ενώ απαντώντας σε ερώτηση από το κοινό, είπε πως ο George Soros ήταν εκείνος που χάραξε νομισματική πολιτική στην Αργεντινή.

Ο Ηλίας Κικίλιας, διευθυντής Έρευνας στο Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών, εξήγησε με τη σειρά του γιατί τα κρατικά ελλείμματα δεν οφείλονται στο κόστος της εργασίας. Ακόμη, κατέρριψε διάφορα στερεότυπα, όπως το ότι οι επιδόσεις των εξαγωγών σε Ελλάδα και Ισπανία διέφεραν σημαντικά από αυτές της Γερμανίας. Ο Ηλ. Κικίλιας τόνισε πως η ΟΝΕ και το ευρώ δημιουργήθηκαν σε μια θεμελιώδη οικονομική ασυμμετρία Βορρά - Νότου, χωρίς τον απαραίτητο μηχανισμό αντιμετώπισης κρίσεων.

Τέλος, ο L. Randall Wray, καθηγητής και ανώτερος ερευνητής του Ινστιτούτου Levy, παρουσίασε "το θανατηφόρο ψεγάδι του σχεδιασμού της Ευρωζώνης", το οποίο θεωρεί ότι δεν είναι άλλο από τον διαχωρισμό της δημοσιονομικής πολιτικής από το νόμισμα. Κατέληξε πως από την Ευρωζώνη κερδισμένη έχει βγει μόνο η Γερμανία, αν δει κανείς τον δείκτη εξαγωγών των χωρών που είναι στο ευρώ.

"Το χρηματοπιστωτικό σύστημα στην Ευρωζώνη και στην Ελλάδα: Δυσλειτουργικό ή φτιαγμένο για να διαρκέσει;"

Στο τρίτο μέρος του συνεδρίου οι ομιλητές συζήτησαν για το κατά πόσο το χρηματοπιστωτικό σύστημα στην Ευρωζώνη και στην Ελλάδα είναι δυσλειτουργικό ή όχι. Τη συζήτηση άνοιξε ο Γεράσιμος Αρσένης, πρόεδρος του Ινστιτούτου Ερευνών και Πολιτικής Στρατηγικής για την Ανάπτυξη και τη Διακυβέρνηση ΙΝΕΡΠΟΣΤ, με μια βαθιά πολιτική τοποθέτηση. Ο πρώην υπουργός Οικονομικών υποστήριξε: "Συντριφτήκαμε στα γρανάζια ενός κλειστού κυκλώματος εξουσίας και αναπαραγωγής", και πως, σε αυτό το κύκλωμα, "που ανασυγκροτείται ανάλογα με τις συνθήκες, αλλά παρεμβαίνει διαχρονικά", συμμετέχουν τραπεζίτες, επιχειρηματίες, πολιτικοί και καναλάρχες. Είπε ακόμη πως αυτός ακριβώς ο μηχανισμός δεν είναι στην πραγματικότητα τίποτε άλλο από "έναν μηχανισμό υπεξαίρεσης δημοσίου πλούτου". "Ο πραγματικός εκσυγχρονισμός δεν είναι θέμα απλά τεχνοκρατικό, αλλά θέμα βαθύτατα πολιτικό" κατέληξε.

Τη σκυτάλη πήρε στη συνέχεια ο Αιμίλιος Αυγουλέας, καθηγητής διεθνών οικονομικών αγορών στο Εδιμβούργο, ο οποίος θεωρεί ότι στην Ευρωζώνη "δεν υπάρχουν οι θεσμικοί μηχανισμοί που θα ήταν σε θέση να απορροφήσουν τις κρίσεις" και επεσήμανε ότι -είτε το θέλουμε είτε όχι- "η ιδεολογική κατασκευή μιας νομισματικής ένωσης έχει νικητές και νικημένους, δημιουργεί ένα τρομακτικό ανταγωνιστικό πλεονέκτημα ως προς τις εξαγωγές". Ο καθηγητής σημείωσε, ωστόσο, πως "η ΕΚΤ δεν λειτουργεί ως ΕΚΤ, γιατί δεν μπορεί να χρηματοδοτήσει χρέη των χωρών, άρα δεν λειτουργεί ως δανειστής έσχατης ανάγκης". "Κάναμε το λάθος", είπε, "να πιστεύουμε ότι οι αγορές τα ξέρουν όλα και 'καλύτερα από όλους'".

Ο Δημήτρης Βαγιάνος, από το LSE, έκανε μια άκρως τεχνική ανάλυση για τους κινδύνους που συσσώρευαν οι τράπεζες.

Τέλος, ο Γεώργιος Σ. Ζαββός, νομικός σύμβουλος στη Νομική Υπηρεσία Ευρωπαϊκής Επιτροπής, τόνισε: "20 χρόνια μετά την πτώση του Βερολίνου, η Ευρώπη δεν μπορεί να αντέξει άλλο ένα σχίσμα". "Η κρίση στην Ευρωζώνη είναι κρίση χρηματοδότησης του ιδιωτικού τομέα από το τραπεζικό σύστημα, χρειάζεται μια ισχυρή τραπεζική ένωση να λειτουργεί ως απορροφητής των κραδασμών, που θα βελτιώσει και τα δημοσιονομικά οικονομικά", είπε και συμπλήρωσε: "Η Ελλάδα έχει πληρώσει την έλλειψη των ευρωπαϊκών θεσμών πέρα από τα δικά της λάθη".

Ο νομικός σύμβουλος της Κομισιόν υπενθύμισε: "Η ΕΚΤ, τους επόμενους 12 μήνες, θα αναλάβει την αξιολόγηση του τραπεζικού τομέα ώστε να ανακτήσει η Ελλάδα την αξιοπιστία της". "Δεν θα επιτρέπονται τα τραπεζικά καζίνο της Κύπρου", τόνισε και εξήγησε πως τέτοια εποχή του χρόνου "τέσσερις τράπεζες θα υπαχθούν στο σύστημα εποπτείας της ΕΚΤ". Κατέληξε με μια γκραμσιανή ρήση για το όραμα της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης.

Οι βασικοί ομιλητές

Σε ομιλία με θέμα "Η κρίση και η ανάκαμψη στην Ισλανδία: Μαθήματα για την Ευρωζώνη και τα κράτη - μέλη", ο Mar Guðmundsson, διοικητής της Κεντρικής Τράπεζας της Ισλανδίας, είπε ότι κάποιες τράπεζες, και δη οι χρεωκοπημένες, δεν πρέπει να διασωθούν. Ακόμη, μιλώντας για την εμπειρία της Ισλανδίας, επεσήμανε ότι κατά τη διάρκεια της κρίσης ενεργοποιήθηκαν οι αυτόματοι σταθεροποιητές -όπως το κοινωνικό κράτος-, ώστε να περιοριστούν οι χειρότερες επιπτώσεις της κρίσης.

Ο Yves Mersch, μέλος του Εκτελεστικού Συμβουλίου και της Γενικής Επιτροπής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, σε μια ομιλία που δεν χειροκροτήθηκε ιδιαίτερα, μίλησε για τη "διαγενεακή δικαιοσύνη σε καιρούς δημοσίου χρέους". Ο Mersch θεώρησε τη διαγενεακή δικαιοσύνη απαραίτητη και αναρωτήθηκε πώς κατανέμεται το κόστος των δημογραφικών μεταβολών, καθώς προβλέπεται ότι μέχρι το 2060 θα υπάρχουν μόνο δύο εργαζόμενοι για κάθε άτομο άνω των 65, ενώ τώρα είναι τέσσερις. Συνέχισε -σε γραμμή Σόιμπλε- συγχαίροντας την Ελλάδα για τις μεταρρυθμίσεις, τονίζοντας ότι οι δυσκολίες είναι "το κόστος αναστροφής των προηγούμενων λανθασμένων πολιτικών" και πως η δημοσιονομική εξυγίανση πρέπει να συνεχιστεί.

Λαλέλα Xρυσανθοπούλου

Imerisia, 9 Νοέμβριος 2013. Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος.

Eλλάδα έχει σημειώσει εντυπωσιακή πρόοδο στη δημοσιονομική προσαρμογή και το «μέγεθος της προσπάθειάς της δεν έχει ακόμα αναγνωριστεί πλήρως στο εξωτερικό», ωστόσο έχει κι άλλο δρόμο να διανύσει και πρέπει να λάβει πρόσθετα μέτρα και να προωθήσει τις μεταρρυθμίσεις για να επιστρέψει στην ανάπτυξη.

Aυτό δήλωσε χθες το μέλος της Eκτελεστικής Eπιτροπής της Eυρωπαϊκής Kεντρικής Tράπεζας Iβ Mερς, από το βήμα το συνεδρίου του Levy Institute στην Aθήνα. O κ. Mερς υπογράμμισε μεταξύ άλλων ότι έχει εντοπιστεί δημοσιονομικό κενό χωρίς να προσδιορίσει το ύψος του, το οποίο, όπως είπε, πρέπει να καλυφθεί από την αύξηση των φορολογικών εσόδων (καθώς οι ληξιπρόθεσμες οφειλές προς το Δημόσιο στην Eλλάδα υπερβαίνουν κατά πολύ τον μέσο όρο των χωρώ ν του OOΣA) και των ασφαλιστικών εισφορών. Eάν αυτό δεν επιτευχθεί, τότε θα απαιτηθεί υψηλότερη εξοικονόμηση από την πλευρά των δαπανών, είπε ο κ. Mερς, αφήνοντας ανοιχτό το ενδεχόμενο νέων παρεμβάσεων σε μισθούς και συντάξεις.

Προτεραιότητες

Tο υψηλόβαθμο στέλεχος της EKT ανέφερε τρεις προτεραιότητες για την ενίσχυση της ανάπτυξης: Πρώτον, την αύξηση της εξωτερικής ανταγωνιστικότητας που απαιτεί περαιτέρω περιορισμό του μισθολογικού κόστους (παρά τη μείωσή των αποδοχών ανά εργαζόμενο κατά 20% από το 2009) σε συνδυασμό με μεταρρυθμίσεις στις αγορές αγαθών. Δεύτερον, την ενίσχυση της τραπεζικής χρηματοδότησης που «περνά» μέσα από την εξυγίανση των ισολογισμών των τραπεζών, με τον κ. Mερς να τίθεται υπέρ του «ξεπαγώματος» των πλειστηριασμών πρώτης κατοικίας, υποστηρίζοντας ότι καλλιεργούν κουλτούρα μη εξυπηρέτησης των δανείων, ακόμα και από δανειολήπτες που έχουν τη σχετική οικονομική δυνατότητα. Kαι τέλος, την προσέλκυση περισσότερων άμεσων ξένων επενδύσεων, μέσω της βελτίωσης του επιχειρηματικού περιβάλλοντος (με περιορισμό της γραφειοκρατίας) και της επιτάχυνσης των ιδιωτικοποιήσεων. «H Eλλάδα βρίσκεται σήμερα σε ένα σταυροδρόμι», κατέληξε ο κ. Mερς.

Greece-Salonika, 9 Νοέμβριος 2013. Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος.

Η στρατηγική της εσωτερικής υποτίμησης που έχει μειώσει τα εισοδήματα κατά 30% (έναντι 15% που ήταν ο στόχος της τρόικας), είναι καταστροφική για τα επίπεδα διαβίωσης των Ελλήνων, αλλά και για την κατανάλωση, αναφέρει ο πρόεδρος του Levy Institute, Δημήτρης Παπαδημητρίου, κηρύσσοντας την έναρξη του διήμερου συνεδρίου με θέμα την κρίση στην Ευρωζώνη.

Ο κ. Παπαδημητρίου επισήμανε ότι η... άποψη ότι η ανάπτυξη θα έρθει μέσα από την τόνωση των εξαγωγών κατά κύριο λόγο αποδεικνύεται μύθος στην πράξη. Ο ίδιος τόνισε επίσης ότι είναι σημαντικές οι εξαγωγές για την ανάκαμψη, αλλά οι δημοσιονομικές πολιτικές θα πρέπει να επικεντρωθούν στην τόνωση της απασχόλησης και την ενίσχυση της εσωτερικής ζήτησης.

Ο πρόεδρος του Levy Institute πρόσθeσε ότι θα πρέπει να λάβουμε σοβαρά υπόψη ποιο είναι το κόστος που θα κληθούμε να πληρώσουμε για την επίτευξη των περίφημων πρωτογενών πλεονασμάτων.

"Το δημόσιο χρέος στην Ευρωζώνη αυξάνεται παρά τα σκληρά μέτρα λιτότητας που επιβάλλονται από το Βερολίνο και τις Βρυξέλλες. Η Ευρώπη, και ιδίως ο ευρωπαϊκός Νότος, έχει ανάγκη σήμερα από μια αναπτυξιακή πολιτική στιλ Μάρσαλ. Από τη στιγμή όμως που η Γερμανία και οι δορυφόροι της αρνούνται να προχωρήσουν με τη διαδικασία της ολοκλήρωσης μιας πραγματικής νομισματικής και δημοσιονομικής ένωσης, οι συσταλτικές πολιτικές θα συνεχίσουν να εφαρμόζονται προκειμένου να επιτευχθεί η πολυπόθητη δημοσιονομική προσαρμογή για τις υπερχρεωμένες χώρες", ανέφερε ο κ. Παπαδημητρίου.

Banking News, 9 Νοέμβριος 2013. Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος.

Την πρόταση δυσπιστίας του ΣΥΡΙΖΑ υπεραμύνθηκε ο Αλέξης Τρίπρας, ο οποίος για ακόμη μία φορά κατακεραύνωσε την συγκυβέρνηση ΝΔ και ΠΑΣΟΚ.

Από το βήμα στο «Levy Economics Institute», ο επικεφαλής του ΣΥΡΙΖΑ υπογράμμισε πως «η κοινωνία είναι σε απόγνωση, κανείς δεν μπορεί να παίζει με τις λέξεις και τους αριθμούς».

«Η Ελλάδα βρίσκεται στην τελευταία δύσκολη στροφή πριν την πολιτική αλλαγή, αυτό είναι και το νόημα της πρότασης δυσπιστίας. Το όχι στην πρόταση δυσπιστίας είναι το ναι σε αυτή την αδιέξοδη πολιτική» υπερθεμάτισε εν συνεχεία, υπογραμμίζοντας πως «είναι χρέος πατριωτικό να απομακρυνθεί όσο το δυνατό πιο γρήγορα αυτή η κυβέρνηση».
«Η Ελλάδα δεν χρειάζεται άλλα δάκρυα, χρειάζεται πράξεις» πρόσθεσε, καθιστώντας αναγκαία την άμεση εγκαταλείψει το «καταστροφικού προγράμματος του μνημονίου».

«Δεν μπορεί το ΔΝΤ να παραδέχεται λάθος στο ελληνικό πρόγραμμα και ο εκπρόσωπος του εδώ στην Ελλάδα να ζητά τη συνέχιση του προγράμματος. Η υποκρισία πρέπει να σταματήσει και να σταματήσει άμεσα» διέτεινε σε έντονο ύφος.

Επίσης, τόνισε πως η Ελλάδα βρίσκεται εκ νέου ενώπιον αδιεξόδου.
«Έχουμε μπροστά μας ένα ευρωπαϊκό πρόσραμμα, πρέπει να βρούμε μια ευρωπαϊκή λύση» ανέφερε χαρακτηριστικά.

Σκιαγραφώντας τις πρώτες «κινήσεις» ως κόμμα-κυβέρνησης, ο Α. Τσίπρας δεσμεύτηκε πως ο ΣΥΡΙΖΑ «θα προχωρήσει στη μεταρρύθμιση του φορολογικού συστήματος» και θα επαναφέρει τον βασικό μισθό στα προ μνημονίου επίπεδα, δηλαδή στα 751 ευρώ.

Ethnos.gr, 9 Νοέμβριος 2013. Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος.

«Το πρόγραμμα του μνημονίου μας φορτώνει χρέος και μας βυθίζει όλο και πιο βαθιά στην ύφεση», επεσήμανε ο Πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ Αλέξης Τσίπρας, μιλώντας στο συνέδριο που πραγματοποιεί - στην Αθήνα - το Levy Economics Institute του Bard College της Νέας Υόρκης, με τη στήριξη του Ιδρύματος Ford.

«Η υποκρισία πρέπει να σταματήσει και να σταματήσει άμεσα, γιατί έχουμε να κάνουμε με ανθρώπινες ζωές. Να καταλογίσουμε τις ευθύνες, αλλά κυρίως να αναζητήσουμε τη διέξοδο», τόνισε ο κ. Τσίπρας, για να συμπληρώσει ότι το επίπεδο της πολιτικής αντιπαράθεσης είναι σχεδόν εξευτελιστικό, καθώς «η κυβέρνηση επιλέγει να μοντάρει βίντεο και να διαστρεβλώνει απόψεις και δεν δείχνει διάθεση για σοβαρό διάλογο».

Ο ΣΥΡΙΖΑ, ανέφερε ο κ. Τσίπρας, έχει διαμορφώσει ένα εναλλακτικό σχέδιο με στόχο τη σταθεροποίηση της οικονομίας, την αντιμετώπιση της ανθρωπιστικής κρίσης και την παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας. Το πρόγραμμα βασίζεται στην αύξηση των δημοσίων εσόδων, μέσω της αναδιοργάνωσης του φορολογικού συστήματος, με στόχο τη φορολόγηση των υψηλών εισοδημάτων και του πλούτου. Όπως σημείωσε ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ, χρειάζεται πολιτική βούληση για να συγκρουστείς με τα μεγάλα συμφέροντα και να αντιμετωπίσεις ζητήματα, όπως η φοροδιαφυγή, η φοροαποφυγή, το λαθρεμπόριο και τα πλαστά τιμολόγια.

Για τον τραπεζικό τομέα, ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης επανέλαβε ότι πρέπει να περάσουν υπό δημόσιο έλεγχο οι τράπεζες, των οποίων η αναχρηματοδότηση γίνεται με δημόσιο δανεικό χρήμα. Επίσης, τόνισε πως οι τράπεζες θα πρέπει να σταματήσουν να δίνουν δάνεια με περίεργα κριτήρια (έκανε αναφορά στις μιντιακές επιχειρήσεις) αντί να τονώνουν την ρευστότητα.

Επιπλέον, ο κ. Τσίπρας επισήμανε ότι «θα σταματήσουμε η ελεύθερη πτώση των μισθών και θα επαναφέρουμε τον κατώτατο μισθό στα 751 ευρώ ανεξαρτήτως ηλικίας».

Όπως ανέφερε χαρακτηριστικά «μόνο αυτό τάξαμε», για να συμπληρώσει ότι, όπως έχει δείξει μελέτη του Ινστιτούτου Εργασίας της ΓΣΕΕ, από μόνη της αυτή η ενέργεια θα έχει αναπτυξιακό αποτέλεσμα.

Σε ό,τι αφορά την ανασυγκρότηση της παραγωγικής βάσης, ο κ. Τσίπρας σημείωσε πως θα πρέπει να γίνει μέσα από τη χρηματοδότηση και συνολική ενίσχυση οικονομικών τομέων, στους οποίους υπάρχει συγκριτικό πλεονέκτημα, με στόχο τη δημιουργία ενός μοντέλου ανάπτυξης, που θα δημιουργήσει αξιοπρεπώς αμειβόμενη και σταθερή εργασία.

Τέλος, σε σχέση με την πρόταση δυσπιστίας που κατέθεσε κατά της κυβέρνησης, ανέφερε πως «αποτελεί χρέος πατριωτικό και δημοκρατικό να απομακρυνθεί αυτή η κυβέρνηση» και τόνισε πως η χώρα χρειάζεται μια κυβέρνηση κοινωνικής σωτηρίας που θα σπάσει το φαύλο κύκλο.

Κ. Μαριόλης

Capital.gr, 8 Νοέμβριος 2013. Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος.

Υπέρ των διαρθρωτικών αλλαγών και κατά των εύκολων λύσεων τάχθηκε ο Yves Mersch, μέλος του διοικητικού συμβουλίου της ΕΚΤ και πρόεδρος της Κεντρικής Τράπεζας του Λουξεμβούργου, στο πλαίσιο ομιλίας του σε συνέδριο του Levy Economics Institute στην Αθήνα.

Ο κ. Mersch αναφέρθηκε στις τεράστιες προσπάθειες την Ελλήνων, τονίζοντας ότι η Ελλάδα βρίσκεται σε σταυροδρόμι. Από τη μια είναι ο δρόμος των δύσκολων αποφάσεων και από την άλλη το μονοπάτι των "εύκολων" απαντήσεων.

"Για ορισμένους η αναδιάρθρωση του χρέους ή ένα ακόμη κούρεμα στα κρατικά ομόλογα μοιάζουν ελκυστικές λύσεις σε πολιτικό επίπεδο. Όμως τέτοιες πρακτικές αποτελούν ύστατες λύσεις"

Ο δρόμος των εύκολων απαντήσεων οδηγεί σε στασιμότητα και υπερφόρτωση των νέων και των μελλοντικών γενεών, τόνισε.

Σύμφωνα με τον κ. Mersch, παρά την ανάκαμψη του ΑΕΠ η Ελλάδα πρέπει να αντιμετωπίσει τρεις βασικές προκλήσεις. Πρώτον, η ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας, δεύτερον η διασφάλιση της χρηματοδότησης της ανάκαμψης από τις τράπεζες και τρίτον η προσέλκυση παραγωγικών ξένων επενδύσεων.

Η εξυγίανση των τραπεζικών ισολογισμών είναι το ίδιο σημαντική με την προσαρμογή της οικονομίας, υποστήριξε ο ίδιος. "Αν δεν δώσουν νέα δάνεια οι τράπεζες, εμποδίζεται η είσοδος νέων παικτών σε απελευθερωμένους κλάδους, γεγονός που μειώνει την ανταγωνιστικότητα. Και αν οι τράπεζες δεν απομειώσουν δάνεια προς πτωχευμένους πιστούχους, τότε επιβραδύνεται η αναγκαία ανακατανομή πόρων προς εξαγωγικούς και πιο παραγωγικούς κλάδους".

Express, 8 Νοέμβριος 2013. Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος.

«Το καταστροφικό πρόγραμμα της λιτότητας και του μνημονίου πρέπει να σταματήσει τώρα. Διαφορετικά, η συνέχισή του αποτελεί συνειδητή εγκληματική επιλογή, με θύματα, των οποίων δεν απειλείται, πλέον, μόνο η ευμάρεια, αλλά η ίδια τους η ζωή», τόνισε ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ, Αλέξης Τσίπρας, μιλώντας σήμερα το απόγευμα στο διεθνές συνέδριο με θέμα «Η κρίση στην ευρωζώνη και την Ελλάδα και η εμπειρία με τις πολιτικές λιτότητας» που διοργανώνει το Levy Economics Institute του Bard College της Νέας Υόρκης, με τη στήριξη του Ιδρύματος Ford.

Αναστασια Γιαμαλη

Avgi, 9 Νοέμβριος 2013. Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος.

Με θέμα την κρίση στην Ευρωζώνη και την Ελλάδα, στον απόηχο της παγκόσμιας χρηματοοικονομικής κρίσης του 2008, ξεκινάει σήμερα στο Μέγαρο Μουσικής (Βασ. Σοφίας & Κόκκαλη) το διεθνές διήμερο Συνέδριο που διοργανώνεται από το Levy Economics Institute του Bard College της Νέας Υόρκης. Το συνέδριο ολοκληρώνεται αύριο.

Το συνέδριο, που, σύμφωνα και με τους διοργανωτές, έχει σπάσει κάθε ρεκόρ εγγραφών από ανθρώπους που θέλουν να το παρακολουθήσουν, πραγματοποιείται στο πλαίσιο των διεθνών ερευνητικών δραστηριοτήτων του Ινστιτούτου Levy και σε συνδυασμό με το πρότζεκτ του Ιδρύματος Ford για τη Χρηματοοικονομική Αστάθεια. Πρόκειται για ένα πρότζεκτ το οποίο εμπνέεται από το εκτεταμένο έργο του οικονομολόγου Hyman Minsky για τις δομές του χρηματοπιστωτικού συστήματος με στόχο τη σταθερότητα και τον ρόλο της κυβέρνησης στην επίτευξη μιας αναπτυσσόμενης και δίκαιης οικονομίας.

Με ιδιαίτερα αξιόλογους ομιλητές από όλο τον κόσμο, το Levy Institute στόχο έχει να προσθέσει στον διάλογο για το μέλλον της Ευρώπης, μιας Ευρώπης που ταλανίζεται από την κρίση. Στο συνέδριο θα χαιρετίσει και ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ, Αλέξης Τσίπρας.

Ομιλία στο συνέδριο του διοικητή της Κεντρικής Τράπεζας της Ισλανδίας.

Kathimerini, 8 Νοέμβριος 2013. Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος.

Η κρίση της οικονομίας στην Ισλανδία, η ανάκαμψη και τα διδάγματα από αυτήν, ήταν το αντικείμενο της ομιλίας του διοικητή της Κεντρικής Τράπεζας της Ισλανδίας, Μαρ Γκουόμουντσον, στο διεθνές συνέδριο με θέμα «Η κρίση στην ευρωζώνη και την Ελλάδα και η εμπειρία με τις πολιτικές λιτότητας» που διοργανώνει, στην Αθήνα, το Levy Economics Institute του Bard College της Νέας Υόρκης, με τη στήριξη του Ιδρύματος Ford.

Σε ό,τι αφορά τα διδάγματα από την περίπτωση της Ισλανδίας, ο κ. Γκουόμουντσον επισήμανε πως είναι επικίνδυνο να αφήσεις όλο τον τραπεζικό κλάδο να καταρρεύσει, σημειώνοντας ότι η Ισλανδία έσωσε το εσωτερικό κομμάτι του τραπεζικού της συστήματος με σημαντικό κόστος και έθεσε σε καθεστώς ειδικής διαχείρισης το διεθνές κομμάτι.

Επιπλέον, ο διοικητής της Κεντρικής Τράπεζας της Ισλανδίας ανέφερε πως «προσπαθήσαμε να αποφύγουμε την κοινωνικοποίηση των ζημιών του ιδιωτικού τομέα» καθώς και ότι «προβήκαμε σε δήλωση για την εξασφάλιση των τραπεζικών καταθέσεων», ενέργεια, που όπως εξήγησε, είναι αναγκαία για να αποφύγεις τη διαφυγή κεφαλαίων.

Σχετικά με τους παράγοντες που οδήγησαν σε κρίση την οικονομία της Ισλανδίας, ο κ. Γκουόμουντσον σημείωσε ότι η υπερχρέωση ήταν ένας σημαντικός παράγοντας, όπως και η διόγκωση ορισμένων τομέων της οικονομίας και ειδικότερα του χρηματοπιστωτικού και του κατασκευαστικού κλάδου.

Το απόγευμα (15:45), ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ, Αλέξης Τσίπρας θα απευθύνει χαιρετισμό στο συνέδριο.

«Οι εύκολες λύσεις οδηγούν σε υπέρμετρη επιβάρυνση των μελοντικών γενών»

Tovima.gr, 8 Νοέμβριος 2013. Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος.

Να συνεχίσει τις μεταρρυθμίσεις και να μην μην βασίζεται σε νέα ελάφρυνση του χρέους για να μπορέσει να επιστρέψει στην ανάπτυξη, κάλεσε την Ελλάδα ο Ιβ Μέρς, μέλος της εκτελεστικής επιτροπής της ΕΚΤ και πρόεδρος της Κεντρικής Τράπεζας του Λουξεμβούργου, στο πλαίσιο ομιλίας του σε συνέδριο του Levy Economics Institute στην Αθήνα.

Ο Μερς αναφέρθηκε στις τεράστιες προσπάθειες την Ελλήνων, τονίζοντας ότι η Ελλάδα βρίσκεται σε σταυροδρόμι. Από τη μια είναι ο δρόμος των δύσκολων αποφάσεων και από την άλλη το μονοπάτι των «εύκολων» απαντήσεων.

«Αν οι αρχές δεν καταφέρουν να διορθώσουν τα προβλήματα που παραμένουν, θα θέσουν σε κίνδυνο ότι έχει επιτευχθεί μέχρι σήμερα», τόνισε ο Μερς, όπως αναφέρει το Reuters.

«Η αναδιάρθρωση του χρέους ή τo μεγαλύτερα κούρεμα κρατικών ομολόγων ίσως να φαίνονται ελκυστικά από πολιτική άποψη. Αλλά τέτοιες πρακτικές δεν μπορούν παρά να αποτελούν ύστατη λύση.»

» Σε καμία περίπτωση δεν αποτελούν βιώσιμη λύση για να χαλαρώσουν οι χρηματοοικονομικές υποχρεώσεις της κυβέρνησης» τόνισε ο αξιωματούχος της κεντρικής ευρωτράπεζας.

Ο δρόμος των εύκολων απαντήσεων οδηγεί σε στασιμότητα και υπέρμετρη επιβάρυνση των νέων και των μελλοντικών γενεών, επέμεινε ο Μερς.

Antenna, 8 Νοέμβριος 2013. Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος.

«Το καταστροφικό πρόγραμμα της λιτότητας και του μνημονίου πρέπει να σταματήσει τώρα», δήλωσε ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ, μιλώντας στο διεθνές συνέδριο με θέμα «Η κρίση στην ευρωζώνη και την Ελλάδα και η εμπειρία με τις πολιτικές λιτότητας».

Ο Αλέξης Τσίπρας, μιλώντας στο συνέδριο που διοργάνωσε το Levy Economics Institute του Bard College της Νέας Υόρκης, με τη στήριξη του Ιδρύματος Ford, τόνισε ότι η συνέχιση του προγράμματος λιτότητας θα αποτελέσει συνειδητή εγκληματική επιλογή, με θύματα, των οποίων δεν απειλείται, πλέον, μόνο η ευμάρεια, αλλά η ίδια τους η ζωή.

Σχετικά με την πρόταση μομφής ο κ. Τσίπρας τόνισε ότι το «όχι» σε αυτήν σημαίνει «ναι» στην αδιέξοδη πολιτική της κυβέρνησης. «Όσοι πιστεύουν ότι λέγοντας «όχι» στην πρόταση του ΣΥΡΙΖΑ του κλείνουν την πόρτα για την εξουσία, αυταπατώνται και ουσιαστικά απλώς παρατείνεται για λίγο η ζωή της κυβέρνησης».

Ο Αλέξης Τσίπρας τόνισε ότι η κυβέρνηση έχει αποτύχει παταγωδώς απέναντι στο αίτημα του ελληνικού λαού για επαναδιαπραγμάτευση του Μνημονίου, γι αυτό και η πρόταση μομφής του κόμματός του δεν αφορά μόνο στα «εξωφρενικά» συμβάντα στην ΕΡΤ, αλλά και στο γεγονός ότι υπάρχει πρόβλημα δημοκρατικής νομιμοποίησης.

NewMoney.gr, 8 Νοέμβριος 2013. Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος.

"Το χρηματοπιστωτικό σύστημα στην Ευρωζώνη και την Ελλάδα: Δυσλειτουργικό ή χτισμένο για να διαρκέσει;"

Με αυτό το θέμα καταπιάστηκε το τρίτο μέρος του διεθνούς συνεδρίου του Levy Economics Institute για την κρίση στην Ελλάδα, όπου μίλησαν ο κ. Αιμίλιος Αυγουλέας, καθηγητής στην έδρα Διεθνούς Τραπεζικού Δικαίου και Χρηματοοικονομικών στο Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου, ο κ. Δημήτρης Βαγιανός, Καθηγητής Χρηματοοικονομικών στο London School of Economics και Διευθυντής του Κέντρου Paul Woolley για τη Μελέτη των Δυσλειτουργιών των Αγορών Κεφαλαίου και ο Γιώργος Ζαββός, νομικός σύμβουλος, πρωην μέλος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου.

Ο κ. Αιμίλιος Αυγουλέας στην ομιλία του, τόνισε ότι “το κλειδί για την επίλυση της κρίσης στην ευρωζώνη είναι ο καθαρισμός των ισολογισμών των ευρωπαϊκών τραπεζών από επισφαλή δάνεια και όχι η ανακεφαλαιοποίησή τους. Αυτό ήταν το κλειδί και για την αμερικανική ανάκαμψη."

Ο Ευρωπαικός Μηχανισμός Στήριξης, σύμφωνα με τον κ. Αυγουλέα, προσφέρει μικρή ελπίδα, καθώς το bail in είναι μία αμφιλεγόμενη μέθοδος ανακεφαλαιοποίησης και οι πόροι τους δεν είναι επαρκείς.

Ο κ. Δημήτρης Βαγιάνος αναφέρθηκε στην περίοδο 2000 έως 2007 στην Ελλάδα και στην απότομη στροφή του 2009. “Η αύξηση της ιδιωτικής πίστωσης κατά τη διάρκεια των ετών της αλματώδους ανάπτυξης ήταν η υψηλότερη στην ευρωζώνη- μαζί με την Ιρλανδία- και η βασική κινητήρια δύναμη της κρίσης "

“Τόσο η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα όσο και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχουν επιβεβαιώσει ότι, ενώ η εξισορρόπηση της ζώνης του ευρώ έχει προχωρήσει, από την Ευρωπαϊκή Ένωση, ωστόσο, λείπει μια στρατηγική ανάπτυξης. Μια ευρωπαϊκή τραπεζική ένωση θα αποδειχθεί προς όφελος των Ευρωπαϊκών χωρών του Νότου για την αντιστροφή της αρνητικής οικονομικής και χρηματοπιστωτικής κατάσταση και βοηθώντας τους στην έξοδο από την κρίση.”, σημείωσε στην ομιλία του ο κ. Γιώργος Ζαββός.

Star.gr, 8 Νοέμβριος 2013. Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος.

«Να συνεχίσει τις μεταρρυθμίσεις και να μην βασίζεται σε νέα ελάφρυνση του χρέους για να μπορέσει να επιστρέψει στην ανάπτυξη» κάλεσε την Ελλάδα ο Ιβ Μέρς, μέλος της εκτελεστικής επιτροπής της ΕΚΤ και πρόεδρος της Κεντρικής Τράπεζας του Λουξεμβούργου.

Στο πλαίσιο ομιλίας του σε συνέδριο του Levy Economics Institute στην Αθήνα, ο Μερς αναφέρθηκε στις τεράστιες προσπάθειες την Ελλήνων, επισημαίνοντας ότι η Ελλάδα βρίσκεται σε σταυροδρόμι: «Από τη μια είναι ο δρόμος των δύσκολων αποφάσεων και από την άλλη το μονοπάτι των “εύκολων” απαντήσεων. Αν οι αρχές δεν καταφέρουν να διορθώσουν τα προβλήματα που παραμένουν, θα θέσουν σε κίνδυνο ότι έχει επιτευχθεί μέχρι σήμερα».

«Η αναδιάρθρωση του χρέους ή ένα μεγαλύτερα κούρεμα κρατικών ομολόγων ίσως να φαίνονται ελκυστικά από πολιτική άποψη. Αλλά τέτοιες πρακτικές δεν μπορούν παρά να αποτελούν ύστατη λύση» διευκρίνισε ο ίδιος, προσθέτοντας ότι «δεν αποτελούν βιώσιμη λύση για να χαλαρώσουν οι χρηματοοικονομικές υποχρεώσεις της κυβέρνησης».

«Ο δρόμος των εύκολων απαντήσεων οδηγεί σε στασιμότητα και υπέρμετρη επιβάρυνση των νέων και των μελλοντικών γενεών» κατέληξε το μέλος της εκτελεστικής επιτροπής της ΕΚΤ.

Ethnos.gr, 8 Νοέμβριος 2013. Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος.

«Το πρόγραμμα του μνημονίου μας φορτώνει χρέος και μας βυθίζει όλο και πιο βαθιά στην ύφεση», επεσήμανε ο Πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ Αλέξης Τσίπρας, μιλώντας στο συνέδριο που πραγματοποιεί - στην Αθήνα - το Levy Economics Institute του Bard College της Νέας Υόρκης, με τη στήριξη του Ιδρύματος Ford.

«Η υποκρισία πρέπει να σταματήσει και να σταματήσει άμεσα, γιατί έχουμε να κάνουμε με ανθρώπινες ζωές. Να καταλογίσουμε τις ευθύνες, αλλά κυρίως να αναζητήσουμε τη διέξοδο», τόνισε ο κ. Τσίπρας, για να συμπληρώσει ότι το επίπεδο της πολιτικής αντιπαράθεσης είναι σχεδόν εξευτελιστικό, καθώς «η κυβέρνηση επιλέγει να μοντάρει βίντεο και να διαστρεβλώνει απόψεις και δεν δείχνει διάθεση για σοβαρό διάλογο».

Ο ΣΥΡΙΖΑ, ανέφερε ο κ. Τσίπρας, έχει διαμορφώσει ένα εναλλακτικό σχέδιο με στόχο τη σταθεροποίηση της οικονομίας, την αντιμετώπιση της ανθρωπιστικής κρίσης και την παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας. Το πρόγραμμα βασίζεται στην αύξηση των δημοσίων εσόδων, μέσω της αναδιοργάνωσης του φορολογικού συστήματος, με στόχο τη φορολόγηση των υψηλών εισοδημάτων και του πλούτου. Όπως σημείωσε ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ, χρειάζεται πολιτική βούληση για να συγκρουστείς με τα μεγάλα συμφέροντα και να αντιμετωπίσεις ζητήματα, όπως η φοροδιαφυγή, η φοροαποφυγή, το λαθρεμπόριο και τα πλαστά τιμολόγια.

Για τον τραπεζικό τομέα, ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης επανέλαβε ότι πρέπει να περάσουν υπό δημόσιο έλεγχο οι τράπεζες, των οποίων η αναχρηματοδότηση γίνεται με δημόσιο δανεικό χρήμα. Επίσης, τόνισε πως οι τράπεζες θα πρέπει να σταματήσουν να δίνουν δάνεια με περίεργα κριτήρια (έκανε αναφορά στις μιντιακές επιχειρήσεις) αντί να τονώνουν την ρευστότητα.

Επιπλέον, ο κ. Τσίπρας επισήμανε ότι «θα σταματήσουμε η ελεύθερη πτώση των μισθών και θα επαναφέρουμε τον κατώτατο μισθό στα 751 ευρώ ανεξαρτήτως ηλικίας».

Όπως ανέφερε χαρακτηριστικά «μόνο αυτό τάξαμε», για να συμπληρώσει ότι, όπως έχει δείξει μελέτη του Ινστιτούτου Εργασίας της ΓΣΕΕ, από μόνη της αυτή η ενέργεια θα έχει αναπτυξιακό αποτέλεσμα.

Σε ό,τι αφορά την ανασυγκρότηση της παραγωγικής βάσης, ο κ. Τσίπρας σημείωσε πως θα πρέπει να γίνει μέσα από τη χρηματοδότηση και συνολική ενίσχυση οικονομικών τομέων, στους οποίους υπάρχει συγκριτικό πλεονέκτημα, με στόχο τη δημιουργία ενός μοντέλου ανάπτυξης, που θα δημιουργήσει αξιοπρεπώς αμειβόμενη και σταθερή εργασία.

Τέλος, σε σχέση με την πρόταση δυσπιστίας που κατέθεσε κατά της κυβέρνησης, ανέφερε πως «αποτελεί χρέος πατριωτικό και δημοκρατικό να απομακρυνθεί αυτή η κυβέρνηση» και τόνισε πως η χώρα χρειάζεται μια κυβέρνηση κοινωνικής σωτηρίας που θα σπάσει το φαύλο κύκλο.

Πολιτική: Τι δήλωσε μιλώντας στο Levy Economics Institute του Bard College της Νέας Υόρκης

Nooz.gr, 8 Νοέμβριος 2013. Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος.

"Το πρόγραμμα του μνημονίου μας φορτώνει χρέος και μας βυθίζει όλο και πιο βαθιά στην ύφεση", επεσήμανε ο Πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ Αλέξης Τσίπρας, μιλώντας στο συνέδριο που πραγματοποιεί - στην Αθήνα - το Levy Economics Institute του Bard College της Νέας Υόρκης, με τη στήριξη του Ιδρύματος Ford.

"Η υποκρισία πρέπει να σταματήσει και να σταματήσει άμεσα, γιατί έχουμε να κάνουμε με ανθρώπινες ζωές. Να καταλογίσουμε τις ευθύνες, αλλά κυρίως να αναζητήσουμε τη διέξοδο", τόνισε ο κ. Τσίπρας.

Μεταξύ άλλων ανέφερε ότι το επίπεδο της πολιτικής αντιπαράθεσης είναι σχεδόν εξευτελιστικό, καθώς "η κυβέρνηση επιλέγει να μοντάρει βίντεο και να διαστρεβλώνει απόψεις και δεν δείχνει διάθεση για σοβαρό διάλογο".

Ο ΣΥΡΙΖΑ, είπε ο κ. Τσίπρας, έχει διαμορφώσει ένα εναλλακτικό σχέδιο με στόχο τη σταθεροποίηση της οικονομίας, την αντιμετώπιση της ανθρωπιστικής κρίσης και την παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας.

Το πρόγραμμα βασίζεται στην αύξηση των δημοσίων εσόδων, μέσω της αναδιοργάνωσης του φορολογικού συστήματος, με στόχο τη φορολόγηση των υψηλών εισοδημάτων και του πλούτου. Όπως σημείωσε ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ, χρειάζεται πολιτική βούληση για να συγκρουστείς με τα μεγάλα συμφέροντα και να αντιμετωπίσεις ζητήματα, όπως η φοροδιαφυγή, η φοροαποφυγή, το λαθρεμπόριο και τα πλαστά τιμολόγια.

Για τον τραπεζικό τομέα, ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης επανέλαβε ότι πρέπει να περάσουν υπό δημόσιο έλεγχο οι τράπεζες, των οποίων η αναχρηματοδότηση γίνεται με δημόσιο δανεικό χρήμα. Επίσης, τόνισε πως οι τράπεζες θα πρέπει να σταματήσουν να δίνουν δάνεια με περίεργα κριτήρια (έκανε αναφορά στις μιντιακές επιχειρήσεις) αντί να τονώνουν την ρευστότητα.

πιπλέον, ο κ. Τσίπρας επισήμανε ότι "θα σταματήσουμε η ελεύθερη πτώση των μισθών και θα επαναφέρουμε τον κατώτατο μισθό στα 751 ευρώ ανεξαρτήτως ηλικίας".

Όπως ανέφερε χαρακτηριστικά "μόνο αυτό τάξαμε", για να συμπληρώσει ότι, όπως έχει δείξει μελέτη του Ινστιτούτου Εργασίας της ΓΣΕΕ, από μόνη της αυτή η ενέργεια θα έχει αναπτυξιακό αποτέλεσμα.

Σε ό,τι αφορά την ανασυγκρότηση της παραγωγικής βάσης, ο κ. Τσίπρας σημείωσε πως θα πρέπει να γίνει μέσα από τη χρηματοδότηση και συνολική ενίσχυση οικονομικών τομέων, στους οποίους υπάρχει συγκριτικό πλεονέκτημα, με στόχο τη δημιουργία ενός μοντέλου ανάπτυξης, που θα δημιουργήσει αξιοπρεπώς αμειβόμενη και σταθερή εργασία.

Τέλος, σε σχέση με την πρόταση δυσπιστίας που κατέθεσε κατά της κυβέρνησης, ανέφερε πως "αποτελεί χρέος πατριωτικό και δημοκρατικό να απομακρυνθεί αυτή η κυβέρνηση" και τόνισε πως η χώρα χρειάζεται μια κυβέρνηση κοινωνικής σωτηρίας που θα σπάσει το φαύλο κύκλο.

Απόσπασμα της ομιλίας:

"Ο πρώτος πυλώνας είναι: σταθεροποίηση της οικονομίας με κοινωνικά δίκαιο και οικονομικά διατηρήσιμο πρωτογενές πλεόνασμα. Θα το πετύχουμε, όχι εξοντώνοντας όλη τη κοινωνία, όχι φτιάχνοντας κοινωνικά ερείπια και εξαθλιωμένους φτωχούς άνεργους, αλλά με τη σημαντική αύξηση των δημόσιων εσόδων από τη συνεισφορά των εχόντων και της οικονομικής ολιγαρχίας και διαπλοκής, που τη στιγμή που η πλειοψηφία των Ελλήνων καταρρέει, δεν έχει καμία ουσιαστική συνεισφορά στις θυσίες. Πώς;

Σκοπεύουμε να προχωρήσουμε στη μεταρρύθμιση του φορολογικού συστήματος, έτσι ώστε να φορολογηθούν τα υψηλά εισοδήματα και ο μεγάλος πλούτος και να περιοριστούν η φοροδιαφυγή, η φοροαποφυγή και οι ενδοομιλικές συναλλαγές, το λαθρεμπόριο, τα πλαστά εικονικά τιμολόγια. Μόνο από αυτά τα δύο τελευταία, όχι εμείς, αλλά η επιτροπή για τη διαφάνεια, έχει βγάλει το συμπέρασμα ότι χάνονται από το δημόσιο ταμείο 1,5 δις. ευρώ το χρόνο.

Για να τα πετύχεις αυτά δεν χρειάζονται πολλά πράγματα. Πολιτική βούληση χρειάζεται, ώστε να συγκρουστείς με τα μεγάλα συμφέροντα. Δεν είναι άλλωστε και πολύ μεγάλος ο αριθμός των οικογενειών αυτών, των επιχειρηματιών αυτών, αλλά η τρόικα έχει έρθει στην Ελλάδα για να βρει λύση, αλλά στην πραγματικότητα, ενώ οι αρχικές της προκηρύξεις ήταν ότι θέλει να περιορίσει τη διαφθορά και τη διαπλοκή, τα βρήκε μαζί της. Συνέπτυξε σχέσεις μαζί της.

Έχουμε επίσης στόχο να αναδιοργανώσουμε τις δημόσιες δαπάνες έτσι ώστε να αντιμετωπίσουμε, κατά προτεραιότητα, την ανθρωπιστική κρίση. Να θέσουμε υπό δημόσιο και κοινωνικό έλεγχο όλες τις τράπεζες που ανακεφαλαιοποιούνται με δανεικό δημόσιο χρήμα και να αποκαταστήσουμε το λόγο ύπαρξής τους, που είναι η ρευστότητα της οικονομίας.

Δεν μπορούν να τις διοικούν αυτοί που τις χρεοκόπησαν και τώρα τις διοικούν με δημόσιο δανεικό χρήμα και δίνουν δάνεια μονάχα στις επιχειρήσεις που εκείνοι θέλουν, κυρίως στις μιντιακές επιχειρήσεις που στηρίζουν την κυβερνητική πολιτική.

Για να τονώσουμε την εσωτερική ζήτηση, στο πλαίσιο του εθνικού σχεδίου για την αναπτυξιακή και παραγωγική ανασυγκρότηση του τόπου, σκοπεύουμε να σταματήσουμε την ελεύθερη πτώση των μισθών, των συντάξεων και του εφάπαξ βοηθήματος στον δημόσιο και τον ιδιωτικό τομέα. Και να επαναφέρουμε τον κατώτατο μισθό από τα €586 στα €751 για όλους τους εργαζόμενους, ανεξαρτήτως ηλικίας.

Έχουμε δεχτεί πολύ μεγάλη κριτική, ότι τάζουμε στους πάντες τα πάντα. Αυτό τάξαμε μόνο και αυτό για μας δεν είναι καμία γενναιόδωρη χορηγία, δεν είναι φιλανθρωπία, είναι τρόπος να βγούμε από την κρίση.

Το δικό μας οικονομετρικό μοντέλο επιβεβαιώνει τα συμπεράσματα του μοντέλου του Ινστιτούτου Εργασίας της ΓΣΕΕ:

Η επαναφορά του κατώτατου μισθού θα έχει από μόνη της αναπτυξιακό αποτέλεσμα. Μόνον τον πρώτο χρόνο, θα έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση της εγχώριας ζήτησης, κατά 0,75%, του ΑΕΠ και θα δημιουργήσει και περίπου 7500 νέες θέσεις εργασίας.

Ο δεύτερος πυλώνας είναι η αποτελεσματική αντιμετώπιση της ανθρωπιστικής κρίσης και η άμεση, αναγκαία και αδιαπραγμάτευτη προτεραιότητα να δεσμεύσουμε δημόσια κεφάλαια σ’ αυτόν τον επείγοντα στόχο. Στην κατεύθυνση αυτή, έχουμε επεξεργαστεί ένα ολοκληρωμένο πρόγραμμα άμεσων παρεμβάσεων έκτακτης ανάγκης για να υψώσουμε αμέσως ασπίδα προστασίας για τα πιο ευάλωτα κοινωνικά στρώματα. Τους φτωχούς, τους άνεργους, τους αποκλεισμένους, τους χαμηλόμισθους και τους χαμηλοσυνταξιούχους.

Ο τρίτος πυλώνας είναι η ανασυγκρότηση της παραγωγικής βάσης της οικονομίας. Ο στόχος είναι η διαμόρφωση ενός νέου αναπτυξιακού μοντέλου, που θα αναδεικνύει τα συγκριτικά πλεονεκτήματα της ελληνικής οικονομίας και θα διασφαλίζει αξιοπρεπώς αμειβόμενη και σταθερή εργασία, μακριά από τις πρακτικές του παρελθόντος που βύθισαν την Ελλάδα στην κρίση.

Για παράδειγμα, η Ελλάδα θα μπορούσε να γίνει βασικός ευρωπαϊκός πόλος στην αγροτοδιατροφική έρευνα και παραγωγή. Θα μπορούσε να εξελιχθεί, επίσης, σε περιφερειακό ενεργειακό κέντρο ανανεώσιμων πηγών και νέας περιβαλλοντικής τεχνολογίας. Μπορούμε και πρέπει να επανεστιάσουμε τον τουρισμό σε εναλλακτικές μορφές, προσανατολισμένες στην υψηλή ποιότητα και τη χαμηλή περιβαλλοντική επιβάρυνση. Θα μπορούσε λοιπόν η Ελλάδα να έχει πολύ μεγαλύτερα οφέλη στο Ακαθάριστο Εθνικό Προϊόν της, από το γεγονός ότι είναι μία χώρα με μεγάλες δυνατότητες στον τουρισμό".

Banking News, 8 Νοέμβριος 2013. Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος.

«Η ανάκαμψη της οικονομίας είναι το πρώτο βήμα αλλά το στοίχημα δεν είναι αυτό. Το στοίχημα είναι η ανάπτυξη» επεσήμανε ο πρώην υπουργός και πρόεδρος του Ινστιτούτου Ερευνών και Πολιτικής Στρατηγικής για την Ανάπτυξη και τη Διακυβέρνηση (ΙΝΕΡΠΟΣΤ), Γεράσιμος Αρσένης.

Μιλώντας στο διεθνές συνέδριο που πραγματοποιεί - στην Αθήνα - το Levy Economics Institute του Bard College της Νέας Υόρκης, ο κ. Αρσένης ανέφερε πως «επειδή η έννοια της ανάπτυξης έχει τελευταία κακοποιηθεί, σας υπενθυμίζω ότι ανάπτυξη δεν είναι οποιαδήποτε μεγέθυνση του ΑΕΠ», αλλά, όπως εξήγησε, ανάπτυξη επιτυγχάνεται με μετατροπή της οικονομίας μέσω νέας διάταξης των παραγωγικών δυνάμεων, ώστε να εξασφαλίζεται η αυτοτροφοδοτούμενη μεγέθυνση.

Ο κ. Αρσένης σημείωσε πως «οι αναπτυξιακές προσπάθειες στη χώρα μας προσκρούουν στην επικυριαρχία ενός κυκλώματος εξουσίας και επιρροής από άτομα του πολιτικού συστήματος, των τραπεζών, των επιχειρήσεων και των ΜΜΕ» για να συμπληρώσει πως «το κύκλωμα αυτό ανασυγκροτείται και αλλάζει σύνθεση ανάλογα με τις συνθήκες, αλλά, διαχρονικά, διατηρεί το βασικό του χαρακτηριστικό, ότι παρεμβαίνει ενεργά στη διαμόρφωση της δημόσιας πολιτικής - και σε τραπεζικές λειτουργίες - με στόχο την άντληση ιδιωτικών ωφελειών. Στην πραγματικότητα, πρόκειται περί μηχανισμού υπεξαίρεσης κοινωνικών πόρων μέσα από τη λειτουργία του χρηματοπιστωτικού συστήματος».

Στη συνέχεια ο κ. Αρσένης επεσήμανε πως «αν λοιπόν επιθυμούμε να ανοίξει επιτέλους ο δρόμος προς την ανάπτυξη, πρέπει να καταλυθεί αυτό το κύκλωμα και να απελευθερωθεί το τραπεζικό σύστημα από τους παρασιτικούς και αντιαναπτυξιακούς παράγοντες» αφού ο πραγματικός εκσυγχρονισμός του τραπεζικού συστήματος δεν είναι απλά θέμα τεχνοκρατικό αλλά βαθύτατα πολιτικό και προϋποθέτει βαθειά τομή στο ίδιο το πολιτικό σύστημα.

Ο αρχηγός της Αξιωματικής Αντιπολίτευσης Αλέξης Τσίπρας. «Συνειδητή εγκληματική επιλογή είναι η συνέχιση της πολιτικής του Μνημονίου» είπε μιλώντας σε συνέδριο Διάβασε περισσότερα στο: Τσίπρας: Συνειδητό έγκλημα το Μνημόνιο | gazzetta.gr Follow us: @gazzetta_gr on Twitter | gazzetta.gr on Facebook

Gazzetta.gr, 8 Νοέμβριος 2013. Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος.

«Το καταστροφικό πρόγραμμα της λιτότητας και του μνημονίου πρέπει να σταματήσει τώρα. Διαφορετικά, η συνέχισή του αποτελεί συνειδητή εγκληματική επιλογή, με θύματα, των οποίων δεν απειλείται, πλέον, μόνο η ευμάρεια, αλλά η ίδια τους η ζωή» τόνισε ο αρχηγός της Αξιωματικής Αντιπολίτευσης Αλέξης Τσίπρας, μιλώντας σε διεθνές συνέδριο.

Το θέμα του συνεδρίου είναι «Η κρίση στην ευρωζώνη και την Ελλάδα και η εμπειρία με τις πολιτικές λιτότητας» και διοργανώνεται από το Levy Economics Institute του Bard College της Νέας Υόρκης, με τη στήριξη του Ιδρύματος Ford.

To συνέδριο πραγματοποιείται στο πλαίσιο των διεθνών ερευνητικών δραστηριοτήτων του Ινστιτούτου Levy και σε συνδυασμό με το πρότζεκτ του Ιδρύματος Ford για τη Χρηματοοικονομική Αστάθεια.

Πρόκειται για ένα πρότζεκτ το οποίο εμπνέεται από το εκτεταμένο έργο του οικονομολόγου Hyman Minsky για τις δομές του χρηματοπιστωτικού συστήματος με στόχο τη σταθερότητα και τον ρόλο της κυβέρνησης στην επίτευξη μιας αναπτυσσόμενης και δίκαιης οικονομίας.

«Να σταματήσει η υποκρισία γιατί έχουμε να κάνουμε με ανθρώπινες ζωές»

Kathimerini, 8 Νοέμβριος 2013. Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος.

«Το πρόγραμμα του μνημονίου μας φορτώνει χρέος και μας βυθίζει όλο και πιο βαθιά στην ύφεση», επεσήμανε ο Πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ Αλέξης Τσίπρας, μιλώντας στο συνέδριο που πραγματοποιεί - στην Αθήνα - το Levy Economics Institute του Bard College της Νέας Υόρκης, με τη στήριξη του Ιδρύματος Ford.

«Η υποκρισία πρέπει να σταματήσει και να σταματήσει άμεσα, γιατί έχουμε να κάνουμε με ανθρώπινες ζωές. Να καταλογίσουμε τις ευθύνες, αλλά κυρίως να αναζητήσουμε τη διέξοδο», τόνισε ο κ. Τσίπρας, για να συμπληρώσει ότι το επίπεδο της πολιτικής αντιπαράθεσης είναι σχεδόν εξευτελιστικό, καθώς «η κυβέρνηση επιλέγει να μοντάρει βίντεο και να διαστρεβλώνει απόψεις και δεν δείχνει διάθεση για σοβαρό διάλογο».

Ο ΣΥΡΙΖΑ, ανέφερε ο κ. Τσίπρας, έχει διαμορφώσει ένα εναλλακτικό σχέδιο με στόχο τη σταθεροποίηση της οικονομίας, την αντιμετώπιση της ανθρωπιστικής κρίσης και την παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας. Το πρόγραμμα βασίζεται στην αύξηση των δημοσίων εσόδων, μέσω της αναδιοργάνωσης του φορολογικού συστήματος, με στόχο τη φορολόγηση των υψηλών εισοδημάτων και του πλούτου. Όπως σημείωσε ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ, χρειάζεται πολιτική βούληση για να συγκρουστείς με τα μεγάλα συμφέροντα και να αντιμετωπίσεις ζητήματα, όπως η φοροδιαφυγή, η φοροαποφυγή, το λαθρεμπόριο και τα πλαστά τιμολόγια.

Για τον τραπεζικό τομέα, ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης επανέλαβε ότι πρέπει να περάσουν υπό δημόσιο έλεγχο οι τράπεζες, των οποίων η αναχρηματοδότηση γίνεται με δημόσιο δανεικό χρήμα. Επίσης, τόνισε πως οι τράπεζες θα πρέπει να σταματήσουν να δίνουν δάνεια με περίεργα κριτήρια (έκανε αναφορά στις μιντιακές επιχειρήσεις) αντί να τονώνουν την ρευστότητα.

Επιπλέον, ο κ. Τσίπρας επισήμανε ότι «θα σταματήσουμε η ελεύθερη πτώση των μισθών και θα επαναφέρουμε τον κατώτατο μισθό στα 751 ευρώ ανεξαρτήτως ηλικίας».

Όπως ανέφερε χαρακτηριστικά «μόνο αυτό τάξαμε», για να συμπληρώσει ότι, όπως έχει δείξει μελέτη του Ινστιτούτου Εργασίας της ΓΣΕΕ, από μόνη της αυτή η ενέργεια θα έχει αναπτυξιακό αποτέλεσμα.

Σε ό,τι αφορά την ανασυγκρότηση της παραγωγικής βάσης, ο κ. Τσίπρας σημείωσε πως θα πρέπει να γίνει μέσα από τη χρηματοδότηση και συνολική ενίσχυση οικονομικών τομέων, στους οποίους υπάρχει συγκριτικό πλεονέκτημα, με στόχο τη δημιουργία ενός μοντέλου ανάπτυξης, που θα δημιουργήσει αξιοπρεπώς αμειβόμενη και σταθερή εργασία.

Τέλος, σε σχέση με την πρόταση δυσπιστίας που κατέθεσε κατά της κυβέρνησης, ανέφερε πως «αποτελεί χρέος πατριωτικό και δημοκρατικό να απομακρυνθεί αυτή η κυβέρνηση» και τόνισε πως η χώρα χρειάζεται μια κυβέρνηση κοινωνικής σωτηρίας που θα σπάσει το φαύλο κύκλο.

Tanea.gr, 8 Νοέμβριος 2013. Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος.

Να συνεχίσει τις μεταρρυθμίσεις και να μην μην βασίζεται σε νέα ελάφρυνση του χρέους για να μπορέσει να επιστρέψει στην ανάπτυξη, κάλεσε την Ελλάδα ο Ιβ Μέρς, μέλος της εκτελεστικής επιτροπής της ΕΚΤ και πρόεδρος της Κεντρικής Τράπεζας του Λουξεμβούργου, στο πλαίσιο ομιλίας του σε συνέδριο του Levy Economics Institute στην Αθήνα.

Ο Μερς αναφέρθηκε στις τεράστιες προσπάθειες την Ελλήνων, τονίζοντας ότι η Ελλάδα βρίσκεται σε σταυροδρόμι. Από τη μια είναι ο δρόμος των δύσκολων αποφάσεων και από την άλλη το μονοπάτι των «εύκολων» απαντήσεων.

«Αν οι αρχές δεν καταφέρουν να διορθώσουν τα προβλήματα που παραμένουν, θα θέσουν σε κίνδυνο ότι έχει επιτευχθεί μέχρι σήμερα», τόνισε ο Μερς, όπως αναφέρει το Reuters.

«Η αναδιάρθρωση του χρέους ή τo μεγαλύτερα κούρεμα κρατικών ομολόγων ίσως να φαίνονται ελκυστικά από πολιτική άποψη. Αλλά τέτοιες πρακτικές δεν μπορούν παρά να αποτελούν ύστατη λύση.»

» Σε καμία περίπτωση δεν αποτελούν βιώσιμη λύση για να χαλαρώσουν οι χρηματοοικονομικές υποχρεώσεις της κυβέρνησης» τόνισε ο αξιωματούχος της κεντρικής ευρωτράπεζας.

Ο δρόμος των εύκολων απαντήσεων οδηγεί σε στασιμότητα και υπέρμετρη επιβάρυνση των νέων και των μελλοντικών γενεών, επέμεινε ο Μερς.

Protothema.gr, 8 Νοέμβριος 2013. Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος.

«Μόνο αυτό τάξαμε» είπε ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ - Χαρακτήρισε «πατριωτικό χρέος» να απομακρυνθεί η κυβέρνηση - Αίσθηση προκάλεσε η απουσία του από την πρώτη ημέρα της συζήτησης επί της πρότασης μομφής κατά της κυβέρνησης στη Βουλή

Για την επιστροφή του κατώτατου μισθού στα 751 για όλους «ανεξαρτήτως ηλικίας» δεσμεύθηκε ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ, Αλέξης Τσίπρας, μιλώντας στο συνέδριο με τίτλο «Η κρίση στην ευρωζώνη και την Ελλάδα και η εμπειρία με τις πολιτικές λιτότητας» που διεξάγεται στην Αθήνα.

«Θα σταματήσουμε η ελεύθερη πτώση των μισθών και θα επαναφέρουμε τον κατώτατο μισθό στα 751 ευρώ ανεξαρτήτως ηλικίας» ήταν η χαρακτηριστική αποστροφή του κ. Τσίπρα, ο οποίος διευκρίνισε ότι «μόνο αυτό τάξαμε». Υποστήριξε, δε, ότι όπως έχει δείξει μελέτη του Ινστιτούτου Εργασίας της ΓΣΕΕ, από μόνη της αυτή η ενέργεια θα έχει αναπτυξιακό αποτέλεσμα.

Σε ό,τι αφορά την ανασυγκρότηση της παραγωγικής βάσης, ο κ. Τσίπρας σημείωσε πως θα πρέπει να γίνει μέσα από τη χρηματοδότηση και συνολική ενίσχυση οικονομικών τομέων, στους οποίους υπάρχει συγκριτικό πλεονέκτημα, με στόχο τη δημιουργία ενός μοντέλου ανάπτυξης, που θα δημιουργήσει αξιοπρεπώς αμειβόμενη και σταθερή εργασία.

Από την ομιλία του προέδρου του κόμματος της αξιωματικής αντιπολίτευσης δεν θα μπορούσε να λείπει και η αναφορά του στην πρόταση δυσπιστίας που κατέθεσε κατά της κυβέρνησης την Πέμπτη λέγοντας πως «αποτελεί χρέος πατριωτικό και δημοκρατικό να απομακρυνθεί αυτή η κυβέρνηση» τονίζοντας πως η χώρα χρειάζεται μια κυβέρνηση κοινωνικής σωτηρίας που θα σπάσει το φαύλο κύκλο.

Αναφερόμενος στο Μνημόνιο ο Αλέξης Τσίπρας σημείωσε ότι «μας φορτώνει χρέος και μας βυθίζει όλο και πιο βαθιά στην ύφεση ζητώντας να σταματήσει άμεσα η υποκρισία «γιατί έχουμε να κάνουμε με ανθρώπινες ζωές».

«Να καταλογίσουμε τις ευθύνες, αλλά κυρίως να αναζητήσουμε τη διέξοδο», συνέχισε ο κ. Τσίπρας, για να συμπληρώσει ότι το επίπεδο της πολιτικής αντιπαράθεσης είναι σχεδόν εξευτελιστικό, καθώς «η κυβέρνηση επιλέγει να μοντάρει βίντεο και να διαστρεβλώνει απόψεις και δεν δείχνει διάθεση για σοβαρό διάλογο».

Ο ΣΥΡΙΖΑ, ανέφερε ο κ. Τσίπρας, έχει διαμορφώσει ένα εναλλακτικό σχέδιο με στόχο τη σταθεροποίηση της οικονομίας, την αντιμετώπιση της ανθρωπιστικής κρίσης και την παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας. Το πρόγραμμα βασίζεται στην αύξηση των δημοσίων εσόδων, μέσω της αναδιοργάνωσης του φορολογικού συστήματος, με στόχο τη φορολόγηση των υψηλών εισοδημάτων και του πλούτου. Όπως σημείωσε ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ, χρειάζεται πολιτική βούληση για να συγκρουστείς με τα μεγάλα συμφέροντα και να αντιμετωπίσεις ζητήματα, όπως η φοροδιαφυγή, η φοροαποφυγή, το λαθρεμπόριο και τα πλαστά τιμολόγια.

Για τον τραπεζικό τομέα, ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης επανέλαβε ότι πρέπει να περάσουν υπό δημόσιο έλεγχο οι τράπεζες, των οποίων η αναχρηματοδότηση γίνεται με δημόσιο δανεικό χρήμα. Επίσης, τόνισε πως οι τράπεζες θα πρέπει να σταματήσουν να δίνουν δάνεια με περίεργα κριτήρια (έκανε αναφορά στις μιντιακές επιχειρήσεις) αντί να τονώνουν την ρευστότητα.

Το συνέδριο πραγματοποιήσε το Levy Economics Institute του Bard College της Νέας Υόρκης, με τη στήριξη του Ιδρύματος Ford.

Αίσθηση προκάλεσε η απουσία του από τη Βουλή

Την ίδια ώρα, όμως, ερωτηματικά προκαλεί η απουσία του κ. Αλέξη Τσίπρα από την Ολομέλεια της Βουλής όπου διεξάγεται η κρίσιμη συζήτηση επι της πρότασης δυσπιστίας κατά της κυβέρνησης που κατάθεσε ο ίδιος και οι υπόλοιποι βουλευτές της Κοινοβουλευτικής του Ομάδας.

Αρκετοί βουλευτές σχολιάζουν αρνητικά την απουσία του προέδρου της αξιωματικής αντιπολίτευσης και υποστήριζαν πως θα έπρεπε να παρίσταται τουλάχιστον κατά την έναρξη της συνεδρίασης κατά την οποία τοποθετηθήκαν οι κ.κ. Γιάννης Δραγασάκης και Νίκος Βούτσης.

Πάντως, σύμφωνα με πληροφορίες ο κ. Τσίπρας το πρωί ήταν στο κτήριο της Βουλής και είχε σειρά επαφών με τους στενούς του συνεργάτες.

Tanea.gr, 8 Νοέμβριος 2013. Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος.

«Το καταστροφικό πρόγραμμα της λιτότητας και του μνημονίου πρέπει να σταματήσει τώρα. Διαφορετικά, η συνέχισή του αποτελεί συνειδητή εγκληματική επιλογή, με θύματα, των οποίων δεν απειλείται, πλέον, μόνο η ευμάρεια, αλλά η ίδια τους η ζωή» τόνισε ο αρχηγός της Αξιωματικής Αντιπολίτευσης Αλέξης Τσίπρας, μιλώντας σε διεθνές συνέδριο.

Το θέμα του συνεδρίου είναι «Η κρίση στην ευρωζώνη και την Ελλάδα και η εμπειρία με τις πολιτικές λιτότητας» και διοργανώνεται από το Levy Economics Institute του Bard College της Νέας Υόρκης, με τη στήριξη του Ιδρύματος Ford.

To συνέδριο πραγματοποιείται στο πλαίσιο των διεθνών ερευνητικών δραστηριοτήτων του Ινστιτούτου Levy και σε συνδυασμό με το πρότζεκτ του Ιδρύματος Ford για τη Χρηματοοικονομική Αστάθεια.

Πρόκειται για ένα πρότζεκτ το οποίο εμπνέεται από το εκτεταμένο έργο του οικονομολόγου Hyman Minsky για τις δομές του χρηματοπιστωτικού συστήματος με στόχο τη σταθερότητα και τον ρόλο της κυβέρνησης στην επίτευξη μιας αναπτυσσόμενης και δίκαιης οικονομίας.

«Η υποκρισία πρέπει να σταματήσει και να σταματήσει άμεσα, γιατί έχουμε να κάνουμε με ανθρώπινες ζωές. Να καταλογίσουμε τις ευθύνες, αλλά κυρίως να αναζητήσουμε τη διέξοδο», τόνισε ο κ. Τσίπρας, για να συμπληρώσει ότι το επίπεδο της πολιτικής αντιπαράθεσης είναι σχεδόν εξευτελιστικό, καθώς «η κυβέρνηση επιλέγει να μοντάρει βίντεο και να διαστρεβλώνει απόψεις και δεν δείχνει διάθεση για σοβαρό διάλογο».

«Ο ΣΥΡΙΖΑ», ανέφερε ο κ. Τσίπρας, «έχει διαμορφώσει ένα εναλλακτικό σχέδιο με στόχο τη σταθεροποίηση της οικονομίας, την αντιμετώπιση της ανθρωπιστικής κρίσης και την παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας.

»Το πρόγραμμα βασίζεται στην αύξηση των δημοσίων εσόδων, μέσω της αναδιοργάνωσης του φορολογικού συστήματος, με στόχο τη φορολόγηση των υψηλών εισοδημάτων και του πλούτου».

Όπως σημείωσε ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ, χρειάζεται πολιτική βούληση για να συγκρουστείς με τα μεγάλα συμφέροντα και να αντιμετωπίσεις ζητήματα, όπως η φοροδιαφυγή, η φοροαποφυγή, το λαθρεμπόριο και τα πλαστά τιμολόγια.

Για τον τραπεζικό τομέα, ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης επανέλαβε ότι πρέπει να περάσουν υπό δημόσιο έλεγχο οι τράπεζες, των οποίων η αναχρηματοδότηση γίνεται με δημόσιο δανεικό χρήμα».

Επιπλέον, ο κ. Τσίπρας επισήμανε ότι «θα σταματήσουμε η ελεύθερη πτώση των μισθών και θα επαναφέρουμε τον κατώτατο μισθό στα 751 ευρώ ανεξαρτήτως ηλικίας».

Όπως ανέφερε χαρακτηριστικά «μόνο αυτό τάξαμε», για να συμπληρώσει ότι, όπως έχει δείξει μελέτη του Ινστιτούτου Εργασίας της ΓΣΕΕ, από μόνη της αυτή η ενέργεια θα έχει αναπτυξιακό αποτέλεσμα.

Σε ό,τι αφορά την ανασυγκρότηση της παραγωγικής βάσης, ο κ. Τσίπρας σημείωσε πως θα πρέπει να γίνει μέσα από τη χρηματοδότηση και συνολική ενίσχυση οικονομικών τομέων, στους οποίους υπάρχει συγκριτικό πλεονέκτημα, με στόχο τη δημιουργία ενός μοντέλου ανάπτυξης, που θα δημιουργήσει αξιοπρεπώς αμειβόμενη και σταθερή εργασία.

Τέλος, σε σχέση με την πρόταση δυσπιστίας που κατέθεσε κατά της κυβέρνησης, ανέφερε πως «αποτελεί χρέος πατριωτικό και δημοκρατικό να απομακρυνθεί αυτή η κυβέρνηση» και τόνισε πως η χώρα χρειάζεται μια κυβέρνηση κοινωνικής σωτηρίας που θα σπάσει το φαύλο κύκλο»

Naftemporiki.gr, 8 Νοέμβριος 2013. Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος.

Την ανάγκη να σταματήσει άμεσα «το καταστροφικό πρόγραμμα της λιτότητας και του μνημονίου» επανέλαβε ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ, Αλέξης Τσίπρας, μιλώντας στο συνέδριο με θέμα «Η κρίση στην ευρωζώνη και την Ελλάδα και η εμπειρία με τις πολιτικές λιτότητας» που διοργανώνει το Levy Economics Institute του Bard College της Νέας Υόρκης, με τη στήριξη του Ιδρύματος Ford.

Όπως είπε ο κ. Τσίπρας η συνέχισή του μνημονίου αποτελεί «συνειδητή εγκληματική επιλογή, με θύματα, των οποίων δεν απειλείται, πλέον, μόνο η ευμάρεια, αλλά η ίδια τους η ζωή».

Real.gr, 8 Νοέμβριος 2013. Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος.

«Το πρόγραμμα του μνημονίου μας φορτώνει χρέος και μας βυθίζει όλο και πιο βαθιά στην ύφεση», επεσήμανε ο Πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ Αλέξης Τσίπρας, μιλώντας στο συνέδριο που πραγματοποιεί - στην Αθήνα - το Levy Economics Institute του Bard College της Νέας Υόρκης, με τη στήριξη του Ιδρύματος Ford.

«Η υποκρισία πρέπει να σταματήσει και να σταματήσει άμεσα, γιατί έχουμε να κάνουμε με ανθρώπινες ζωές. Να καταλογίσουμε τις ευθύνες, αλλά κυρίως να αναζητήσουμε τη διέξοδο», τόνισε ο κ. Τσίπρας, για να συμπληρώσει ότι το επίπεδο της πολιτικής αντιπαράθεσης είναι σχεδόν εξευτελιστικό, καθώς «η κυβέρνηση επιλέγει να μοντάρει βίντεο και να διαστρεβλώνει απόψεις και δεν δείχνει διάθεση για σοβαρό διάλογο».

Σε σχέση με την πρόταση δυσπιστίας που κατέθεσε κατά της κυβέρνησης, ανέφερε πως «αποτελεί χρέος πατριωτικό και δημοκρατικό να απομακρυνθεί αυτή η κυβέρνηση» και τόνισε πως η χώρα χρειάζεται μια κυβέρνηση κοινωνικής σωτηρίας που θα σπάσει το φαύλο κύκλο.

Ο ΣΥΡΙΖΑ, ανέφερε ο κ. Τσίπρας, έχει διαμορφώσει ένα εναλλακτικό σχέδιο με στόχο τη σταθεροποίηση της οικονομίας, την αντιμετώπιση της ανθρωπιστικής κρίσης και την παραγωγική ανασυγκρότηση της χώρας. Το πρόγραμμα βασίζεται στην αύξηση των δημοσίων εσόδων, μέσω της αναδιοργάνωσης του φορολογικού συστήματος, με στόχο τη φορολόγηση των υψηλών εισοδημάτων και του πλούτου. Όπως σημείωσε ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ, χρειάζεται πολιτική βούληση για να συγκρουστείς με τα μεγάλα συμφέροντα και να αντιμετωπίσεις ζητήματα, όπως η φοροδιαφυγή, η φοροαποφυγή, το λαθρεμπόριο και τα πλαστά τιμολόγια.

Για τον τραπεζικό τομέα, ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης επανέλαβε ότι πρέπει να περάσουν υπό δημόσιο έλεγχο οι τράπεζες, των οποίων η αναχρηματοδότηση γίνεται με δημόσιο δανεικό χρήμα. Επίσης, τόνισε πως οι τράπεζες θα πρέπει να σταματήσουν να δίνουν δάνεια με περίεργα κριτήρια (έκανε αναφορά στις μιντιακές επιχειρήσεις) αντί να τονώνουν την ρευστότητα.

Επιπλέον, ο κ. Τσίπρας επισήμανε ότι «θα σταματήσουμε η ελεύθερη πτώση των μισθών και θα επαναφέρουμε τον κατώτατο μισθό στα 751 ευρώ ανεξαρτήτως ηλικίας».

Όπως ανέφερε χαρακτηριστικά «μόνο αυτό τάξαμε», για να συμπληρώσει ότι, όπως έχει δείξει μελέτη του Ινστιτούτου Εργασίας της ΓΣΕΕ, από μόνη της αυτή η ενέργεια θα έχει αναπτυξιακό αποτέλεσμα.

Σε ό,τι αφορά την ανασυγκρότηση της παραγωγικής βάσης, ο κ. Τσίπρας σημείωσε πως θα πρέπει να γίνει μέσα από τη χρηματοδότηση και συνολική ενίσχυση οικονομικών τομέων, στους οποίους υπάρχει συγκριτικό πλεονέκτημα, με στόχο τη δημιουργία ενός μοντέλου ανάπτυξης, που θα δημιουργήσει αξιοπρεπώς αμειβόμενη και σταθερή εργασία.

Του Στέλιου Κράλογλου

Capital.gr, 8 Νοέμβριος 2013. Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος.

Η στρατηγική της εσωτερικής υποτίμησης που έχει μειώσει τα εισοδήματα κατά 30% (έναντι 15% που ήταν ο στόχος της τρόικας), είναι καταστροφική για τα επίπεδα διαβίωσης των Ελλήνων αλλά και για την κατανάλωση.

Με αυτή την διαπίστωση ο πρόεδρος του Levy Institute, Δημήτρης Παπαδημητρίου, κήρυξε την έναρξη του διήμερου συνεδρίου με θέμα την κρίση στην ευρωζώνη λέγοντας μάλιστα ότι η άποψη ότι η ανάπτυξη θα έρθει μέσα από την τόνωση των εξαγωγών κατά κύριο λόγο αποδεικνύεται μύθος στην πράξη.

Ο κ. Παπαδημητρίου σημείωσε ότι είναι σημαντικές οι εξαγωγές για την ανάκαμψη, αλλά οι δημοσιονομικές πολιτικές θα πρέπει να επικεντρωθούν στην τόνωση της απασχόλησης και την ενίσχυση της εσωτερικής ζήτησης.

Ο πρόεδρος του Levy Institute υπογράμμισε ότι θα πρέπει να λάβουμε σοβαρά υπόψη ποιο είναι το κόστος που θα κληθούμε να πληρώσουμε για την επίτευξη των περίφημων πρωτογενών πλεονασμάτων, αναφερόμενος έτσι στις φωνές που ισχυρίζονται ότι η δημοσιονομική προσαρμογή επιτυγχάνεται μέσω δημιουργικής λογιστικής.

Ειδικότερα για το δημόσιο χρέος ανέφερε τα εξής "Το δημόσιο χρέος στην Ευρωζώνη αυξάνεται παρά τα σκληρά μέτρα λιτότητας που επιβάλλονται από το Βερολίνο και τις Βρυξέλλες. Η Ευρώπη, και ιδίως ο ευρωπαϊκός Νότος, έχει ανάγκη σήμερα από μια αναπτυξιακή πολιτική στιλ Μάρσαλ. Από τη στιγμή όμως που η Γερμανία και οι δορυφόροι της αρνούνται να προχωρήσουν με τη διαδικασία της ολοκλήρωσης μιας πραγματικής νομισματικής και δημοσιονομικής ένωσης, οι συσταλτικές πολιτικές θα συνεχίσουν να εφαρμόζονται προκειμένου να επιτευχθεί η πολυπόθητη δημοσιονομική προσαρμογή για τις υπερχρεωμένες χώρες."

Όσον αφορά τις εξαγωγές και την ανάπτυξη τόνισε τα εξής "Η πορεία των εξαγωγών στην Ελλάδα εμφανίζει μεγάλη αστάθεια τόσο πριν όσο και μετά την κρίση, ενώ μέχρι τώρα δεν μπόρεσε να αντισταθμίσει την πτώση της εγχώριας ζήτησης. Οι εξαγωγές συμβάλλουν στην ανάπτυξη, αλλά παίζουν δευτερεύοντα ρόλο. Ακόμη και η Κίνα, ο γίγαντας του εξαγωγικού υποδείγματος, έχει πλέον στραφεί προς την εγχώρια ζήτηση για τη σταθεροποίηση της οικονομίας. Στο πλαίσιο αυτό, η Ελλάδα πρέπει οπωσδήποτε να αναπτύξει μια στρατηγική με στόχο τη σταθεροποίηση και την επέκταση της εγχώριας ζήτησης."

Ο κορυφαίος οικονομικός αναλυτής της Barclays κ. Philippe Gudin de Vallerin επεσήμανε μάλιστα ότι είναι σημαντική η ενίσχυση της ρευστότητας της πραγματικής οικονομίας, κάτι που πρέπει να προσέξουν οι κυβερνήσεις καθώς το βασικό μέλημα των τραπεζών είναι η χρηματοδότηση των χαρτοφυλακίων τους.

Εκτίμησε δε ότι σύντομα οι ηγέτες των ευρωπαϊκών χωρών θα εξετάσουν το θέμα της αναδιάρθρωσης του ελληνικού χρέους εφόσον η ελληνική οικονομία επιτύχει το επιδιωκόμενο πρωτογενές πλεόνασμα.

Skai.gr, 8 Νοέμβριος 2013. Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος.

Όπως τόνισε το ανώτατο στέλεχος της ΕΚΤ, οι οδοί αναδιάρθρωσης ή «κουρέματος» του χρέους συνιστούν μεν «πολιτικά ελκυστικές επιλογές», αλλά είναι πρακτικές που «σε καμία περίπτωση [...] δεν αποτελούν βιώσιμες επιλογές για τη χαλάρωση των χρηματοοικονομικών υποχρεώσεων» ενός κράτους.

Μήνυμα πως η Ελλάδα πρέπει να συνεχίσει την πορεία της στο δρόμο των μεταρρυθμίσεων, δίχως να βασίζεται στο ενδεχόμενο αναδιάρθρωσης ή «κουρέματος» του δημόσιου χρέους, απηύθυνε την Παρασκευή ο Υβ Μερς, μέλος της Εκτελεστικής Επιτροπής της Ευρωπαϊκής Τράπεζας (ΕΚΤ).

Όπως τόνισε το ανώτατο στέλεχος της ΕΚΤ, οι οδοί αναδιάρθρωσης ή «κουρέματος» του χρέους συνιστούν μεν «πολιτικά ελκυστικές επιλογές», αλλά είναι πρακτικές που «σε καμία περίπτωση [...] δεν αποτελούν βιώσιμες επιλογές για τη χαλάρωση των χρηματοοικονομικών υποχρεώσεων» ενός κράτους.

«Τέτοιου είδους πρακτικές υιοθετούνται μόνο σε περιπτώσεις έσχατης ανάγκης», συνέχισε ο κ. Μερς, σημειώνοντας πως η Ελλάδα βρίσκεται σε ένα «σταυροδρόμι», από τη μία πλευρά ενώπιον του δρόμου των «δύσκολων επιλογών», και από την άλλη μπροστά στο δρόμο των «εύκολων απαντήσεων», που περιλαμβάνει «ψευδείς εναλλακτικές επιλογές, όπως οι επαναλαμβανόμενες προτάσεις για αναδιάρθρωση του χρέους».

Ο κ. Μερς επικρότησε τις επιτυχίες της ελληνικής κυβέρνησης στα μέτωπα της «ιστορικών διαστάσεων» δημοσιονομικής προσαρμογής αλλά και των «των διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων», υπογραμμίζοντας τη συμβολή του ελληνικού λαού στο να διαψευστούν οι Κασσάνδρες που έκαναν λόγο για έξοδο της Αθήνας από την ευρωζώνη.

Yπογράμμισε ότι « η διαδικασία αποκατάστασης της βιωσιμότητας των δημόσιων οικονομικών και της ανάπτυξης στην Ελλάδα δεν έχει ακόμη ολοκληρωθεί – ούτε έχει ακόμη διασφαλιστεί η πρόοδος», προειδοποιώντας ότι αν οι Αρχές «δεν αντιμετωπίσουν με επιτυχία τις εναπομένουσες προκλήσεις, τότε θέτουν σε κίνδυνο ό,τι έχει ήδη επιτευχθεί».

H Ελλάδα πρόσθεσε ο κ. Μερς δεν έχει διασφαλίσει τους στόχους πρωτογενούς πλεονάσματος για τα 2014-2016, γεγονός που «σημαίνει ότι η δημοσιονομική εξυγίανση πρέπει να συνεχιστεί», ενώ παράλληλα αναφέρθηκε στην «υστέρηση των οφελών από τη μεταρρύθμιση της φορολογικής διοίκησης» και την «ελλιπή είσπραξη των εισφορών κοινωνικής ασφάλισης».

Η ομιλία του κ. Μέρς έγινε στην Αθήνα, το συνέδριο Minsky του Levy Economics Institute.

Του Γ. Χ. Παπαγεωργιου

NewMoney.gr, 5 Νοέμβριος 2013. Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος.

Μόνο ένας Γερμανός, με την τευτονική μεθοδικότητα και τη μανία με τη λεπτομέρεια που χαρακτηρίζει το συγκεκριμένο λαό θα μπορούσε να κάνει μια τόσο εμπεριστατωμένη ανάλυση του... γερμανικού οικονομικού εγκλήματος που διαπράττει η Γερμανία τα τελευταία χρόνια στην ευρωζώνη.

Ο λόγος για τον καθηγητή Jorge Bibow, ο οποίος είναι ερευνητής του έγκριτου αμερικανικού think tank Levy Economics Institute και καθηγητής Οικονομικών στο Skidmore College της Νέας Υόρκης, ο οποίος έκρουε από το 2005 τον κώδωνα του κινδύνου για τις παρενέργειες της γερμανικής οικονομικής πολιτικής.

Ο κ. Bibow συμμετέχει στο διήμερο διεθνές συνέδριο που διοργανώνει το Levy Institute, στις 8-9 Νοεμβρίου, στο Μέγαρο Διεθνές Συνεδριακό Κέντρο Αθηνών, με θέμα: «Η Κρίση στην Ευρωζώνη και την Ελλάδα και η Εμπειρία με τις Πολιτικές Λιτότητας».

Όπως εξηγεί σε συνέντευξή του στο newmoney.gr ο κ. Bibow, η γερμανική οικονομική πολιτική φέρει την κύρια ευθύνη για την κρίση του ευρώ, ενώ την ίδια στιγμή είναι η Γερμανία εκείνη που χαράσσει πολιτική στην Ευρωζώνη και οδηγεί την τελευταία στην καταστροφή.

Ο Γερμανός καθηγητής εξηγεί ότι η γερμανική λιτότητα στη δεκαετία του 2000 περιόρισε τις εξαγωγές των εταίρων της προς αυτήν, ενώ την ίδια στιγμή ανάγκασε την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα να ακολουθήσει χαλαρή νομισματική πολιτική, η οποία επέτρεψε την υπερχρέωση των χωρών της περιφέρειας. Προβλέπει επίσης ότι εάν δεν εφαρμοστούν και στην Ευρωζώνη μεταβιβάσεις πόρων προς την περιφέρεια, η νομισματική ένωση θα διαλυθεί.

Αποδίδει τη γερμανική στάση σε διανοητική σύγχυση, ιδεολογία και βραχυπρόθεσμα θεσμικά συμφέροντα, ενώ σημειώνει ότι η συγκυβέρνηση σοσιαδημοκρατών και χριστιανοδημοκρατών δεν θα αλλάξει κάτι στην πραγματικότητα, δεδομένου ότι και τα δύο κόμματα “πιστεύουν στο ίδιο οικονομικό δόγμα και στις ίδιες οικονομικές ανοησίες”.

Ο κ. Bibow πιστεύει ακόμη ότι δεν υπάρχει “ελληνική λύση” στο πρόβλημα της Ελλάδας, το οποίο μπορεί μόνο να αντιμετωπιστεί μόνο με ένα ευρύ πρόγραμμα σε όλη την Ευρωζώνη, με ισχυρή ανάπτυξη της εγχώριας ζήτησης και υψηλότερους μισθούς και αύξηση του πληθωρισμού στη Γερμανία.

Ο ίδιος πιστεύει ότι ο μόνος τρόπος να βγει η Ευρωζώνη από την κρίση είναι να επανασχεδιαστεί η ευρωζώνη από την αρχή και έχει αναπτύξει μια συνολική πρόταση η οποία προβλέπει δημοσιονομική ένωση, το “ζευγάρωμα” της ΕΚΤ με ένα Ευρωπαϊκό υπουργείο Οικονομικών, και βασίζεται στην ιδέα της συγκέντρωσης δαπανών για δημόσιες επενδύσεις σε επίπεδο ευρωζώνης και τη χρηματοδότησή τους με την έκδοση ομολόγων από το ευρωπαϊκό υπουργείο Οικονομικών.

Ολόκληρο το κείμενο της συνέντευξης με τον Joerg Bibow έχει ως εξής:

- Έχετε έντονα επικρίνει την γερμανική πολιτική. Πώς επηρεάζει η οικονομική πολιτική της Γερμανίας την υπόλοιπη Ευρώπη; Με ποιους τρόπους προκαλεί ζημιά στις περιφερειακές οικονομίες της ευρωζώνης;

“Η γερμανική πολιτική φέρει την κύρια ευθύνη για την κρίση του ευρώ και η γερμανική πολιτική είναι το κλειδί για το μέλλον της Ευρώπης. Η Γερμανία είναι η μεγαλύτερη οικονομία της Ευρώπης. Για το λόγο αυτό ό,τι συμβαίνει στη Γερμανία επηρεάζει αναπόφευκτα και σε σημαντικό βαθμό την οικονομία της Ευρωζώνης. Για παράδειγμα, όταν η Γερμανία επέβαλε στον εαυτό της μέτρα δημοσιονομικής λιτότητας και συρρίκνωση των μισθών στις αρχές της δεκαετίας του 2000, αυτή η πολιτική είχε ολέθριες συνέπειες για τη νομισματική ένωση. Πρώτον, η στασιμότητα της εγχώριας ζήτησης στη Γερμανία περιόρισε τις εξαγωγές των εταίρων της προς τη Γερμανία. Από την άλλη πλευρά, η στασιμότητα στη Γερμανία προκάλεσε χαλάρωση της νομισματικής πολιτικής από την ΕΚΤ, η οποία, ωστόσο, ήταν ταυτόχρονα πολύ μικρή για να επηρεάσει την οικονομική κατάσταση στη Γερμανία, αλλά πάρα πολύ μεγάλη για την περιφέρεια στη ζώνη του ευρώ όπου οι μισθοί και η εγχώρια ζήτηση αναπτύχθηκαν περαιτέρω. Με άλλα λόγια, η Γερμανία υπονόμευσε την νομισματική πολιτική της ΕΚΤ «ένα μέγεθος για όλους». Αυτό έλαβε χώρα παράλληλα με σωρευτικές αποκλίσεις στις θέσεις της ανταγωνιστικότητας εντός της ζώνης του ευρώ, στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών και την αντίστοιχη συσσώρευση των ξένων περιουσιακών στοιχείων και στις θέσεις του χρέους. Όλες μαζί αυτές οι εξελίξεις σήμαιναν ότι η νομισματική ένωση θα αντιμετώπιζε προβλήματα τη στιγμή που θα άρχιζαν να ξεδιπλώνονται οι ανισορροπίες. Προειδοποίησα για τις συνέπειες αυτών των εξελίξεων από το 2005, αλλά οι αρχές της ευρωζώνης κοιμόντουσαν τον «ύπνο τον βαθύ».

Αυτό είναι το υπόβαθρο της κρίσης της ευρωζώνης, που παραμένει άλυτη, και η οποία είναι κατά κύριο λόγο μια κρίση ισοζυγίου πληρωμών και τραπεζών που στη συνέχεια εξελίχθηκε σε κρίση κρατικού χρέους. Προσθέτοντας προσβολή στην ζημιά, η κρίση έχει αφήσει τη Γερμανία στη θέση του οδηγού όσον αφορά τη χάραξη πολιτικής στην Ευρωζώνη. Και, δυστυχώς, έχοντας κάνει κακή διάγνωση της κρίσης, οι πολιτικές συνταγές της Γερμανίας έχουν επικεντρωθεί αποκλειστικά στη δημοσιονομική λιτότητα και τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις. Οι συνέπειες αυτών των πολιτικών έχουν αποδειχθεί καταστροφικές για την Ευρώπη. Συγκεκριμένα, δεδομένου του γεγονότος ότι η Γερμανία αρνείται να προσαρμόσει την τεράστια εξωτερική ανισορροπία της και συνεχίζει να διατηρεί πολύ χαμηλά επίπεδα πληθωρισμού, η συνεχιζόμενη διαδικασία αναπροσαρμογής στο εσωτερικό της νομισματικής ένωσης αποδεικνύεται αποπληθωριστική για όλους τους άλλους. Ουσιαστικά, καθώς ο μέσος όρος των μισθών στην Ευρωζώνη και ο πληθωρισμός έχουν πέσει σε εξαιρετικά χαμηλά επίπεδα, οι χώρες του ευρώ που βρίσκονται σε κρίση αναγκάζονται σε αποπληθωρισμό του χρέους. Όπως ήταν αναμενόμενο, η καταστροφή είναι πραγματικά τεράστια. Οι πολιτικές και οι συνέπειες είναι παρόμοιες με αυτές που υλοποίησαν ο πρόεδρος των ΗΠΑ Χέρμπερτ Χούβερ και ο Γερμανός καγκελάριος Brüning στη δεκαετία του 1930. Όπως γνωρίζουμε, αυτό το θλιβερό πείραμα με μια τρελή μακροοικονομική πολιτική έφερε στην εξουσία των ΗΠΑ τον Ρούζβελτ, ο οποίος χάραξε μια νέα οικονομική πολιτική που οδήγησε στο περίφημο «New Deal» και στο σύστημα των Κοινωνικών Ασφαλίσεων, ενώ τα αποτελέσματα στη Γερμανία ήταν πολύ λιγότερο ευνοϊκά. Ακόμη δεν είναι ξεκάθαρο ποια πορεία θα ακολουθήσει η Ευρώπη αυτή τη φορά -- τη δημιουργική ή την καταστροφική”.

- Τι ακριβώς είναι αυτό που καθοδηγεί τα σημερινή πολιτική της Γερμανίας; Γιατί δεν μπορεί να δει η ηγεσία της τον κίνδυνο που απορρέει από αυτή την πολιτική για το μέλλον της ευρωζώνης;

Υποθέτω ότι η διανοητική σύγχυση, η ιδεολογία και τα βραχυπρόθεσμα θεσμικά συμφέροντα είναι αυτά που επηρεάζουν την γερμανική πολιτική. Οι γερμανικές αρχές μάλλον δεν κατανοούν την ματαιότητα των πολιτικών που έχουν επιλέξει. Η ανάγνωσή μου για το όλο ζήτημα με έχει οδηγήσει στο συμπέρασμα ότι δεν κατάλαβαν ποτέ ότι η επιτυχία του γερμανικού οικονομικού μοντέλου στο παρελθόν βασιζόταν στο γεγονός ότι οι σημαντικοί εμπορικοί της εταίροι συμπεριφέρονταν διαφορετικά. Σήμερα, η Γερμανία αναγκάζει την Ευρώπη να συμπεριφερθεί όπως η ίδια η Γερμανία. Το πρόβλημα, φυσικά, είναι ότι δεν μπορούν όλες οι χώρες να είναι υπερ-ανταγωνιστικές και να «τρέχουν» μόνιμα πλεονάσματα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών. Στο πλαίσιο αυτό, οι γερμανικές αρχές δείχνουν να είναι όμηροι μιας απόλυτα λανθασμένης ιδεολογικής αντίληψης.

- Ποιο θα μπορούσε να είναι το πιο πιθανό αποτέλεσμα αν η Γερμανία συνεχίσει να εφαρμόζει τις σημερινές πολιτικές; Θα οδηγηθεί σε διάλυση το ευρώ ή σε μια Ευρωζώνη δυο και τριών ταχυτήτων και με την περιφέρεια σε μετατρέπεται σε αποικία;

Χωρίς κάποια ριζική αλλαγή στην γερμανική πολιτική, αναμένω ότι το πείραμα του ευρώ, το οποίο έχει ξεκάθαρα αποτύχει έως αυτή τη στιγμή, θα καταλήξει σε μια ολοκληρωμένη καταστροφή, που είναι φυσικά η διάλυση της ευρωζώνης. Η Γερμανία μπορεί να «τρέχει» μονίμως πλεονάσματα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών έναντι των εμπορικών της εταίρων με τις δημοσιονομικές μεταβιβάσεις να αποτελούν τον αντίποδα. Ωστόσο, μια τέτοια «δημοσιονομική ένωση» είναι ακριβώς αυτό που φοβάται περισσότερο απ’ όλα η Γερμανία. Οι γερμανικές αρχές, που υποθετικά βρίσκονται κάτω από την επιρροή του πανίσχυρου εξαγωγικού λόμπι, έχουν δυσκολία να δουν την αναπόφευκτη σύνδεση μεταξύ των δύο αυτών στοιχείων. Ίσως, από την άλλη μεριά, να πιστεύουν όντως ότι όλη η Ευρωζώνη θα μπορούσε ένα «τρέχει» μεγάλα εξωτερικά πλεονάσματα. Αν αυτό είναι το καινούργιο τους στρατηγικό σχέδιο, τότε κοροϊδεύουν τους ίδιους τους τους εαυτούς. Τις προάλλες, το υπουργείο Οικονομικών των ΗΠΑ εξαπέλυσε δριμύτατη κριτική προς τη Γερμανία γι αυτή την αφελή και ανόητη προσπάθεια, τονίζοντας ξεκάθαρα ότι θεωρεί ανεπίτρεπτη την εφαρμογή της πολιτικής που καταστρέφει την Ευρώπη σε παγκόσμια κλίμακα. Να προσθέσω ότι η απάντηση του γερμανικού υπουργείου Οικονομικών ότι το πλεόνασμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών που αναλογεί στο 7% του ΑΕΠ της Γερμανίας δεν αποτελεί πρόβλημα ούτε για την Ευρώπη ούτε για τον υπόλοιπο κόσμο είναι κυριολεκτικά τρομακτική, αποδεικνύοντας για άλλη μια φορά ότι η ηγεσία της Γερμανίας είναι βουτηγμένη στην αυταπάτη και την άρνηση.

- Ποια είναι η ανάγνωση σας για την οικονομική κατάσταση στην Ελλάδα; Η κυβέρνηση πανηγυρίζει για την δήθεν επίτευξη ενός μικρού πρωτογενούς πλεονάσματος, αλλά το χρέος συνεχίζει να αυξάνεται και η ανεργία θα σκαρφαλώσει σύντομα στο 30%. Τι είδους πολιτικές χρειάζεται μια υπερχρεωμένη χώρα σαν την Ελλάδα για να βγει από την κρίση;

Δεν είμαι ειδικός γύρω από την Ελλάδα. Αλλά τα μακροοικονομικά στοιχεία μιλάνε από μόνα τους: η Ελλάδα βρίσκεται σε άθλια οικονομική κατάσταση. Το γεγονός ότι το ελληνικό υπουργείο Οικονομικών μπορεί τώρα να χρηματοδοτεί τις πρωτογενείς δαπάνες μέσω της φορολογίας προσφέρει ελάχιστη ανακούφιση. Όσο τα αποθέματα του ελληνικού ανθρωπίνου και φυσικού κεφαλαίου μαραζώνουν, το μέλλον της Ελλάδας θα είναι ζοφερό. Οι δημοσιονομικές μεταβιβάσεις και η ελάφρυνση του χρέους θα βοηθούσαν. Και, πιστεύω, ότι κάποια στιγμή μια νέα αναδιάρθρωση του χρέους θα είναι αναπόφευκτη. Αλλά η αντίσταση ενάντια στις δημοσιονομικές μεταβιβάσεις είναι αξεπέραστο εμπόδιο αυτή τη χρονική στιγμή. Από την άλλη μεριά, μπορεί αναμφίβολα να ισχυριστεί κανείς ότι το μεγαλύτερο πρόβλημα είναι η επανεξισορρόπηση εντός της ζώνης, η οποία λαμβάνει χώρα με έντονα ασυμμετρικό και αποπληθωριστικό τρόπο.

Πολλά οφέλη θα μπορούσαν να προκύψουν από την ανάκαμψη της εγχώριας ζήτησης στο σύνολο της Ευρωζώνης. Κατά την άποψή μου, ένα σχέδιο ανάκαμψης δεν μπορεί να εστιαστεί ειδικά στην Ελλάδα (ή στις χώρες που βιώνουν κρίση)μ αλλά θα πρέπει να είναι ευρύ και να καλύπτει όλη την Ευρωζώνη, που συνεπάγεται ισχυρή ανάπτυξη της εγχώριας ζήτησης και υψηλότερους μισθούς και αύξηση του πληθωρισμού στη Γερμανία.

- Αναμένετε αλλαγές στη γερμανική πολιτική ως αποτέλεσμα μιας κυβέρνησης συμμαχίας μεταξύ του σοσιαλδημοκρατικού κόμματος και των Χριστιανοδημοκρατών;

Όχι. Τα δυο κόμματα δεν διαφέρουν μεταξύ τους. Πιστεύουν στο ίδιο οικονομικό δόγμα και στις ίδιες οικονομικές ανοησίες, εστιάζοντας την προσοχή τους αποκλειστικά και μόνο στην λιτότητα και την ανταγωνιστικότητα. Φοβάμαι ότι θα δούμε την κλιμάκωση μια άλλης κρίσης προτού συμβεί κάτι το σημαντικό. Και όταν ξεσπάσει μια νέα κρίση, η ευρωπαϊκή νομισματική ένωση είτε θα διαλυθεί είτε θα ακολουθήσει μια δημιουργική πορεία. Το πείραμα του ευρώ απέτυχε. Αυτό το γνωρίζουμε. Για την ώρα, μπορούμε να παραμείνουμε σε κατάσταση αυταπάτης και άρνησης, τουλάχιστον για όσο καιρό το επιτρέπουν οι αγορές. Αλλά ξέρουμε ότι η κατάσταση στις αγορές μπορεί να αλλάξει πολύ γρήγορα.

- Με δεδομένη τη φύση και τον σχεδιασμό της Ευρωζώνης, ποια οικονομική πολιτική θα ήταν η πιο κατάλληλη να υιοθετήσει η Γερμανία και η Ευρώπη;

Ο σχεδιασμός της ευρωπαϊκής νομισματικής ένωσης ήταν ελαττωματικός εξαρχής. Σε ένα καλοήθες παγκόσμιο οικονομικό περιβάλλον, το καθεστώς του ευρώ μπορεί να φαινόταν βιώσιμο για κάποιο διάστημα, αλλά μόνο στο βαθμό που μπορούσαν να αποφευχθούν οι αποκλίσεις και οι ανισορροπίες που επέβαλε η γερμανική καταστολή στους μισθούς.

Νομίζω ότι στο σημείο που βρισκόμαστε, η κατάσταση έχει επιδεινωθεί σε βαθμό πού η υιοθέτηση της «κατάλληλης οικονομικής πολιτικής» για τη Γερμανία και την Ευρώπη μέσα στο υπάρχον καθεστώς νομισματικής ένωσης δεν είναι πλέον εφικτό. Δεν πιστεύω ότι μπορεί να βγει η Ευρωζώνη από την φρικτή κατάσταση στην οποία έχει περιέλθει χωρίς τον επανασχεδιασμό της ίδιας της ευρωπαϊκής νομισματικής ένωσης. Η Ευρωζώνη πρέπει να συμπληρωθεί με μια δημοσιονομική ένωση και με το ζευγάρωμα της ΕΚΤ με ένα ευρωπαϊκό υπουργείο Οικονομικών. Μια τέτοια κίνηση θα επανίδρυε τον ισχυρό άξονα μεταξύ των δημοσιονομικών και νομισματικών αρχών που υπάρχουν σε κάθε κυρίαρχο κράτος. Αυτός ο άξονας απουσιάζει από την ευρωπαϊκή νομισματική ένωση, αφήνοντας όλα τα κράτη-μέλη απόλυτα εκτεθειμένα σε διάφορες μορφές κρίσης.

Φυσικά, το πρόβλημα είναι ότι η Ευρωζώνη δεν διαθέτει αυτή τη στιγμή ολοκληρωμένους δημοκρατικούς θεσμούς, οπότε πως μπορεί να υπάρξει μια δημοσιονομική ένωση; Η αντίσταση στην ιδέα της δημοσιονομικής ένωσης φαίνεται αυτή τη στιγμή να είναι ανυπέρβλητο εμπόδιο. Συνεπώς, πρέπει να είμαστε δημιουργικοί.

Στο διεθνές συνέδριο του Levy Economics Institute που διεξάγεται αυτή την εβδομάδα στη Αθήνα θα μιλήσω για την ανάγκη της δημιουργίας ενός ευρωπαϊκού υπουργείου Οικονομικών. Στην καρδιά αυτού του σχεδίου είναι η ιδέα της συγκέντρωσης δαπανών για δημόσιες επενδύσεις σε επίπεδο ευρωζώνης και η χρηματοδότησή τους με την έκδοση ομολόγων από το ευρωπαϊκό υπουργείο Οικονομικών. Το σχέδιο αυτό καθιερώνει μια δημοσιονομική ένωση που έχει σχεδιαστεί ώστε να μην είναι μια μεταβιβαστική ένωση καθώς τόσο οι επενδυτικές επιδοτήσεις προς τα κράτη-μέλη της Ευρωζώνης από το ευρωπαϊκό υπουργείο Οικονομικών όσο και το μερίδιο των κρατών-μελών στα φορολογικά έσοδα που απαιτούνται για την εξυπηρέτηση του χρέους που εκδίδει το ευρωπαϊκό υπουργείο Οικονομικών θα βασίζονται στα ποσοστά του ΑΕΠ.

Δεν μπορώ στην παρούσα συνέντευξη να επεκταθώ περαιτέρω όσον αφορά αυτό το σχέδιο (θα δημοσιευθεί σύντομα μια επιστημονική εργασία), αλλά πιστεύω ότι αυτό το είδος ευρωπαϊκού υπουργείου Οικονομικών αποτελεί τον χαμένο κρίκο στο καθεστώς του ευρώ. Χωρίς αυτό, η ευρωζώνη δεν θα επιβιώσει. Θεωρώ, ωστόσο, ότι είναι ένα ρεαλιστικό σχέδιο που θα μπορούσε να θέσει το ευρώ σε βιώσιμη τροχιά. Η Γερμανία δεν πρόκειται να εμπλακεί σε μια διαδικασία εθνικής δημοσιονομικής επέκτασης. Το σχέδιο που προτείνω είναι προς το εθνικό συμφέρον της ίδιας της Γερμανίας. Η Γερμανία έχει πολλά να επωφεληθεί από ένα βιώσιμο καθεστώς του ευρώ διότι η κατάρρευση της ευρωζώνης θα αποδειχθεί τρομερά οδυνηρή υπόθεση για τη Γερμανία.

Ο Joerg Bibow σπούδασε στο πανεπιστήμιο του Αμβούργου και είναι κάτοχος διδακτορικού στα οικονομικά από το πανεπιστήμιο του Κέιμπριτζ. Είναι ερευνητής στο Levy Economics Institute και καθηγητής Οικονομικών στο Skidmore College της Νέας Υόρκης. Θα βρίσκεται στην Αθήνα αυτή την εβδομάδα για να συμμετάσχει στο διήμερο διεθνές συνέδριο που διοργανώνει το Levy Institute, στις 8-9 Νοεμβρίου, στο Μέγαρο Διεθνές Συνεδριακό Κέντρο Αθηνών, με θέμα: «Η Κρίση στην Ευρωζώνη και την Ελλάδα και η Εμπειρία με τις Πολιτικές Λιτότητας». Η είσοδος είναι ελεύθερη και θα υπάρχει ταυτόχρονη μετάφραση στα Ελληνικά και στα Αγγλικά. Για περισσότερες πληροφορίες ή και για δήλωση παρακολούθησης του συνεδρίου, επισκεφτείτε τον ιστότοπο www.levyinstitute.org/greek/ ή καλέστε το 210 77.12.400.

Γιάμαλη Αναστασία

Avgi, 4 Νοέμβριος 2013. Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος.

"Η κρίση στην Ευρωζώνη και την Ελλάδα και η εμπειρία με τις πολιτικές λιτότητας" αυτός είναι ο γενικός τίτλος του διεθνούς συνεδρίου που διοργανώνει το Levy Institute με την υποστήριξη του ιδρύματος Ford. Μάλιστα, είναι από τα λίγα συνέδρια αυτού του είδους που η παρακολούθηση και η συμμετοχή είναι δωρεάν ενώ αρκεί μόνο μία εγγραφή, (οι περισσότερες πληροφορίες επισκεφτείτε τον ιστότοπο www.levyinstitute.org/greek/).

Η "Αυγή" μίλησε για το συνέδριο αλλά και για το χρέος, το ΔΝΤ, το κοινωνικό κράτος με τον Δημήτρη Β. Παπαδημητρίου, πρόεδρο στο Levy Economics Institute του ιστορικού Bard College, εκτελεστικό αντιπρόεδρο και κάτοχο της έδρας οικονομικών «Jerome Levy» στο Bard College. Ο Δ. Β. Παπαδημητρίου είναι συγγραφέας πολλών βιβλίων και επιστημονικών μελετών και άρθρων, έχει διατελέσει διακεκριμένος μελετητής στο Ινστιτούτο Παγκόσμιας Οικονομίας στην Ακαδημία Κοινωνικών Επιστημών της Σαγκάη και αντιπρόεδρος της επιτροπής του αμερικανικού Κογκρέσου για το Εμπορικό Έλλειμμα ενώ είναι και διευθυντής της Αμερικανικής Συμφωνικής Ορχήστρας.

Συνέντευξη στην Αναστασία Γιάμαλη

* Το συνέδριο του Levy Institute στην Ελλάδα με τίτλο «Η κρίση στην Ευρωζώνη και την Ελλάδα και η εμπειρία με τις πολιτικές λιτότητας» έχει στόχο να σας ακούσουν περισσότερο οι Έλληνες ή οι Ευρωπαίοι;

Σκοπός του συνεδρίου είναι να διευρύνει τις συζητήσεις σχετικά με την κρίση στην Ελλάδα και την Ευρωζώνη σε ένα ευρύτερο κοινό ανθρώπων που επιθυμούν να κατανοήσουν τα αίτια της κρίσης μέσα από επιστημονικές προσεγγίσεις και αναλύσεις.

Υπό αυτή την έννοια, ο σκοπός του συνεδρίου έχει επιστημονικό και εκπαιδευτικό χαρακτήρα (όπως όλα τα συνέδρια του Levy Economics Institute, το συνέδριο στην Αθήνα είναι αφιερωμένο στην οικονομική κληρονομία του Hyman P. Minsky, του μεγαλύτερου ίσως οικονομολόγου μετά τον Κέυνς, ο οποίος διετέλεσε για πολλά χρόνια διακεκριμένος μελετητής του Levy Institute, και του κορυφαίου οικονομολόγου Wynne Godley, επίσης διακεκριμένου μελετητή του Ινστιτούτου και αρχιτέκτονα των κεϋνσιανών μακροοικονομικών υποδειγμάτων που μπορούν να προβλέψουν τα αποτελέσματα της εφαρμογής οικονομικών πολιτικών για τον μεσοπρόθεσμο χρονικό ορίζοντα με πολύ μεγαλύτερη ακρίβεια από οποιαδήποτε άλλα μακροοικονομικά μοντέλα) και απευθύνεται όχι μόνο στην κοινότητα των ακαδημαϊκών οικονομολόγων και των διαφόρων αναλυτών, αλλά προς όλους τους σκεπτόμενους πολίτες. Στόχος του συνεδρίου είναι επίσης οι χαράκτες πολιτικής, οι οποίοι ακολουθούν πολιτικές που όχι μόνο δεν συμβάλουν στην έξοδο από την κρίση, αλλά οδηγούν στην εξαθλίωση των ευρωπαϊκών λαών.

Τον Νοέμβριο του 2012, τo Levy Institute διοργάνωσε διήμερο συνέδριο στο Βερολίνο , στο κεντρικό κτίριο της Deutsche Bank. Κύριος στόχος μας ήταν να διεξάγουμε διάλογο με τους ίδιους τους Γερμανούς και τους υπόλοιπους βόρειους Ευρωπαίους για τις καταστροφικές πολιτικές που επιβάλλουν στην Ευρωζώνη. Το συνέδριο του Levy Institute στις 8 και 9 Νοεμβρίου 2013, στο Μέγαρο Διεθνές Συνεδριακό Κέντρο Αθηνών, έχει στόχο να μας ακούσουν κυρίως οι Έλληνες.

* Το ευρωπαϊκό χρέος είναι διαχειρίσιμο; Είναι αυτό το πρωτεύον που πρέπει να μας απασχολεί; Στην Ελλάδα έχουμε λιτότητα, αλλά το χρέος αυξάνεται.

Το δημόσιο χρέος στην Ευρωζώνη αυξάνεται παρά τα σκληρά μέτρα λιτότητας που επιβάλλονται από το Βερολίνο και τις Βρυξέλλες. Όπως έχουν εξηγήσει μελέτες του Ινστιτούτου μας, αυτό είναι απόρροια των νεο-χουβεριανών πολιτικών που εφαρμόζουν οι ηγέτες της «νέας Ρώμης» σε περίοδο οικονομικής ύφεσης. Μάλιστα, η δυναμική του χρέους στον ευρωπαϊκό Νότο κινδυνεύει να βρεθεί τελείως εκτός ελέγχου (για την Ελλάδα είναι γύρω στο 170%, για την Ιταλία στο 130%, και για την Πορτογαλία και την Ιρλανδία στο 127% και 125%, αντίστοιχα) αφού οι πολιτικές λιτότητας συρρικνώνουν την οικονομική δραστηριότητα και διογκώνουν το χρέος. Το συνολικό χρέος για τα 17 κράτη - μέλη της Ευρωζώνης αντιστοιχεί σήμερα στο 94% του ΑΕΠ, ποσοστό αρκετά υψηλότερο από το αυθαίρετο 60% που απαιτεί η γερμανική δημοσιονομική πειθαρχεία για κάθε ένα από τα μέλη της Ευρωζώνης. Παρά ταύτα, αυτά τα επίπεδα χρέους θα ήταν απόλυτα διαχειρίσιμα εάν η Ευρωζώνη δεν αποτελούσε μια νομισματική ένωση τύπου Φρανκενστάιν.

Η Ευρώπη, και ιδίως ο ευρωπαϊκός Νότος, έχει ανάγκη σήμερα από μια αναπτυξιακή πολιτική στιλ Μάρσαλ. Από τη στιγμή όμως που η Γερμανία και οι δορυφόροι της αρνούνται να προχωρήσουν με τη διαδικασία της ολοκλήρωσης μιας πραγματικής νομισματικής και δημοσιονομικής ένωσης, οι συσταλτικές πολιτικές θα συνεχίσουν να εφαρμόζονται προκειμένου να επιτευχθεί η πολυπόθητη δημοσιονομική προσαρμογή για τις υπερχρεωμένες χώρες. Η «αντικοινωνική» ατζέντα της σημερινής Ε.Ε. βρίσκεται υπό πλήρη εξέλιξη και το πείραμα θα ολοκληρωθεί με την εξαθλίωση των χωρών του ευρωπαϊκού Νότου εκτός και αν αφυπνιστούν οι λαοί τους και δώσουν τέλος στις υπόδουλες εθνικές τους κυβερνήσεις και κατά συνέπεια στη γερμανική ηγεμονία.

* Θεωρείτε πως κρύβεται κάτι πιο στρατηγικό πίσω από τη διαμάχη ΔΝΤ - Βερολίνου για το ελληνικό χρέος;

Όχι. Το ΔΝΤ και η Ε.Ε. (με τη Γερμανία επικεφαλής) αποτελούν αυτό που ο ερευνητής και εταίρος πολιτικής στο Levy Economics Institute Χ.Ι. Πολυχρονίου αποκαλεί τα «δίδυμα τέρατα» του παγκόσμιου νεοφιλελευθερισμού. Αν και ομολόγησε ότι έκανε σοβαρά λάθη γύρω από το ελληνικό πρόγραμμα, είδατε εσείς το ΔΝΤ να αλλάζει στάση σχετικά με τις καταστροφικές πολιτικές που εφαρμόζονται στην Ελλάδα τα τελευταία τριάμισι χρόνια; Επιπλέον, δεν πιστεύω ότι θα υπάρξει διαζύγιο μεταξύ ΔΝΤ και Ε.Ε. Παρά την επιμονή του για ένα νέο κούρεμα του δημόσιου χρέους, θα συμβιβαστεί με τη θέση της Γερμανίας για την πιθανή επιμήκυνση του δανεισμού και τη μείωση των τόκων για την Ελλάδα.

* Συζητιέται σε χώρες με προηγμένο κράτος πρόνοιας να το αποχαιρετίσουν. Ανακοινώθηκε μάλιστα πρόσφατα και στην Ολλανδία. Πώς το σχολιάζετε;

Αυτό δεν αποτελεί για μένα απολύτως καμία έκπληξη. Το νεοφιλελεύθερο όραμα ξεκίνησε στις ΗΠΑ τη δεκαετία του ΄80, αλλά θεσμοποιήθηκε επίσημα στην ΕΕ. Τον Φεβρουάριο του 2012, ο κ. Ντράγκι ομολόγησε σε συνέντευξή του στη Wall Street Journal ότι το ευρωπαϊκό κοινωνικό μοντέλο είναι μια ήδη τελειωμένη υπόθεση. Το έχουμε παρατηρήσει να εφαρμόζεται επίσης στη Σουηδία, που όλοι τη βλέπαμε σαν πρότυπο του «κράτους κοινωνικής πρόνοιας» και που είναι ακόμα εκτός της Ευρωζώνης.

* Με αυτά που λέει η κυβέρνηση στην Ελλάδα παρουσιάζει την όποια μικρή αύξηση των εξαγωγών ως αντιστάθμισμα για την πτώση της εγχώριας ζήτησης. Πού οδηγεί αυτό κατά τη γνώμη σας; Μια εξαγωγική οικονομία μπορεί να αποτελέσει σοβαρό εθνικό στόχο για την Ελλάδα;

Οι ανακοινώσεις της κυβέρνησης έρχονται σε σύγκρουση με την ίδια την πραγματικότητα. Η πορεία των εξαγωγών στην Ελλάδα εμφανίζει μεγάλη αστάθεια τόσο πριν όσο και μετά την κρίση, ενώ μέχρι τώρα δεν μπόρεσε να αντισταθμίσει την πτώση της εγχώριας ζήτησης. Η στρατηγική της μείωσης των μισθών κατά τουλάχιστον 30%, που σημειωτέον έχει ξεπεράσει και τον στόχο της ίδιας της τρόικας, έχει αποδειχτεί επιζήμια για την εγχώρια κατανάλωση. Η εγχώρια κατανάλωση αποτελεί τον μεγαλύτερο μοχλό ανάπτυξης για τις σύγχρονες οικονομίες.

Οι εξαγωγές συμβάλλουν στην ανάπτυξη, αλλά παίζουν δευτερεύοντα ρόλο. Ακόμη και η Κίνα, ο γίγαντας του εξαγωγικού υποδείγματος, έχει πλέον στραφεί προς την εγχώρια ζήτηση για τη σταθεροποίηση της οικονομίας. Στο πλαίσιο αυτό, η Ελλάδα πρέπει οπωσδήποτε να αναπτύξει μια στρατηγική με στόχο τη σταθεροποίηση και την επέκταση της εγχώριας ζήτησης.

* Πιστεύετε πως υπάρχει και αν ναι, ποιος είναι ο κοινός παρονομαστής των χωρών του Νότου; Η Κύπρος συμπεριλαμβάνεται;

Πιστεύω απόλυτα σε κοινό παρονομαστή για τις χώρες του ευρωπαϊκού Νότου. Οι οικονομίες της Ισπανίας, της Πορτογαλίας, της (νότιας) Ιταλίας και της Κύπρου αντιμετωπίζουν παρόμοιες προκλήσεις με αυτές της Ελλάδας. Είναι αδύνατον να συναγωνιστούν με τις χώρες του ευρωπαϊκού Βορρά, ιδίως με την Γερμανία, όπου η διαθέσιμη τεχνολογία είναι πολύ πιο ανεπτυγμένη και καθιστά το εργατικό δυναμικό τους τουλάχιστον δύο φορές πιο παραγωγικό από αυτό της Ελλάδας για παράδειγμα, ακόμη και αν στην Ελλάδα ο μέσος εργαζόμενος εργάζεται πολλές περισσότερες ώρες την εβδομάδα. Αν η Ευρώπη δεν αλλάξει ριζικά, οι χώρες του Νότου θα συνεχίσουν να υφίστανται οικονομική και κοινωνική κατολίσθηση, καταλήγοντας με πολίτες όχι δεύτερης αλλά τρίτης κατηγορίας.

* Ευχαριστούμε για την πολύτιμη βοήθειά του τον ερευνητή και συνεργάτη του Levy Institute, Xρόνη Πολυχρονίου

Παρασκευή, 1 Νοέμβριος 2013. Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος.

 

Ράνια Αντωνοπούλου

NewMoney.gr, 16 Οκτώβριος 2013. Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος.

Η ερευνήτρια Ράνια Αντωνοπούλου προτείνει τη δημιουργία θέσεων απασχόλησης από το Κράτος για να σταματήσει η κατάρρευση της απασχόλησης

Σχέδιο για δημιουργία θέσεων εργασίας με συμμετοχή του Κράτους σε ρόλο "εργοδότη τελευταίας προσφυγής" προτείνει το ινστιτούτο Λεβί για την Ελλάδα, στο πλαίσιο του εναλλακτικού οικονομικού σχεδίου για τη χώρα το οποίο επεξεργάζεται για λογαριασμό του Ινστιτούτου Εργασίας της ΓΣΕΕ.

Η πρόταση, την οποία έχει αναπτύξει η ερευνήτρια του Ινστιτούτου, καθηγήτρια Ράνια Αντωνοπούλου, προβλέπει τη δημιουργία θέσεων εργασίας από το Κράτος, βασίζεται σε ιδέα του οικονομολόγου Hyman Minsky και έχει εφαρμοστεί με επιτυχία σε άλλες χώρες, όπως η Αυστραλία και η Σουηδία. Στην Ελλάδα, σύμφωνα με την κυρία Ράνια Αντωνοπούλου οι θέσεις εργασίας θα πρέπει να εστιάσουν σε παροχή κοινωφελών υπηρεσιών και να αφορούν θέσεις εργασίας με όλα τα νόμιμα δικαιώματα. Ο όρος δηλώνει ότι σε περιπτώσεις μεγάλης ανεργίας, το Κράτος θα πρέπει να λειτουργεί ως ύστατο καταφύγιο για τη δημιουργία απασχόλησης, κατ' αναλογία με το ρόλο του "δανειστή τελευταίας προσφυγής" που αναλαμβάνουν οι κεντρικές τράπεζες για χορηγήσουν ρευστότητα.

Το Ινστιτούτο Levy είναι ένα από τα πιο έγκυρα και προοδευτικά think tank των ΗΠΑ, ιδιαίτερα υψηλού κύρους, ασχολείται επισταμένως με την κρίση στην ευρωζώνη και ιδιαίτερα στην Ελλάδα. Εχει αναπτύξει μάλιστα και ελληνικές σελίδες στο site του. Η πρόταση για τον εργοδότη τελευταίας προσφυγής βασίζεται σε ένα ευρύτερο εναλλακτικό σχέδιο για την εφαρμογή "σχεδίου Μάρσαλ" στην Ελλάδα, το οποίο θεωρείται απαραίτητο για να ανασχεθεί η καταστροφή της οικονομίας και της κοινωνίας.

Σύμφωνα με την μακροοικονομική ανάλυση των ερευνητών του Levy, προβλέπεται εκτόξευση της ανεργίας στο 34% το 2016 αν συνεχιστεί η ίδια μνημονιακή πολιτική. Η μελέτη αντιπροτείνει αύξηση των κρατικών δαπανών αντί για συνεχή μείωσή τους, ώστε να παίξουν σταθεροποιητικό ρόλο στην περίοδο της κρίσης.

Κίνδυνος για ανεργία 34%
« Είναι απαραίτητο να εφαρμοστεί άμεσα μια αναπτυξιακή πολιτική με βασικό άξονα ένα πρόγραμμα δημοσίων δαπανών, ένα σχέδιο Μάρσαλ προσαρμοσμένο στις σημερινές συνθήκες στην Ελλάδα. Τότε μόνο θα βγούμε από την κρίση με γρηγορότερο ρυθμό. Να κάνουμε το αντίθετο από αυτό που προτείνει η Τρόικα και εφαρμόζει το υπουργείο οικονομικών», υποστηρίζει η κ. Αντωνοπούλου, η οποία είναι και σύμβουλος του ΟΗΕ σε θέματα απασχόλησης, σε συνέντευξή της στην εφημερίδα "Εποχή" , ρίχνοντας το μπαλάκι στην κυβέρνηση αφού λεφτά βρίσκονται, όπως προσθέτει, όταν υπάρχει πολιτική βούληση.

Το σχέδιο Μάρσαλ που στηρίζεται στην ενίσχυση της απασχόλησης από το κράτος που θα παίξει το ρόλο του «εργοδότη ύστατης προσφυγής» θα παρουσιαστεί στο διεθνές συνέδριο που οργανώνει το Ινστιτούτο Λεβί στο Μέγαρο Μουσικής στην Αθήνα στις 8-9 Νοεμβρίου με θέμα «Η κρίση στην Ευρωζώνη και την Ελλάδα και η εμπειρία με τις πολιτικές λιτότητας».

Το σχέδιο Μάρσαλ απαιτεί κονδύλια ύψους 30 δισ. συνολικά ξεκινώντας από σήμερα έως και το τέλος του 2016, με κατανομή 2 δις ανά τρίμηνο. Στην ερώτηση που θα βρεθεί αυτό το μεγάλο κονδύλι η κ. Αντωνοπούλου προτείνει πέντε πηγές χρηματοδότησης με πρώτη στη λίστα την Ευρωπαική Τράπεζα Επενδύσεων.

«Αν αναλογιστούμε – επισημαίνει η κυρία Αντωνοπούλου- τα ποσά που έχουμε δανειστεί με τα δύο Μνημόνια από την Τρόικα για ανακεφαλαιοποίηση των Τραπεζών και για τις ανάγκες των κρατικών χρεολυσίων ,νομίζω ότι γίνεται ξεκάθαρο ότι είναι ζήτημα πολιτικής βούλησης και ιδεολογικής κατεύθυνσης».

Το σχέδιο χρηματοδότησης του «εργοδότη ύστατης προσφυγής» προβλέπει τη δημιουργία ενός Εθνικού Ταμείου Κοινωνικής Απασχόλησης στο οποίο μπορούν να εισρέουν πόροι από:

α) Την αναδιάρθρωση των κονδυλίων του ΕΣΠΑ
β) Κεφάλαια από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων
γ) Τη μείωση των δανειακών υποχρεώσεων της Ελλάδας ώστε να δημιουργηθεί πλεόνασμα ρευστότητας, που θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ύστερα από διαπραγματεύσεις για τη χρηματοδότηση κοινωνικής- κοινωφελούς εργασίας.
δ) Την άμεση εγκαθίδρυση του «Ευρωπαϊκού Ταμείου κατά της Ανεργίας» το οποίο να συνεισφέρει κάποιο ποσοστό σε ένα αντίστοιχο φορέα στην Ελλάδα.
ε) Την αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής . Ένα μέρος από τα έσοδα θα μπορούσαν να στηρίξουν το Εθνικό Ταμείο Κοινωνικής Απασχόλησης.

Ο εργοδότης ύστατης προσφυγής
Ο όρος «εργοδότης ύστατης προσφυγής» (employer of last resort/ELR) επινοήθηκε από τον Hyman Minsky, που είναι πιο γνωστός για την ανάλυση της χρηματοπιστωτικής αστά¬θειας του καπιταλισμού. Σύμφωνα με τον Μίνσκυ, το κράτος υποχρεούται να παρέχει «εγ¬γύηση εργασίας» για όλους και όλες που είναι ικανοί και θέλουν, αλλά δεν μπορούν να βρουν δουλειά , σε περιόδους οικονομικής συρρίκνωσης . Το κράτος που μπορεί να αποσυνδέσει την προσφορά απασχόλησης από την κερδοφορία πρέπει να είναι ο εργοδότης ύστατης προσφυγής.

Το ίδιο σχέδιο έχει εφαρμοστεί - για παράδειγμα - στη Σουηδία και την Αυστραλία για πολ¬λά χρόνια και η ανεργία είχε πέσει στο 2%. Η Χιλή έχει χρησιμοποιήσει την ίδια ιδέα με ένα πρωτοποριακό τρόπο. Όταν η ανεργία αυξάνεται πάνω από τον μέσο όρο τον προηγούμε¬νων 3 μηνών, η πολιτική αυτή ενεργοποιείται αυτόματα, δίχως την έγκριση του κοινοβου¬λίου.

«Η υλοποίηση της προτεινόμενης πολιτικής του κράτους σαν «εργοδότη ύστατης προσφυ¬γής» και στην Ελλάδα – τονίζει η κ. Αντωνοπούλου - προϋποθέτει την ουσιαστική υπέρβαση του πολιτικού συστήματος από τις κυρίαρχες νεοφιλελεύθερες ιδέες και πρακτικές. Δεν είναι δυνατόν να διαλύουν την οικονομία, να εφαρμόζουν πολιτικές που φέρνουν ανεργία, και από την άλλη να τρέχουν «προγράμματα» και ανακοινώσεις περί «κοινωφελούς εργα¬σίας» για 10.000 θέσεις εδώ και 5.000 εκεί κλπ. Αυτά όλα είναι και πρόχειρα στημένα και ευκαιριακά μικρό-«projects» για να κλείνουν το στόμα όποιων κατηγορούν την κυβέρνηση ότι κλείνει τα μάτια στην καταστροφή που φέρνουν οι μνημονιακές πολιτικές».

Όπως εξηγεί η κυρία Αντωνοπούλου η ιδέα έχει εφαρμοστεί -για παράδειγμα- στην Σουηδία και την Αυστραλία για πολλά χρόνια και η ανεργία είχε πέσει στο 2%. Η Χιλή έχει χρησιμοποιήσει την ίδια ιδέα με ένα πρωτοποριακό τρόπο. Όταν η ανεργία αυξάνεται πάνω από τον μέσο όρο τον προηγούμενων 3 μηνών, η πολιτική αυτή ενεργοποιείται αυτόματα, δίχως την έγκριση του κοινο-βουλίου.

"Η απάντηση μου στο πώς θα λειτουργήσει, είναι ότι σαν εργασιακή σχέση πρέπει να τηρεί όλες τις νόμιμες συνθήκες εργασίας. Η διαφορά είναι ότι το αντικείμενο εργασίας είναι η παραγωγή α-γαθών και υπηρεσιών που έχουν κοινωφελή χαρακτήρα". Η καθηγήτρια αναφέρει επίσης ότι "τα μέτρα για την αγορά εργασίας που προτείνονται μέσα από την Ευρωπαϊκή Στρατηγική για την Απασχόληση, είναι περιορισμένα και άστοχα, για την Ελλάδα τουλάχιστον, επειδή έχουν σχεδια-στεί με στόχο να ενθαρρύνουν τους ανθρώπους να αυξήσουν την απασχολησιμότητά τους και να γίνουν επιχειρηματίες. Την ώρα που ο επιχειρηματικός τομέας παραπαίει και με δεδομένο ότι βρισκόμαστε σε βαθειά ύφεση οι παρεμβάσεις στην αγορά εργασίας πρέπει να προσαρμοστούν. Το πρόβλημα δεν έγκειται στην απασχολησιμότητα, αλλά στην έλλειψη καταναλωτικής ζήτησης, και συνεπώς στην έλλειψη προσφοράς απασχόλησης. Η ΕΕ χρειάζεται να αναλάβει τις ευθύνες της και να εμπλακεί σε σοβαρές σκέψεις αναφορικά με ποιες πολιτικές λειτουργούν αποτελεσμα-τικά και ποιες όχι, πέρα από τις προτάσεις του σχεδίου Μπαρόζο, στις παρούσες συνθήκες. Ο ερ-γοδότης της ύστατης προσφυγής είναι το καταλληλότερο εργαλείο για χώρες που αντιμετωπίζουν υψηλά ποσοστά ανεργίας, όπως ο ευρωπαϊκός Νότος".

Κυριακή, 6 Οκτωβρίου 2013. Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος.

 

Τετάρτη, 29 Σεπτεμβρίου 2013. Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος.

 

Της Nicola Matthews

Παρασκευή, 20 Σεπτεμβρίου 2013

Τετάρτη, 18 Σεπτεμβρίου 2013. Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος.

 

Τετάρτη, 14 Σεπτεμβρίου 2013. Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος.

 

Τετάρτη, 4 Σεπτεμβρίου 2013. Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος.

 

Συνέντευξη του Δημήτρη Β. Παπαδημητρίου

ΕΠΕΝΔΥΤΗΣ, Σάββατο 17 – Κυριακή 18 Αυγούστου 2013. Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος.

Στην εκτίμησή του ότι η Ελλάδα μπορεί να βγει από την κρίση μόνο με την υλοποίηση ενός ευρωπαϊκού σχεδίου Μάρσαλ προχώρησε ο πρόεδρος του Levy Economics Institute, Δημήτρης Β. Παπαδημητρίου, σε συνέντευξή του στην εφημερίδα «ΕΠΕΝΔΥΤΗΣ».

Του Χ. Ι. Πολυχρονίου

Eleftherotypia, 18 Αυγούστου 2013. Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος.

Στον «ασθενή» που λέγεται Ελλάδα επιβάλλονται μέτρα-θηλιές, εικονικές θεραπείες και σίγουρες συνταγές για την ολοκλήρωση των σχεδίων εξόντωσης των πολιτών μιας χώρας που βουλιάζει και αναζητεί... καπετάνιο

15 Αυγούστου 2013. Copyright © 2011 Εκδοσεισ Εθνοσ Α.Ε. Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος.

Υπέρ της ανάγκης εκπόνησης ενός νέου προγράμματος, στα πρότυπα του Σχεδίου Μάρσαλ, το οποίο θα βοηθήσει ουσιαστικά στην ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας τάσσεται το Ινστιτούτο Levy Economics, σύμφωνα με άρθρο του προέδρου του στο Bloomberg.

Το άρθρο γνώμης, το οποίο υπογράφει ο Δημήτρης Παπαδημητρίου, Πρόεδρος του Levy Economics Institute και καθηγητής στο Bard College στην Νέα Υόρκη, ξεκινά με αναφορά στην πρόσφατη συνάντηση του Αντώνη Σαμαρά με τον Μπαράκ Ομπάμα και την εκδήλωση της στήριξης του τελευταίου προς τον Έλληνα πρωθυπουργό. Υποστηρίζει ωστόσο ότι η στήριξη αυτή πρέπει να γίνει με πιο πρακτικό τρόπο:

«Οι ΗΠΑ πρέπει επίσης να προσυπογράψουν ένα νέο σχέδιο για την ανάκαμψη βασισμένο σε ένα από τα πιο επιτυχημένα προγράμματα οικονομικής βοήθειας της σύγχρονης εποχής: το Σχέδιο Μάρσαλ».

«Είναι ήδη σαφές ότι οι πολιτικές της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην Ελλάδα έχουν αποτύχει. Οι προβλέψεις ότι οι περικοπές των κρατικών δαπανών θα σταματήσουν την ελεύθερη πτώση της οικονομίας αποδείχθηκαν υπερβολικά αισιόδοξες. Το σχέδιο διάσωσης ύψους 240 δισ. ευρώ έχει επιδείξει ελάχιστα σημάδια επιτυχίας, καθώς η Ελλάδα βιώνει το έκτο έτος της ύφεσης», επισημαίνει το άρθρο του αμερικανικού οικονομικού πρακτορείου παραθέτοντας στη συνέχεια τη σειρά των μεταρρυθμίσεων για τις οποίες έχει δεσμευτεί η ελληνική κυβέρνηση, αλλά και τα απογοητευτικά ποσοστά της ανεργίας.

«Αντί να αλλάζουν πορεία, όμως, οι οικονομολόγοι της ευρωζώνης έχουν ανταποκριθεί στα άσχημα νέα αναθεωρώντας τις προβλέψεις τους ώστε αυτές να αντανακλούν τις χαμηλότερες προσδοκίες. Αυτοί οι αριθμοί τεκμηριώνουν ένα εντυπωσιακό ρεκόρ από λάθος παραδοχές που οδήγησε στην αποτυχία του σήμερα».

«Παρά την παραδοχή ότι έχουν γίνει λάθη από πλευράς Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, το ενδεχόμενο τερματισμού των μέτρων λιτότητας εξακολουθεί να μην εξετάζεται, ούτε και υπήρξε κάποια προσπάθεια να εκπονηθεί ένα ανανεωμένο πρόγραμμα για την Ελλάδα», επισημαίνει ο αρθρογράφος». «Το σχέδιο Μάρσαλ προσφέρει ένα εντυπωσιακά επιτυχημένο μοντέλο που θα μπορούσε εύκολα να προσαρμοστεί», υποστηρίζει, κάνοντας μια ιστορική αναδρομή στην εικόνα που παρουσίαζε η ελληνική οικονομία στο τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου και στις αλλαγές που επέφερε το Σχέδιο Μάρσαλ:

«Το σχέδιο Μάρσαλ επέτρεψε την αναγέννηση της Ελλάδας, ενισχύοντας τους φτωχούς, χρηματοδοτώντας τις επιχειρήσεις και βοηθώντας την ανάπτυξη των εταιρειών ενέργειας. Η Ελλάδα βίωσε την ανάπτυξη σε μια κλίμακα που δεν είχε γνωρίσει ποτέ μέχρι τώρα. Η εκπληκτική μεταμόρφωση χαιρετίστηκε ευρέως ως ένα 'οικονομικό θαύμα', βοηθώντας την ανάπτυξη της χώρας ακόμη και είκοσι χρόνια μετά το πέρας της βοήθειας.

Τι θα προβλέπει το νέο σχέδιο
Με αυτό το τεράστιο επίτευγμα στο μυαλό, το Ινστιτούτο Levy Economics συνέταξε ένα μακροοικονομικό μοντέλο για το τι θα μπορούσε να προσφέρει σήμερα στην Ελλάδα ένα σχέδιο αποκατάστασης τύπου Μάρσαλ. Οι μετριοπαθείς προβλέψεις του Ινστιτούτου κάνουν λόγο για μια ώθηση ύψους 30 δισ. ευρώ από τα όργανα της ΕΕ από το 2013 και το 2016 με κατεύθυνση τη δημόσια κατανάλωση και τις επενδύσεις, και ιδίως την απασχόληση».

Η διαφορά του σχεδίου αυτού, επισημαίνει ο πρόεδρος του Ινστιτούτου είναι ότι σε αντίθεση με τα άλλα προγράμματα, τα οποία ωφελούσαν τις τράπεζες και τους οικονομικούς οργανισμούς, το νέο πρόγραμμα θα επικεντρώνεται στην άφεση του χρέους και στη συνέχεια σε έργα ανοικοδόμησης, σε εθνικές υποδομές και στη δημιουργία δημοσίων έργων σε τοπικό επίπεδο.

Το νέο πρόγραμμα θα ικανοποιούσε τις τεράστιες ανάγκες της Ελλάδας στην ανανέωση σχολείων, νοσοκομείων, βιβλιοθηκών, οδών και γεφυρών, ακόμη και στην προστασία των δασών από τις καταστροφικές πυρκαγιές.

Τα αποτελέσματα της άσκησης που συνέταξε το Ινστιτούτο ήταν σαφή: Με τις πολιτικές που εφαρμόζονται σήμερα, η ανεργία θα συνεχίσει να αυξάνεται, φθάνοντας σχεδόν το 34% μέχρι το τέλος του 2016. Με ένα σενάριο τύπου Σχέδιο Μάρσαλ, το ποσοστό θα μειωθεί σε περίπου 20%.

«Ομοίως, αν εφαρμοστούν τα σχεδιαζόμενα επί του παρόντος μέτρα λιτότητας, υπολογίζουμε ότι το ακαθάριστο εγχώριο προϊόν της Ελλάδας θα φθάσει τα 158 δισ. ευρώ έως το τέλος του 2016, σε σύγκριση με € 162 δισεκατομμύρια που προβλέπεται για το 2013. Το οποίο σημαίνει πάνω από 15 δισ. λιγότερα σε σχέση με το στόχο της τρόικας.

Ένα Σχέδιο τύπου Μάρσαλ θα έθετε το ΑΕΠ λίγο πάνω από το στόχο της τρόικας».

«Το πρώτο σχέδιο Μάρσαλ δεν ήταν μια πράξη φιλανθρωπίας ή ένα σχέδιο διάσωσης», καταλήγει το δημοσίευμα. «Ήταν μια αποτελεσματική στρατηγική επενδύσεων για τη δημιουργία μιας δυναμικής ευρωπαϊκής οικονομικής αγοράς και την πρόληψη της πολιτικής αποσύνθεσης. Προϋπόθεση όμως για να εφαρμοστεί μια σύγχρονη εκδοχή του είναι να αναθεωρήσουμε τις ανυπόληπτες θεωρίες λιτότητας -ή τα ινστιτούτα της Ευρωζώνης που τις προωθούν».

Imerisia, 15 Αυγούστου 2013. Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος.

Την ανάγκη εκπόνηση ενός νέου προγράμματος που θα βοηθήσει ουσιαστικά στην ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας, στα πρότυπα του Σχεδίου Μάρσαλ, επισημαίνει το Ινστιτούτο Levy Economics, σύμφωνα με άρθρο του προέδρου του, Δημήτρη Παπαδημητρίου, στο Bloomberg.

Στο άρθρό του, ο Πρόεδρος του Levy Economics Institute και καθηγητής στο Bard College στην Νέα Υόρκη, ξεκινά κάνοντας αναφορά στην πρόσφατη συνάντηση του Αντώνη Σαμαρά με τον Μπαράκ Ομπάμα και την εκδήλωση της στήριξης του Αμερικανού προέδρου προς τον Έλληνα πρωθυπουργό. Υποστηρίζει ωστόσο ότι η στήριξη αυτή πρέπει να γίνει με πιο πρακτικό τρόπο:

«Οι ΗΠΑ πρέπει επίσης να προσυπογράψουν ένα νέο σχέδιο για την ανάκαμψη βασισμένο σε ένα από τα πιο επιτυχημένα προγράμματα οικονομικής βοήθειας της σύγχρονης εποχής: το Σχέδιο Μάρσαλ».

«Είναι ήδη σαφές ότι οι πολιτικές της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην Ελλάδα έχουν αποτύχει. Οι προβλέψεις ότι οι περικοπές των κρατικών δαπανών θα σταματήσουν την ελεύθερη πτώση της οικονομίας αποδείχθηκαν υπερβολικά αισιόδοξες. Το σχέδιο διάσωσης ύψους 240 δισ. ευρώ έχει επιδείξει ελάχιστα σημάδια επιτυχίας, καθώς η Ελλάδα βιώνει το έκτο έτος της ύφεσης», επισημαίνει το άρθρο του αμερικανικού οικονομικού πρακτορείου παραθέτοντας στη συνέχεια τη σειρά των μεταρρυθμίσεων για τις οποίες έχει δεσμευτεί η ελληνική κυβέρνηση, αλλά και τα απογοητευτικά ποσοστά της ανεργίας.

«Αντί νααλλάζουν πορεία, όμως, οι οικονομολόγοι της ευρωζώνης έχουν ανταποκριθεί στα άσχημα νέα αναθεωρώντας τις προβλέψεις τους ώστε αυτές να αντανακλούν τις χαμηλότερες προσδοκίες. Αυτοί οι αριθμοί τεκμηριώνουν ένα εντυπωσιακό ρεκόρ από λάθος παραδοχές που οδήγησε στην αποτυχία του σήμερα».

«Παρά την παραδοχή ότι έχουν γίνει λάθη από πλευράς Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, το ενδεχόμενο τερματισμού των μέτρων λιτότητας εξακολουθεί να μην εξετάζεται, ούτε και υπήρξε κάποια προσπάθεια να εκπονηθεί ένα ανανεωμένο πρόγραμμα για την Ελλάδα», επισημαίνει ο αρθρογράφος». «Το σχέδιο Μάρσαλ προσφέρει ένα εντυπωσιακά επιτυχημένο μοντέλο που θα μπορούσε εύκολα να προσαρμοστεί», υποστηρίζει, κάνοντας μια ιστορική αναδρομή στην εικόνα που παρουσίαζε η ελληνική οικονομία στο τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου και στις αλλαγές που επέφερε το Σχέδιο Μάρσαλ:

«Το σχέδιο Μάρσαλ επέτρεψε την αναγέννηση της Ελλάδας, ενισχύοντας τους φτωχούς, χρηματοδοτώντας τις επιχειρήσεις και βοηθώντας την ανάπτυξη των εταιρειών ενέργειας. Η Ελλάδα βίωσε την ανάπτυξη σε μια κλίμακα που δεν είχε γνωρίσει ποτέ μέχρι τώρα. Η εκπληκτική μεταμόρφωση χαιρετίστηκε ευρέως ως ένα 'οικονομικό θαύμα', βοηθώντας την ανάπτυξη της χώρας ακόμη και είκοσι χρόνια μετά το πέρας της βοήθειας.

Τι θα προβλέπει το νέο σχέδιο
Με αυτό το τεράστιο επίτευγμα στο μυαλό, το Ινστιτούτο Levy Economics συνέταξε ένα μακροοικονομικό μοντέλο για το τι θα μπορούσε να προσφέρει σήμερα στην Ελλάδα ένα σχέδιο αποκατάστασης τύπου Μάρσαλ. Οι μετριοπαθείς προβλέψεις του Ινστιτούτου κάνουν λόγο για μια ώθηση ύψους 30 δισ. ευρώ από τα όργανα της ΕΕ από το 2013 και το 2016 με κατεύθυνση τη δημόσια κατανάλωση και τις επενδύσεις, και ιδίως την απασχόληση».

Η διαφορά του σχεδίου αυτού, επισημαίνει ο πρόεδρος του Ινστιτούτου είναι ότι σε αντίθεση με τα άλλα προγράμματα, τα οποία ωφελούσαν τις τράπεζες και τους οικονομικούς οργανισμούς, το νέο πρόγραμμα θα επικεντρώνεται στην άφεση του χρέους και στη συνέχεια σε έργα ανοικοδόμησης, σε εθνικές υποδομές και στη δημιουργία δημοσίων έργων σε τοπικό επίπεδο.

Το νέο πρόγραμμα θα ικανοποιούσε τις τεράστιες ανάγκες της Ελλάδας στην ανανέωση σχολείων, νοσοκομείων, βιβλιοθηκών, οδών και γεφυρών, ακόμη και στην προστασία των δασών από τις καταστροφικές πυρκαγιές.

Τα αποτελέσματα της άσκησης που συνέταξε το Ινστιτούτο ήταν σαφή: Με τις πολιτικές που εφαρμόζονται σήμερα, η ανεργία θα συνεχίσει να αυξάνεται, φθάνοντας σχεδόν το 34% μέχρι το τέλος του 2016. Με ένα σενάριο τύπου Σχέδιο Μάρσαλ, το ποσοστό θα μειωθεί σε περίπου 20%.

«Ομοίως, αν εφαρμοστούν τα σχεδιαζόμενα επί του παρόντος μέτρα λιτότητας, υπολογίζουμε ότι το ακαθάριστο εγχώριο προϊόν της Ελλάδας θα φθάσει τα 158 δισ. ευρώ έως το τέλος του 2016, σε σύγκριση με € 162 δισεκατομμύρια που προβλέπεται για το 2013. Το οποίο σημαίνει πάνω από 15 δισ. λιγότερα σε σχέση με το στόχο της τρόικας.

Ένα Σχέδιο τύπου Μάρσαλ θα έθετε το ΑΕΠ λίγο πάνω από το στόχο της τρόικας».

«Το πρώτο σχέδιο Μάρσαλ δεν ήταν μια πράξη φιλανθρωπίας ή ένα σχέδιο διάσωσης», καταλήγει το δημοσίευμα. «Ήταν μια αποτελεσματική στρατηγική επενδύσεων για τη δημιουργία μιας δυναμικής ευρωπαϊκής οικονομικής αγοράς και την πρόληψη της πολιτικής αποσύνθεσης. Προϋπόθεση όμως για να εφαρμοστεί μια σύγχρονη εκδοχή του είναι να αναθεωρήσουμε τις ανυπόληπτες θεωρίες λιτότητας -ή τα ινστιτούτα της Ευρωζώνης που τις προωθούν».

Newsbomb, 12 Αυγούστου 2013. Newsbomb.gr © 2010 – 2013. All Rights Reserved.

Αρθρο γνώμης, το οποίο υπογράφει ο Δημήτρης Παπαδημητρίου, Πρόεδρος του Levy Economics Institute και καθηγητής στο Bard College στην Νέα Υόρκη, επανέρχεται στην ανάγκη εκπόνησης ενός νέου προγράμματος, στα πρότυπα του Σχεδίου Μάρσαλ, προκειμένου να βγει η Ελλάδα από τη κρίση.

Το άρθρο κάνει αναφορά στην πρόσφατη συνάντηση του Αντώνη Σαμαρά με τον Μπαράκ Ομπάμα και στην εκδήλωση της στήριξης του προς τον Έλληνα πρωθυπουργό.

Υποστηρίζει ωστόσο ότι η στήριξη αυτή πρέπει να γίνει με πιο πρακτικό τρόπο:

«Οι ΗΠΑ πρέπει επίσης να προσυπογράψουν ένα νέο σχέδιο για την ανάκαμψη βασισμένο σε ένα από τα πιο επιτυχημένα προγράμματα οικονομικής βοήθειας της σύγχρονης εποχής: το Σχέδιο Μάρσαλ».

«Είναι ήδη σαφές ότι οι πολιτικές της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην Ελλάδα έχουν αποτύχει. Οι προβλέψεις ότι οι περικοπές των κρατικών δαπανών θα σταματήσουν την ελεύθερη πτώση της οικονομίας αποδείχθηκαν υπερβολικά αισιόδοξες. Το σχέδιο διάσωσης ύψους 240 δισ. ευρώ έχει επιδείξει ελάχιστα σημάδια επιτυχίας, καθώς η Ελλάδα βιώνει το έκτο έτος της ύφεσης», επισημαίνει το άρθρο.

Τι θα προβλέπει το νέο σχέδιο
Με αυτό το τεράστιο επίτευγμα στο μυαλό, το Ινστιτούτο Levy Economics συνέταξε ένα μακροοικονομικό μοντέλο για το τι θα μπορούσε να προσφέρει σήμερα στην Ελλάδα ένα σχέδιο αποκατάστασης τύπου Μάρσαλ. Οι μετριοπαθείς προβλέψεις του Ινστιτούτου κάνουν λόγο για μια ώθηση ύψους 30 δισ. ευρώ από τα όργανα της ΕΕ από το 2013 και το 2016 με κατεύθυνση τη δημόσια κατανάλωση και τις επενδύσεις, και ιδίως την απασχόληση».

Η διαφορά του σχεδίου αυτού, επισημαίνει ο πρόεδρος του Ινστιτούτου είναι ότι σε αντίθεση με τα άλλα προγράμματα, τα οποία ωφελούσαν τις τράπεζες και τους οικονομικούς οργανισμούς, το νέο πρόγραμμα θα επικεντρώνεται στην άφεση του χρέους και στη συνέχεια σε έργα ανοικοδόμησης, σε εθνικές υποδομές και στη δημιουργία δημοσίων έργων σε τοπικό επίπεδο.

Το νέο πρόγραμμα θα ικανοποιούσε τις τεράστιες ανάγκες της Ελλάδας στην ανανέωση σχολείων, νοσοκομείων, βιβλιοθηκών, οδών και γεφυρών, ακόμη και στην προστασία των δασών από τις καταστροφικές πυρκαγιές.

Τα αποτελέσματα της άσκησης που συνέταξε το Ινστιτούτο ήταν σαφή: Με τις πολιτικές που εφαρμόζονται σήμερα, η ανεργία θα συνεχίσει να αυξάνεται, φθάνοντας σχεδόν το 34% μέχρι το τέλος του 2016. Με ένα σενάριο τύπου Σχέδιο Μάρσαλ, το ποσοστό θα μειωθεί σε περίπου 20%.

«Ομοίως, αν εφαρμοστούν τα σχεδιαζόμενα επί του παρόντος μέτρα λιτότητας, υπολογίζουμε ότι το ακαθάριστο εγχώριο προϊόν της Ελλάδας θα φθάσει τα 158 δισ. ευρώ έως το τέλος του 2016, σε σύγκριση με € 162 δισεκατομμύρια που προβλέπεται για το 2013. Το οποίο σημαίνει πάνω από 15 δισ. λιγότερα σε σχέση με το στόχο της τρόικας.

Ένα Σχέδιο τύπου Μάρσαλ θα έθετε το ΑΕΠ λίγο πάνω από το στόχο της τρόικας».

Συνέντευξη στον Χ. Ι. Πολυχρονίου

Eleftherotypia, 11 Αυγούστου 2013. Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος.

Δημητρησ Β. Παπαδημητριου: Ο πρόεδρος στο Levy Economics Institute του Bard College, εκτελεστικός αντιπρόεδρος και καθηγητής Οικονομικών στην έδρα «Jerome Levy» στο Bard College, μιλάει για την ελληνική οικονομική κρίση μέσα από τα στοιχεία της οικονομετρικής ανάλυσης του Ινστιτούτου που έγινε με ένα ειδικά διαμορφωμένο μακροοικονομικό μοντέλο για τη χώρα μας.

Τον περασμένο μήνα, το διεθνούς φήμης Ινστιτούτο Οικονομικών Levy στη Νέα Υόρκη δημοσίευσε μια οικονομετρική ανάλυση για την ελληνική οικονομική κρίση με βάση ένα ειδικά διαμορφωμένο μακροοικονομικό μοντέλο για την Ελλάδα, αλλά στο πρότυπο του μοντέλου που χρησιμοποιεί το Ινστιτούτο με τεράστια επιτυχία τις τελευταίες δεκαετίες για την οικονομία των ΗΠΑ. Τα αποτελέσματα της έρευνας έχουν καλυφθεί από διάφορα μεγάλα δημοσιογραφικά μέσα, συμπεριλαμβανομένου του Reuters. Στη συνέντευξη που ακολουθεί, μέρος της οποίας αναρτήθηκε στο αμερικανικό ηλεκτρονικό έντυπο «Truthout», ο πρόεδρος του Levy Institute Δημήτρης Β. Παπαδημητρίου και επικεφαλής της οικονομετρικής μελέτης που διεξήχθη μιλά για την αποτυχία του προγράμματος της τρόικας και την ελληνική καταστροφή που συντελείται.

Οι δημόσιες δαπάνες

* Η οικονομετρική ανάλυση του Levy Economics Institute για τις επιπτώσεις της «επεκτατικής λιτότητας» στην Ελλάδα, που πρόσφατα κυκλοφόρησε, απορρίπτει τους ισχυρισμούς της Ε.Ε. και του ΔΝΤ ότι το πείραμα βρίσκεται στο «σωστό δρόμο» και στην ουσία διακωμωδεί την προσπάθεια της ελληνικής κυβέρνησης να εμφανίσει τα δρακόντεια μέτρα λιτότητας και δημοσιονομικής προσαρμογής ως ένα ελληνικό «success story». Περιγράψτε μας εν συντομία τα ευρήματα και τα συμπεράσματα της μελέτης.

Η Μεγάλη Υφεση της Ελλάδας ολοκληρώνει πλέον μία εξαετία, με την οικονομία να βρίσκεται σε ελεύθερη πτώση από την έναρξη της εφαρμογής της πολιτικής της λιτότητας ως προαπαιτούμενο της δανειακής συμφωνίας του Μαΐου του 2012, μια πολιτική που όχι απλώς συνεχίζει να εφαρμόζεται αλλά εντατικοποιείται, καθώς χειροτερεύει η κατάσταση της ελληνικής οικονομίας. Η Μεγάλη Υφεση στις ΗΠΑ τη δεκαετία του '30 μοιάζει, πλέον, με μια έντονη νεροποντή εν συγκρίσει με την ολική καταστροφή που συντελείται στην Ελλάδα εξαιτίας των μνημονιακών πολιτικών. Στη μελέτη εξηγούμε τους λόγους γι' αυτό.

Για παράδειγμα, έπειτα από πέντε χρόνια βαθιάς ύφεσης (1929–1934) όπου το ΑΕΠ συρρικνώθηκε κατά περίπου 20%, η αμερικανική οικονομία άρχισε να βελτιώνεται, ξεκινώντας την αντίστροφη πορεία προς την ανάπτυξη. Στην περίπτωση της Ελλάδας, αντιθέτως, η χώρα έχει χάσει ήδη αρκετά πάνω από το 20% του ΑΕΠ από το επίπεδο που είχε διαμορφωθεί το 2008, ενώ συνεχίζεται ακάθεκτη η καθοδική πορεία της οικονομίας. Η ανεργία στις ΗΠΑ άρχισε να μειώνεται μετά το τέταρτο έτος της ύφεσης, ενώ στην Ελλάδα η ανεργία συνεχίζει να αυξάνεται (έχοντας ήδη ξεπεράσει τα επίπεδα ανεργίας που καταγράφηκαν στις ΗΠΑ στο αποκορύφωμα της Μεγάλης Υφεσης) και η τάση αυτή δεν παρουσιάζει κανένα σημάδι αναστροφής. Κατά το πέμπτο έτος της Μεγάλης Υφεσης, οι προσωπικές καταναλωτικές δαπάνες άρχισαν να ανακάμπτουν στις ΗΠΑ ενώ στην Ελλάδα μειώθηκαν πέρυσι περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη χρονιά από την έναρξη της κρίσης.

Η πιο σημαντική διαφορά μεταξύ των αντίστοιχων τροχιών των δύο οικονομιών εντοπίζεται στις δαπάνες δημόσιας κατανάλωσης, μη συμπεριλαμβανομένων των επενδύσεων σε έργα υποδομών. Στις Ηνωμένες Πολιτείες οι δαπάνες δημόσιας κατανάλωσης συνέχισαν να αυξάνονται κατά τη διάρκεια της ύφεσης, αποτρέποντας την ελεύθερη πτώση της οικονομίας, ενώ στην Ελλάδα έχουν συρρικνωθεί δραματικά – κατά 9,1% μόνο το περασμένο έτος, ένα από τα υψηλότερα ποσοστά μείωσης στη συνεχιζόμενη συρρίκνωση της οικονομίας.

Ως γνωστόν, η απασχόληση στην Ελλάδα βρίσκεται σε ελεύθερη πτώση: πάνω από ένα εκατομμύριο θέσεις εργασίας έχουν χαθεί από τον Οκτώβρη του 2008, αντιπροσωπεύοντας μείωση της απασχόλησης της τάξης άνω του 28%, ενώ τον Μάρτη του 2013 η «επίσημη» ανεργία κατέγραψε πάνω από 1,3 εκατομμύριο ανέργους, αντιπροσωπεύοντας το 27,4% του εργατικού δυναμικού, που είναι το υψηλότερο ποσοστό ανεργίας των τελευταίων τριάντα ετών σε οποιαδήποτε βιομηχανοποιημένη χώρα του δυτικού κόσμου.
Οσον αφορά το χρέος, η μείωση του οποίου αποτελούσε πρωταρχικό δήθεν στόχο του βίαιου προγράμματος δημοσιονομικής προσαρμογής και λιτότητας, αυξάνεται σταθερά από το 2010, καταλήγοντας μετά το τέλος του πρώτου τριμήνου του 2013 στο 160,50% – ακόμη και έπειτα από ένα μεγάλο κούρεμα που έλαβε χώρα στους ιδιώτες κατόχους ελληνικού κρατικού χρέους το 2012.

Η «επεκτατική λιτότητα»

Οι σημερινές οικονομικές και κοινωνικές συνθήκες (ραγδαία πτώση του ΑΕΠ, αύξηση του χρέους, μαζική ανεργία, αυξανόμενη φτώχεια, διευρυνόμενη ανισότητα κ.ο.κ.) είναι σε μεγάλο βαθμό το αποτέλεσμα μιας ηλίθιας πολιτικής που βασίζεται σε μια σαθρή οικονομική θεωρία, η οποία προβάλλει την «επεκτατική λιτότητα» μαζί με τις μεταρρυθμίσεις στην αγορά εργασίας ως την καλύτερη συνταγή για τη μεσοπρόθεσμη και μακροπρόθεσμη ανάπτυξη σε χώρες όπως η Ελλάδα, δηλαδή για χώρες με μεγάλα δημοσιονομικά ελλείμματα και υψηλές αναλογίες δημόσιου χρέους προς ΑΕΠ. Στη μελέτη που αναφέρατε, υποστηρίζουμε, με βάση προσομοιώσεις που είναι βασισμένες σε ένα μακροοικονομικό μοντέλο αποθεμάτων-ροών και ειδικά κατασκευασμένο για την ελληνική οικονομία, ότι η παρατεταμένη λιτότητα θα οδηγήσει σε συνεχή πτώση της απασχόλησης δεδομένου ότι το πραγματικό ΑΕΠ δεν θα αυξηθεί αρκετά γρήγορα για να αποτρέψει, πόσω μάλλον να αντιστρέψει, την πτωτική τάση στην αγορά εργασίας.

Στο πλαίσιο αυτό, είναι παράλογο να θεωρεί κανείς ως θετικά σημάδια όλα αυτά τα φρικτά αποτελέσματα, πόσω μάλλον ως μια «επιτυχημένη ιστορία». Αλλά οι φριχτές οικονομικές και κοινωνικές τάσεις που βλέπουμε δεν αποτελούν καμία έκπληξη: αντιθέτως, ήταν αναμενόμενες ως επακόλουθα απαξιωμένων οικονομικών υποθέσεων που συνδέονται με το δόγμα του νεοφιλελευθερισμού. Οι προσομοιώσεις του Ινστιτούτου Levy δείχνουν ξεκάθαρα ότι η δημοσιονομική συστολή σε περιόδους ύφεσης δεν οδηγεί σε μια «επιτυχημένη ιστορία», αλλά – αντιθέτως – στην επιταχυνόμενη πτώση της οικονομίας.

Η συνεχιζόμενη καταστροφή στην Ελλάδα είναι τόσο τεράστια που κάνει το νου να σαστίζει. Η αναστροφή των οικονομικών τάσεων στην Ελλάδα θέτει σοβαρές προκλήσεις πολιτικής, καθώς οι επιλογές έχουν στενέψει αφόρητα. Σε ένα διάστημα περίπου τριάμισι ετών, ένα άγριο νεοφιλελεύθερο πείραμα έχει μετατρέψει την Ελλάδα από ανεπτυγμένη οικονομία σε αναδυόμενη οικονομία που βρίσκεται στα πρόθυρα μιας ανθρωπιστικής κρίσης. Στο σημείο αυτό, τίποτα λιγότερο από ένα πρόγραμμα οικονομικής ανάκαμψης στιλ Μάρσαλ δεν θα μπορούσε να βγάλει την Ελλάδα από την κρίση και να ανακτηθεί ο χαμένος πλούτος του ΑΕΠ. Στις προσομοιώσεις της οικονομετρικής ανάλυσης που κάναμε για την ελληνική οικονομική κρίση, ένα σχέδιο ανάκαμψης της τάξης των 40 δισ. ευρώ, εστιασμένο γύρω από τη δημόσια κατανάλωση και επένδυση, θα μπορούσε να αποδειχθεί ένα πραγματικό ελληνικό «success story».

Τα «σενάρια» ΔΝΤ και Ε.Ε.

* Πάνω σε ποια βάση, λοιπόν, ανέμεναν οι διεθνείς δανειστές της χώρας ότι θα λειτουργήσει επιτυχώς η πολιτική της λιτότητας στην περίπτωση της Ελλάδας, ιδίως όταν η οικονομία βρισκόταν ήδη σε ύφεση; Και γιατί δεν τερματίζουν αυτή την επικίνδυνη επιδίωξη, όταν όλα τα οικοδομικά στοιχεία αποκαλύπτουν πόσο αποτυχημένο είναι το εν λόγω πείραμα;

Πρόσφατες εκθέσεις του ΔΝΤ αναφέρουν ανησυχίες που εκφράστηκαν σχεδόν εξαρχής από οικονομολόγους του Ταμείου σχετικά με την πρώτη δανειακή συμφωνία. Αλλά είναι φανερό ότι αγνοήθηκαν αυτές οι απόψεις και, αντί να υπάρξει ένα πραγματικό πρόγραμμα διάσωσης, το Ταμείο και η Ε.Ε. επικεντρώθηκαν στη διάσωση των γερμανικών και γαλλικών τραπεζών λόγω της μεγάλης έκθεσής τους σε ελληνικά κρατικά ομόλογα. Ηλπιζαν πως με αυτό τον τρόπο θα μπορούσαν επίσης να αποτρέψουν τη διάβρωση της επενδυτικής εμπιστοσύνης και τη μετάδοση της κρίσης σε άλλες υπερχρεωμένες χώρες της Ευρωζώνης όπως η Ισπανία και η Ιταλία.
Τόσο το ΔΝΤ όσο και η Ε.Ε. παρουσίαζαν ενθαρρυντικά σενάρια σχετικά με τις επιπτώσεις των πολιτικών που εφάρμοζαν στην Ελλάδα, αλλά οι προβλέψεις τους ήταν βασισμένες σε λανθασμένες εκτιμήσεις γύρω από τα δημόσια οικονομικά της Ελλάδας και εσφαλμένες εκτιμήσεις των δημοσιονομικών πολλαπλασιαστών και τις επιπτώσεις που θα είχε η λιτότητα σε μια οικονομία που βρισκόταν ήδη σε ύφεση. Ωστόσο, παρά την παραδοχή του ΔΝΤ ότι διέπραξε σημαντικά λάθη, τόσο το Ταμείο όσο και η Ε.Ε. απορρίπτουν την ανάγκη αναθεώρησης ή απόρριψης του προγράμματος που εφαρμόζουν, επιμένοντας δογματικά ότι το πρόγραμμα είναι «σε γενικές γραμμές σωστό». Στο τέλος, όμως, θα πρέπει να προχωρήσουν αναγκαστικά σε άλλο ένα «κούρεμα» χρέους προτού τερματίσουν το πρόγραμμα, καθώς η αποτυχία του ελληνικού προγράμματος μπορεί να βάλει ταφόπλακα στην ίδια την ύπαρξη του ΔΝΤ και να οδηγήσει στη διάλυση της Ευρωζώνης.

Το νεοφιλελεύθερο δόγμα

* Ενα από τα κύρια επιχειρήματα της τρόικας για νεοφιλελεύθερες οικονομικές μεταρρυθμίσεις στην Ελλάδα είναι ότι η αγορά εργασίας στη χώρα είναι ιδιαίτερα άκαμπτη. Πώς ακριβώς ορίζει κανείς τις άκαμπτες αγορές εργασίας και σε ποιο βαθμό αληθεύει ο ισχυρισμός των νεοφιλελεύθερων ότι επηρεάζουν αρνητικά την οικονομία;

Οι εκφράσεις αυτού του είδους είναι ιδεολογικά φορτισμένες. Με την έννοια άκαμπτες αγορές, αυτό που εννοούν οι νεοφιλελεύθεροι είναι ότι οι εργαζόμενοι δεν πρέπει να προστατεύονται από ισχυρά συνδικάτα με διαπραγματευτικές συμφωνίες που καλύπτουν μισθούς και επιδόματα και περιλαμβάνουν ρήτρες σχετικά με τις διακρίσεις στην πρόσληψη και την απόλυση εργαζομένων και πρόσβαση στις κρατικές αρχές για μη συμμόρφωση των επιχειρήσεων. Το νεοφιλελεύθερο δόγμα δεν κάνει διακρίσεις ανάμεσα σε αγορές προϊόντων και εργασίας. Αλλά η εργασία δεν είναι όπως το ρύζι όπου η τιμή του ανεβαίνει ή κατεβαίνει με βάση τη ζήτηση και την προσφορά. Με βάση τη λογική του νεοφιλελευθερισμού, η εργασία είναι απλά κόστος που πρέπει να μειωθεί, όχι περιουσιακό στοιχείο που πρέπει να αναπτυχθεί. Υπάρχουν όλο και περισσότερες αποδείξεις από οικονομικές μελέτες που παρουσιάζουν αντίθετα συμπεράσματα από αυτά στα οποία έχει καταλήξει η νεοφιλελεύθερη σκέψη.

Η διόγκωση της ανεργίας

* Οι μισθοί έχουν πετσοκοπεί δραματικά στην Ελλάδα, ωστόσο η ανεργία συνεχίζει να αυξάνεται. Ποιος επωφελείται από χαμηλόμισθους εργαζομένους;

Με βάση τον εναρμονισμένο δείκτη ανταγωνιστικότητας για το μοναδιαίο κόστος εργασίας, το σχετικό μοναδιαίο κόστος εργασίας στην Ελλάδα έχει μειωθεί περισσότερο από οποιαδήποτε άλλη χώρα στην Ευρωζώνη - με εξαίρεση τη Γερμανία, η οποία διατηρεί συστηματικά χαμηλές τιμές μέσω της συμπίεσης των μισθών. Παρά τους χαμηλότερους μισθούς, η ανεργία στην Ελλάδα διογκώνεται επειδή η χώρα βρίσκεται σε ύφεση που έχει προκληθεί από τη συνεχιζόμενη και εντεινόμενη λιτότητα, η οποία συνθλίβει τόσο τη δημόσια και ιδιωτική κατανάλωση όσο και τις δημόσιες και ιδιωτικές επενδύσεις. Κάτω από αυτές στις συνθήκες, η αυξανόμενη ανεργία θα σπρώξει ακόμα προς τα κάτω τους μισθούς, ωφελώντας φυσικά τον ιδιωτικό εταιρικό τομέα και το μεγάλο κεφάλαιο και ωθώντας ακόμα μεγαλύτερο ποσοστό του εργαζόμενου πληθυσμού στα όρια της φτώχειας.

Η αδιαφορία των δανειστών

* Τόσο η ελληνική κυβέρνηση όσο και η Ε.Ε. έχουν δείξει τρομερή αδιαφορία μέχρι τώρα για τη μάστιγα της ανεργίας στην Ελλάδα, η οποία, ανάμεσα σε άλλους παράγοντες, στρέφει όλο και μεγαλύτερο μέρος των νέων στην αγκαλιά του νεοναζιστικού κόμματος Χρυσή Αυγή. Ποιος είναι ο κύριος λόγος για τον οποίον δεν λαμβάνονται δραστικά μέτρα για την καταπολέμηση της ανεργίας;

Δε νομίζω ότι η ελληνική κυβέρνηση αδιαφορεί για τη μάστιγα της ανεργίας, αν και είναι γεγονός ότι οι ελληνικές κυβερνήσεις δεν ανέπτυξαν ποτέ κατάλληλες πολιτικές για την αντιμετώπιση της ανεργίας στην Ελλάδα, η οποία είχε ανέκαθεν κυκλικά και διαρθρωτικά αίτια. Το πρόβλημα είναι ότι από τη στιγμή που μια χώρα αναγκάστηκε να δεχτεί χρήματα από άλλους, δεν υπάρχει άλλη επιλογή από το να αποδεχθεί τους όρους που έθεσαν οι δανειστές. Οι δανειστές αδιαφορούν για την απώλεια της παραγωγικότητας και την αύξηση της ανεργίας, της φτώχειας και όλων των άλλων οικονομικών δεινών που συνοδεύουν τις συμφωνίες δανεισμού όταν μια χώρα έχει χρεοκοπήσει. Αυτό που είναι απόλυτα βέβαιο είναι ότι οι ελληνικές κυβερνήσεις δεν έπαιξαν ποτέ σωστά τα χαρτιά τους απέναντι στο Βερολίνο, τις Βρυξέλλες, τη Φρανκφούρτη και την Ουάσιγκτον. Αυτό που μπορεί κάποιος να κατηγορήσει τις ελληνικές κυβερνήσεις είναι για το γεγονός ότι αποδέχονται συνεχώς ακόμη σκληρότερα μέτρα λιτότητας, προσποιούμενες ότι οι ιδεολογικές μετατοπίσεις είναι διαζευγμένες από τις οικονομικές συνθήκες που προκύπτουν από τις ίδιες τις δράσεις τους.

Ελαττωματικός σχεδιασμός

* Η οικονομετρική ανάλυση του Ινστιτούτου Levy σχετικά με την κατάσταση της ελληνικής οικονομίας περιλαμβάνει προσομοιώσεις μοντέλων προκειμένου να αξιολογήσει τις επιπτώσεις της λιτότητας για τα επόμενα χρόνια. Τι πρέπει να αναμένει ο ελληνικός λαός εάν συνεχιστούν οι σημερινές πολιτικές λιτότητας;

Οι προβλέψεις μας αποκαλύπτουν τον ελαττωματικό σχεδιασμό του προγράμματος της τρόικας, που καταλήγει σε ασυνεπείς στόχους όσον αφορά τις αναλογίες ελλείμματος προς ΑΕΠ, την αύξηση του ΑΕΠ και την ανεργία και δείχνουν ότι, σε περίπτωση που συνεχιστεί το συμφωνηθέν πρόγραμμα λιτότητας, η ανεργία θα αυξηθεί στο 34% έως το τέλος του 2016, απορρίπτοντας τις προβλέψεις της τρόικας για ποσοστό ανεργίας λίγο πάνω από το 20%. Φυσικά, είναι εκπληκτικό, ακόμη και αν αποδειχτούν σωστές οι προβλέψεις της τρόικας, και υπάρχουν πολλοί λόγοι να πιστεύει κανείς ότι θα πέσουν και πάλι έξω (σκεφτείτε μόνο ότι η τρόικα έχει ήδη αναθεωρήσει τέσσερις φορές προς το χειρότερο τις προβλέψεις της για την ελληνική οικονομία!), να θεωρείται δείγμα επιτυχίας του προγράμματος που εφαρμόζεται για τη λεγόμενη «διάσωση» της χώρας ένα ποσοστό ανεργίας που ξεπερνά το 20%.

Ethnos, 7 Αυγούστου 2013. Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος.

Η παταγώδης αποτυχία των πολιτικών λιτότητας έχει βάλει την Ελλάδα σε τροχιά χειρότερη και από αυτήν της κρίσης του 1929, αναφέρει μελέτη του Οικονομικού Ινστιτούτου Levy, η οποία προτείνει μια στρατηγική ανάκαμψης παρόμοια με αυτή του σχεδίου Μάρσαλ, που θα στοχεύει στη δημόσια κατανάλωση και στις επενδύσεις.

Η μελέτη υποστηρίζει ότι οι πολιτικές λιτότητας που επέβαλε η τρόικα έχουν αποτύχει και πως η συνέχιση της ίδιας συνταγής απλά θα επιδεινώσει τις προοπτικές για την ανάπτυξη, την ανεργία και το έλλειμμα.

«Με την ανεργία στην Ελλάδα να βρίσκεται τώρα πάνω από το 27% -μια ξεκάθαρη ένδειξη της αποτυχίας της τρόικας να προβλέψει με ακρίβεια τις επιπτώσεις των δικών της πολιτικών- είναι εντυπωσιακό ότι οι αξιωματούχοι της τρόικας συνεχίζουν να ζητούν περισσότερα από τα ίδια» τονίζει το Ινστιτούτο.

Το σενάριο
Σύμφωνα με το βασικό σενάριο των μελετητών, η ανεργία θα φτάσει στο επίπεδο του 34% το 2016 και το έλλειμμα δεν θα υποχωρήσει κάτω από το 7,6% του ΑΕΠ.

Οι ερευνητές ολοκληρώνουν τη μελέτη προτείνοντας μια στρατηγική ανάκαμψης που επικεντρώνεται σε ένα διευρυμένο πρόγραμμα δημιουργίας θέσεων εργασίας.

Οι προβλέψεις τους δείχνουν ότι η χρησιμοποίηση πόρων της Ευρωπαϊκής Επενδυτικής Τράπεζας και άλλων θεσμών της ΕΕ, με μια δημοσιονομική τόνωση ύψους $30 δισ., θα άλλαζε την εικόνα της ελληνικής οικονομίας.

Η ανάπτυξη του ΑΕΠ θα ξεπερνούσε όλα τα προηγούμενα σενάρια, οι νέες θέσεις εργασίας θα υπερέβαιναν κατά 200.000 τις εκτιμήσεις της τρόικας, ενώ το έλλειμμα θα ήταν χαμηλότερο από τους στόχους.

Kathimerini, 31 Ιουλίου 2013. Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος.

Η παταγώδης αποτυχία των πολιτικών σκληρής λιτότητας έχει βάλει την Ελλάδα σε τροχιά χειρότερη και από αυτήν της κρίσης του 1929, αναφέρει μελέτη του Οικονομικού Ινστιτούτου Levy, η οποία προτείνει μια στρατηγική ανάκαμψης, παρόμοια με αυτήν του σχεδίου Μάρσαλ.

«Μια στρατηγική ανάκαμψης στα πρότυπα του σχεδίου Μάρσαλ, που θα στοχεύει στη δημόσια κατανάλωση και τις επενδύσεις, είναι ρεαλιστική και έχει φέρει αποτελέσματα κατά το παρελθόν» επισημαίνουν οι συντάκτες της μελέτης. Οπως μεταδίδει το Reuters, η μελέτη υποστηρίζει ότι οι πολιτικές λιτότητας που επέβαλε η τρόικα έχουν αποτύχει και πως η συνέχιση της ίδιας συνταγής απλά θα επιδεινώσει τις προοπτικές για την ανάπτυξη, την ανεργία και το έλλειμμα. «Με την ανεργία στην Ελλάδα να βρίσκεται τώρα πάνω από το 27% -μια ξεκάθαρη ένδειξη της αποτυχίας της τρόικας να προβλέψει με ακρίβεια τις επιπτώσεις των δικών της πολιτικών, είναι εντυπωσιακό ότι οι αξιωματούχοι της τρόικας συνεχίζουν να ζητούν περισσότερα από τα ίδια» τονίζει ο πρόεδρος του Ινστιτούτου Levy, Δημήτρης Παπαδημητρίου, και οι ερευνητές Μιχάλης Νικηφόρος και Τζενάρο Ζέζα. Οι ίδιοι εκτιμούν ότι, αν συνεχιστούν οι πολιτικές λιτότητας, η ανεργία και η ύφεση θα είναι μεγαλύτερες απ’ ό,τι προβλέπουν τώρα το ΔΝΤ, η Κομισιόν και η ΕΚΤ. Σύμφωνα με το βασικό σενάριο των μελετητών, η ανεργία θα φτάσει στο επίπεδο του 34% το 2016 και το έλλειμμα δεν θα υποχωρήσει κάτω από το 7,6% του ΑΕΠ. Οι προβλέψεις τους δείχνουν ότι η χρησιμοποίηση πόρων της Ευρωπαϊκής Επενδυτικής Τράπεζας και άλλων θεσμών της Ε.Ε. με μια δημοσιονομική τόνωση ύψους 30 δισ. δολαρίων θα άλλαζε την εικόνα της ελληνικής οικονομίας. Η ανάπτυξη του ΑΕΠ θα ξεπερνούσε όλα τα προηγούμενα σενάρια, οι νέες θέσεις εργασίας θα υπερέβαιναν κατά 200.000 τις εκτιμήσεις της τρόικας, ενώ το έλλειμμα θα ήταν χαμηλότερο από τους στόχους. «Εχουμε δείξει ότι μια σχετικά ήπια δημοσιονομική τόνωση που θα χρηματοδοτηθεί από τους θεσμούς της Ευρωπαϊκής Ενωσης δεν θα σταματούσε απλώς μια περαιτέρω πτώση του ΑΕΠ και της απασχόλησης, αλλά θα αντέστρεφε την τάση και θα δημιουργούσε προϋποθέσεις ανάκαμψης», αναφέρουν.

Δημητρησ Β. Παπαδημητριου (Πρόεδρος Οικονομικού Ινστιτούτου Levy) συνέντευξη στον Χ. Ι. Πολυχρονιου

Avgi, 29 Ιουλίου 2013. Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος.

Ανόητη και αναξιόπιστη χαρακτηρίζει τη λεγόμενη θεωρία της “επεκτατικής λιτότητας”, η οποία εφαρμόζεται με καταστροφικά αποτελέσματα στην ελληνική οικονομία, ο πρόεδρος του διάσημου Οικονομικού Ινστιτούτου Levy, Δημήτρης Β. Παπαδημητρίου, μιλώντας στην “Αυγή”. Όπως τονίζει, αν η σημερινή πολιτική δεν αλλάξει, η ανεργία όχι μόνο δεν θα μειωθεί αλλά θα φτάσει στο 34%! Ο κύριος Παπαδημητρίου αντιπροτείνει ένα νέο σχέδιο Μάρσαλ, δηλαδή ένα πρόγραμμα αποκατάστασης της ελληνικής οικονομίας για να τερματιστεί η κρίση.

* Το Οικονομικό Ινστιτούτο Levy κυκλοφόρησε μια έκθεση στρατηγικής ανάλυσης για την ελληνική οικονομική κρίση και τις επιπτώσεις της λιτότητας στην ανάπτυξη και την απασχόληση. Η ανάλυση βασίζεται σε ειδικά σχεδιασμένο μακροοικονομικό υπόδειγμα του Ινστιτούτου για την ελληνική οικονομία, το οποίο είναι παρόμοιο με το μοντέλο του Ινστιτούτου για την οικονομία των ΗΠΑ. Κατά πρώτον, από τι αποτελείται το μοντέλο και πόσο ακριβείς είναι μέχρι στιγμής οι αξιολογήσεις και οι προβλέψεις των τάσεων στην οικονομία των ΗΠΑ;
Το μοντέλο των ΗΠΑ, στο οποίο βασίζεται και το αντίστοιχο ελληνικό, είχε μια μάλλον εντυπωσιακή επιτυχία στην πρόβλεψη της ύφεσης για πρώτη φορά το 2001-02, όπως και στη συνέχεια αναφορικά με την αμερικανική και την παγκόσμια οικονομική κρίση του 2007-08. Ένας ολοένα αυξανόμενος αριθμός οικονομολόγων και φορέων χάραξης πολιτικής αρχίζει να συνειδητοποιεί τη δύναμη της προγνωστικής ικανότητάς του, τουλάχιστον για τις ΗΠΑ.

* Κατά την ανάγνωση της έκθεσης ανάλυσης, το πρώτο πράγμα που ξεχωρίζει είναι ότι η Ελλάδα είναι σήμερα σε ύφεση χειρότερη από τη Μεγάλη Ύφεση της δεκαετίας του 1930 στις ΗΠΑ. Αυτό είναι πολύ σοκαριστικό, αν σκεφτεί κανείς ότι πράγματα όπως τα επιδόματα για τους συνταξιούχους και τους ανέργους δεν υπήρχαν ακόμη στις ΗΠΑ μέχρι το 1935. Από τη σκοπιά της έκθεσης, ποια είναι η κινητήρια δύναμη πίσω από την εξέλιξη και το βάθεμα της οικονομικής κρίσης στην Ελλάδα;
Κατά τη διάρκεια της μεγάλης συρρίκνωσης, οι κρατικές καταναλωτικές δαπάνες της κυβέρνησης των ΗΠΑ συνέχισαν να αυξάνονται, ώστε να “αναχαιτίσουν” την οικονομική πτώση. Αντίθετα στην Ελλάδα οι αντίστοιχες δαπάνες έχουν υποστεί σοβαρή μείωση από το 2008 και μετά, με την προηγούμενη χρονιά να χαρακτηρίζεται από την πιο απότομη πτώση στην παρατεταμένη ύφεση της χώρας. Η συνεχιζόμενη μείωση ευθυγραμμίζεται με τις απαιτήσεις των διεθνών δανειστών της χώρας, με αντάλλαγμα δύο σχέδια χρηματοδότησής της. Πρόκειται για την εφαρμογή της επικίνδυνης ιδέας της λιτότητας που έχει αποδειχθεί καταστροφική όπου κι αν έχει εφαρμοστεί σε καιρό ύφεσης. Κατά τη διάρκεια της ύφεσης, η ιδιωτική κατανάλωση και οι επενδύσεις βρίσκονται σε πτωτική πορεία και εναπόκειται στα δημόσια ταμεία να τονώσουν τη συνολικά πτωτική ζήτηση. Οι οικονομικές και κοινωνικές συνθήκες που αναφέρεις αποτελούν τις συνέπειες μιας ανόητης πολιτικής που βασίζεται στην αναξιόπιστη οικονομική θεωρία της «επεκτατικής λιτότητας», η οποία μαζί με τις μεταρρυθμίσεις στην αγορά εργασίας προσφέρεται ως το πιο κατάλληλο φάρμακο για την ανάπτυξη σε χώρες όπως η Ελλάδα. Εντούτοις δημιουργεί μεγάλα ελλείμματα και αυξημένο δημόσιο χρέος ως ποσοστό του ΑΕΠ.

* Το ΔΝΤ έχει παραδεχθεί λανθασμένους υπολογισμούς των δημοσιονομικών πολλαπλασιαστών στην εφαρμογή των μέτρων λιτότητας στην Ελλάδα, αλλά οι ευρωπαϊκές αρχές επιμένουν στη δημοσιονομική πειθαρχία και κατηγορούν εμμέσως το ΔΝΤ για πολιτικό παιχνίδι. Ποιος κοροϊδεύει ποιον εδώ και γιατί θα πρέπει κάθε οικονομολόγος να δίνει σημασία σε ό,τι λέει το ΔΝΤ;
Η παραδοχή του ΔΝΤ για μεγάλα λάθη στο πρώτο πρόγραμμα διάσωσης, πριν από περίπου τρία χρόνια, έχει θεωρηθεί ως άνευ σημασίας και το Ταμείο εξακολουθεί να επιμένει ότι ανεξάρτητα από το τι έκανε τότε, η Ελλάδα θα είχε υποστεί βαθιά ύφεση. Στην πραγματικότητα, οι τρεις -ΔΝΤ, Ευρωπαϊκή Επιτροπή και ΕΚΤ- εξακολουθούν να αρνούνται να αναγνωρίσουν τη λανθασμένη αντιμετώπιση της ελληνικής κρίσης χρέους. Αντίθετα, η τρόικα αποφάνθηκε ότι η συνολική πολιτική ήταν σωστή. Όπως είχαμε προτείνει οι συνάδελφοί μου και εγώ, στο Ινστιτούτο Levy, όταν το πρώτο πρόγραμμα διάσωσης είχε κανονιστεί, το ποσό ήταν μακράν μικρότερο από το απαιτούμενο και είχαν βαθιά υποτιμηθεί οι συνέπειες των περικοπών στις δημόσιες δαπάνες και στις αυξήσεις των φόρων. Αλλά αυτοί που ήταν επιφορτισμένοι με τη λειτουργία της Ε.Ε. και του ΔΝΤ δεν αύξησαν το κεφάλαιο του πακέτου διάσωσης για να βοηθήσουν την Ελλάδα, επιλέγοντας, αντ’ αυτού, να τα φέρουν βόλτα μέχρι οι μεγάλες ευρωπαϊκές τράπεζες (διάβαζε γερμανικές και γαλλικές πρωτίστως) να ξεφορτωθούν τα ελληνικά ομόλογα, και να μη ρισκάρουν μετάδοση του κινδύνου και διάβρωση της εμπιστοσύνης των επενδυτών σε άλλες προβληματικές οικονομίες της Νότιας Ευρώπης, π.χ. Ισπανία και Ιταλία.

* “Το ΔΝΤ και η Ε.Ε., τα δίδυμα τέρατα του παγκόσμιου νεοφιλελευθερισμού” και μαζί τους η ελληνική κυβέρνηση φαίνεται να έχουν τοποθετήσει τις ελπίδες τους για ανάκαμψη της εγχώριας οικονομίας σε μια ώθηση των εξαγωγών. Η έκθεση του Ινστιτούτου τι αναφέρει σε αυτό το θέμα;
Οι εξαγωγές ήταν σε ασταθή τάση πριν και μετά την κρίση και δεν μπορούν να αντισταθμίσουν την πτώση της εγχώριας ζήτησης. Η στρατηγική που επιβάλλεται από την τρόικα στόχευε στην αύξηση των εξαγωγών μέσω της εσωτερικής υποτίμησης (μείωση του κόστους εργασίας ανά μονάδα προϊόντος), η οποία δεν έχει επιφέρει τα αναμενόμενα αποτελέσματα. Παρά τη μείωση του σχετικού κόστους εργασίας ανά μονάδα προϊόντος που έχει επιτευχθεί από το 2010, οι τιμές δεν έπεσαν για τον καταναλωτή, σε αντίθεση με τη μεμονωμένη περίπτωση του ευρωπαϊκού ηγεμόνα, τη Γερμανία, που διατηρεί συστηματικά χαμηλότερες τιμές και στα δύο. Μια ανάλυση των εξαγωγών της χώρας, όσον αφορά στον προορισμό και το περιεχόμενο της τεχνολογίας, δείχνει ότι οι χώρες που εισάγουν το μεγαλύτερο μέρος των αγροτικών προϊόντων καθώς και των αγαθών και υπηρεσιών της μεσαίας-χαμηλής τεχνολογίας είναι εκτός Ευρωζώνης. Η Ελλάδα έχει υποστεί μια μείωση των εξαγωγών της σε χώρες όπως η Γερμανία, κάποτε μεγάλη ξένη αγορά. Η πρόσφατη μεγάλη αύξηση στην αξία των ελληνικών εξαγωγών οφείλεται στις λειτουργίες διυλιστηρίων πετρελαίου που επηρεάστηκαν θετικά από τις αυξήσεις στην τιμή του πετρελαίου. Εν ολίγοις, η τρέχουσα στρατηγική της ανάκαμψης στην Ελλάδα μέσω εξαγωγών δεν είναι απλώς λανθασμένη, αλλά θα στρέψει την παραγωγή προς τομείς με χαμηλή προστιθέμενη αξία και μεγαλύτερη μεταβλητότητα για το εμπόριο το σχετιζόμενο με τα προϊόντα του πετρελαίου.

*Oι προβλέψεις του Ινστιτούτου Levy είναι απαισιόδοξες σε ό,τι αφορά την ανεργία και τους δείκτες ανάπτυξης του ΑΕΠ στο μεσοπρόθεσμο διάστημα, αμφισβητώντας και πάλι τις μάλλον αισιόδοξες προβλέψεις της Κομισιόν και του ΔΝΤ. Πόσο χειρότερα μπορεί να πάει η ανεργία στην Ελλάδα, η οποία, όπως αναφέρει και η έκθεση του Ινστιτούτου, ήδη φτάνει “στο υψηλότερο επίπεδο που έχει αγγίξει βιομηχανική χώρα στον ελεύθερο κόσμο κατά τα τελευταία 30 χρόνια”;
Οι προβλέψεις του ΔΝΤ και της Ε.Ε. για την ανάπτυξη του ΑΕΠ και τη βελτίωση της απασχόλησης είναι περιέργως ασυμβίβαστες με το πλαίσιο της πολιτικής λιτότητας που επιβάλλεται. Σύμφωνα με τις προσομοιώσεις που έχουμε κάνει, για να επιτευχθούν οι στόχοι ανάπτυξης και απασχόλησης που έχει θέσει η τρόικα, θα πρέπει να γίνει αναστροφή της λιτότητας και να δοθούν δημοσιονομικά κίνητρα της τάξης των 41 δισ. ευρώ από τώρα μέχρι το 2016. Οι προβλέψεις του ΔΝΤ και της Κομισιόν έχουν αναθεωρηθεί σταθερά προς τα κάτω τέσσερις φορές από τον Μάιο του 2010 έως την τελευταία αναθεώρηση τον Ιούνιο του 2013. Το γεγονός είναι ότι από το ξέσπασμα της κρίσης, τον Οκτώβριο του 2008, έχει χαθεί πάνω από 1 εκατομμύριο θέσεις εργασίας, και δεν υπάρχουν ενδείξεις για κάποια ουσιαστική χαλάρωση του προγράμματος. Με την ανεργία σήμερα στο 27%, να αποτελεί μια θλιβερή ένδειξη της αποτυχίας της τρόικας και της κυβέρνησης να προβλέψουν με ακρίβεια τις συνέπειες των ίδιων τους των πολιτικών, το γεγονός ότι συνεχίζουν να ζητούν “μία από τα ίδια” δεν μπορεί παρά να προκαλεί έκπληξη. Οι δικές μας προσομοιώσεις για την ανεργία δείχνουν πως θα χαθούν περισσότερες θέσεις εργασίας αν η τρέχουσα πολιτική λιτότητας συνεχιστεί, με την ανεργία να αυξάνεται και να φτάνει κοντά στο 34% μέχρι το τέλος του 2016.

* Η διέξοδος από την κρίση, σύμφωνα με την Έκθεση Στρατηγικής Ανάλυσης του Ινστιτούτου, είναι μια στρατηγική ανάκαμψης κατά το πρότυπο του Σχεδίου Μάρσαλ. Πώς θα γίνει αυτό;
Οι προσομοιώσεις μας δείχνουν ότι ένα πρόγραμμα αποκατάστασης τύπου Μάρσαλ χρηματοδοτούμενο από την Ε.Ε. θα ήταν ένα πραγματικό «success story» για την Ελλάδα. Αν στόχευε στη δημόσια κατανάλωση και τις επενδύσεις, και ιδίως σε θέσεις εργασίας, θα έβαζε την Ελλάδα στον δρόμο της ανάκαμψης. Το πρώτο σχέδιο Μάρσαλ δεν ήταν ούτε φιλανθρωπία ούτε σχέδιο διάσωσης. Ήταν μια αποτελεσματική στρατηγική επενδύσεων με στόχο να δημιουργηθεί μια δυναμική ευρωπαϊκή οικονομική αγορά και να προληφθεί η πολιτική εκτροπή. Όπως είπε και ο Τσόρτσιλ, πρέπει να διδασκόμαστε από την ιστορία. Οι Ευρωπαίοι ηγέτες και η κυβέρνησή μας πρέπει να διδαχθεί γρήγορα. Η θέσπιση ενός τέτοιου προγράμματος θα καταστήσει αναγκαία την αναθεώρηση των αναξιόπιστων οικονομικών θεωριών και των ευρωπαϊκών θεσμικών οργάνων που τις προωθούν.

Σε κάθε περίπτωση, μόνο ένα προοδευτικό κόμμα της αριστεράς στην Ελλάδα, μπορεί να αντιστρέψει την καταστροφή.

*Ο Δημήτρης Β. Παπαδημητρίου είναι πρόεδρος του Ινστιτούτου Οικονομικών Levy του Bard College (ΗΠΑ) και αντιπρόεδρος και καθηγητής Οικονομικών στο Bard. Ήταν διακεκριμένος μελετητής στην Ακαδημία Κοινωνικών Επιστημών της Σανγκάης, έχει καταθέσει σε ακροάσεις της Γερουσίας και της Βουλής των Αντιπροσώπων του Αμερικανικού Κογκρέσου. Ήταν αντιπρόεδρος της Επιτροπής Ελέγχου του Εμπορικού Ελλείμματος του Αμερικανικού Κογκρέσου και μέλος του Ειδικού Συμβουλίου Πολιτικών Ανταγωνιστικότητας για την Διάθεση Κεφαλαίων. Έχει συγγράψει ή επιμεληθεί 13 βιβλία, ενώ έχει κάνει και πολλές δημοσιεύσεις άρθρων. Είναι ακόμη στη συντακτική επιτροπή του περιοδικών Journal of Economic Analysis, Challenge, και του Bulletin of Political Economy. Πιο πρόσφατα επιμελήθηκε το “The Elgar Companion to Hyman Minsky” (βοήθημα κατανόησης στο έργο του οικονομολόγου Hyman Minsky).

*O K. Πολυχρονίου είναι ερευνητής και συνεργάτης του Οικονομικού Ινστιτούτου Levy του Bard College (ΗΠΑ) και συγγραφέας ή επιμελητής πολλών βιβλίων και άρθρων, ακαδημαϊκών και μη.

Ο οικονομολόγος που αποκαθήλωσε τον νεοφιλελευθερισμό

Του Χ. Ι. Πολυχρονίου

Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία, 21 Ιουλίου 2013. Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος.

Στο κείμενο, ο Ερευνητής και Policy Fellow του Levy Economics Institute Χ. I. Πολυχρονίου αναφέρεται στην συνεισφορά του Χάιμαν Μίνσκι στα οικονομικά και εξηγεί γιατί οι αναλύσεις του για τις χρηματοπιστωτικές φούσκες και την αντιμετώπιση της ανεργίας και της φτώχειας παραμένουν επίκαιρες στην εποχή της κρίσης στην ευρωζώνη.

NewMoney.gr, 20 Ιουλίου 2013. Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος.

Τις πραγματικές τάσεις της οικονομίας με βάση την εφαρμοζόμενη πολιτική της λιτότητας , αλλά και την εναλλακτική τροχιά που θα μπορούσε να ακολουθήσει υπό προϋποθέσεις, παρουσιάζει έκθεση του Οικονομικού Ινστιτούτου Levy.

Είναι χαρακτηριστικό ότι στη συγκεκριμένη έκθεση υπό τον τίτλο “Η ελληνική οικονομική κρίση και η εμπειρία της λιτότητας: μια στρατηγική ανάλυση”, αναφέρεται πως εάν συνεχιστεί η ίδια πολιτική, η ανεργία στην Ελλάδα θα φτάσει στο ιλιγγιώδες ποσοστό του 34% το 2016, αμφισβητώντας παράλληλα όλα τα σενάρια από ΔΝΤ και Ευρωπαϊκή Επιτροπή που κάνουν λόγο για σημάδια ανάκαμψης από το 2014. Προβλέπει δε, συρρίκνωση του ΑΕΠ ως τις αρχές του 2016, χωρίς να είναι και σίγουρη η ανακοπή της ύφεσης μέχρι τότε.

Πρόκειται για μια οικονομετρική μελέτη, την οποία διεξήγαγε ο διεθνούς φήμης οικονομολόγος Δημήτρης Β. Παπαδημητρίου και η ομάδα του κολεγίου του Μπαρτ με σκοπό να εξετάσουν τα αποτελέσματα που έχει φέρει η πάνω από τρία χρόνια ασκούμενη πολιτική της τρόικας στην Ελλάδα, εξετάζοντας παράλληλα εναλλακτικές λύσεις, οι οποίες θα μπορούσαν να επιφέρουν μεγάλες αλλαγές στη χώρα μας, με αποτέλεσμα την έξοδο αυτής από την παρατεταμένη κρίση.

Στόχος της εν λόγω μελέτης είναι η διαμόρφωση μιας μακροοικονομικής πολιτικής που θα έχει ως κύριους στόχους την πλήρη απασχόληση, την αύξηση των μισθών, τη μείωση της ανισότητας, τον έλεγχο των χρηματοπιστωτικών αγορών, την πραγματοποίηση μιας δίκαιης και καλής κοινωνίας.

Στην πολιτική της λιτότητας το ινστιτούτο αντιπροτείνει ένα μοντέλο που θα βασίζεται στη δημιουργία απασχόλησης, εξάρει την ανάγκη τόνωσης της συνολικής ζήτησης ήτοι για τα ελληνικά δεδομένα της κατανάλωσης. Όπως διατείνεται η μελέτη με ειδικό βάρος πάνω από 75% συμμετοχής στο ΑΕΠ, η κατανάλωση μπορεί να οδηγήσει σε αύξηση το σύνολο του ΑΕΠ της χώρας.

Με την κάμψη της ζήτησης, υποστηρίζει η μελέτη, δεν μπορεί να βοηθήσει ούτε η άνοδος των καθαρών εξαγωγών, εξαιτίας των διαρθρωτικών παραγωγικών αδυναμιών της οικονομίας. Ως εκ τούτου, στο εναλλακτικό σενάριο προτείνει την έξωθεν παρέμβαση στην οικονομία, με ένα σχέδιο Μάρσαλ κάποιων δεκάδων δισ. ευρώ, το οποίο δεν θα είναι δάνειο,αλλά κανονική βοήθεια προς τη χώρα με στόχο την αναθέρμανση της οικονομίας.

 

Συνέντευξη στον Κώστα Καλλωνιάτη

Προσοχή και σε όσους έχασαν τη δουλειά τους και δεν είναι τόσο νέοι. Η ΑΝΕΡΓΙΑ των νέων είναι ένα μόλις μέρος του γενικότερου προβλήματος της ανεργίας, που ωστόσο χρειάζεται εξειδικευμένες παρεμβάσεις για την αντιμετώπισή του, σύμφωνα με τη Ράνια Αντωνοπούλου, καθηγήτρια στο Bard College, διευθύντρια του τμήματος Ερευνας για την Ισότητα των Φύλων του Levy Economics Institute και ερευνήτρια στο Ινστιτούτο Εργασίας της ΓΣΕΕ.

Το πλήρες κείμενο της συνέντευξης είναι διαθέσιμο εδώ.

 

Συνέντευξη του Δημήτρη Β. Παπαδημητρίου, στον Χ. Ι. Πολυχρονίου

Ενθεματα, 4 Μαΐου 2013. Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος.

Ο Δημήτρης Β. Παπαδημητρίου, πρόεδρος του Levy Economics Institute της Νέας Υόρκης, μιλάει για την πολιτική του ΔΝΤ, το δημοσιονομικό έλλειμμα, την ανεργία, την κρίση της ευρωζώνης και της Ευρώπης, την έξοδο από το ευρώ, τα προγράμματα του «εργοδότη της εσχάτης προσφυγής» την οικονομική πολιτική μιας αριστερής κυβέρνησης

Στην εποχή της λιτότητας και του απάνθρωπου νεοφιλελευθερισμού, η ανάγκη για τη διάδοση μιας εναλλακτικής, προοδευτικής και ρεαλιστικήςοικονομικής σκέψης και πολιτικής είναι περισσότερο από προφανής. Ο νεοφιλελευθερισμός κυριαρχεί, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι παίζει χωρίς αντίπαλο. Υπάρχουν τιτάνες της οικονομικής σκέψης εν ζωή (Στίγκλιτζ, Κρούγκμαν, για να αναφέρουμε μόνο μερικούς) που αντιμάχονται το πρόγραμμα της νεοφιλελεύθερης μεταμόρφωσης της οικονομίας και της κοινωνίας στο όνομα της ελεύθερης αγοράς και της εξύμνησης της αχαλίνωτης συσσώρευσης του πλούτου, αφιερωμένοι σε μια κοινή προσπάθεια για τη διαμόρφωση μιας μακροοικονομικής πολιτικής που θα έχει ως κύριους στόχους την πλήρη απασχόληση, την αύξηση των μισθών, τη μείωση της ανισότητας, τον έλεγχο των χρηματοπιστωτικών αγορών, την πραγματοποίηση μιας δίκαιης και καλής κοινωνίας.

Στο έργο της αμφισβήτησης των κυρίαρχων οικονομικών και στην προσπάθεια της καθιέρωσης της οικονομικής επιστήμης στην υπηρεσία του κοινού καλού είναι επίσης αφιερωμένα σημαντικά Ινστιτούτα Οικονομικών Ερευνών και «δεξαμενές σκέψης» σε διάφορα μέρη του κόσμου. Ένα από αυτά είναι και το διεθνούς φήμης Levy Economics Institute του ιστορικού BardCollege.Εμπνευστής και πρόεδρος από την ημέρα της ίδρυσής του έως σήμερα είναι ο διακεκριμένος οικονομολόγος Δημήτρης Β. Παπαδημητρίου, επίσης καθηγητής Οικονομικών στην έδρα «JeromeLevy» και εκτελεστικός αντιπρόεδρος του BardCollege. Στο διοικητικό συμβούλιο του Ινστιτούτου συμμετέχουν επιφανείς προσωπικότητες από τον χώρο των οικονομικών, συμπεριλαμβανομένου του Τζόζεφ Στίγκλιτς. Το LevyEconomicsInstitute ήταν συνδιοργανωτής στην εκδήλωση-συζήτηση του ΣΥΡΙΖΑ, στο Πανεπιστήμιο Κολούμπια της Νέας Υόρκης, στα τέλη Ιανουαρίου του 2013 με θέμα την κρίση στην Ελλάδα.

Στη συνέντευξη που ακολουθεί, ο Δημήτρης Β. Παπαδημητρίου συνομιλεί με τον Χ. Ι. Πολυχρονίου, ερευνητή και PolicyFellow στο LevyEconomicsInstitute, για τη κρίση στη Ελλάδα και την ευρωζώνη.

Θα ήθελα να ξεκινήσουμε με τις απόψεις και τις αναλύσεις σας για τα αίτια της ελληνικής κρίσης. Πιο συγκεκριμένα, ποιος συνδυασμός παραγόντων οδήγησε την Ελλάδα σε αποκλεισμό από τις διεθνείς πιστωτικές αγορές, αναγκάζοντας τη χώρα να αναζητήσει βοήθεια από την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ);

Η ελληνική κρίση ξεκίνησε με τις δυσκολίες που αντιμετώπιζε η ελληνική κυβέρνηση στις αρχές του 2010 με τη μετακύλιση του ληξιπρόθεσμου χρέους, μετά την ανακοίνωσή της ότι το έλλειμμα είχε υπερβεί το 12%, το οποίο στη συνέχεια ισχυρίστηκε ότι είχε σκαρφαλώσει πάνω από το 15%. Οι εξαγγελίες της τότε κυβέρνησης ότι η Ελλάδα είναι ένα διεφθαρμένο κράτος, σε συνδυασμό με την παρομοίωση του προβλήματος με τις διαστάσεις ενός Τιτανικού, φόβισε τις χρηματοπιστωτικές αγορές σε βαθμό που απέκλεισαν την Ελλάδα από περαιτέρω πρόσβαση στις χρηματοπιστωτικές αγορές. Οι χρηματοπιστωτικές αγορές συνειδητοποίησαν ότι η Ελλάδα ήταν μια από τις χώρες με τα υψηλότερα επίπεδα χρέους όσον αφορά την τυποποιημένη αναλογία χρέους προς ΑΕΠ, ενώ δεν έβλεπαν κάποιο χέρι βοήθειας προς την Ελλάδα από τις Βρυξέλλες ή τη Φρανκφούρτη. Οι αγορές αναγκάστηκαν να παραδεχθούν ότι δεν ήταν σωστά εκτιμημένη η αξία του ελληνικού κυρίαρχου χρέους, καθώς η συμπεριφορά της πραγματικής της οικονομίας ήταν πολύ διαφορετική από αυτή των οικονομιών του ευρωπαϊκού Bορρά.

Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) αρνήθηκε να γίνει δανειστής της έσχατης προσφυγής, κάτι που θα έκανε οποιαδήποτε άλλη κεντρική τράπεζα κάτω από παρόμοιες συνθήκες, επειδή υποτίθεται ότι της είχε απαγορευθεί να κάνει κάτι τέτοιο και επειδή δεν ήταν πρόθυμη να εξετάσει άλλες επιλογές που ήταν διαθέσιμες, όπως αυτές που είδαμε να εφαρμόζονται ένα χρόνο αργότερα για τις μεγαλύτερες οικονομίες της Ισπανίας και της Ιταλίας. Η ανέμπνευστη ηγεσία της ελληνικής κυβέρνησης όχι μόνο δεν πρόβαλλε δυναμικά την υπόθεση της ελαττωματικής δομής της ευρωζώνης, η οποία ενθάρρυνε τις ενδοπεριφερειακές ανισότητες που χρηματοδοτήθηκαν με φθηνό χρήμα ή την ύπαρξη του συστημικού χαρακτήρα μιας ελληνικής χρεοκοπίας με μεγαλύτερες επιπτώσεις από αυτές της Lehman Brothers.Συμφώνησε, αντ’ αυτού, να συμμορφωθεί με τα πιο σκληρά μέτρα λιτότητας που έχουν ποτέ επιβληθεί από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ).

Συζητιέται ακόμα η απόφαση της κυβέρνησης του Γιώργου Παπανδρέου να εντάξει τη χώρα στο μηχανισμό διάσωσης της ΕΕ και του ΔΝΤ. Υπήρχε εκείνη τη δεδομένη στιγμή άλλη εναλλακτική εκτός από την εξασφάλιση καλύτερων προϋποθέσεων για το πακέτο διάσωσης;

Από τη στιγμή που η Ελλάδα ωςμέλοςτης ευρωζώνης είχε αποκλειστεί από τις διεθνείςχρηματοπιστωτικές αγορές, οι εναλλακτικές λύσεις ήταν ελάχιστες. Έναπακέτοδιάσωσηςαπότην Ε.Ε. ήταν η μόνη ρεαλιστική προοπτική.Από την άλλη πλευρά, η κυβέρνηση αποδέχτηκε σιωπηρά, ή με αφελή τρόπο, τους σκληρούς όρους που συνόδευσαν τοπακέτο διάσωσης. Είναι σαφές ότι ηκυβέρνησηΠαπανδρέου δεν έπαιξε σωστάτα χαρτιά της, ειδικά από τη στιγμή που ήτανγνωστό ότι οι τράπεζες τηςΓερμανίας, της Γαλλίαςκαι πολλών χωρών του ευρωπαϊκού Βορρά ήταν εξαιρετικά εκτεθειμένες στο ελληνικόδημόσιο χρέος. Η επιπτώσεις θα ήταν τρομακτικά γρήγορες και, αν δεν ετίθεντο υπό έλεγχο, μια ελληνική χρεοκοπία θα σήμαινετο τέλοςτης ευρωζώνης, ενδεχομένως της Ε.Ε. Δεν είχαμε να κάνουμε απλώς με μια ελληνική κρίση, αλλά με μια κρίσητης ευρωζώνης. Η ελληνική κρίση έπρεπε, κάτω από την πίεση της ελληνικής κυβέρνησης, να αντιμετωπιστεί διαφορετικά, χωρίς τα τρελά καιεπικίνδυνα μέτραπου σχεδιάστηκαν και επιβάλλονται εδώ και τρία χρόνια στους έλληνες πολίτες, χωρίς κανέναορατό τέλος. Εν ολίγοις, η κυβέρνηση Παπανδρέου τα έκανε μούσκεμα…

Οι επιπτώσεις του προγράμματος δημοσιονομικής εξυγίανσης και των μέτρων λιτότητας έχουν αποδειχθεί εντελώς καταστροφικές για την ελληνική οικονομία και κοινωνία. Ποια είναι η ερμηνεία σας για τη λογική που καθοδηγεί αυτού του είδους τις πολιτικές;

Η δημοσιονομική εξυγίανση και τα μέτρα λιτότητας αποτελούν μια τυποποιημένη συνταγή του ΔΝΤ, μαζί με τις νεοφιλελεύθερες διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις που υποτίθεται ότι θα επιτρέψουν στις αγορές να είναι ελεύθερες, αχαλίνωτες και ανταγωνιστικές. Παρά τις συντριπτικές αποδείξεις περί του αντιθέτου, αυτή η στρατηγική συνεχίζεται με αμείωτο ρυθμό κάθε φορά που καλείται να παρέμβει το ΔΝΤ. Επιβάλλεται η ψευδαίσθηση ότι οι αγορές θα παρέχουν από μόνες τους, και με αποτελεσματικό τρόπο, όλα τα αγαθά και τις υπηρεσίες που χρειάζονται οι κοινωνίες, καθώς και ότι η παρέμβαση του κράτους οδηγεί σε διαστρεβλώσεις και υψηλότερο κόστος παραγωγής. Όλα αυτά είναι ανοησίες, που τα πιστεύουν μόνο οι ακραίοι νεοφιλελεύθεροι.

Το γεγονός ότι το κράτος έχει ρόλο στην ανακατανομή του εισοδήματος για την παροχή δημόσιων αγαθών, δηλαδή κοινωνική ασφάλιση, υγειονομική περίθαλψη, παιδεία κλπ., και γενικά παρέχει ένα δίχτυ ασφαλείας που είναι απαραίτητο για την ομαλή λειτουργία του συστήματος, δεν έχει καμία θέση στη νεοφιλελεύθερη σκέψη. Κανείς δεν εξεπλάγη από το φάρμακο που προσφέρθηκε στην Ελλάδα — εκτός από τη δοσολογία, την απίστευτη σκληρότητα των μέτρων. Σε μια ανάλογη δοκιμασία θα επιβληθεί και η Κύπρος. Αναρωτιέται πλέον κανείς τι είναι η Ε.Ε. και προς ποιανού όφελος λειτουργεί. Σε τελική ανάλυση, δεν φαίνεται να αποτελεί κάτι παραπάνω από μια τελωνειακή ένωση που λειτουργεί στο πλαίσιο μιας σύγχρονης μερκαντιλιστικής δυναμικής προς όφελος μιας τεχνολογικά προηγμένης χώρας, δηλαδή της Γερμανίας. Μπορείτε να φανταστείτε τη Γερμανία να υποβάλλεται σε μέτρα λιτότητας όπως αυτά που εφαρμόζονται στην Ελλάδα όταν παραβίασε τα κριτήρια του Μάαστριχτ για τα ελλείμματα και το χρέος την εποχή που η οικονομία της βρισκόταν ακόμη σε ύφεση;

Έχουν ειπωθεί πολλά για την επιμέρους παραδοχή του ΔΝΤ ότι δεν υπολόγισε σωστά τις επιπτώσεις της λιτότητας στην οικονομία. Ωστόσο, ο οργανισμός έχει μακρά ιστορία με πολιτικές γκάφες, λανθασμένες εκτιμήσεις για την οικονομική ανάπτυξη, και την τάση να κατηγορεί στο τέλος τις εγχώριες κυβερνήσεις για τις δικές της καταστροφικές πολιτικές συνταγές. Μερικά πρόσφατα παραδείγματα που έρχονται στο νου είναι η Ιρλανδία, όπου το ΔΝΤ επίσης αναγνώρισε ότι έπεσε έξω στις εκτιμήσεις του για τις επιπτώσεις της λιτότητας, και η Λετονία, όπου κατηγόρησε την κυβέρνηση ότι προώθησε πολύ περισσότερο από ό,τι έπρεπε τις δικές του καταστροφικές πολιτικές. Όλα αυτά μπορούν να μας οδηγήσουν στο συμπέρασμα ότι τα οικονομικά δεν είναι επιστήμη ή ότι απλώς τα οικονομικά που ακολουθεί το ΔΝΤ είναι λάθος;

Η σύντομη απάντηση είναι ότι τα οικονομικά που ενστερνίζεται το ΔΝΤείναι εντελώς ανυπόστατα.Οι πολιτικές που καθοδηγούνται από την ιδεολογίατουέχουν αποτύχει σχεδόν σε όλες τις περιπτώσεις και στο τέλος εγκαταλείφθηκαν. Όταντα αποτελέσματα των πολιτικών του επιλογών καταλήγουν να είναι καταστροφικά, και είναι πάντα καταστροφικά, το ΔΝΤ επιρρίπτει ευθύνες σε άλλους παράγοντες, και όχιστη δική του ανικανότητα. Η πιο σύγχρονη και κατάφωρηπερίπτωση είναι οι δημοσιονομικοί πολλαπλασιαστές στην εφαρμογή του προγράμματος δημοσιονομικής εξυγίανσης για την Ελλάδα.Πολλοί οικονομολόγοι ,εντός και εκτόςΕλλάδας,συμπεριλαμβανομένου του πρωθυπουργού Σαμαρά όταν ήτανστηναντιπολίτευση, γνώριζαν καιπροειδοποιούσαν έντοναγια την επιδείνωσητης ύφεσηςπου προέρχεται απότιςλανθασμένεςεκτιμήσεις του ΔΝΤ. Δεν χρειάζεται να είναι κανείς μέγας διανοητής για ναγνωρίζει ότι,κατά τη διάρκεια μιαςύφεσης, οι περικοπές δαπανώνκαι οι αυξήσεις στη φορολογία είναι σαν ρίχνεις βενζίνηστη φωτιά. Οι οικονομολόγοι το γνωρίζουν από την εποχή της Γενικής Θεωρίας του Κέυνς (1936). Αυτό που είναι ειρωνικό αλλά και ανήθικο με το ΔΝΤ είναι, ενώ παραδέχθηκετα λάθη του στην περίπτωση της Ελλάδας, συνεχίσει να επιμένει σθεναρά ότι η χώρα πρέπει να συμμορφωθεί με το πρόγραμμα δημοσιονομικής εξυγίανσης που επιβάλλει – και η ελληνική κυβέρνηση, φυσικά, συνεχίζεινα το υλοποιεί.

Η μοναδική ίσως θετική επίπτωση του προγράμματος δημοσιονομικής εξυγίανσης είναι η μείωση των ελλειμμάτων, ένα αποτέλεσμα που στο μυαλό της σημερινής κυβέρνησης δικαιολογεί τη συνέχιση της επιβολής των μέτρων λιτότητας. Πόσο μεγάλη οικονομική «επιτυχία» μπορεί να αποτελεί η μείωση του ελλείμματος, όταν το ακαθάριστο εθνικό προϊόν (ΑΕΠ) συνεχίζει τη δραματική πτωτική του τροχιά, όταν η ανεργία έχει εκτιναχθεί και το χρέος έχει διογκωθεί τα τελευταία δύο χρόνια; Επιπλέον, αρκεί μόνο η μείωση του δημοσιονομικού ελλείμματος για να επιστρέψει η χώρα στις διεθνείς πιστωτικές αγορές;

Η μείωσητου δημοσιονομικού ελλείμματοςείναι συνέπειατηςλιτότηταςκαι, κατά την εκτίμησή μου, δεν αποτελεί κάποιο σοβαρό οικονομικό επίτευγμα. Οποιοσδήποτε μπορεί να πετύχει τη μείωση του δημοσιονομικού ελλείμματος, αν αγνοήσει τις συνακόλουθεςοικονομικές, κοινωνικές και ψυχολογικές συνέπειες. Η διαδικασία της μείωσης του ελλείμματοςπου βαθαίνειτην ύφεση, η οποία μειώνει τα φορολογικά έσοδα, που στη συνέχεια απαιτούν περισσότερη λιτότητα,είναι φαύλος κύκλος: σαν τον σκύλο που κυνηγάει την ουρά του. Μόνο κάποιος ανόητος μπορεί να το δει αυτό ως οικονομική«επιτυχία». Όπως έχουμε συνειδητοποιήσει, οι πιστωτικές αγορέςέχουν τον δικό τους τρόπο σκέψη, ο οποίος όμως δεν είναι ανόητος. Μπορούν να αντιληφθούν αν η πορεία μιας οικονομίας προς την ανάκαμψη είναι αβέβαιη. Και αυτό ακριβώς είναι το συμπέρασμά τους για την Ελλάδα.

Είναι σκέτη φαντασίωσηότι η Ελλάδα θα επιστρέψει σύντομα στις αγορές. Με την αστάθεια που επικρατεί στην Ευρώπη και την υποτονική ανάπτυξη στις ΗΠΑ, μόνο ένας άθλος του Ηρακλέους –επίπεδα ανάπτυξης ανάλογα με αυτά της Κίνας– θα βγάλει την Ελλάδα από την κρίση. Πόσο εφικτό είναι αυτό; Καθόλου, εκτιμώ. Φυσικά, οι επενδυτές που επιδιώκουν το βραχυπρόθεσμο κέρδος θαεπωφεληθούν από τιςθετικές ευκαιρίες arbitrage που προσφέρονται από το ξεπούλημα των δημοσίων επιχειρήσεων, αλλά τα θετικάσημάδιαστις αγορές κεφαλαίων θα είναι βραχύβια και θα είναι ελάχιστος ο αριθμός των παικτών που θα επωφεληθεί.

Ελάχιστα πράγματα έχουν γίνει μέχρι σήμερα από τις ελληνικές κυβερνήσεις για την καταπολέμηση της μάστιγας της ανεργίας. Οφείλεται αυτό στο ότι η υψηλή ανεργία θεωρείται το τίμημα για την δημοσιονομική προσαρμογή, ή στο ότι πολύ απλά δεν υπάρχουν πόροι για την αντιμετώπιση της ανεργίας;

Η σύντομη απάντησηστις δύο αλληλένδετες ερωτήσεις σας είναι ναι. Οι ερωτήσεις σας αγγίζουν τα πιοθεμελιώδη οικονομικά ζητήματα. Η δημοσιονομική εξυγίανση –περικοπές δαπανών και υψηλότεροι φόροι– μειώνουν τη συνολική ζήτηση, η οποίαμειώνει τηνπαραγωγή και την απασχόληση. Καθώς αυξάνεται η ανεργία, τα εισοδήματα μειώνονται και ο ιδιωτικός τομέαςμειώνειτην παραγωγή και απολύειεργαζόμενους, καθιστώντας τις οικονομικές συνθήκες σταδιακά χειρότερες. Αυτή η καθοδική πορείαμπορεί να σταματήσει μόνο με την παρέμβαση του δημόσιου τομέα. Σε περίπτωση έλλειψης δημοσίων πόρων, η καθοδική πορεία θα συνεχιστεί έως ότου η οικονομία πιάσει πάτο,μιαοικονομίαμεπρωτοφανήεπίπεδα φτώχεια και ανέχειας. Πριν απ’ αυτό, ωστόσο, προετοιμαστείτε να δείτε την έκρηξη ενός ηφαιστείου με ανυπολόγιστες συνέπειες,όχιμόνογια την Ελλάδααλλά καιγια την Ευρώπη ως σύνολο. Η αντίσταση στη λιτότητα δεν περιορίζεται στηνΑθήνα, αλλά έχει περικυκλώσει τηΡώμη, τη Μαδρίτη και τις Βρυξέλλες.

Οποιαδήποτε σοβαρή προσπάθεια για τη μείωση της ανεργίας πρέπει αναμφισβήτητα να περιλαμβάνει τον δημόσιο τομέα. Όμως η ελληνική κυβέρνηση, με επικεφαλής το Υπουργείο Οικονομικών, επιδίδεται σε μια έντονη προπαγάνδα εναντίον του κράτους. Μπορείτε να μοιραστείτε μαζί μας μέρος της εμπειρίας του «εργοδότη έσχατης προσφυγής» σε άλλες χώρες που αντιμετώπισαν μεγάλες οικονομικές κρίσεις;

Η προπαγάνδα της κυβέρνησης κατά της συμμετοχής του κράτους φαίνεται να είναιοξύμωρη.Κυβερνητικά στελέχη δηλώνουν ότι η εποχή της απορρόφηση του εργατικού δυναμικούαπότον δημόσιο τομέα έχει περάσει ανεπιστρεπτί, αλλά ο πρωθυπουργός επιδιώκει να κατευθύνει ένα μέροςτων διαρθρωτικών ταμείωνγιατηνκατάρτιση και τηνεπιδοτούμενη απασχόληση. Θα είναι καλό κάποια στιγμή να περιοριστεί η κακοφωνία και η σύγχυση της κυβέρνησης. Αυτό δείχνει πως οι κυβερνητικοί εταίροιείναι απελπισμένοικαι καθόλου σίγουροι για τις πολιτικές που εφαρμόζουν.

Η διεθνής εμπειρία με τα προγράμματα απασχόλησης όπου το κράτος δρα ως «εργοδότηςέσχατης προσφυγής» είναι πολύ ενθαρρυντική. Πρόσφατες εμπειρίες από τη Αργεντινή, τη Νότια Κορέα και τη Χιλή, από την Αυστραλία και τη Σουηδίαστη δεκαετία του 1970, πόσο μάλλον στις ΗΠΑ κατά τη διάρκεια της Μεγάλης Ύφεσης, λένε πολλά για την αποτελεσματικότητα αυτών των προγραμμάτων.Ακόμη και το πολύ περιορισμένης εμβέλειας πρόγραμμα «κοινωνικής εργασίας» που τέθηκε σε εφαρμογή πέρυσι στην Ελλάδα είχε σημαντική επιτυχία. Ανη κυβέρνηση καταφέρει να διαμορφώσει το πολυδιαφημισμένο διαρθρωτικό πλεόνασμα της τάξεως του 1,5% πουαναμένεται να επιτευχθεί φέτος, και χρησιμοποιήσει αυτούς του πόρους για τη διεύρυνση των προγραμμάτων απασχόλησης, πάνω από 200.000 άνθρωποι μπορεί να απασχοληθούν με θετικά μακροοικονομικά αποτελέσματα,λόγω της αύξησης της συνολικής ζήτησης. Δεδομένου ότι η Ελλάδα αντιμετωπίζει σήμερα ακόμη πιοδεινές οικονομικές συνθήκεςαπό αυτές της Μεγάλης Ύφεσης του 1929 στις ΗΠΑ, μόνο ένα πρόγραμμα αυτού του τύπου, δηλαδή του «εργοδότη έσχατης προσφυγής», μπορεί να επιφέρει σοβαρή αλλαγή. Δεν χρειαζόμαστε προγράμματαγια την επανεκπαίδευσητων ανέργων. Η μεγάλη πλειοψηφία των ανέργων διαθέτει ήδη την απαραίτητη τεχνογνωσία για να απασχοληθεί δημιουργικά στην αγορά εργασίας.

Αρκετοί οικονομολόγοι, και στις δύο όχθες του Ατλαντικού, έχουν υποστηρίξει ότι η Ελλάδα θα ήταν σε καλύτερη μοίρα εάν αποχωρούσε από το ευρώ και επέστρεφε στη δραχμή, αν και το όλο ζήτημα παραμένει «ταμπού» για την ελληνική κοινωνία. Ποια θα ήταν τα πλεονεκτήματα και ποια τα μειονεκτήματα της εξόδου της χώρας από το ευρώ για την οικονομία και την κοινωνία;

Όταν όλες οι επιλογές για την παραμονή στην ευρωζώνη έχουν εξαντληθεί, είναι καιρός να σκεφτούμετο αδιανόητο έως τότε. H έξοδος από το ευρώείναι η χειρότερη δυνατή επιλογή για μια χώρα-μέλος της ευρωζώνης. Όσοι από εμάς ήμασταν ενάντιοι στη στρατηγική της εξόδου, πιστεύαμε ότι οι ευρωπαίοι ηγέτες θα αναγνώριζαν εγκαίρως την ελαττωματική δομή της ευρωζώνης και θα προσπαθούσαν να τη διορθώσουν. Βλέπουμε όμως ότι η Γερμανία επιμένει στη δημιουργία μιας γερμανικής Ευρώπης, αντίμιας ευρωπαϊκής Ευρώπης.

Οι συνέπειες μιας εξόδου από το ευρώ θα είναι πολύ σοβαρές και πολύ χειρότερες από αυτές των τελευταίων ετών. Βέβαια, η έξοδος θα προσφέρειπερισσότεροχώρο στη δημοσιονομική πολιτική για την αντιμετώπισητης ανεργίας και την επέκταση των δημοσίων επενδύσεων, αλλά αυτόθαπρέπει νασυνδέεταιμε τηναναστολή στις πληρωμές των τόκων επί του χρέους, τον περιορισμό στις εκροές κεφαλαίωνκαι τηνεθνικοποίησητου τραπεζικού τομέα. Θα προκύψουν σημαντικές ελλείψειςστον τομέα των φαρμακευτικών προϊόντων και στο πετρέλαιο, ακόμη και στα τρόφιμα, οπότε έναπρόγραμμαυποκατάστασης των εισαγωγών για ορισμένα αγαθάπου τώρα εισάγονται θα είναι αναγκαίο. Ελπίζω ότιδεν θα φτάσουμε σε αυτό το σημείο.

*Ως οικονομολόγος, αποδίδετε αξία στην έννοια της «αστικής ή πολιτικής κουλτούρας» ως καθοριστικού παράγοντα για την οικονομική επίδοση μιας χώρας και την κοινωνική διάρθρωση που επικρατεί;

Χρησιμοποιούμεαξίες στις οικονομικούς μεταβλητές για την παρακολούθηση των οικονομικών και κοινωνικών επιδόσεων ενός κράτους.Αλλά οι μετρήσεις δεν μας λένε τίποτα για τον ιστό της κοινωνίαςπου ζούμε. Μας λένε πολύ λίγα πράγματα για τους θεσμούς ή την κοινωνική τάξη στηδημοκρατική εκπροσώπηση. Ποιοι είναι οι θεσμοί που μεριμνούν για τα προβλήματα και τις ανησυχίεςτων φτωχών, των ανέργων, των αστέγων και των μη προνομιούχων; Πώς μπορούμε ναδιασφαλίσουμ

 

Δ. Παπαδημητρίου: Ηταν κρίση της Ευρωζώνης

Katherimerini, 22 Aπριλίου 2013. Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος.

Οι τέσσερις κοινές ερωτήσεις
1 Μπορούσε η Ελλάδα να έχει αποφύγει το Μνημόνιο;
2 Με ποιον διαφορετικό τρόπο θα είχαμε αντιμετωπίσει την κρίση χρέους;
3 Ποια ήταν τα βασικά λάθη στην κατασκευή της πολιτικής του Μνημονίου και τι θα μπορούσε να έχει γίνει διαφορετικά στην εκτέλεσή του;
4 Σε τι πέτυχε το Μνημόνιο;

1. Η Ελλάδα δεν θα μπορούσε να είχε αποφύγει ένα πακέτο διάσωσης από την Ε.Ε. Κάτι που, όμως, σίγουρα θα μπορούσε να είχε αποφύγει είναι το συγκεκριμένο Μνημόνιο που τελικά αποδέχθηκε. Δύο πράγματα είναι ξεκάθαρα. Πρώτον, τα ομόλογα στη λήξη τους θα μπορούσαν να είχαν ανανεωθεί για συντομότερη περίοδο -δηλαδή ένα έτος- με πολύ ανταγωνιστικά επιτόκια της τάξεως, περίπου, του 1%, τα οποία θα ήταν διαθέσιμα στις αγορές από τις αρχές του 2010. Αντ’ αυτού, αντικαταστάθηκαν με τίτλους μεγαλύτερης ωρίμανσης από 10 έως 15 χρόνια με εξαιρετικά υψηλά επιτόκια. Δεύτερον, είναι πλέον ξεκάθαρο ότι δεν προηγήθηκαν σκληρές διαπραγματεύσεις με την Κομισιόν και την ΕKT ώστε να συμφωνηθούν ρεαλιστικά μέτρα λιτότητας (με συγκεκριμένους όρους και κλίμακες), κάτι που θα ήταν κρίσιμο για όλους εάν αναλογιστεί κανείς ότι οι γερμανικές και οι γαλλικές τράπεζες διατηρούσαν τον μεγαλύτερο όγκο ελληνικών ομολόγων στα χαρτοφυλάκιά τους.

2. Πρώτον, ο διασυρμός της χώρας ως διεφθαρμένο κράτος και ο συσχετισμός του προβλήματος του ελληνικού χρέους με τον «Τιτανικό» ήταν τεράστια λάθη. Οι αγορές δεν συγχωρούν εύκολα. Επίσης δεν νοιάζονται ούτε αναλύουν εάν μια κυβέρνηση ήταν ή είναι καλή ή κακή. Αυτό που ήθελαν να ακούσουν οι επενδυτές ήταν ένα κυβερνητικό σχέδιο που θα ανέσυρε τη χώρα από την κρίση, όχι ένα σχέδιο της τρόικας. Τελικά αποδείχθηκε ότι οι αγορές επέδειξαν μεγαλύτερη οξυδέρκεια από την κυβέρνηση διότι αντιλήφθηκαν ότι η εφαρμογή αυτού του σχεδίου θα αποτύχει. Οταν υπογράφηκε το Μνημόνιο, τα επιτόκια στο ελληνικό χρέος παρέμειναν, σχεδόν, αμετάβλητα. Διαπραγματεύσεις γίνονται με τη συζήτηση προτάσεων και από τις δύο πλευρές. Είμαι βέβαιος ότι οι Βορειοευρωπαίοι θα είχαν κατανοήσει την έκταση του προβλήματος εάν η κυβέρνηση από την απαρχή της κρίσης είχε αντιληφθεί ότι η κρίση στην Ελλάδα ήταν ουσιαστικά κρίση της Ευρωζώνης.

3. Το βασικό λάθος ήταν να αποδεχθεί η Ελλάδα μέτρα λιτότητας που μέχρι τότε δεν είχαν επιβληθεί σε καμία οικονομία του ανεπτυγμένου κόσμου. Αλλα λάθη ήταν η μη εφαρμογή μιας αναπτυξιακής στρατηγικής σε συνδυασμό με ριζικές μεταρρυθμίσεις, όπως ο περιορισμός της φοροδιαφυγής, ο άμεσος εντοπισμός παράνομων πληρωμών με κρατικά κονδύλια σε συνταξιούχους ή υπαλλήλους του Δημοσίου, οι επενδύσεις στην πληροφορική για τη διασταύρωση προσωπικών δεδομένων. Εξαιρετικά ευνοϊκές θα ήταν παράλληλες επενδύσεις, για παράδειγμα, σε διαφορετικές μορφές τουρισμού σαν τον αγροτουρισμό, και στην αιολική ενέργεια. Η Ελλάδα θα έπρεπε να είχε μετατραπεί σε ειδυλλιακό τόπο για συνταξιούχους στην Ευρώπη όπως είναι η πολιτεία της Φλόριντα στις ΗΠΑ. Αυτό που είναι αναγκαίο είναι η μείωση της γραφειοκρατίας στις κατασκευές και ένας ισχυρός κλάδος υγείας.Το Μνημόνιο δεν θεμελιώθηκε σε ρεαλιστικούς στόχους. Ολες οι πλευρές κατέληξαν σε συμφωνία μεταθέτοντας για αργότερα τις αποφάσεις στην περίπτωση που δεν επιτυγχάνονταν οι στόχοι του Μνημόνιου.

4. Η επιτυχία του Μνημονίου είναι ότι δεν έδωσε συνέχεια σε ελαττωματικές πρακτικές. Εχουν προωθηθεί κάποιες ριζικές μεταρρυθμίσεις, αλλά είναι πολύ μικρά επιτεύγματα για να τα διατυμπανίζει κανείς ως επιτυχία. Οι καταστροφικές συνέπειες που έχουν λάβει χώρα και αυτές που θα ακολουθήσουν θα πρέπει να μας προκαλούν τρόμο. Οι προβλέψεις της Κασσάνδρας για τον Δούρειο Ιππο επιβεβαιώθηκαν, αλλά κανείς δεν έδωσε σημασία. Εγώ, όπως και πολλοί άλλοι, αναλάβαμε τον ρόλο της Κασσάνδρας από το 2010 για τις επιπτώσεις του Μνημονίου.

Συνέντευξη στον X. I. Πολυχρονίου

Έθνος της Κυριακής, 4 Απριλίου 2013. Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος.

O διακεκριμένος Ελληνοαμερικανός οικονομολόγος ανήκει στους εμπνευστές του φημισμένου Ινστιτούτου Οικονομικών Levy και τελεί πρόεδρός του από την ίδρυσή του. Επίσης είναι καθηγητής Οικονομικών στην έδρα «Jerome Levy» και εκτελεστικός αντιπρόεδρος του Bard College. Στον απόηχο της «διάσωσης» της Κύπρου μίλησε στην «Οικονομία», χαρακτηρίζοντας «καταστροφική» τη λύση που επιλέχθηκε, προτείνει την εισαγωγή ενός παράλληλου νομίσματος σε Ελλάδα και Κύπρο στο πλαίσιο ενός «σχεδίου Β'» και αντικρούει τις εκτιμήσεις για ανάκαμψη, προβλέποντας επιδείνωση της ελληνικής οικονομίας το αμέσως επόμενο διάστημα.

Του Χ. Ι. Πολυχρονίου

Η Αυγή, 27 Μάρτιος 2013. Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος.

H Κύπρος, έχοντας εξελιχθεί σε μια οικονομία παροχής χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών «άκρως ανταγωνιστικών» προδιαγραφών, αποτελούσε πλυντήριο μαύρου χρήματος εδώ και δεκαετίες. Με την κατάρρευση του τραπεζικού της συστήματος, η Γερμανία επιτυγχάνει δύο στόχους: τη βέβαιη αποσύνδεση της Κύπρου από τη Ρωσία και την περαιτέρω ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των γερμανικών τραπεζών.

Όχι πολύ καιρό πριν, οι ιμπεριαλιστικές χώρες που αποσκοπούσαν στην τιμωρία ή την καταστροφή των οικονομικών αντιπάλων τους ή επεδίωκαν τη λεηλασία των πόρων άλλων χωρών, το έπρατταν με τον «φυσικό» τρόπο: συμμετείχαν σε ναυτικούς αποκλεισμούς, διέταζαν την απόβαση των πεζοναυτών με σκοπό την ανατροπή της εγχώριας κυβέρνησης ή προχωρούσαν σε άμεση εισβολή. Οι μουσουλμάνοι ηγέτες των επαρχιών της Οθωμανικής αυτοκρατορίας στη Βόρεια Αφρική αύξαναν τον πλούτο τους μέσω επιθέσεων σε εμπορικά πλοία από βάρβαρους κουρσάρους.
Στη σημερινή νεοφιλελεύθερη Ευρωπαϊκή Ένωση, κυριαρχούμενη από τη Γερμανία, η λεηλασία του πλούτου από την περιφέρεια στον πυρήνα της Ευρωζώνης λαμβάνει χώρα με έναν αμιγώς οικονομικό τρόπο, δηλαδή χωρίς τη χρήση της φυσικής βίας, με τις πολιτικές των «bail-outs» και τώρα των αυθαίρετων «bail-ins».

Με το ξέσπασμα της «κρίσης χρέους» στην Ευρωζώνη, απόρροια κατά κύριο λόγο της ελαττωματικής αρχιτεκτονικής της ευρωπαϊκής νομισματικής ένωσης και κατά δεύτερο της ανέμπνευστης πολιτικής που ακολούθησαν οι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι, η Γερμανία άδραξε την ευκαιρία να επεκτείνει την οικονομική της κυριαρχία στην ευρωπαϊκή επικράτεια ακολουθώντας την πολιτική που εφάρμοσε στην περίπτωση της Ανατολικής Γερμανίας μετά την ενοποίηση: διάλυση της βιομηχανικής βάσης της πάλαι ποτέ κομμουνιστικής ανατολικής Γερμανίας και μετατροπή της σε δορυφόρο του Βερολίνου στο πλαίσιο μιας ενωμένης Γερμανίας. Στις ημέρες μας, οι διασώσεις των τραπεζών, μεταμφιεσμένες σε διασώσεις των χωρών της Ευρωζώνης, οι οποίες συνοδεύονται από αφόρητα μέτρα λιτότητας για την αποπληρωμή των δανείων «διάσωσης» και οικονομικές πολιτικές με στόχο τη συρρίκνωση του βιοτικού επιπέδου, την πλήρη ελαστικότητα στην αγορά εργασίας και το ξεπούλημα των κρατικών περιουσιακών στοιχείων, συγκροτούν το πλαίσιο μιας ενιαίας γερμανικής στρατηγικής για τη λεηλασία των οικονομιών του Νότου.

Ας μη μιλήσουμε καν για τη Συμφωνία του Λονδίνου του 1953 για το γερμανικό χρέος. Οι συνθήκες σήμερα είναι τόσο διαφορετικές που δεν υπάρχουν ρεαλιστικές πιθανότητες για την επίτευξη μιας τέτοιας συμφωνίας για το ελληνικό χρέος. Αλλάς ας πάρουμε την περίπτωση της διάσωσης της Τουρκίας το 2001 από το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ), το οποίο φέρει δικαιολογημένα τη φήμη ενός επικίνδυνου θεσμού σχετικά με τους όρους με τους οποίους συνεισφέρει χρηματοδότηση και τεχνική βοήθεια σε υπερχρεωμένες ή χρεωκοπημένες χώρες, προκειμένου να διαφωτιστεί το ζήτημα της πολιτικής στρατηγικής που εφαρμόζει σήμερα η Γερμανία απέναντι στις χώρες της περιφέρειας της Ευρωζώνης. Το ΔΝΤ, μόνο την περίοδο 2001-02, δάνεισε περίπου 20 δισ. δολάρια στην Τουρκία, ποσό που αναλογούσε περίπου στο 10% του ετήσιου ΑΕΠ της χώρας. Η αποπληρωμή των δανείων θα ξεκινούσε μετά από 5-6 χρόνια, δίνοντας την ευκαιρία ανάκαμψης της τουρκικής οικονομίας, λόγω της στρατηγικής σημασίας της γείτονος χώρας. Η Τουρκία συνέχισε να λαμβάνει οικονομική βοήθεια από το ΔΝΤ έως το 2008. Φέτος, τον Απρίλιο του 2013, αναμένεται να εξοφλήσει το υπόλοιπο των δανείων που ξεκίνησε να λαμβάνει από το ΔΝΤ από τα τέλη της δεκαετίας του 1990.

Συγκρίνετε αυτούς του όρους δανειοδότησης με αυτούς που επιβλήθηκαν στην Ελλάδα υπό τις εντολές της Μέρκελ και του Σόιμπλε. Τρία χρόνια αργότερα, με την Ελλάδα να βρίσκεται στα πρόθυρα ανθρωπιστικής κρίσης ως μέλος του πλουσιότερου οικονομικού μπλοκ στον κόσμο, η Γερμανία αρνείται πεισματικά οποιαδήποτε συζήτηση περί αναδιαπραγμάτευσης του ελληνικού χρέους. Αυτό όμως είναι φυσικό από τη στιγμή που η μετατροπή της ελληνικής οικονομίας σε δορυφόρο της Γερμανίας δεν έχει ακόμη πλήρως ολοκληρωθεί.

Η «διάσωση» της Κύπρου εντάσσεται στην ίδια λογική της λεηλασίας του Νότου. H Κύπρος, έχοντας εξελιχθεί σε μια οικονομία παροχής χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών «άκρως ανταγωνιστικών» προδιαγραφών, αποτελούσε πλυντήριο μαύρου χρήματος εδώ και δεκαετίες. Με την κατάρρευση του τραπεζικού της συστήματος, η Γερμανία επιτυγχάνει δύο στόχους: τη βέβαιη αποσύνδεση της Κύπρου από τη Ρωσία και την περαιτέρω ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των γερμανικών τραπεζών. Στη Γερμανία έχουν ήδη μεταβιβαστεί από το 2011 πολλές δεκάδες δισεκατομμύρια ευρώ από τις υπερχρεωμένες χώρες του Νότου και η διαδικασία αυτή σίγουρα θα εντατικοποιηθεί μετά την απόφαση για τη ληστεία των τραπεζικών καταθέσεων στην Κύπρο.

Η πολιτική στρατηγική του 4ου Ράιχ είναι τόσο οφθαλμοφανής, που αναρωτιέται κανείς τι άλλο θα χρειαστεί για να ξυπνήσουν οι πολιτικοί ηγέτες του Νότου.

Ο Χ. Ι. Πολυχρονίου είναι ερευνητής και Policy Fellow στο Levy Economics Institute of Bard College της Νέας Υόρκης. Οι απόψεις στο άρθρο αυτό είναι αποκλειστικά του συγγραφέα και δεν αντιπροσωπεύουν κατ' ανάγκη τις απόψεις του Levy Institute ή του Διοικητικού του Συμβουλίου.

Συνέντευξη στον Βασίλη Κωστούλα

TVSX, 26 Μαρτίου 2013

Τη λύση του κράτους, ως «εργοδότη ύστατης προσφυγής», εισηγείται για τη δραστική μείωση της ανεργίας σε συνέντευξή της στο tvxs η Ράνια Αντωνοπούλου, εκφράζοντας την άποψη ότι το κράτος μπορεί να αναλάβει προσωρινά μεγάλο αριθμό ανέργων, όπως έκανε το 1933 ο Ρούσβελτ (New Deal) και αντέγραψε το 2009 ο Ομπάμα.

Το πλήρες κείμενο της συνέντευξης είναι διαθέσιμο εδώ.

Συνέντευξη στον Κ. Καλλωνιατη

Eleftherotypia, March 17, 2013. All Rights Reserved.

Η ΚΑΘΗΓΗΤΡΙΑ Οικονομικής Ράνια Αντωνοπούλου, του Levy Institute, δεν διστάζει να καταγγείλει πως το 75% της κατακόρυφης αύξησης της ανεργίας μετά το 2008 οφείλεται στην καταστροφική πολιτική του Μνημονίου. Εκτιμά πως η αύξηση αυτή θα συνεχιστεί, γιατί οι εξαγωγές δεν καρπώνονται σημαντικά οφέλη από τη μείωση του κόστους εργασίας, ενώ οι περικοπές σε μισθούς και συντάξεις διαλύουν την εγχώρια ζήτηση και παραγωγή. Ακόμη κι αν εκλείψει η πολιτική λιτότητας, η υψηλή ανεργία θα διατηρηθεί για μία δεκαετία τουλάχιστον. Προτείνει δε ένα Σχέδιο Μάρσαλ σε συνδυασμό με τη δημιουργία ενός μόνιμου Ταμείου για την αύξηση της απασχόλησης κατά 400 χιλιάδες άμεσα και 800 χιλιάδες έμμεσα, το οποίο θα χρηματοδοτηθεί με εθνικούς και κοινοτικούς πόρους όσο το 1-2% του ΑΕΠ.


Πού αποδίδετε την τεράστια αύξηση της ανεργίας στην Ελλάδα; Υπάρχει ευθύνη της μνημονιακής πολιτικής και πόσο οφείλεται στην επίδραση της τεχνολογίας;

Κοιτάξτε, υπάρχει ένα διαχρονικό κομμάτι της ανεργίας, ένα 7% περίπου, το οποίο έχει διαρθρωτική υφή και υπήρχε ακόμη και την περίοδο ανάπτυξης μέχρι το 2007. Μετά, και μέχρι την εφαρμογή του πρώτου Μνημονίου το 2010, η ανεργία είχε αυξηθεί στο 12% περίπου, εξαιτίας της προμνημονιακής ύφεσης. Αυτό είναι το κυκλικό κομμάτι της ανεργίας. Ομως αυτό που ακολούθησε μετά το 2010, όταν η ανεργία εκτινάχθηκε από 12% σε 27%, αναμφίβολα οφείλεται αποκλειστικά στις εσφαλμένες πολιτικές των Μνημονίων που εφαρμόστηκαν.

Οσον αφορά την επίδραση της τεχνολογίας, να θυμίσω πως μεταξύ 1990 και 1998 παγκοσμίως η αύξηση της παραγωγικότητας υποδήλωνε πως χρειαζόμασταν λιγότερες ώρες εργασίας ανά μονάδα παραγωγής. Γύρω στο 2000, όμως, και ειδικά μετά το 2005, αυτή η αύξηση της παραγωγικότητας δεν στηρίζεται στην ένταση της αντικατάστασης εργασιακών ωρών και σταματά η τεχνολογία να παίζει πια σημαντικό ρόλο στην αύξηση της ανεργίας. Στην Ελλάδα δε αναμφίβολα η αύξησή της οφείλεται στο μαζικό κλείσιμο επιχειρήσεων και κυρίως στο ότι δεν γίνονται προσλήψεις. Το 2008 για κάθε υποψήφια θέση εργασίας υπήρχαν 8-9 υποψήφιοι να απασχοληθούν. Το 2011 αυξήθηκαν στους 25 και πιθανόν σήμερα στους 45! Συνεπώς, αναμφίβολα το πρόβλημα απορρέει από την υφεσιακή πολιτική.

Πιστεύετε πως ευθύνεται το λάθος μείγμα πολιτικής; Μήπως έπρεπε το βάρος να πέσει στις διαρθρωτικές αλλαγές και όχι τόσο στη λιτότητα; Ή στις αυξήσεις φόρων αντί για μείωση δαπανών;

Οταν κόβεις μισθούς και συντάξεις, περιορίζεις δραστικά την εγχώρια κατανάλωση, στην οποία απευθύνονται οι περισσότερες επιχειρήσεις. Αυτές με τη σειρά τους απολύουν και δεν προσλαμβάνουν ούτε επενδύουν, γιατί δεν πουλούν. Από κάπου, λοιπόν, πρέπει να αντικατασταθεί η χαμένη καταναλωτική και ιδιωτική ζήτηση για να ανακάμψει η οικονομία.

Η επίσημη λογική θέλει τη μεγάλη μείωση των μισθών για να βελτιωθεί η ανταγωνιστικότητα και να τονωθούν οι εξαγωγές και οι επενδύσεις. Ομως έρευνα της Τραπέζης της Ελλάδος (2010) έδειξε πως με μία μείωση του κόστους εργασίας κατά 40% η αύξηση των εξαγωγών θα είναι μόλις 3%!
Αρα δεν είναι δυνατόν να αντισταθμιστεί έτσι η πτώση της εγχώριας ζήτησης, στην οποία εξάλλου βασίζεται μεγάλο μέρος της εγχώριας παραγωγής.

Η επίσημη πολιτική επικεντρώθηκε στη μείωση του κόστους, ξεχνώντας πως έτσι μειώνονταν τα εισοδήματα που έτρεφαν την οικονομία. Υπάρχει ακόμη μία πολύ ενδιαφέρουσα πρόσφατη μελέτη από τον Διεθνή Οργανισμό Εργασίας (ILO), που δείχνει αν μία οικονομία χώρας οδηγείται από τα κέρδη και τις επενδύσεις ή από τους μισθούς. Η Ελλάδα κατατάσσεται στις χώρες της οποίας η οικονομία οδηγείται από τους μισθούς και άρα μειώνοντάς τους σημαντικά θα έχεις μία καθίζηση της οικονομίας συγκριτικά πολύ μεγαλύτερη απ' ό,τι αν αυτό γινόταν σε άλλες χώρες. Κι αυτό δεν έχει να κάνει με το πόσο εξάγουμε, αλλά με τη διάρθρωση της οικονομίας. Οπότε στην ελληνική περίπτωση τα φαινόμενα που βλέπουμε τώρα ήταν αναμενόμενα.

Δηλαδή πιστεύετε πως τα καταστροφικά αυτά αποτελέσματα ήταν εν γνώσει των σχεδιαστών της μνημονιακής πολιτικής;

Κοιτάξτε, αν το είχαν αγνοήσει κι αυτή τη στιγμή βρίσκονται σε διοικητική και κυβερνητική θέση, δεν θα έπρεπε να βρίσκονται εκεί. Αν το είχαν κάνει βάσει σχεδίου, επίσης δεν θα έπρεπε να παραμένουν εκεί.

Κακώς, λοιπόν, αλλά φθάσαμε στο χάλι αυτό. Τώρα τι κάνουμε;

Οσο συνεχίζονται οι πολιτικές της ύφεσης δεν θα υπάρχει βελτίωση αλλά επιδείνωση της κατάστασης. Ομως ας υποθέσουμε πως με κάποιο μαγικό τρόπο εξαφανίζονται οι πολιτικές αυτές. Οπως μας δείχνει η εμπειρία άλλων χωρών που πέρασαν δημοσιονομικές ή χρηματοπιστωτικές κρίσεις, αρχίζει και ανακάμπτει η οικονομία τους, όμως η μείωση της ανεργίας τους καθυστερεί 5 με 7 χρόνια.

Αλλά μιλάμε για οικονομίες που είχαν πολύ σταθερές βιομηχανικές και εξαγωγικές βάσεις. Αυτό είναι, λοιπόν, το αισιόδοξο σενάριο. Συνεπώς, ακόμη κι αν έχουμε τόσο ριζοσπαστικές αλλαγές που καταργούν τα Μνημόνια, δεν μπορούμε να ελπίζουμε πως η ανεργία θα πέσει στο 10-12% πριν περάσουν 7-10 χρόνια. Βάσει της διεθνούς εμπειρίας, η μόνη λύση για την Ελλάδα, ελλείψει δυναμικής απασχόλησης στον ιδιωτικό τομέα, είναι να κάνουμε ένα τρομακτικά μεγάλο πακέτο Νιου Ντιλ (New Deal), δηλαδή να έχουμε ένα συγκερασμό ενός Σχεδίου Μάρσαλ και αυτού που λέμε στο Levy Institute «Εργοδότη της τελευταίας καταφυγής». Γιατί η Ελλάδα θα βγει κάποια στιγμή από τη δημοσιονομική κρίση, αλλά θα βγει με ένα επίπεδο οικονομίας εξαιρετικά χαμηλό και ένα ποσοστό ανεργίας τρομακτικά υψηλό.

Η οικονομία της θα τρέχει τότε με δύο ταχύτητες, αφού θα αποτελείται από ορισμένους τομείς που θα προσλαμβάνουν και θα αναπτύσσονται με κέρδη και οι υπόλοιποι τομείς και κοινωνικά στρώματα θα μείνουν πάρα πολύ πίσω και θα βυθιστούν στη φτώχεια.

Η Ευρώπη να συμφωνήσει στον «Εργοδότη της τελευταίας καταφυγής»

Ο θεσμός αυτός έχει λειτουργήσει με επιτυχία σε Σουηδία και Αυστραλία.

Τι ακριβώς είναι ο «Εργοδότης της τελευταίας καταφυγής»;

Είναι μία θεσμική πολιτική που για να λειτουργήσει πρέπει να έχει διάρκεια. Δεν είναι θέμα ενός μικρού προγράμματος καθορισμένης χρονικής διάρκειας. Πρόκειται, λοιπόν, για κάτι μόνιμο που θα απορροφά τους εργαζομένους με τα χαρακτηριστικά που έχουν σήμερα, μέχρις ότου ο ιδιωτικός τομέας να μπορεί να τους επαναπροσλάβει. Ο θεσμός αυτός έχει λειτουργήσει επιτυχώς στη Σουηδία και στην Αυστραλία επί δεκαετίες, ώς το 1975-'78, και μείωσε την ανεργία στο 2%. Επίσης, το 2002 στην Αργεντινή το προκήρυξαν περιμένοντας ώς 300.000 άτομα (ο περιορισμός ήταν ένας άνεργος από κάθε οικογένεια), για να εμφανιστούν τελικά 2.000.000 ζητώντας δουλειά. Το πρόγραμμα πρόσφερε τον κατώτατο μισθό και δούλεψε πολύ καλά ώς το 2005, όταν άρχισε η ανάκαμψη, με συνέπεια να αρχίσει να μειώνεται το πρόγραμμα. Αντίθετα, στη Ν. Αφρική, που μετά την πτώση του απαρτχάιντ, το 1994, είχε τεράστιο πρόβλημα, η ανεργία έμεινε υψηλή στο 25% μέχρι πρόσφατα, γιατί το πρόγραμμα δεν εξαπλώθηκε όσο έπρεπε και δεν εφαρμόστηκε με διάρκεια.

Πού θα βρεθούν τα χρήματα για το θεσμό αυτό;

Η πηγή των χρημάτων διαφέρει από χώρα σε χώρα, αναλόγως και των δυνατοτήτων της να τον εφαρμόσει. Για παράδειγμα, στην Ευρώπη ο κοινοτικός προϋπολογισμός είναι μόλις το 1% του ΑΕΠ, όταν στις ΗΠΑ είναι το 20%. Αν δεν υπάρξει, λοιπόν, μία αναδιοργάνωση σε ευρωπαϊκό επίπεδο, τότε θα είναι πολύ δύσκολο, φυσικά, να εφαρμοστεί ο θεσμός αυτός. Για την ανεύρεση των αναγκαίων πόρων, η Ελλάδα θα πρέπει να δημιουργήσει ένα Ειδικό Ταμείο Αλληλέγγυας Κοινωνικής Εργασίας, οι πόροι του οποίου θα πρέπει να προέλθουν, πρώτα και κύρια, από τις υφιστάμενες πηγές, όπως π.χ. τα 20 προγράμματα του ΕΣΠΑ που σπαταλιούνται αδίκως, όπως το πρόγραμμα κατάρτισης νέων ανέργων, 700 εκατ., που στη συνέχεια θα πηγαίνουν να εργάζονται για 5 μήνες έναντι 400 ευρώ σε ιδιωτικές εταιρείες, ή ένα πρόγραμμα που προσφέρει 10.000 ευρώ ανά άτομο προκειμένου να ξεκινήσει μία μικρή εταιρεία.

Θεωρείτε αναποτελεσματικά τα προγράμματα αυτά;

Αναποτελεσματικά και άστοχα, δεδομένου ότι σήμερα το 75% των ανέργων είναι πάνω από 30 ετών. Με 80 ώρες κατάρτιση, εξάλλου, τι είδους κατάρτιση θα πάρει ο νέος, και για ποιους νέους μιλάμε, τη στιγμή, που οι νέοι ψάχνουν να βρουν δουλειά στο εξωτερικό αυτή τη στιγμή. Οπως και αλλού, πολλοί νέοι μας είναι καταρτισμένοι, αλλά δεν υπάρχουν οι κατάλληλες δουλειές για να απορροφηθούν.

Το πρόβλημα της ελληνικής ανεργίας είναι πρόβλημα συνολικής ζήτησης κι όχι ανεπαρκούς κατάρτισης ή επιχειρηματικότητας. Μία δεύτερη πηγή χρηματοδότησης του Ταμείου μπορεί να είναι τα 600 εκατ. που αφορούν την έκτακτη φορολογία αλληλεγγύης και δεν πηγαίνουν για απασχόληση, γιατί τα διαχειρίζεται ο υπουργός Οικονομικών, ο οποίος αποφασίζει αν και τι θα δώσει στον ΟΑΕΔ. Τρίτον, θα μπορούσε να διατεθεί ένα ποσοστό, π.χ. ένα 4-5% από την πάταξη της φοροδιαφυγής, για το Ταμείο αυτό, δεδομένου ότι πρέπει η χώρα να ακολουθήσει αντικυκλική πολιτική κι όχι προκυκλική πολιτική, όπως κάνει τώρα. Δηλαδή πρέπει να υπάρξει σωστή στόχευση στη διάθεση των πόρων, ώστε να πάνε στα νοικοκυριά και μέσω της κατανάλωσης αυτών στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις. Να λειτουργήσει δηλαδή ένα κύκλωμα τοπικής κατανάλωσης για την τόνωση της τοπικής παραγωγής. Αυτή είναι η λογική του προγράμματος: να στραφεί στην ενίσχυση της ντόπιας οικονομικής δραστηριότητας, ώστε να της προσδώσει μία αυτοτροφοδοτούμενη δυναμική. Κι αυτό είναι κάτι που αφορά όλη την Ευρώπη, όπου αυξάνεται η ανεργία, κι όχι μόνο την Ελλάδα. Παράλληλα, πρέπει η Ελλάδα (κυβέρνηση, αντιπολίτευση, εργατικά συνδικάτα) να καταθέσει σοβαρή κι επεξεργασμένη πρόταση για τη δημιουργία ενός Ευρωπαϊκού Κοινοτικού Ταμείου σχεδιασμένου στα πρότυπα Μάρσαλ, όπου θα διατεθούν έκτακτοι πόροι μέσα από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων και το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο.

Σε τι δραστηριότητες θα στρέψει τους ανέργους το Ταμείο, τι τάξη μεγέθους ανεργία θα μπορεί να απορροφήσει και πόσα κεφάλαια θα χρειαστεί για το σκοπό αυτό;

Οι δραστηριότητες που θα θεωρηθούν κατάλληλες πρέπει να αναζητηθούν μέσα από συμμετοχή σε τοπικό επίπεδο. Πρέπει να προσδιορίσουμε τις γνώσεις και τις ειδικότητες των ανέργων και συγχρόνως τις βασικές ανάγκες της τοπικής κοινωνίας - με τη συμμετοχή των ανέργων, φυσικά. Γιατί άλλες ανάγκες έχει η Αθήνα κι άλλες η Ηπειρος ή τα νησιά. Για παράδειγμα, τελευταία στρέφεται αρκετός άνεργος κόσμος πίσω σε αγροτικές δραστηριότητες. Σε αυτό χρειάζεται τη βοήθεια της πολιτείας, με τη συμμετοχή του υπουργείου Γεωργίας, των ανθρώπων με βαθιά γνώση, όπως των Σχολών Γεωπονικής, και χρειάζεται ένας ελάχιστος μισθός που θα ξεκινήσει μέσα από το Ταμείο. Ετσι, περιοχές που έχουν μείνει ακαλλιέργητες ή δεν έχουν άρδευση και πρέπει να ξαναενταχτούν στον παραγωγικό μηχανισμό προϋποθέτουν μία σειρά ενέργειες που κάποιος πρέπει να κάνει, αλλά που ένα νοικοκυριό δεν μπορεί να αναλάβει, παραμένοντας για άλλους 8 μήνες χωρίς εισόδημα. Εκεί χρειάζεται η βοήθεια και η συμμετοχή της πολιτείας με τον κατάλληλο προγραμματισμό και αφού προηγουμένως έχει ερευνηθεί ανά περιοχή τι είδους απασχόληση αποδίδει κοινωνικό όφελος. Υπάρχουν πολλά παραδείγματα τέτοιου προσανατολισμού πέρα από τη γεωργία, στον οικολογικό χώρο, σε ζητήματα π.χ. αναδάσωσης, ή στην κοινωνική εργασία για βρεφοκομεία και ηλικιωμένους με βοήθεια στο σπίτι. Τέτοιες γενικές κατευθύνσεις μπορεί να προσδιορίσει το κράτος και ακολούθως οι τοπικές κοινωνίες (δήμοι, κοινότητες, κ.λπ.) επεξεργάζονται και αποφασίζουν πού ακριβώς χρειάζονται αυτές οι δουλειές.

Πρόγραμμα κοινωνικής εργασίας δεν υπάρχει σήμερα;

Ναι, πέρασε για 55.000 άτομα με 280 εκατ. (κεφάλαια από ΕΣΠΑ που δεν είχαν απορροφηθεί) πριν από 1,5-2 χρόνια, όταν η κ. Κατσέλη ήταν υπουργός Εργασίας, και σήμερα κοντεύει να σβήσει. Τότε παρουσιάστηκαν 7 φορές περισσότεροι υποψήφιοι, χωρίς να είναι ευρέως γνωστό. Το πρόγραμμα αυτό δεν θα μπορέσει να απορροφήσει το σύνολο των ανέργων, που φτάνουν σήμερα το 1,5 εκατ. Ομως θα πρέπει να αυξηθεί ώστε να απορροφήσει 400.000 ανέργους, και συνήθως σε τέτοια προγράμματα αφιερώνεται το 1-2% του ΑΕΠ. Μάλιστα, η διεθνής εμπειρία δείχνει πως, με τη ζήτηση που προκαλεί στον ιδιωτικό τομέα, για καθένα απασχολούμενο στο πρόγραμμα θα δημιουργηθούν άμεσα θέσεις απασχόλησης στον ιδιωτικό τομέα, με αποτέλεσμα το 30-50% των κεφαλαίων που θα δαπανηθούν να επιστρέψουν πίσω υπό μορφήν αυξημένων φορολογικών εσόδων. Θα χρειαστεί χρόνος, 3-5 μήνες για σοβαρή προετοιμασία, αλλά μόνο έτσι θα θα λειτουργήσει εποικοδομητικά αυτού του είδους η πολιτική καταπολέμησης της ανεργίας, ώστε να πάρει ανάσα η ελληνική κοινωνία και η οικονομία.

Επενδυτής, 15–17 Μάρτιος 2013. Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος.

Σε συνέντευξή της στον «Επενδυτή», η Ράνια Αντωνοπούλου μιλάει για την εσκεμμένη ύφεση που προκάλεσε η τρόικα ως μέρος της προσπάθειας της να περιορίσει την καταναλωτική δαπάνη.

Την 12 Μαρτίου στις ΣΚΑΪ ΟΙ ΝΕΟΙ ΦΑΚΕΛΟΙ ανοίγουν με μία διαφορετική συζήτηση στο στούντιο της εκπομπής με το ερώτημα αν βγαίνει το ελληνικό δημοσιονομικό πρόγραμμα. Θα χρειαστούν άλλα μέτρα; Τι πρέπει να γίνει με το δημόσιο; Τι ζητούν οι Ευρωπαίοι; Στο στούντιο της εκπομπής ο Αλέξης Παπαχελάς συζητά με τον Δημήτρη Παπαδημητρίου, Πρόεδρο του διεθνούς φήμης Levy Institute of Economics και εκτελεστικό Αντιπρόεδρο του Bard College της Νέας Υόρκης, με τον Λουκά Τσούκαλη, καθηγητή Ευρωπαϊκής Οργάνωσης στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και Πρόεδρο του Ελληνικού Ιδρύματος Ευρωπαϊκής και Εξωτερικής πολιτικής (ΕΛΙΑΜΕΠ) και τον Οικονομολόγο Αρίστο Δοξιάδη.

Κάντε κλικ εδώ για να δείτε το βίντεο με τα σχόλια του.

Του Δημήτρη Β. Παπαδημητρίου

Ενθέματα, 11 Μαρτίου 2013. All Rights Reserved.

Οι πολιτικές λιτότητας σπρώχνουν την ελληνική οικονομία ακόμα πιο βαθιά σε ύφεση και δεν διαφαίνεται κανένα φως στο τούνελ. Η επιθετική επαναδιαπραγμάτευση του μνημονίου με την τρόικα είναι απολύτως αναγκαία, ενώ μόνο ο κρατικός τομέας μπορεί αυτή τη στιγμή να αποτελέσει μοχλό επανεκκίνησης της ελληνική οικονομίας με ένα σχέδιο ανάπτυξης τύπου Μάρσαλ.

Η Ράνια Αντωνοπούλου αναλύει το πρόβλημα της ανεργίας στην Ελλάδα και εξηγεί γιατί οι πολιτικές της κυβέρνησης για την αντιμετώπιση της ανεργίας είναι καταδικασμένες να αποτύχουν. Παράλληλα, προτείνει ως εναλλακτική λύση την ενεργοποίηση της ιδέας του «εργοδότη έσχατης προσφυγής».

Κάντε κλικ εδώ για να δείτε το βίντεο με τα σχόλια του (1:10:15).

Του Χρήστου Σίμου

Η Αυγή, 10 Μαρτίου 2013. All Rights Reserved.

Έξοδος από την κρίση: Η πρόκληση της εναλλακτικής πορείας, διημερίδα διαλόγου που συνδιοργανώνει το Ινστιτούτο Ερευνών και Στρατηγικής Πολιτικής για την Ανάπτυξη και τη Διακυβέρνηση (ΙΝΕΡΠΟΣΤ) και το Levy Economics Institute of Bard College, Παρασκευή 8 & Σάββατο 9 Μαρτίου 2013

Η Ράνια Αντωνοπούλου, Senior Scholar στο Levy Economics Institute, μιλάει για τη μάστιγα της ανεργίας στην Ελλάδα και μέτρα για την αποτελεσματική αντιμετώπισή της. Κάντε κλικ εδώ για να δείτε το βίντεο με τα σχόλια του.

Των Ράνιας Αντωνοπούλου και Χ. Ι. Πολυχρονίου

Η Αυγή, 8 Μαρτίου 2013. All Rights Reserved.

Η Ράνια Αντωνοπούλου και ο Χ. Ι. Πολυχρονίου επιχειρηματολογούν υπέρ της ανάγκης για την ενεργοποίηση ενός εθνικού σχεδίου για την αντιμετώπιση της ανεργίας, ισχυρίζονας ότι η πρόσφατη αφύπνιση της κυβέρνησης σχετικά με τη μάστιγα της ανεργίας στην Ελλάδα χαρακτηρίζεται από ανεπίτρεπτη προχειρότητα προτάσεων και έχει καθαρά πολιτικές σκοπιμότητες.

Των Ρανιασ Αντωνοπουλου, Χ. Ι. Πολυχρονιου

Avgi, 8 Μαρτίου 2013. All Rights Reserved.

Εξαιτίας του βίαιου προγράμματος δημοσιονομικής εξυγίανσης που ενορχηστρώθηκε από την Ε.Ε. και το ΔΝΤ στο πλαίσιο των προγραμμάτων «διάσωσης», η ανεργία στην Ελλάδα έχει ανέλθει σε καταστροφικά επίπεδα: από 12% τον Μάιο του 2010, την περίοδο που τίθεται σε εφαρμογή το πρώτο πακέτο «διάσωσης», εκτοξεύτηκε στο 27% προς το τέλος του 2012 και μπορεί να ξεπεράσει το 30% έως το τέλος του 2013. Έχοντας παραδοθεί άνευ όρων στις προϋποθέσεις των προγραμμάτων «διάσωσης» της Ε.Ε. και του ΔΝΤ, οι ελληνικές κυβερνήσεις δεν παρουσίασαν έως τώρα το παραμικρό ενδιαφέρον για το διαρκώς διογκούμενο πρόβλημα της ανεργίας.

Η πρώτη φορά που ακούσαμε από την εγχώρια κυβερνητική τρόικα ότι χρήζει προσοχής η ανεργία ήταν όταν ανακοίνωσε την παρουσίαση του «Εθνικού Σχεδίου Δράσης για την Απασχόληση των Νέων» στις 10 Ιανουαρίου 2013. Και ενώ πράγματι η ανεργία στους νέους έως 25 ετών έφτασε στο 62%, τηρείται απόλυτη σιγή για το γεγονός ότι οι 3 στους 4 ανέργους, δηλαδή το 75%, είναι άνω των 30 ετών.

Σε μια ανεπίσημη έκθεση του ΟΑΕΔ προς την κυβέρνηση πριν περίπου δέκα ημέρες, ο διοικητής του ΟΑΕΔ, Ηλ. Κικίλιας, αναφέρει ότι «το πρόσφατα εξαγγελθέν 'Σχέδιο Δράσης για τους Νέους' αποτελεί μια απλή συρραφή από 12 δράσεις που ήδη πραγματοποιούνται (π.χ., οι σχολές μαθητείας του ΟΑΕΔ) και 8 'νέες δράσεις' αμφίβολης αποτελεσματικότητας. Σε κάθε περίπτωση, η αφιέρωση των όποιων διαθέσιμων πόρων αποκλειστικά σε προγράμματα για νέους αγνοεί με προκλητικό τρόπο τις προτεραιότητες που επιβάλλει η κοινωνική πραγματικότητα». Η έκθεση επίσης υπογραμμίζει ότι οι «λεγόμενες ενεργητικές πολιτικές απασχόλησης εξακολουθούν να έχουν 'παραδοσιακό' χαρακτήρα. Επί της ουσίας δεν αποτελούν συγκροτημένες πολιτικές, αλλά άθροισμα ενός πλήθους κατακερματισμένων και αποσπασματικών δράσεων, χρηματοδοτούμενων κυρίως από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο (ΕΚΤ) του ΕΣΠΑ» (πηγή: “Ελευθεροτυπία”, 21 Φεβρουαρίου 2013).

Τι σημαίνει ότι οι υφιστάμενες πολιτικές απασχόλησης έχουν «παραδοσιακό» χαρακτήρα; Σημαίνει ότι τα προγράμματα που έχουν διαμορφωθεί για την καταπολέμηση της ανεργίας εστιάζονται στην αντιμετώπιση της έλλειψης κατάρτισης και της απουσίας της επιχειρηματικής δραστηριότητας ανάμεσα στους νέους. Κι αυτό όταν χιλιάδες πλήρως καταρτισμένοι νέοι μεταναστεύουν στο εξωτερικό και χιλιάδες μικρομεσαίες οικογενειακές επιχειρήσεις βάζουν λουκέτο.

Υποκριτική αφύπνιση...

Αλλά επίσης παρατηρείται και μια τρομακτική κυβερνητική πολυφωνία. Ο μεν υπουργός Οικονομικών, πιστός και αμετανόητος οπαδός του νεοφιλελευθερισμού, λέει ότι δεν πρόκειται να υπάρξει απόκλιση από τα μέτρα λιτότητας και το κυβερνών κόμμα αφιερώνει όλες τις διαχειριστικές του προσπάθειες στην ικανοποίηση των αιτημάτων των διεθνών πιστωτών για σκληρά μέτρα λιτότητας, ενώ ταυτόχρονα κλιμακώνει τις προπαγανδιστικές του προσπάθειες για να πείσει μια κοινωνία υπό διάλυση ότι αξίζει να προσφέρει περισσότερο «αίμα, μόχθο, δάκρυα και ιδρώτα» στον βωμό της εσωτερικής υποτίμησης. Από την άλλη μεριά, η ΔΗΜ.ΑΡ. και το ΠΑΣΟΚ ανακάλυψαν τώρα το πρόγραμμα κοινωνικής εργασίας που είχε προωθήσει η Λούκα Κατσέλη, πριν από την απομάκρυνσή της από την κυβέρνηση Γ. Παπανδρέου για την αντίθεσή της στις αντεργατικές απαιτήσεις της τρόικας.

Η ξαφνική αφύπνιση της κυβέρνησης σχετικά με τη μάστιγα της ανεργίας χαρακτηρίζεται από ανεπίτρεπτη προχειρότητα προτάσεων και η βιασύνη με την οποία ανακοινώνονται τα «σχέδια δράσης» υποθάλπει καθαρά πολιτικές σκοπιμότητες. Οι λεγόμενοι στόχοι της κυβέρνησης για την καταπολέμηση της ανεργίας βασίζονται σε πρόχειρες, βραχυπρόθεσμες σκέψεις, σε κοινές λογικές πλάνες και σε τεχνικές παραμόρφωσης της πραγματικότητας.

Το σημείο εκκίνησης της κυβερνητικής εκστρατείας κατά της ανεργίας, όπως δήλωσε σε συνέντευξή του στις 17 Φεβρουαρίου στην εφημερίδα Ελευθεροτυπίαο κ. Σταϊκούρας, αναπληρωτής υπουργός Οικονομικών, είναι ότι «οι εποχές όπου το κράτος 'απορροφούσε' την ανεργία που δημιουργούσε η έλλειψη ανταγωνιστικότητας αποτελούν παρελθόν». Αυτό ίσως αληθεύει για το ιδεολογικό σύμπαν στο οποίο κατοικεί ο κ. Σταϊκούρας. Στον πραγματικό, εμπειρικό κόσμο, το κράτος συνεχίζει να αποτελεί τον μοναδικό αξιόπιστο μηχανισμό για την καταπολέμηση της ύφεσης και την απορρόφηση των βραχυπρόθεσμων και μεσοπρόθεσμων σοκ της υψηλής ανεργίας. Συμφωνούμε απόλυτα με την άποψη ότι αυτό που χρειάζεται η χώρα είναι ανάπτυξη, αλλά αναρωτιόμαστε αν έχει υπολογίσει ο υφυπουργός τα απαιτούμενα ποσοστά ανάπτυξης προκειμένου να απορροφηθούν 1,5 εκατομμύρια άνεργοι. Εν ολίγοις, πρέπει να απαλειφθεί η συρρίκνωση του ΑΕΠ για φέτος, που υπολογίζεται σε περίπου 4,5%, και να αντιστραφεί η σωρευτική αρνητική ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας από το 2008, που κυμαίνεται μεταξύ 20%-22%. Μπορεί το υπουργείο Οικονομικών να πει στον ελληνικό λαό ότι θα επιτευχθεί αυτό μέσα στα επόμενα πέντε χρόνια, έτσι ώστε η ανεργία να φτάσει στα επίπεδα του 2008 (7,8%);

...με μηδενική κατανόηση

Τι πρέπει, λοιπόν, να γίνει; Αρχικά, η κυβέρνηση πρέπει να σταματήσει την οπορτουνιστική αρπαγή οποιουδήποτε «προγράμματος» ανεργίας, να συγκρατεί τον εαυτό της από ad hoc ανακοινώσεις περί υλοποίησης σχεδίων έκτακτης ανάγκης και να πάψει να υπόσχεται λαγούς και πετραχήλια χωρίς να έχει κάνει τις κατάλληλες μελέτες και την προετοιμασία σχετικά με την απαιτούμενη υλικοτεχνική υποδομή. Δεύτερον, πρέπει να κατανοήσει τι σημαίνει συνοχή στην εφαρμογή της πολιτικής της απασχόλησης και της ανάπτυξης: σε περίοδο καταστροφικής ύφεσης, ο ιδιωτικός τομέας δεν μπορεί να πραγματοποιήσει επενδύσεις σε μεγέθη που να απορροφούν τους ανέργους σε ικανοποιητικά επίπεδα. Αν δεν επαναφέρει τα εργασιακά δικαιώματα και συνεχίσει να είναι προσκολλημένη στα μέτρα λιτότητας που καταστρέφουν τα οικογενειακά εισοδήματα και μειώνουν την καταναλωτική ζήτηση, ο οποιοσδήποτε προγραμματισμός για την αντιμετώπιση της βαθιάς ανεργίας θα αναλογεί με τη χορήγηση ασπιρίνης σε καρκινοπαθείς. Τρίτον, αντί να τον καταγγέλλει, θα πρέπει να στηρίξει τον ΟΑΕΔ - με την πρόσληψη περισσότερου προσωπικού και τη μεταβίβαση των απαιτούμενων κονδυλίων για τα επιδόματα ανεργίας. Τέταρτον, θα πρέπει να προσδιορίσει προσεκτικά τα κριτήρια και να χαράξει ειδικά διαμορφωμένες «ενεργές πολιτικές απασχόλησης» για τις διάφορες κατηγορίες των ανέργων. Η πολιτική «ένα μέγεθος για όλους», και το σχέδιο Barroso, που εστιάζει στην «απασχολησιμότητα» των νέων και την προώθηση της επιχειρηματικότητας, επαναλαμβάνουμε, αγνοούν το 75% των ανέργων στη χώρα. Τέλος, η ανεργία των εκρηκτικών ποσοστών της τάξης του 27% δεν αντιμετωπίζεται με 400 εκ. ευρώ τον χρόνο.

Η πραγματικότητα είναι ότι το ανανεωμένο ενδιαφέρον για το πρόγραμμα κοινωνικής εργασίας αποκαλύπτει μηδενική κατανόηση του κοινωνικού και μακροοικονομικού περιεχομένου αυτής της ιδέας και η πρόταση για την «προσωρινή» επέκταση της κοινωνικής εργασίας, λόγω της υποκρισίας που τη διακρίνει, θα πέσει στο κενό. Δηλαδή, χαμένα χρήματα.

Τα προγράμματα κοινωνικής εργασίας συρρικνώνονται από μόνα τους όταν ο ιδιωτικός τομέας αρχίσει να δημιουργεί θέσεις εργασίας. Η διάρκεια της «προσωρινότητας» δεν μπορεί να καθορίζεται από τα κέφια της κυβέρνησης. Αλλά, φυσικά, στη σημερινή συγκυρία, όπου επικρατεί ο φονταμενταλιστικός καπιταλισμός, το δικαίωμα στην απασχόληση μέσω της κοινωνικής εργασίας, που είναι το θεμέλιο του «εργοδότη της έσχατης προσφυγής», έρχεται σε αντίθεση με τη λογική της «απελευθερωμένης» από εργασιακά δικαιώματα αγοράς εργασίας. Πολύ φοβούμεθα ότι ο ρόλος του κράτους ως «εργοδότης της έσχατης προσφυγής» για την εξασφάλιση της πλήρους απασχόλησης έχει πέσει στα πλοκάμια μιας λαϊκίστικης και κακόβουλα υποκινούμενης πολιτικής συνταγής. Αυτή η εκμετάλλευση μιας προοδευτικής πολιτικής για την απασχόληση αποτελεί μια άθλια και κακοστημένη φάρσα.

Στην Ελλάδα, δεν υπάρχει σήμερα σαφές και σοβαρό σχέδιο για την αντιμετώπιση της ανεργίας. Η ανεργία έχει τραγικό ανθρώπινο και οικονομικό κόστος και θα παραμείνει μια τραγωδία τεραστίων διαστάσεων για πολλά χρόνια, ακόμη και όταν ανακάμψει η οικονομία. Η κυβέρνηση δεν λέει να σοβαρευτεί. Η ευθύνη, συνεπώς, πέφτει στην αξιωματική αντιπολίτευση και τα εργατικά συνδικάτα. Οφείλουν να θέσουν την ανεργία στο επίκεντρο της πολιτικής ατζέντας και να καταθέσουν ολοκληρωμένες προτάσεις στον λαό και στη Βουλή.

* Η Ράνια Αντωνοπούλου είναι διευθύντρια του τμήματος Έρευνας για την Ισότητα των Φύλων και την Οικονομία στο Levy Economics Institute του Bard College στη ΝέαΟ Χ. Ι. Πολυχρονίου είναι ερευνητής και Policy Fellow στο Levy Economics Institute.

Έξοδος από την κρίση: Η πρόκληση της εναλλακτικής πορείας, διημερίδα διαλόγου που συνδιοργανώνει το Ινστιτούτο Ερευνών και Στρατηγικής Πολιτικής για την Ανάπτυξη και τη Διακυβέρνηση (ΙΝΕΡΠΟΣΤ) και το Levy Economics Institute of Bard College, Παρασκευή 8 & Σάββατο 9 Μαρτίου 2013

Μιλώντας για τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει η ευρωζώνη και Ελλάδα, ο πρόεδρος του LevyInstitute κάνει λόγο για τέσσερις σημαντικές προκλήσεις—δύο που αφορούν τη δομή της ευρωζώνης και όλα τα κράτη-μέλη της, και δύο που αφορούν την Ελλάδα και, σε μικρότερο βαθμό, τις άλλες περιφερειακές χώρες της ευρωζώνης. Εξηγεί, επίσης, ότι οι πολιτικές επιλογές για την αντιμετώπιση αυτών των προκλήσεων είναι, κάτω από τις υφιστάμενες συνθήκες, σχετικά πολύ περιορισμένες.

Κάντε κλικ εδώ για να δείτε το βίντεο με τα σχόλια του.

Του Κωστα Καλλιτση

Kathimerini, 24 Φεβρουάριος 2013. All Rights Reserved.

Τις πρώτες ημέρες του Ιανουαρίου η κυβέρνηση είχε κάνει με πομπώδη τρόπο κάποιες εξαιρετικά πρόχειρες ανακοινώσεις για την αντιμετώπιση της ανεργίας των νέων. Επρόκειτο για μια συρραφή 20 «νέων» προγραμμάτων, εκ των οποίων τα 13 ήταν παλιά («έτρεχαν» ήδη αρκετά χρόνια...), ενώ τα νέα, τα υπόλοιπα 7, έβριθαν από ασάφειες και ποικίλες εκκρεμότητες. Γιατί η συρραφή είχε γίνει στο πόδι.

Απόδειξη της προχειρότητας, το γεγονός ότι (σήμερα ακόμη...) τα νέα προγράμματα παραμένουν στα χαρτιά. Κάτι ως έπεα πτερόεντα...

Με την ευκαιρία της συζήτησης για την ανεργία, των αρχηγών των τριών κομμάτων, στις αρχές της εβδομάδας όλοι θα θέλαμε να πιστέψουμε ότι κάτι άλλαξε. Οτι, τελικά, ο συναγερμός που πεισματικά και έντονα σημαίνει ο κ. Ηλ. Κικίλιας, διοικητής του ΟΑΕΔ, εισακούστηκε. Και ότι η κυβέρνηση θα αντιμετωπίσει το πρόβλημα με την υπευθυνότητα, τον ριζοσπαστισμό και την ταχύτητα που επιβάλλεται. Γιατί η κατάσταση είναι δραματική και ραγδαία επιδεινώνεται.

Μέσα στην 4ετία, οι άνεργοι πλήθυναν κατά ένα εκατομμύριο—η Στατιστική μετράει 1.345.715, περίπου 786.000 είναι εγγεγραμμένοι στον ΟΑΕΔ. Ο απόλυτος αριθμός είναι εφιαλτικός. Εφιαλτικά είναι και τα ποιοτικά στοιχεία: Η ανεργία πλήττει νέες ομάδες, αρχηγούς και μέλη οικογενειών που βρίσκονται στην παραγωγική ηλικία 30–55 ετών. Οι οικογένειες αδυνατούν να στηρίξουν τα άνεργα μέλη τους, λόγω της μείωσης μισθών και εισοδημάτων. Περίπου 1,6 εκατ. συμπολίτες μας ζουν στις 450 χιλιάδες οικογένειες στις οποίες δεν μπαίνει ούτε ένα μεροκάματο. Υπάρχουν (σήμερα ακόμη!) κατηγορίες συμπολιτών μας, άνεργοι, που το σύστημα κοινωνικής ασφάλισης τους αφήνει χωρίς υγειονομική περίθαλψη. Επίδομα ανεργίας (σήμερα ακόμη!..) δικαιούται μόλις ο ένας στους τρεις εγγεγραμμένους ανέργους. Το δε ποσοστό αναπλήρωσης του μισθού και η διάρκεια χορήγησης του επιδόματος ανεργίας κατατάσσουν τη χώρα μας στην τελευταία θέση της Ευρωπαϊκής Ενωσης.

Η κατάσταση είναι απολύτως έκτακτη. Απαιτούνται έκτακτα μέτρα. Χωρίς ιδεοληψίες και παρωπίδες. Η ιδέα του Hyman Minsky, που την έχει διεξοδικά επεξεργαστεί το Levy Economics Institute, για το Δημόσιο ως τον «εργοδότη εσχάτης προσφυγής» είναι μια χρήσιμη και ρεαλιστική ιδέα, εφόσον εφαρμοστεί σωστά, δηλαδή (α) για περιορισμένο χρόνο και χωρίς προσδοκίες μονιμοποίησης, (β) σε δραστηριότητες υψηλής κοινωνικής προτεραιότητας, (γ) με διαφάνεια στην επιλογή των εργαζομένων. Για παράδειγμα: Τα έσοδα από την Ειδική Εισφορά Αλληλεγγύης για την καταπολέμηση της ανεργίας (ν. 3986/2011) υπολογίζεται ότι ανέρχονται σε 280 εκατ. ευρώ ετησίως. Θα ήταν αρκετά για να χρηματοδοτηθεί ένα πρόγραμμα δημιουργίας 100.000 θέσεων για 4 μήνες με τον βασικό μισθό ή για 6 μήνες αν αυτό το πρόγραμμα συνδυαστεί με απαλλαγή από τις ασφαλιστικές κρατήσεις.

Πολλοί συνδυασμοί ειδικών προγραμμάτων (για οικογένειες χωρίς ούτε ένα μισθό, για ανέργους άνω των 55 που δεν έχουν πιθανότητα επανένταξης στην αγορά εργασίας, για μακροχρόνια ανέργους με ειδικότητες που δεν ζητιούνται ή σε κλάδους που φθίνουν...) θα μπορούσαν να χρηματοδοτηθούν εφόσον, εκτάκτως, πετυχαίναμε τη μεταφορά κάποιων κονδυλίων από το ΕΣΠΑ στο Κοινωνικό Ταμείο. Εγκυροι παράγοντες εκτιμούν ότι θα μπορούσε να μεταφερθεί άνετα (δηλαδή, χωρίς αναπτυξιακό κόστος) περίπου 1 δισ. ευρώ από το ΕΣΠΑ, κεφάλαια που είναι «κρυμμένα» πίσω από διάφορους κωδικούς και που θεωρείται βέβαιο ότι δεν θα απορροφηθούν στις δράσεις για τις οποίες προορίζονται. Με αυτά τα κεφάλαια, αν σωστά αξιοποιηθούν, μπορούν να γίνουν θαύματα που (ακριβώς!) θα κρατήσουν λίγο - όσο χρειάζεται για να περάσει ο πλέον σκληρός και δύσκολος χρόνος. Σε μία «κανονική» χώρα, μετά από πολυετή και πρωτοφανή ύφεση, που θα περιορίσει την αξία του ΑΕΠ κατά 25% ή 48 δισ. ευρώ από το 2008 έως τα τέλη 2013 και θα αυξήσει την ανεργία από 7,5% το 2008 στο 27,5% στα τέλη του 2013, θα είχε γίνει ένας σοβαρός σχεδιασμός πολιτικών ανακούφισης της ανεργίας και περιορισμού της καταστροφής νέων θέσεων εργασίας. Δεν έγινε μέχρι σήμερα. Και αν κρίνω από όσα έγιναν και (ακόμη περισσότερο) από όσα ακούγονται μετά τη σύσκεψη των τριών πολιτικών αρχηγών είναι ορατός ο κίνδυνος να μη γίνει κάτι ούτε τώρα. Τι πρέπει να γίνει; Πρώτον, άμεσα να καταστρωθεί ένα σχέδιο με δράσεις, στόχους και κόστη. Ωστε, δεύτερον, με βάση αυτό το σχέδιο, ο πρωθυπουργός να ζητήσει από τον κ. Μπαρόζο, εκτάκτως, τη μεταφορά κονδυλίων από το ΕΣΠΑ στη μάχη για την ανακούφιση της ανεργίας. Αντί για σχέδιο, ο υπουργός Εργασίας συγκαλεί (ποιος του το θύμισε;) ένα απολύτως άχρηστο γραφειοκρατικό όργανο, την Εθνική Επιτροπή Απασχόλησης! Ωραία!.. Αν, παράλληλα με αυτές τις συζητήσεις μεταξύ ασχέτων, δοθούν και κάποια (χρυσά...) προγράμματα εκατομμυρίων ευρώ στα ΚΕΚ, η τραγωδία θα είναι τέλεια. Και η οργή, επίσης.

Συνέντευξη στον Χ. Ι. Πολυχρονίου

ΑΥΓΗ, 17 Φεβρουαρίου 2013. All Rights Reserved.

Ανάκαμψη προς το τέλος του 2013; Ούτε κατά διάννοια, μας λέει στη συνέντευξη που ακολουθεί ο κ. Δημήτρης Β. Παπαδημητρίου, πρόεδρος του διεθνούς φήμης Levy Economics Institute, Καθηγητής Οικονομικών στην έδρα “Jerome Levy” και εκτελεστικός αντιπρόεδρος του Bard College στη Νέα Υόρκη. Όχι μόνο αυτό, αλλά η κατάσταση της ελληνικής οικονομίας το 2013 και το 2014 θα είναι ακόμη χειρότερη από αυτή του 2012, εάν η ελληνική κυβέρνηση συνεχίσει με τα μέτρα που εφαρμόζονται. Ελπίζει μόνο ότι θα βρεθεί μια κυβέρνηση που θα έχει την τόλμη και το όραμα να πει “enough is enough” («ως εδώ και μη παρέκει»). Ο κ. Παπαδημητρίου έχει εκτελέσει χρέη αντιπροέδρου στην Επιτροπή για την Επιθεώρηση του Εμπορικού Ελλείμματος του αμερικανικού Κογκρέσου και έχει διατελέσει διακεκριμένος μελετητής στην Ακαδημία Κοινωνικών Επιστημών της Σαγκάης.

Το πλήρες κείμενο της συνέντευξης είναι διαθέσιμο εδώ.

Συνέντευξη στον Χρονη Πολυχρονιου

Κυριακάτικη Ελευθεροτυπία, 17 Φεβρουαρίου 2013. All Rights Reserved.

Στη συνέντευξη που ακολουθεί, ο ερευνητής του Ινστιτούτου Jorg Bibow εξηγεί τους λόγους για τους οποίους θεωρεί ότι η Γερμανία φέρει την κύρια ευθύνη για την κρίση στην ευρωζώνη, ενώ αμφισβητεί τον ισχυρισμό ότι έληξε η κρίση στην ευρωζώνη.

Του Δημήτρη Β. Παπαδημητρίου

 

 

 

 

Συνέντευξη στη Χριστινα Κοψινη

Τη διεθνή εμπειρία σε προγράμματα με κοινωφελή εργασία μεταφέρει η καθηγήτρια Ρ. Αντωνοπούλου. Η πλήρης συνέντευξη είναι διαθέσιμη εδώ.

Του Ηλια Mαγκλινη

Δημήτρης Παπαδημητρίου, καθηγητής Οικονομικών στο Bard College
Συμβάλαμε όλοι στο πελατειακό σύστημα και τώρα ήρθε ο λογαριασμός.

Το πλήρες άρθρο είναι διαθέσιμο εδώ.

 

Του Δημήτρη Τσάκα

Εθνικος Κηρυκας, January 25, 2013. All Rights Reserved.

ΝΕΑ ΥΟΡΚΗ. Ενώπιον μιας αίθουσας ασφυκτικά γεμάτης με φοιτητές, σπουδαστές, καθηγητές και ομογενείς και το ακροατήριο καθηλωμένο στις θέσεις του, μίλησε το βράδυ της Πέμπτης ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ, Αλέξης Τσίπρας, στο Πανεπιστήμιο Columbia.

Ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης αναφέρθηκε στις συνέπειες της οικονομικής ύφεσης, στην ανεργία, στο μνημόνιο της λιτότητας, όπως το χαρακτήρισε, στην πολιτική της Ευρωπαϊκής Ενωσης και του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, την εθνικοποίηση των τραπεζών και την προστασία της δημοκρατίας από τον φασισμό και τον νεοναζισμό.

Η ομιλία του έγινε στο πλαίσιο της συζήτησης με θέμα «Μια βραδιά με τον ΣΥΡΙΖΑ για την Ελλάδα και την Ευρωζώνη», που διοργανώθηκε από τη Νομική Σχολή του εν λόγω Πανεπιστημίου. Αν και η συζήτηση διήρκησε περισσότερες από τρεις ώρες και με δύο διαφορετικές ομάδες ομιλητών, εν τούτοις κέντρισε το ενδιαφέρον του ακροατηρίου, το οποίο παρέμεινε μέχρι το τέλος καθηλωμένο στις θέσεις του.

Το μεγαλύτερο μέρος της αρχικής ομιλίας του Αλέξη Τσίπρα έγινε στην Ελληνική, με μετάφραση, ενώ ο διάλογος που ακολούθησε με τις ομιλίες του Γιάννη Μήλιου, της Ρένας Δούρου και της Ράνιας Αντωνοπούλου και τις παρεμβάσεις των καθηγητών έγινε εξ ολοκλήρου στην Αγγλική και ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης μίλησε με καλή προφορά, με αυτοπεποίθηση, απέδειξε ότι είναι γνώστης των ζητημάτων, ότι έχει χαρίσματα ηγέτη και αρκετές φορές χειροκροτήθηκε για τις θέσεις του.

Τόσο κατά τη διάρκεια της ομιλίας του όσο και κατά τη διάρκεια των απαντήσεων στις ερωτήσεις, ο Αλέξης Τσίπρας επικαλέστηκε πολλές φορές την ευθύνη που του ανέθεσε ο λαός αναδεικνύοντας το κόμμα του ως αξιωματική αντιπολίτευση και τόνισε ότι είναι έτοιμοι για τη μάχη κατά του μνημονίου της λιτότητας, ούτως ώστε ο ελληνικός λαός αντί της επιβίωσής του να ζήσει με αξιοπρέπεια.

Η συζήτηση
Μετά την αρχική ομιλία του κ. Τσίπρα ακολούθησε η συζήτηση σε δύο πάνελ για τις προκλήσεις που αντιμετωπίζει η Ελλάδα και η Ευρωζώνη και για το όραμα του ΣΥΡΙΖΑ, όσον αφορά την οικονομική και χρηματοπιστωτική μεταρρύθμιση.

Οι καθηγητές Katharina Pistor, Thomas Ferguson, Mark Weisbrot, Mathew Forstater, Helen Ginsburg στις παρεμβάσεις τους αναφέρθηκαν στις συνέπειες της κρίσης στην Ελλάδα και στην Ευρωζώνη, ενώ η Ράνια Αντωνοπούλου μίλησε για το μείζον ζήτημα της ανεργίας και προσπάθησε με μια σειρά τεκμηρίων να αποδείξει ότι στην περίπτωση της Ελλάδας είχαμε λάθος διάγνωση, λάθος συνταγή και λάθος φάρμακα και πρότεινε την άμεση αναστολή της εφαρμογής των μέτρων της λιτότητας.

Παράλληλα, εκφράστηκαν απόψεις για το ενδεχόμενο της εξόδου της Ελλάδας από το ευρώ και μάλιστα έγιναν συγκρίσεις και με την Αργεντινή και πρότειναν, όπως ακολουθηθεί και στην Ελλάδα το παράδειγμα της Γερμανίας μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο που συσχετίστηκε η αποπληρωμή του χρέους με την ανάπτυξη.

Ευρέως συζητήθηκε και το θέμα της ανεργίας και έγιναν αναφορές στον τρόπο με τον οποίο η Αμερική αντιμετώπισε το πρόβλημα μετά το Κραχ του 1929 και μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, καθώς επίσης και η Σουηδία.

Οι ομιλητές μάλιστα τόνισαν ότι ο μοναδικός τρόπος για τη δημιουργία θέσεων εργασίας σε περιόδους ύφεσης είναι η προώθηση των κρατικών επενδύσεων.

Μετά τις παρεμβάσεις των καθηγητών, ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ δευτερολόγησε και τόνισε ότι «στην Ελλάδα δεν έχουμε ύφεση, αλλά δυσπραγία και ότι οι προβλέψεις είναι δυσοίωνες».

Επικαλέστηκε τα στοιχεία της ανεργίας μεταξύ των νέων, που αγγίζει το 50% και τόνισε το δράμα που αντιμετωπίζει η χώρα και είναι η αιμορραγία του επιστημονικού δυναμικού στις άλλες ευρωπαϊκές χώρες.

«Είμαστε μπροστά σε μια τεράστια ανθρωπιστική κρίση», επεσήμανε ο κ. Τσίπρας και εστίασε την προσοχή του στις «βάρβαρες πολιτικές» που εφαρμόζονται στην Ελλάδα.

Απαντώντας σε ερώτηση σχετικά με την έξοδο από το ευρώ, τόνισε ότι «η έξοδος δεν είναι λύση» και επισήμανε ότι η Ελλάδα αποτελεί συστημικό κίνδυνο για την Ευρωζώνη.

«Εμείς δεν πιστεύουμε ότι ήταν λύση η έξοδος, αλλά ότι η έξοδος χρησιμοποιήθηκε ως μέσο πιέσεων προς τον ελληνικό λαό για να δεχτεί τα βάρβαρα μέτρα λιτότητας».

Στη συνέχεια, ο κ. Τσίπρας αναφέρθηκε στις πρόσφατες συναντήσεις στη Γερμανία και με τους εκπροσώπους του ΔΝΤ και τόνισε ότι η στρατηγική τους να επιμείνουν στην εφαρμογή του προγράμματος λιτότητας έχει αποτύχει.

Επανέλαβε ότι η κρίση δεν ήταν ελληνική αλλά κρίση του συστήματος της Ευρωπαϊκής Ενωσης και ισχυρίστηκε ότι σε μια παγκοσμιοποιημένη οικονομία δεν μπορείς να απομονώσεις τον ιό της ύφεσης.

Απαντώντας σε ερώτηση για τις τράπεζες, υπογράμμισε ότι διασώθηκαν με τα χρήματα του Δημοσίου και των φορολογουμένων και ισχυρίστηκε ότι δεν «έχουμε τράπεζες» λόγω της εθνικοποίησής τους, αλλά άφησε ανοικτό το ενδεχόμενο δημιουργίας νέων τραπεζών.

Μίλησε αμέσως μετά για τις πρόσφατες εκλογές και τις δημοσκοπήσεις και τόνισε ότι αν τον Ιούνιο ο λαός θα τους εμπιστευόταν την εξουσία τότε η πολιτική κατάσταση θα είχε αλλάξει.

«Είμαστε έτοιμοι για τη μεγάλη μάχη, για να απορρίψουμε το μνημόνιο της λιτότητας. Θέλουμε ο λαός μας όχι απλά να επιβιώσει, αλλά να ζήσει με αξιοπρέπεια», κατέληξε ο κ. Τσίπρας.

Η ομιλία
Αναφερόμενος στην επίσκεψή του στις ΗΠΑ, ο κ. Τσίπρας επεσήμανε ότι «έχει ήδη αποδειχθεί χρήσιμη τόσο για εμάς όσο και για πολλούς και πολλές, οι οποίοι είχαν ακούσει για το ΣΥΡΙΖΑ από τρίτους και τώρα αξιοποίησαν τη δυνατότητα να μας ακούσουν και από κοντά. Χωρίς διαμεσολαβήσεις, που καμία φορά υπόκεινται στον παραμορφωτικό φακό της πολιτικής σκοπιμότητας».

Στη συνέχεια, σύγκρινε τον τρόπο με τον οποίο οι ΗΠΑ και η ΕΕ αντιμετώπισαν την κρίση και τόνισε ότι σε «αντίθεση με τις ΗΠΑ, όπου έγινε επιλογή χρηματοπιστωτικής επέκτασης, η Ευρώπη επέλεξε το δρόμο των σκληρών προγραμμάτων λιτότητας για την αντιμετώπιση της κρίσης.

Και ιδιαίτερα η Ελλάδα, αντιμετωπίστηκε ως ο πειραματικός σωλήνας εφαρμογής βάρβαρων νεοφιλελεύθερων επιλογών. Επιλογών που δεν οδήγησαν τη χώρα απλά στην παγίδα της ύφεσης, αλλά μπροστά σε μια πρωτοφανή ανθρωπιστική κρίση».

«Από την αρχή θέλω να ξεκαθαρίσω το εξής: Εμείς γνωρίζουμε ότι η ελληνική οικονομία είχε τα δικά της ενδογενή προβλήματα. Προβλήματα δομικά με βαθιές ρίζες. Τα έχουμε επισημάνει και έχουμε ασκήσει και την κριτική μας. Δεν είναι αυτά όμως που δημιούργησαν την κρίση στην Ελλάδα. Η κρίση, άλλωστε, δεν είναι ελληνική. Δεν την προκάλεσαν οι ενδογενείς αδυναμίες, ενδεχομένως να την επιδείνωσαν, αλλά δεν την προκάλεσαν», πρόσθεσε.

Ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ υπογράμμισε ότι «ο ελληνικός λαός είναι ένας εργατικός λαός, αλλά, δυστυχώς, συκοφαντήθηκε άγρια από την πολιτική του ηγεσία. Αυτή τη στιγμή στην Ελλάδα υγιείς επιχειρήσεις κλείνουν και εκπαιδευμένοι άνθρωποι φεύγουν από τη χώρα. Οχι γιατί είναι τεμπέληδες, αλλά γιατί το πιστωτικό σύστημα έχει σταματήσει να λειτουργεί και το κράτος αντί να βοηθά υπονομεύει δυνατότητες ανάπτυξης».

Αναφερόμενος στον τραπεζικό τομέα, υποστήριξε «ότι οι τράπεζές μας δεν μπορούν ούτε να δανειστούν ούτε να δανείσουν, παρόλο που επρόκειτο για τραπεζικό σύστημα το οποίο δεν είχε εκτεθεί στον υπερδανεισμό στα στεγαστικά δάνεια και στις τιτλοποιήσεις, απ’ όπου ξεκίνησε η κρίση. Και αυτός ο φαύλος κύκλος περιστρέφεται όλο και πιο γρήγορα. Η Ελλάδα έχει μετατραπεί σε χώρα αναφοράς για όποιον θέλει να μελετήσει το πώς η πολιτική της ύφεσης καταστρέφει τον κοινωνικό ιστό. Για όποιον θέλει να καταλάβει πώς τα προγράμματα λιτότητας αδυνατούν να λύσουν το πρόβλημα του χρέους. Για όποιον θέλει να δει πώς μια κυβέρνηση καταφέρνει να προστατεύσει τους μεγάλους φοροφυγάδες που έχουν καταθέσεις στις τράπεζες του εξωτερικού».

Ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ αναφέρθηκε στο ζήτημα του χρέους και τόνισε πως το χρέος είναι το σύμπτωμα ενός βαθύτερου προβλήματος και ότι δεν είναι η αιτία.

Απαντώντας στην ερώτηση που είχε θέσει ο Αμερικανός οικονομολόγος και Νομπελίστας Krugman (Κρούγκμαν) «αν θα πληρώσουν οι πλούσιοι αυτά που τους αναλογούν ώστε να διατηρηθούν οι δομές του κοινωνικού κράτους;», ο κ. Τσίπρας απάντησε: «Στην Ελλάδα, επιλέχθηκε η μείωση των κοινωνικών δαπανών, των μισθών και κοινωνικών-οικονομικών δικαιωμάτων των εργαζομένων και των συνταξιούχων, πριν εκδηλωθεί η κρίση και ως μέσο διαχείρισης της κρίσης. Την ίδια στιγμή, η φοροδιαφυγή και οι φοροαπαλλαγές για τους πλούσιους, δημιουργούσαν λιγότερα έσοδα και αύξηση του χρέους. Ομως, η βασική αιτία της κρίσης βρίσκεται στη δομή της ευρωζώνης.

Ο λόγος είναι διπλός: οι χώρες μας είναι μέρος μιας άσχημα σχεδιασμένης Νομισματικής Ενωσης και συγχρόνως η πολιτική που προκρίθηκε από την ΕΕ για να διαχειριστεί την κρίση του 2008, έβλεπε την ύφεση ως θεραπεία».

Ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ έκανε λόγο, επίσης, για «μια νομισματική ένωση που έκανε δύο πράγματα:

- Αφαίρεσε από τις οικονομίες μας την ικανότητα να απορροφήσουν ένα σοκ, σε περίπτωση που μας χτυπήσει μια παγκόσμια ή περιφερειακή κρίση.

- Και φρόντισε ώστε, όταν ήρθε το σοκ, να είναι πολύ, πολύ μεγαλύτερο!
Γιατί μεγαλύτερο; Επειδή, κατά τη διάρκεια των ‘καλών εποχών’, η Νομισματική μας Ενωση οδήγησε σε γιγαντιαίες ροές κεφαλαίων από τις πλεονασματικές χώρες στις ελλειμματικές. Οι ροές δημιούργησαν φούσκες που, με τη σειρά τους, δημιούργησαν την εντύπωση της ανάπτυξης (μεγέθυνσης) και της προόδου. Σας θυμίζω ότι δεν υπάρχει ομοσπονδιακός προϋπολογισμός στην Ευρώπη, ούτε επιδόματα ανεργίας που πληρώνονται από κεντρικό προϋπολογισμό. Δηλαδή δεν υπάρχουν αυτόματοι σταθεροποιητές».

«Ωστόσο -υποστήριξε-, εδώ συνέβαλε ο δεύτερος παράγοντας ώστε να οδηγηθούμε στην καταστροφή. Αυτός έχει να κάνει με την ευρωπαϊκή διαχείριση της κρίσης. Αυτή διαμορφώθηκε μετά τον Οκτώβριο του 2008 και θυμόμαστε όλοι τις συγκρούσεις στις συνόδους των G20 μεταξύ των ΗΠΑ και των ηγεμονικών δυνάμεων της ΕΕ».

Ακολούθως, θύμισε ότι «ο τότε προεδρεύων της ΕΕ, ο κ. Τοπόλανεκ είχε χαρακτηρίσει την επιλογή Ομπάμα, να αυξήσει τα ελλείμματα για να αναχαιτιστεί η αύξηση της ανεργίας ως ‘δρόμο για την κόλαση’. Αυτή η ρήση συνόψιζε με τον καλύτερο τρόπο την αντίληψη που υπερίσχυσε στην ΕΕ. Η απόφαση ήταν να χρησιμοποιηθεί η ύφεση ως εργαλείο, ώστε να επιταχυνθούν μία σειρά νεοφιλελεύθερες μεταρρυθμίσεις στην Ε.Ε. που το προηγούμενο διάστημα ήταν πολιτικά δύσκολο να δρομολογηθούν με γρήγορους ρυθμούς. Τα προγράμματα λιτότητας, οι περικοπές των δημοσίων δαπανών και η απειλή εξόδου από τις αγορές θεωρήθηκαν βασικά στοιχεία τα οποία θα έπειθαν το πολιτικό σύστημα να πειθαρχήσει στα προγράμματα λιτότητας, στις μειώσεις μισθών και στον περιορισμό του κοινωνικού κράτους».

Ο κ. Τσίπρας ανέφερε ότι «στην Ελλάδα, το κράτος δε χρεοκόπησε άμεσα, παρόλο που είχε δανειστεί σε πολύ μεγάλο βαθμό. Η οικονομική ύφεση στην Ελλάδα ξεκινά μετά την υπογραφή του πρώτου Μνημονίου, ξεκινά από το καλοκαίρι του 2010. Μία συμφωνία στην οποία υπό αδιευκρίνιστες συνθήκες οδηγηθήκαμε, ενώ ένα μήνα πριν είχαμε δανειστεί μέσω ομολόγων με 6% επιτόκιο, όταν η Ιταλία και η Ισπανία κρατήθηκαν εκτός Μνημονίου, πληρώνοντας για 1 χρόνο γύρω στο 7%. Αν παρακολουθήσετε την πορεία των spreads θα δείτε ότι δεν ακολούθησαν ανοδική πορεία από το 2008. Πρώτα αυξήθηκαν, την εποχή όπου λεγόταν ότι δε θα υπάρξει βοήθεια σε καμία χώρα της ΕΕ. Μετά μειώθηκαν όταν έγιναν δηλώσεις ότι θα λειτουργήσει η ‘κοινοτική αλληλεγγύη’. Και μετά ξαναυξήθηκαν, όταν διευκρινίστηκε ότι η κοινοτική αλληλεγγύη θα ήταν στα λόγια μόνο, ή με όρους Μνημονίου».

Μιλώντας για τις ιστορικές πραγματικότητες της Οικονομίας, τόνισε ότι «αυτό δείχνει, ότι εδώ ρόλο έπαιξαν, όχι τα συγκεκριμένα δημοσιονομικά προβλήματα της Ελλαδας, που έχουν ιστορικό βάθος. Οχι μόνο η λανθασμένη αρχιτεκτονική, αλλά η πολιτική διαχείριση της κρίσης από την ΕΕ και η επιθυμία του πολιτικού συστήματος στην Ελλάδα να εντάξει τη χώρα σε ένα πρόγραμμα που θα την ανάγκαζε να εφαρμόσει νεοφιλελεύθερες πολιτικές που παλιότερα είχαν συναντήσει μεγάλη κοινωνική αντίδραση. Από τη στιγμή που ψηφίστηκε το πρόγραμμα δημοσιονομικής προσαρμογής, η πορεία, όπως τότε είχαμε αναλύσει, ήταν προδιαγεγραμμένη σε μία βαθιά, χωρίς προηγούμενο ύφεση. Στην αρχή χρεοκόπησε το ελληνικό δημόσιο, δηλαδή ετέθει εκτός αγορών. Στη συνέχεια, οι τράπεζες που είχαν δανείσει το κράτος επίσης χρεοκόπησαν.

Στη συνέχεια, οι επενδυτές χρεοκόπησαν. Σύντομα, ολόκληρη η χώρα είχε καταρρεύσει».

Ανέφερε ότι «δεδομένης της δομής της Ευρωζώνης, όπου τα κράτη, χωρίς μία Κεντρική Τράπεζα από πίσω τους, έπρεπε να βάλουν πλάτη στην πτώχευση των τραπεζών και όπου οι τράπεζες έπρεπε να συνεχίσουν τη χρηματοδότηση των χρεοκοπημένων κρατών, ήταν αναπόφευκτο ότι η θανάσιμη αγκαλιά μεταξύ αφερέγγυων τραπεζών και αφερέγγυων κρατών, θα οδηγούσε σε φαινόμενο ντόμινο. Σε εκείνο το σημείο, η Ευρωπαϊκή Ενωση αρνήθηκε να δει κατάματα τα διαρθρωτικά ρήγματα στην καρδιά της Νομισματικής Ενωσης.

- Αποφάσισαν ότι ήταν καλύτερα να προσποιούνται ότι αυτό είναι απλώς μια κρίση δημόσιου χρέους, από το να παραδεχτούν ότι έχουν σχεδιάσει μια Νομισματική Ενωση-έκτρωμα.

- Αποφάσισαν να επιβάλουν λιτότητα σε υπό κατάρρευση οικονομίες, εξασφαλίζοντας έτσι ότι ο ρυθμός της κατάρρευσης θα επιταχυνθεί.

- Με τον τρόπο αυτό, επέφεραν μια ύφεση που δεν ήταν απαραίτητο να έχουμε.

- Παράλληλα, συντελέσθηκε και συνεχίζει να συντελείται μία μεγάλη αναδιανομή πλούτου, εισοδημάτων, ιδιοκτησιακών δικαιωμάτων και ισχύος.

Παρ’ όλη την ύφεση, τα εισοδήματα των μισθωτών, των ελεύθερων επαγγελματιών και των μικροεπιχειρηματιών έχουν καταρρεύσει, ταχύτερα από την ύφεση, και προβλέπεται, από την ίδια την ΕΕ, αυτό να συνεχίζεται μέχρι το 2016.
Ενώ αντίθετα, όπως προβλέπει η ίδια η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, μεταξύ 2010-2016 τα ακαθάριστα κέρδη (ακαθάριστο λειτουργικό πλεόνασμα), θα έχει αυξηθεί κατά 10%

- Και επιμένουν ακόμα σε αυτό.

- Με τεράστιο ανθρώπινο κόστος.

- Και με ένα φοβερό κόστος για τη δημοκρατία.

Το συμπέρασμα από όσα σας περιγράφω είναι ότι η Ευρώπη δυστυχώς δεν έλαβε κανένα μάθημα από τα παθήματα της Ιστορίας».

Αμέσως μετά ανέφερε μια σειρά στοιχείων τα οποία οδηγούν στο συμπέρασμα, ότι «η Ευρώπη δυστυχώς δεν έλαβε κανένα μάθημα από τα παθήματα της Ιστορίας».

«Από τα παθήματα της κρίσης του 1929 που μας δίδαξαν ότι, εάν η πολιτική τάξη αποτύχει να αντιμετωπίσει τις συνέπειες αυτής της κατάρρευσης και η οικονομική κάμψη μετατραπεί σε ύφεση, τότε οι Ναζί δε θα αργήσουν να βρεθούν σύντομα στο Κοινοβούλιο. Και στο Κοινοβούλιο της χώρας μου, είμαστε υποχρεωμένοι κάθε μέρα να καθόμαστε απέναντι από μια πτέρυγα των Ναζί κακοποιών που προωθούν τον αντισημιτισμό και χαιρετούν όπως ο Αδόλφος Χίτλερ. Αν βρίσκομαι σήμερα ανάμεσά σας, ένας από τους λόγους είναι ότι σε μια παγκοσμιοποιημένη Οικονομία, δεν μπορείς να απομονώσεις τον ιό της ύφεσης σε μια μόνο χώρα, σε μια μόνο ήπειρο. Ούτε να απομονώσεις τις κοινωνικές συνέπειες και τους κινδύνους από την επάνοδο των ιδεολογιών του μίσους. Εχουμε λοιπόν κοινά συμφέροντα και κοινούς στόχους, να εργαστούμε ώστε να αναχαιτίσουμε τη στρατηγική της ύφεσης, της κοινωνικής διάλυσης και τις ιδέες του μίσους και στις δύο πλευρές του Ατλαντικού».

Καταλήγοντας, ο κ. Τσίπρας επεσήμανε ότι «πρέπει να κάνουμε τα πάντα ώστε να δείξουμε πως η ανθρωπότητα έγινε σοφότερη. Εμαθε από τις κρίσεις και τις καταστροφές του παρελθόντος. Να κάνουμε τα πάντα ώστε υψώσουμε τείχος προστασίας της δημοκρατίας απέναντι στον φασισμό και τον νεοναζισμό, που επιζητά να πάρει την ιστορική ρεβάνς».

Ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ χθες, Παρασκευή το πρωί, παραχώρησε συνέντευξη Τύπου στο Γραφείο Τύπου της Ελλάδας στη Νέα Υόρκη, ενώ το βράδυ αναμενόταν να μιλήσει στο Κέντρο Μεταπτυχιακών Σπουδών (CUNY Graduate Center) στη διεύθυνση 365 της 5ης Λεωφόρου στο Μανχάταν. Η διάλεξη διοργανώνεται από το Κέντρο Μελέτης του Πολιτισμού, της Τεχνολογίας και της Εργασίας.

Συνέντευξη στον Χ. Ι. Πολυχρονίου

Με την ανεργία να αποτελεί το τίμημα για τη σταθεροποίηση της ελληνικής οικονομίας, η Ράνια Αντωνοπούλου προτείνει την ενεργοποίηση των προγραμμάτων άμεσης απασχόλησης, μια νέα εκδοχή του New Deal.

Στον Χ. Ι. Πολυχρονιου

Με την ανεργία να αποτελεί το τίμημα για τη σταθεροποίηση της ελληνικής οικονομίας, η Ράνια Αντωνοπούλου -ειδική σύμβουλος στο Πρόγραμμα Ανάπτυξης του ΟΗΕ- προτείνει την ενεργοποίηση προγραμμάτων άμεσης απασχόλησης, μια νέα εκδοχή του New Deal.

Το πλήρες κείμενο της συνέντευξης είναι διαθέσιμο εδώ.

Του Χ. Πολυχρονίου

 

Η οικονομική κρίση στην Ελλάδα συνεχίζει να καταστρέφει αδυσώπητα την κοινωνία και τους ανθρώπους της, αλλά η εγχώρια «τρόικα» προβλέπει και διατυμπανίζει ότι η ώρα της Ανάστασης πλησιάζει.

Του Alberto Botta

Συνέντευξη με τον Δημήτρη Β. Παπαδημητρίου

Χ. Ι. Πολυχρονίου

ΑΥΓΗ, 5 Δεκεμβρίου 2012. All Rights Reserved.

Το Ινστιτούτο Οικονομικών Levy του περίφημου Κολεγίου Bard στη Νέα Υόρκη είναι ένα από τα σημαντικότερα ερευνητικά ινστιτούτα οικονομικής ανάλυσης και πολιτικής οικονομικής στις Ηνωμένες Πολιτείες. Ταυτόχρονα, τυγχάνει να είναι και το μοναδικό ίσως ετερόδοξο Ινστιτούτο Οικονομικών, βαθιά προσκολλημένο σε μετα-κεϊνσιανές αναλύσεις -και συγκεκριμένα στην οικονομική παράδοση του μεγάλου Αμερικανού οικονομολόγου Χάιμαν Μίνσκι- που στοχεύουν στη ριζική αναδιοργάνωση του τρόπου λειτουργίας των θεσμών του σύγχρονου καπιταλισμού, με απώτερο σκοπό μια ορθολογικά λειτουργούσα οικονομία χωρίς ανεργία, φτώχεια και έντονες ανισότητες.

Το Ινστιτούτο Οικονομικών Levy ιδρύθηκε το 1986 και αποτελείται από πάνω από 60 ερευνητές, εταίρους πολιτικής και ανώτατους μελετητές, με ερευνητικά προγράμματα και δημόσιες πολιτικές παρεμβάσεις που καλύπτουν μεγάλο εύρος ζητημάτων που αφορούν την οικονομία – σε εθνικό, περιφερειακό και παγκόσμιο επίπεδο. Ο ίδιος ο Χάιμαν Μίνσκι είχε διατελέσει Διακεκριμένος Μελετητής του Ινστιτούτου από το 1990 έως τον θάνατό του το 1996. Σήμερα, το έργο του Μίνσκι για το σύγχρονο καπιταλιστικό σύστημα, και συγκεκριμένα η θεωρία του για τη χρηματοοικονομική αστάθεια και τις χρηματοοικονομικές φούσκες, αποτελεί σημείο αναφοράς τόσο ανάμεσα στους κύκλους των ακαδημαϊκών οικονομολόγων όσο και στον χρηματοοικονομικό και τραπεζικό τομέα. Η παγκόσμια χρηματοοικονομική κρίση του 2007-08 ήταν μια «στιγμή Μίνσκι», όπως πλέον αναφέρεται στη διεθνή οικονομική ορολογία.

Την περασμένη εβδομάδα, 25-26 Νοεμβρίου, το Levy Economics Institute διοργάνωσε ένα διεθνές συνέδριο στο Βερολίνο, στο κεντρικό κτήριο της Deutsche Bank, για τις οικονομικές εξελίξεις στην Ευρώπη, τις ΗΠΑ και την Ασία. Ο τίτλος του συνεδρίου ήταν «Χρέος, ελλείμματα και ασταθείς αγορές». Ανάμεσα στους πολλούς διακεκριμένους ομιλητές ήταν ο Αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) Vítor Constâncio, ο αναπληρωτής Γερμανός υπουργός Οικονομικών Steffen Kampeter, ο πρέσβης των Ηνωμένων Πολιτειών στη Γερμανία Philip Murphy, ο επικεφαλής οικονομολόγος της ΕΚΤ και μέλος του εκτελεστικού συμβουλίου της τράπεζας Peter Praet, η πρώτη αντιπρόεδρος της Ομοσπονδιακής Τράπεζας της Νέα Υόρκης Christine M. Cumming, ο πρόεδρος και CEO της Ομοσπονδιακής Τράπεζας του Ντάλας Richard Fisher, ο πρόεδρος και CEO της Ομοσπονδιακής Τράπεζας της Ατλάντα Dennis Lockhart και ο διευθυντής Έρευνας στην Deutsche Bank Klaus Gunter Deutsch, καθώς και μια πλειάδα διακεκριμένων ακαδημαϊκών οικονομολόγων από όλο τον κόσμο (από αμερικανικά πανεπιστήμια, από το πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, του Βερολίνου, του Πεκίνου κ.ο.κ.) και ερευνητών-μελετητών του Levy Economics Institute. Στο συνέδριο ήταν επίσης προσκεκλημένος ομιλητής ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ και καθηγητής πολιτικής οικονομίας στο Πανεπιστήμιο της Κρήτης Γιώργος Σταθάκης, ενώ συμμετείχαν και οικονομικοί αναλυτές από εφημερίδες παγκόσμιας εμβέλειας όπως η Wall Street Journal και η International Herald Tribune καθώς και κορυφαία στελέχη μεγάλων χρηματοοικονομικών οργανισμών.

Σε μία από τις πιο εντυπωσιακές ομιλίες κατά τη διάρκεια του συνεδρίου, ο αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) Vítor Constâncio, ο οποίος έχει στηρίξει πολλάκις με την παρουσία του το έργο και την αποστολή του Levy Institute, αναφέρθηκε με αφοπλιστική ειλικρίνεια στις ατέλειες του ευρωπαϊκού νομισματικού οικοδομήματος και επιχειρηματολόγησε υπέρ μιας δημοσιονομικής και πολιτικής ένωσης προκειμένου να μπορέσει η Ευρωζώνη να ξεπεράσει τη σημερινή κρίση και να αποκτήσει σταθερότητα στο μέλλον. Ανέφερε χαρακτηριστικά ότι το ελαττωματικό οικοδόμημα της ευρωπαϊκής νομισματικής ένωσης προέκυψε από τις ελαττωματικές αντιλήψεις της κυρίαρχης οικονομικής σκέψης. Στο πλαίσιο αυτό, η μινιμαλιστική δομή της Ευρωζώνης απέκλειε το ενδεχόμενο της κατάλληλης αντιμετώπισης των χρηματοοικονομικών φουσκών ή τη δυνατότητα της απορρόφησης χρηματοοικονομικών σοκ. Με βάση αυτή την πραγματικότητα, ο αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας θεωρεί απόλυτη ανάγκη να προχωρήσει η Ε.Ε. σε μια τραπεζική ένωση, σε μια δημοσιονομική ένωση, σε μια οικονομική ένωση και σε μια πολιτική ένωση.

Από την άλλη μεριά, η ομιλία του επικεφαλής οικονομολόγου της ΕΚΤ και μέλους του εκτελεστικού συμβουλίου της τράπεζας Peter Praet κινήθηκε σε διαφορετικό πλαίσιο, στοχεύοντας να δικαιολογήσει κυρίως την πολιτική δανεισμού της ΕΚΤ έναντι περιουσιακών στοιχείων, αλλά υπογραμμίζοντας ταυτόχρονα ότι ελλοχεύει «ηθικός κίνδυνος» πίσω από οποιαδήποτε κίνηση της ΕΚΤ. Η ομιλία του, εν ολίγοις, ήταν απολύτως τοποθετημένη στο σημερινό θεσμικό πλαίσιο της λειτουργίας της ΕΚΤ, το οποίο έχει φυσικά διαμορφωθεί με βάση το πρότυπο της Κεντρικής Τράπεζας της Γερμανίας.

Ιδιαίτερης σημασίας ήταν επίσης η ομιλία του αναπληρωτή υπουργού οικονομικών Steffen Kampeter, η οποία έλαβε χώρα την ίδια ημέρα που θα διεξαγόταν αργότερα στις Βρυξέλλες η συνεδρίαση των διεθνών πιστωτών της Ελλάδας για το πρόγραμμα διάσωσης. Στην ομιλία του, ο Kampeter εξέφρασε την πεποίθησή του ότι θα προέκυπτε συμφωνία με την Ελλάδα (κάτι που φυσικά έγινε), αλλά δεν παρέλειψε να τονίσει ότι η κυβέρνησή του έχει διαφορετική άποψη για τη διαχείριση της βιωσιμότητας του ελληνικού χρέους από το ΔΝΤ, απορρίπτοντας ουσιαστικά τη λύση του «κουρέματος» του χρέους στον επίσημο τομέα. Είναι επίσης αξιοσημείωτο ότι τόνισε πως θεωρεί ότι δεν υπάρχει ανάγκη για περαιτέρω λιτότητα στην Ελλάδα, αν και αυτό μάλλον δεν έγινε ιδιαίτερα πιστευτό από το ακροατήριο, που έθεσε σκληρές ερωτήσεις στον κ. Kampeter.

Ωστόσο, αυτά που παρέλειψε να αναφέρει ο κ. Kampeter σχετικά με τα πραγματικά αίτια της κρίσης στην Ελλάδα και τον υπόλοιπο ευρωπαϊκό Νότο ειπώθηκαν με αναλυτικό και εύγλωττο τρόπο από δύο συμπατριώτες του οικονομολόγους: τον Εckhard Hein, από τη Σχολή Οικονομικών και Νομικής του Βερολίνου, και τον Jorg Bibow, καθηγητή οικονομικών στο Κολέγιο Skidmore και ερευνητή στο Ινστιτούτο Οικονομικών Levy. Και οι δύο Γερμανοί οικονομολόγοι απέδωσαν ευθύνες για την κρίση στην Ευρωζώνη -και κυρίως για την κρίση στην περιφέρεια της Ευρωζώνης- τόσο στην ελαττωματική δομή της ευρωπαϊκής νομισματική ένωσης όσο και στις πολιτικές που εφαρμόζει η Γερμανία την τελευταία δεκαετία.

Ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ και καθηγητής οικονομικών στο Πανεπιστήμιο της Κρήτης Γιώργος Σταθάκης μίλησε συγκεκριμένα για την ελληνική κρίση, αναφέροντας ότι η Ελλάδα «έτρεχε διαρκώς ελλείμματα» τα τελευταία τριάντα τόσα χρόνια και είχε συσσωρεύσει υψηλά επίπεδα χρέους, αλλά δεν αντιμετώπιζε προβλήματα φερεγγυότητας. Σημείωσε ότι τα Μνημόνια που επιβάλλονται στη χώρα οδηγούν με μαθηματική ακρίβεια στην κατάρρευση της ελληνικής οικονομίας και κοινωνίας, κάτι που το αναγνώρισαν σχεδόν όλοι οι αναλυτές στο συνέδριο, αποδίδοντας άμεσες ευθύνες για την κατάσταση στην Ελλάδα στις πολιτικές του νεοφιλελευθερισμού που εφαρμόζει η τρόικα. Χαρακτηριστικό του προφορικού λόγου του βουλευτή Σταθάκη, η ομιλία του ήταν απολαυστική και απέσπασε ζωηρά και παρατεταμένα χειροκροτήματα από τους παρευρισκόμενους στο συνέδριο.

Όσον αφορά την κρίση στην άλλη όχθη του Ατλαντικού, ο πρόεδρος και CEO της Ομοσπονδιακής Τράπεζας του Ντάλας Richard Fisher δήλωσε ότι το κύριο πρόβλημα είναι η ανεργία και όχι ο πληθωρισμός, μια τοποθέτηση που αντανακλά το χάσμα που χωρίζει τις ΗΠΑ και την Ευρώπη αναφορικά με τα μέτρα που πρέπει να ληφθούν για την αντιμετώπιση της σημερινής οικονομικής κάμψης στις ανεπτυγμένες οικονομίες.

Το επόμενο διεθνές συνέδριο του Levy Economics Institute θα λάβει μέρος στο Ρίο ντε Τζανέιρο τον ερχόμενο Σεπτέμβρη. Προγραμματίζεται ωστόσο να διεξαχθεί σύντομα (μέσα στους πρώτους μήνες του 2013) ένα συνέδριο στην Αθήνα για την οικονομική κρίση στην Ελλάδα, όπου το Ινστιτούτο θα παρουσιάσει ένα μακροοικονομικό μοντέλο προσομοίωσης με εναλλακτικές στρατηγικές για αξιόπιστη διέξοδο της Ελλάδας από την κρίση, αφού οι μελέτες του (δημοσιεύθηκε πρόσφατα μια ενδιάμεση έκθεση για την κατάσταση της ελληνικής οικονομίας από τον πρόεδρο του Ινστιτούτου Δημήτρη Β. Παπαδημητρίου και τους οικονομολόγους Gennaro Zezza και Vincent Duwicquet) αποδεικνύουν ότι οι πολιτικές των Μνημονίων αποτελούν καταστροφή για την ελληνική οικονομία.


* Ο Χ. Ι. Πολυχρονίου είναι ερευνητής και Policy Fellow στο Levy Economics Institute. Ήταν ένας από τους συμμετέχοντες στο συνέδριο του Βερολίνου και προήδρευσε του πάνελ για την «υπόθεση της χρηματοοικονομικής αστάθειας» του Μίνσκι, με ομιλητές τον καθηγητή οικονομικών της Οξφόρδης Δημήτριο Τσομώκο και τον ερευνητή οικονομολόγο της ΕΚΤ Αλέξανδρο Βαρδουλάκη

Της απεσταλμένης μας στο Βερολινο, Ξενιας Kουναλακη

H KAΘHMEPINH, 2 Δεκεμβρίου 2012. © 2012 H KAΘHMEPINH. All rights reserved.

Οταν προσπαθεί κανείς αυτές τις μέρες να εξηγήσει σε ένα Γερμανό πολίτη τη δύσκολη καθημερινότητα των Ελλήνων, η απάντηση που λαμβάνει είναι μονότονη σαν τετριμμένο άρθρο της Bild: «Γιατί να πληρώσω εγώ μια κρίση που εσείς δημιουργήσατε;». Μετά την απόφαση του Eurogroup την περασμένη Δευτέρα, σύσσωμος ο γερμανικός Τύπος επανήλθε στο γνωστό μοτίβο «Ελλάδα - ιστορία χωρίς τέλος», ενώ η έγκυρη Frankfurter Allgemeine Zeitung κυκλοφόρησε με πρωτοσέλιδη φωτογραφία της Μελίνας Μερκούρη και του Γιώργου Φούντα από την ταινία του Ζυλ Ντασσέν «Ποτέ την Κυριακή», με λεζάντα «Ωπα ώπα» και επεξήγηση «οργιαστική έκφραση ενθουσιασμού, χρησιμοποιείται από την εποχή των προσωκρατικών».

Η μεγαλύτερη μερίδα των γερμανικών ΜΜΕ υπήρξε εξαιρετικά επιφυλακτική απέναντι στα αποτελέσματα της τελευταίας συνόδου του Eurogroup. Η λύση που δόθηκε κρίθηκε προσωρινή και πιθανότατα αναποτελεσματική: σύμφωνα με τους FT Deutschland μεγάλα hedge funds που είχαν φροντίσει να αγοράσουν εγκαίρως ελληνικά ομόλογα, αναμένεται να διπλασιάσουν τα κέρδη τους κατά τη διαδικασία επαναγοράς των ομολόγων, περιορίζοντας έτσι τα περιθώρια για τη μείωση του ελληνικού χρέους. Ο Γερμανός σχολιαστής των Financial Times Βόλφγκανγκ Μουνχάου στο τελευταίο του σχόλιο έκανε λόγο για «σαλαμοποίηση» της βοήθειας προς την Ελλάδα, χαρακτηρίζοντας αποσπασματική την ευρωπαϊκή πολιτική του Βερολίνου. Τόσο ο ίδιος ο Μουνχάου όσο και η εφημερίδα του θεωρούν ότι το «κούρεμα» του ελληνικού χρέους είναι αναπόφευκτο και το Βερολίνο πρέπει επιτέλους να πει την αλήθεια στον γερμανικό λαό, αντί να μεταθέτει τη δύσκολη αυτή απόφαση για μετά τις ομοσπονδιακές εκλογές του φθινοπώρου του 2013.

Πράγματι οι Γερμανοί πολιτικοί αντιμετωπίζουν τη λέξη «κούρεμα» περίπου σαν βρισιά. «Σέβομαι όσα πέτυχαν οι Ελληνες πολιτικοί», είπε την περασμένη Δευτέρα ο Γερμανός υφυπουργός Οικονομικών Στέφεν Κάμπετερ, απαντώντας σε σχετική ερώτηση της «Κ» και αναγνώρισε πως «στη γερμανική δημόσια συζήτηση υποβαθμίζονται τα δεινά του ελληνικού λαού». Οσον αφορά το ζήτημα του «κουρέματος» του ελληνικού χρέους, ο κ. Κάμπετερ επανέλαβε την πάγια γερμανική αντίθεση στην προοπτική αυτή στο πλαίσιο συνεδρίου του οικονομικού ινστιτούτου Levy του Bard College στο Βερολίνο. «Δεν είναι μόνο η Γερμανία που αντιδρά. Είμαστε συνολικά 17 χώρες με σοβαρές αντιρρήσεις. Ενδεχόμενο «κούρεμα» θα σήμαινε το τέλος της κοινοτικής αλληλεγγύης, αφού δεν θα μπορούσαμε να δώσουμε άλλα χρήματα στον ESM», εξήγησε.

Στο ίδιο συνέδριο μίλησε και ο Ελληνας βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ Γιώργος Σταθάκης, ο οποίος προκάλεσε τα γέλια των παρισταμένων όταν είπε: «Εχω δύο νέα, ένα καλό κι ένα κακό. Το καλό είναι ότι το ελληνικό πρόγραμμα δημοσιονομικής προσαρμογής θα αποτύχει. Το κακό είναι ότι το κόμμα μου θα γίνει κυβέρνηση». Η πιθανότητα πάντως να γίνει ο ΣΥΡΙΖΑ κυβέρνηση προκαλεί πανικό στο Βερολίνο...

Τρίτη, 4 Δεκεμβρίου 2012. © Δημοσιογραφικός Οργανισμός Λαμπράκη Α.Ε.

Την ώρα που συνεδρίαζε το Eurogroup την προηγούμενη Δευτέρα, ο κ. Γ. Σταθάκης βρισκόταν στο Βερολίνο. Γνωστός για τις διεθνείς επαφές του και τακτικός συνομιλητής ξένων think tanks, ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ συμμετείχε σε ευρείας κλίμακας συνέδριο με θέμα την οικονομική αστάθεια και τις επιπτώσεις της. Το συνέδριο διοργανώθηκε από το Levy Economics Institute, επικεφαλής του οποίου είναι ο έλληνας καθηγητής κ. Δημ. Παπαδημητρίου.

***

Επιστρέφοντας από το ταξίδι του, ο κ. Σταθάκης δεν έδειχνε έκπληξη για τις εξελίξεις. Από τις συζητήσεις δε του τριημέρου στο Βερολίνο επεσήμαινε την εμμονή των Γερμανών σε διάφορα ηθικοπλαστικά του τύπου «γιατί νομίζετε στην Ελλάδα ότι πρέπει να έχετε υψηλότερους μισθούς από την Κροατία και τη Βουλγαρία;» και άλλα τέτοια. Η γενική αίσθηση που μετέφερε ο κ. Σταθάκης ήταν ότι το ζήτημα έχει πάψει να είναι η θέση της Ελλάδας στο ευρώ αλλά το ευρώ το ίδιο και γι' αυτό θεωρεί σχεδόν βέβαιο ότι μετά τις εκλογές το φθινόπωρο του 2013 η νέα γερμανική κυβέρνηση θα κινηθεί με ταχείς ρυθμούς για την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση.

***

Γιατί θα γίνει αυτό τότε; Είτε επειδή διαφαίνεται ότι η κυρία Ανγκελα Μέρκελ θα έχει έναν ισχυρό κυβερνητικό εταίρο που σήμερα της υποδεικνύει την κάπως εναλλακτική πολιτική (το SPD) είτε («αν παιχτεί μεγαλύτερη παρτίδα παγκοσμίως») επειδή οι Χριστιανοδημοκράτες μπορεί να μην κερδίσουν τις εκλογές. Eκτιμήσεις. Μάλλον χρήσιμες. Για την Ιστορία, στο ίδιο συνέδριο συμμετείχαν μεταξύ άλλων οι Βόλφγκανγκ Μίνχαου (αρθρογράφος των «Financial Times»), οι πρόεδροι δύο αμερικανικών κεντρικών τραπεζών (Ντάλας και Ατλάντας), οι έλληνες οικονομολόγοι κκ. Δ. Τσομώκος και Αλ. Βαρδουλάκης, κ.ά.

Express, December 2, 2012. All Rights Reserved.

ΠΡΙΝ μερικές ημέρες, το διεθνούς κύρους Levy Economics Institute του Bard College, με το οποίο η ΕΞΠΡΕΣ έχει αναπτύξει μια σταθερή συνεργασία από τον Απρίλιο του 2012, δημοσιεύοντας κάθε Κυριακή δισέλιδα άρθρα και περιλήψεις επιστημονικών ερευνών από ερευνητές και συνεργάτες του Ινστιτούτου, διοργάνωσε ένα διήμερο οικονομικό συνέδριο αφιερωμένο στο έργο και τη μνήμη του μεγάλου Αμερικανού οικονομολόγου Hyman Minsky. Το συνέδριο, που έφερε τον τίτλο «Χρέος, ελλείμματα και ασταθείς αγορές», διεξήχθη στις 26-27 Νοεμβρίου, στο κεντρικό κτίριο της Deutsche Bank στο Βερολίνο, με την ευγενική στήριξη του Ιδρύματος Φορντ, του German Marshall Fund των Ηνωμένων Πολιτειών και της Deutsche Bank.

Ο σκοπός του συνεδρίου, όπως είθισται με τα περισσότερα διεθνή συνέδρια που διοργανώνει το Ινστιτούτο σε ετήσια βάση από την ημέρα της ίδρυσής του, πριν από περίπου 26 χρόνια, είναι η περαιτέρω κατανόηση της προσέγγισης του Hyman Minsky για τις χρηματοοικονομικές κρίσεις, όπως αυτή του 2007-08, η οποία ήταν κυριολεκτικά βγαλμένη μέσα από τη λεγόμενη «υπόθεση της χρηματοοικονομικής αστάθειας», τη θεωρία του Minsky για τις χρηματοοικονομικές φούσκες και την κατάρρευση του καπιταλιστικού χρηματοπιστωτικού συστήματος.

Το ενδιαφέρον για το έργο του Minsky και τη συνέχιση της παράδοσης που θεσμοθέτησε στα οικονομικά ο μεγάλος ετερόδοξος οικονομολόγος έχει ιδιαίτερο συμβολισμό για το Levy Institute καθώς ο Minsky διετέλεσε για πολλά χρόνια, και ως το θάνατό του, διακεκριμένος μελετητής του Ινστιτούτου.

Ομιλητές
Στο συνέδριο του Βερολίνου, ανάμεσα στους πολλούς διακεκριμένους ομιλητές ήταν ο πρέσβης των Ηνωμένων Πολιτειών στη Γερμανία Philip Murphy, ο οποίος έκανε και την εναρκτήρια ομιλία της εκδήλωσης, ο αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) Vítor Constancio, ο αναπληρωτής Γερμανός υπουργός Οικονομικών Steffen Kampeter, ο επικεφαλής οικονομολόγος της ΕΚΤ και μέλος του εκτελεστικού συμβουλίου της τράπεζας Peter Praet, η πρώτη αντιπρόεδρος της Ομοσπονδιακής Τράπεζας της Νέας Υόρκης Christine M. Cumming, ο πρόεδρος και CEO της Ομοσπονδιακής Τράπεζας του Ντάλας Richard Fisher και ο πρόεδρος και CEO της Ομοσπονδιακής Τράπεζας της Ατλάντα Dennis Lockhart.

Στα διάφορα πάνελ του διήμερου συνεδρίου παρευρέθησαν επίσης κορυφαίοι αναλυτές από τον διεθνή οικονομικό Τύπο (με εκπροσώπους από τις εφημερίδες Financial Times, Wall Street Journal, International Herald Tribune κ.ά.), ιδρυτές, πρόεδροι και επικεφαλής οικονομολόγοι μεγάλων χρηματοοικονομικών εταιριών (π.χ., ο Andrew Smithers από τη Smithers and Co. και o Robert Barberra, επικεφαλής οικονομολόγος της Mount Lucas Management LP), καθώς και μια πλειάδα διακεκριμένων ακαδημαϊκών οικονομολόγων και ερευνητών από όλο τον κόσμο (από αμερικανικά πανεπιστήμια, από τα πανεπιστήμια της Οξφόρδης, του Βερολίνου, του Πεκίνου κ.ά.) και ερευνητές-μελετητές του Levy Economics Institute. Αναφέρουμε χαρακτηριστικά την παρουσία του Klaus Gunter Deutsch, διευθυντή Έρευνας στην Deutsche Bank, του Δημήτριου Τσομώκου, καθηγητή οικονομικών στη Σχολή Διοίκησης Επιχειρήσεων Said του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης και στενού συνεργάτη του πρωθυπουργού Αντώνη Σαμαρά, του Michael Pettis, καθηγητή στη Σχολή Διοίκησης του Πανεπιστημίου του Πεκίνου, του Michael Greenberg, καθηγητή στη Νομική Σχολή του Πανεπιστημίου του Μέριλαντ, του Eickhard Hein, καθηγητή οικονομικών στη Σχολή Οικονομικών και Νομικής του Βερολίνου, του Jorg Bibow, καθηγητή οικονομικών στο Κολέγιο Skidmore και ερευνητή στο Levy Institute και τους L. Randall Wray και Jan Kregel, καθηγητές οικονομικών στο Πανεπιστήμιο του Μιζούρι στο Κάνσας και στο Τεχνολογικό Πανεπιστήμιο του Ταλίν, αντίστοιχα, και ανώτατοι μελετητές στο Levy Institute. Επίσης, προσκεκλημένος ομιλητής στο συνέδριο ήταν ο βουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ και καθηγητής πολιτικής οικονομίας στο Πανεπιστήμιο Κρήτης Γιώργος Σταθάκης.

Το συνέδριο ξεκίνησε με χαιρετισμούς και εισαγωγή από τον Leonardo Burlamaqui του Ιδρύματος Φορντ και τον Δημήτρη Β. Παπαδημητρίου, πρόεδρο του Levy Economics Institute, εκτελεστικό αντιπρόεδρο και καθηγητή οικονομικών στην έδρα “Jerome Levy” του Bard College.

Με την ολοκλήρωση του άκρως επιτυχημένου και εντυπωσιακού αυτού συνεδρίου, ο πρόεδρος του Levy Institute ανακοίνωσε ότι το επόμενο διεθνές συνέδριο του Ινστιτούτου έχει ήδη προγραμματιστεί και θα λάβει μέρος στο Ρίο ντε Τζανέιρο τον ερχόμενο Σεπτέμβριο. Ωστόσο, είμαστε σε θέση να γνωρίζουμε ότι το Levy Institute σκέφτεται να διοργανώσει πολύ σύντομα ένα συνέδριο στην Αθήνα (κατά πάσα πιθανότητα μέσα στους πρώτους δύο μήνες του 2013) για την κατάσταση της ελληνικής οικονομίας. Το Ινστιτούτο έχει ήδη ολοκληρώσει μια προκαταρκτική έκθεση για την ελληνική οικονομία, μέσα από την οποία αναλύει τις καταστροφικές πολιτικές των μέτρων λιτότητας που εφαρμόζουν η ΕΕ και το ΔΝΤ, ενώ αποδεικνύει ταυτόχρονα πως δεν μπορεί να υπάρξει διέξοδος από την κρίση όσο συνεχίζονται αυτές οι πολιτικές και σχεδιάζει αυτή τη στιγμή ένα μακροοικονομικό μοντέλο προσομοίωσης με εναλλακτικές στρατηγικές για αξιόπιστη διέξοδο της Ελλάδας από την κρίση.

Philip Murphy: Στις ΗΠΑ θα έρθουνοι τεχνολογικές καινοτομίες που θαδώσουν νέα ώθηση στην οικονομία

H ΠΡΩΤΗ ομιλία ήταν αυτή του Αμερικανού πρέσβη στη Γερμανία με τίτλο “Going Forward: Overcoming Challenges, Seizing Opportunities”. Ο κ. Philip Murphy αναφέρθηκε στη στρατηγική συμμαχία και τους ιστορικούς δεσμούς μεταξύ ΗΠΑ και Ευρώπης, ενώ εξέφρασε τη διαφωνία του με εκείνους που θεωρούν ότι το μέλλον της οικονομίας των ΗΠΑ είναι ζοφερό, τονίζοντας χαρακτηριστικά πως θεωρεί ότι εκεί θα πραγματοποιηθούν οι επόμενες τεχνολογικές καινοτομίες που θα δώσουν νέα ώθηση στην αμερικανική και την παγκόσμια οικονομία.

Vítor Constancio: «Ελαττωματικές»θεωρίες πίσω από τις ατέλειες τουευρωπαϊκού νομισματικού οικοδομήματος

Ο ΑΝΤΙΠΡΟΕΔΡΟΣ της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) Vítor Constancio, ο οποίος έχει στηρίξει επανειλημμένως με την παρουσία του το έργο που εκτελεί το Levy Institute, αναφέρθηκε με αφοπλιστική ειλικρίνεια στις ατέλειες του ευρωπαϊκού νομισματικού οικοδομήματος, τονίζοντας ότι αυτό ήταν απόρροια των ελαττωματικών αντιλήψεων της κυρίαρχης οικονομικής σκέψης, ενώ δεν παρέλειψε να υπογραμμίσει ότι οι αναλύσεις του Ινστιτούτου Levy είχαν προβλέψει το ξέσπασμα μιας μεγάλης χρηματοοικονομικής κρίσης καθώς και τις δυσκολίες που θα αντιμετώπιζε η ΟΝΕ στη διαχείριση μιας ενδεχόμενης χρηματοπιστωτικής κρίσης. Δήλωσε ότι κατά το σχεδιασμό της ΟΝΕ, ουδείς σκέφθηκε το ζήτημα της τραπεζικής ένωσης, ουδείς φαντάστηκε ότι θα μπορούσε να προκύψει μια κρίση φερεγγυότητας ανάμεσα στα κράτη-μέλη της ευρωζώνης, ενώ οι δημοσιονομικοί κανονισμοί ήταν παντελώς ανεπαρκείς.

Η μινιμαλιστική δόμηση της ΟΝΕ, υπογράμμισε στη συνέχεια ο αντιπρόεδρος της ΕΚΤ, δεν ήταν σε θέση να εμποδίσει την εμφάνιση χρηματοοικονομικών φουσκών, αλλά ούτε και να αντιμετωπίσει τα χρηματοοικονομικά σοκ. Από το αρχιτεκτονικό οικοδόμημα της ΟΝΕ απουσίαζαν τόσο οι ομοσπονδιακοί θεσμοί όσο και μια μακροοικονομική δομή.

Ανάμεσα στα πολλά προβλήματα που αντιμετωπίζει το αρχιτεκτονικό θεμέλιο της ΟΝΕ, ο κ. Vítor Constancio δεν παρέλειψε να αναφερθεί στις μεγάλες ανισορροπίες που επικρατούν στον ιδιωτικό τομέα, οι οποίες είναι πολύ πιο έντονες από αυτές στον δημόσιο τομέα. Επίσης, τα επίπεδα ιδιωτικού χρέους, τόνισε, αυξάνονται πολύ γρηγορότερα από αυτά του δημόσιου χρέους στις περισσότερες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Στο πλαίσιο αυτό, ο αντιπρόεδρος της ΕΚΤ επιχειρηματολόγησε δυναμικά υπέρ μιας δημοσιονομικής και πολιτικής ένωσης προκειμένου να μπορέσει να ξεπεράσει η ευρωζώνη τα σημερινά προβλήματα που αντιμετωπίζει αλλά και για να αποκτήσει μελλοντική σταθερότητα. Η ΕΕ, είπε χαρακτηριστικά, έχει ανάγκη από ισχυρούς κοινούς θεσμούς και αναφέρθηκε στην οικοδόμηση τεσσάρων δομών για την ενδυνάμωση του ευρωπαϊκού εγχειρήματος: (α) τραπεζική ένωση, (β) δημοσιονομική ένωση, (γ) οικονομική ένωση, και (δ) πολιτική ένωση. Η ΕΕ, τόνισε, πρέπει να μάθει από τα λάθη της και έχει υποχρέωση να αντλήσει τα σωστά διδάγματα από τη σημερινή κρίση.

Peter Praet: Η ΕΚΤ δεν αποτελεί«δανειστή έσχατης προσφυγής»

ΑΡΚΕΤΑ διαφορετικός ήταν ο τόνος και η προσέγγιση που επιχείρησε ο επικεφαλής οικονομολόγος της ΕΚΤ και μέλος του εκτελεστικού συμβουλίου της τράπεζας Peter Praet. Ο κ. Peter Praet, η ομιλία του οποίου έλαβε χώρα κατά τη διάρκεια ενός επίσημου δείπνου στο ξενοδοχείο Regent Berlin για τους συμμετέχοντες στο συνέδριο και διήρκεσε πάνω από μία ώρα, αντανακλούσε τη σημερινή πραγματικότητα της λειτουργίας της ΕΚΤ και η ανάλυσή του θα μπορούσε να χαρακτηριστεί «διπλωματική». Αντιμέτωπος προφανώς με την πρόκληση της εξισορρόπησης διαφορετικών τρόπων σκέψης που επικρατούν τόσο μέσα στην ΕΚΤ όσο και στην ίδια την ΕΕ, ο κ. Peter Praet επικεντρώθηκε στην ομιλία του κυρίως στην ανάγκη να δικαιολογήσει την πολιτική δανεισμού της ΕΚΤ έναντι περιουσιακών στοιχείων, υπογραμμίζοντας ωστόσο ότι ελλοχεύει «ηθικός κίνδυνος» πίσω από οποιαδήποτε πολιτική εφαρμόζει η ΕΚΤ, αφήνοντας ουσιαστικά να εννοηθεί ότι η ΕΚΤ δεν αποτελεί δανειστή έσχατης προσφυγής. Και σίγουρα, το σημερινό καταστατικό της ΕΚΤ, το οποίο είναι διαμορφωμένο στο πρότυπο της Μπούντεσμπανκ, δεν επιτρέπει στην ΕΚΤ να εκτελεί το ρόλο που εκτελεί η FED στις ΗΠΑ.

Steffen Kampeter: Δεν θα υπάρξει ανάγκη για περαιτέρω λιτότητα στην Ελλάδα

ΑΝΑΓΝΩΡΙΖΟΝΤΑΣ τη βαρύτητα του γερμανικού παράγοντα στις εξελίξεις στην κρίση στην ευρωζώνη και ιδιαίτερα όσον αφορά την περίπτωση της Ελλάδας, η ομιλία του αναπληρωτή υπουργού Οικονομικών Steffen Kampeter, η οποία έλαβε χώρα την ίδια ημέρα που θα διεξαγόταν αργότερα στις Βρυξέλλες η συνεδρίαση των διεθνών πιστωτών της Ελλάδας για το πρόγραμμα διάσωσης, ήταν από τα highlights του συνεδρίου και επισκίασε ίσως ακόμη και αυτή του αντιπροέδρου της ΕΚΤ.

Στην ομιλία του, ο κ. Kampeter είπε ότι υπήρχε «πολύ καλή πιθανότητα» να πραγματοποιηθεί μια συμφωνία για την Ελλάδα (όπως φυσικά και έγινε), αλλά δεν παρέλειψε να αναφέρει ότι η κυβέρνησή του έχει διαμετρικά αντίθετη άποψη από το ΔΝΤ όσον αφορά τη βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους, τονίζοντας ότι δεν συμφωνεί με την ιδέα της αναδιάρθρωσης του ελληνικού χρέους στον επίσημο τομέα. Υποστήριξε ότι με την επίτευξη μιας νέας συμφωνίας δεν θα υπάρχει ανάγκη για περαιτέρω λιτότητα στην Ελλάδα, ενώ παραδέχτηκε ότι «η Ελλάδα έκανε αυτό που έπρεπε να κάνει και τώρα είναι η σειρά της Ευρώπης να εκπληρώσει τις υποχρεώσεις της».

* Για την εκτενή αυτή αναφορά στις ομιλίες του συνεδρίου στο Βερολίνο που διοργάνωσε το Levy Economics Institute, ευχαριστούμε θερμά τη συνεισφορά του κ. Χ.Ι. Πολυχρονίου, ερευνητή και Policy Fellow στο Ινστιτούτο Levy του Bard College στη Νέα Υόρκη, ο οποίος προήδρευσε στο πάνελ με θέμα την «υπόθεση της χρηματοοικονομικής αστάθειας» του Μίνσκυ, με ομιλητές τον καθηγητή της Οξφόρδης Δημήτριο Τσομώκο και τον ερευνητή οικονομολόγο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας Αλέξανδρο Βαρδουλάκη.

Στις ατέλειες της ΕΕ και τις πολιτικές της Γερμανίας
απέδωσαν την κρίση οι ακαδημαϊκοί οικονομολόγοι

ΤΑ αίτια της κρίσης στην περιφέρεια της ευρωζώνης αναλύθηκαν διεξοδικά από διάφορους ομιλητές στο συνέδριο, κυρίως από ακαδημαϊκούς οικονομολόγους. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι δύο Γερμανοί οικονομολόγοι, ο Εckhard Hein, από τη Σχολή Οικονομικών του Βερολίνου και ο Jorg Bibow, καθηγητής οικονομικών στο Κολέγιο Skidmore της Νέας Υόρκης και ερευνητής στο Ινστιτούτο Οικονομικών Levy, απέδωσαν τις μεγαλύτερες ευθύνες για την κρίση που έχει ξεσπάσει στην περιφέρεια της ευρωζώνης στις ατέλειες της ΕΕ και στις πολιτικές που εφαρμόζει η Γερμανία την τελευταία δεκαετία.

Ο καθηγητής Εckhard Hein ερμήνευσε την κρίση στην ευρωζώνη ως το τελευταίο επεισόδιο της κρίσης του χρηματιστικού καπιταλισμού. Συγκεκριμένα, ανέλυσε τα κύρια χαρακτηριστικά του χρηματιστικού καπιταλισμού για τις 11 αρχικές χώρες της ευρωζώνης, με ιδιαίτερη έμφαση στην αυξανόμενη ανισότητα στην κατανομή του εισοδήματος και τις αυξανόμενες ανισορροπίες στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών. Υπογράμμισε ότι η σημερινή κρίση απειλεί την περαιτέρω ύπαρξη του ευρώ λόγω δύο μεγάλων ελλείψεων στη συγκεκριμένη αρχιτεκτονική της οικονομικής πολιτικής στην ευρωζώνη. Πρώτον, η ρητή εγγύηση του δημόσιου χρέους των χωρών-μελών από τη νομισματική αρχή της νομισματικής ένωσης, την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ), εξαιρείται από τις συνθήκες και τους κανονισμούς της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ως εκ τούτου, οι κυβερνήσεις των χωρών-μελών της ευρωζώνης εκδίδουν χρέος σε ένα κοινό νόμισμα, το ευρώ, αλλά όχι στο δικό τους νόμισμα, υπό την έννοια ότι η δική τους κεντρική τράπεζα θα εγγυηθεί την νομισματοποίηση αυτού του χρέους σε περίπτωση που χρειαστεί. Δεύτερον, σταθερές και βιώσιμες δημοσιονομικές μεταβιβάσεις μεταξύ των χωρών-μελών έχουν επίσης αποκλειστεί από τις συνθήκες, έτσι ώστε το δημόσιο χρέος μιας χώρας-μέλους δεν είναι εγγυημένο από την κοινότητα των κυβερνήσεων των χωρών-μελών στο σύνολό της. Στο πλαίσιο αυτό, ανέφερε ότι επειδή δεν έχουν επίσης υπάρξει αποτελεσματικοί μηχανισμοί για την πρόληψη της διόγκωσης των εξωτερικών μακροοικονομικών ανισορροπιών μεταξύ των χωρών στην ευρωζώνη, οι ανισορροπίες αυτές συνεπάγονται αυξανόμενο χρέος στους εγχώριους τομείς του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών των ελλειμματικών χωρών (δηλαδή του ευρωπαϊκού Νότου).

Στο επίκεντρο της ανάλυσης του καθηγητή Εckhard Hein ήταν επίσης οι αντιδράσεις οικονομικής πολιτικής εκ μέρους των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων και των ευρωπαϊκών θεσμών. Η ανάλυση του Γερμανού οικονομολόγου έδειξε ότι από το 2010 επιβάλλονται πολιτικές αποπληθωριστικής στασιμότητας, όπως τις αποκάλεσε, με αποτέλεσμα μαζικές απώλειες στο πραγματικό ΑΕΠ. Υπογράμμισε ότι έχει υπάρξει σχετική βελτίωση στην ανταγωνιστικότητα των τιμών στις χώρες που βρίσκονται σε κρίση, αλλά έχουν προκύψει ταυτόχρονα σημαντικές και επίμονες ανισορροπίες στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών. Έχουν προκύψει μειώσεις στην αναλογία του δημοσιονομικού ελλείμματος προς το ΑΕΠ, αλλά από την άλλη μεριά η αναλογία του ακαθάριστου δημόσιου χρέους προς το ΑΕΠ ακολουθεί ανοδικές τάσεις. Τέλος, ο καθηγητής Εckhard Hein έκρουσε τον κώδωνα κινδύνου, τονίζοντας ότι η ευρωζώνη βαδίζει ολοταχώς σε ύφεση και πως δεν έχει εξαλειφθεί στο ελάχιστο η απειλή για τελική κατάρρευση του ευρώ. Ως εκ τούτου, πρότεινε μια εναλλακτική προσέγγιση μακροοικονομικής πολιτικής για την αντιμετώπιση των βασικών αντιφάσεων του χρηματιστικού καπιταλισμού και τις ελλείψεις των ευρωπαϊκών θεσμών και στρατηγικών οικονομικής πολιτικής, ιδίως την απουσία (1) ενός θεσμικού οργάνου που θα εγγυάται πειστικά το δημόσιο χρέος των κρατών-μελών της ευρωπεριοχής και (2) ενός σταθερού και βιώσιμου χρηματοδοτικού μηχανισμού για τις ανισορροπίες στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών.

Ο καθηγητής Jorg Bibow, με τη σειρά του, ανέλυσε κυρίως τις πολιτικές που εφαρμόζει η Γερμανία την τελευταία τουλάχιστον δεκαετία, κάνοντας λόγο για μια εσκεμμένη πολιτική συγκράτησης των εγχώριων μισθών προκειμένου να αποκτήσει η χώρα του συγκριτικό πλεονέκτημα έναντι των υπόλοιπων κρατών-μελών στην ευρωζώνη. Τα ελλείμματα στον ευρωπαϊκό Νότο, δήλωσε, οφείλονται αποκλειστικά στα πλεονάσματα της Γερμανίας και των άλλων χωρών του πυρήνα της ευρωζώνης.

Για τον καθηγητή Jorg Bibow η κρίση στην ευρωζώνη δεν είναι πρωτίστως «κρίση δημόσιου χρέους», αλλά μια διπλή κρίση τραπεζικού τομέα και ισοζυγίου πληρωμών. Η ενδο-ανταγωνιστικότητα και οι ανισορροπίες στα ισοζύγια τρεχουσών συναλλαγών και οι αντίστοιχες ροές χρέους που προκαλούν αυτές οι ανισορροπίες αποτελούν τον πυρήνα του θέματος και όλα αυτά σχετίζονται με την πολιτική του ανταγωνιστικού αποπληθωρισμού των μισθών που εφαρμόζει η Γερμανία από τα τέλη της δεκαετίας του 1990. Η Γερμανία, υπογράμμισε στην ομιλία του, καταπάτησε τον χρυσό κανόνα μιας νομισματικής ένωσης: δέσμευση σε έναν κοινό δείκτη πληθωρισμού. Ως αποτέλεσμα, η Γερμανία αντιμετωπίζει σήμερα ένα τριπλό ερώτημα δικής της κατασκευής και πρέπει να κάνει μια κρίσιμη επιλογή δεδομένου ότι δεν μπορεί να τα έχει όλα: διαρκή εξαγωγικά πλεονάσματα, μια μη μεταβιβάσιμη ένωση και μια «καθαρή» ανεξάρτητη κεντρική τράπεζα. Η πραγματικότητα, ανέφερε, είναι ότι η εσφαλμένη διάγνωση της κρίσης στην ευρωζώνη και η λανθασμένη συνταγή λιτότητας έχουν επιδεινώσει την κατάσταση της ευρωπαϊκής οικονομίας και απειλούν την ίδια την επιβίωση του ευρώ. Ολοκλήρωσε την ομιλία του τονίζοντας ότι η κρίση στην ευρωζώνη αποτελεί μια παγκόσμια «πολύ μεγάλη για να καταρρεύσει» απειλή και αντιπροσωπεύει έναν ηθικό κίνδυνο που ίσως δεν έχει προηγούμενο στην παγκόσμια κοινότητα.

Γιώργος Σταθάκης: Τα μνημόνια οδηγούν στην ολική κατάρρευση της ελληνικής οικονομίας και κοινωνίας

ΙΔΙΑΙΤΕΡΟ ενδιαφέρον για τους παρευρισκόμενους στο συνέδριο είχε και η ομιλία του βουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ και καθηγητή οικονομικών στο Πανεπιστήμιο Κρήτης Γιώργου Σταθάκη. Η ομιλία του κ. Σταθάκη επικεντρώθηκε στην ελληνική κρίση, υπογραμμίζοντας τις ιδιαιτερότητες της ελληνικής οικονομίας (που ουσιαστικά δεν παράγει τίποτα, όπως δήλωσε), ενώ ανέφερε ότι η Ελλάδα «έτρεχε» ελλείμματα τα τελευταία τριάντα χρόνια και ότι είχαν συσσωρευτεί υψηλά επίπεδα χρέους, αλλά η χώρα δεν αντιμετώπιζε ποτέ προβλήματα φερεγγυότητας. Σημείωσε επίσης ότι τα μνημόνια που επιβάλλονται στη χώρα οδηγούν με μαθηματική ακρίβεια στην ολική κατάρρευση της ελληνικής οικονομίας και κοινωνίας, κάτι που αναγνώρισαν σχεδόν όλοι οι αναλυτές στο συνέδριο, αποδίδοντας άμεσες ευθύνες για την κατάσταση στην Ελλάδα στις πολιτικές του νεοφιλελευθερισμού που εφαρμόζει η τρόικα. Τέλος, αξίζει να σημειωθεί ότι η ομιλία του κ. Σταθάκη, η οποία ήταν απολαυστική, αν και όχι ιδιαίτερα διαφωτιστική όσον αφορά τα αίτια της ελληνικής κρίσης, απέσπασε ίσως τα πιο έντονα χειροκροτήματα του κοινού από όλες τις ομιλίες στο συνέδριο.

Richard Fisher: Η ανεργία το κύριο πρόβλημα στις ΗΠΑ, όχι ο πληθωρισμός

ΟΙ ομιλίες στο συνέδριο για το «χρέος, τα ελλείμματα και τις ασταθείς αγορές» που διοργάνωσε το Levy Institute στο Βερολίνο δεν περιορίστηκαν στην Ευρώπη. Η αμερικανική οικονομία, αλλά και η κατάσταση στην Κίνα και στην υπόλοιπη Ασία, ήταν σημαντικό μέρος των αναλύσεων, με τις τοποθετήσεις των διοικητών των ομοσπονδιακών τραπεζών του Ντάλας, της Ατλάντα και της πρώτης αντιπροέδρου της Ομοσπονδιακής Τράπεζας της Νέας Υόρκης να προσελκύουν φυσικά το κύριο ενδιαφέρον των παρευρισκομένων και του διεθνούς Τύπου για την οικονομική κατάσταση στην άλλη ακτή του Ατλαντικού.

Ο πρόεδρος και CEO της Ομοσπονδιακής Τράπεζας του Ντάλας Richard Fisher ανέφερε στην ομιλία του ότι το κύριο πρόβλημα είναι η ανεργία και όχι ο πληθωρισμός, μια τοποθέτηση που αντανακλά με χαρακτηριστικό τρόπο το χάσμα που χωρίζει τις ΗΠΑ και την Ευρώπη αναφορικά με τα μέτρα που πρέπει να ληφθούν για την αντιμετώπιση της σημερινής οικονομικής κάμψη.

NAFTEMPORIKI.GR Τρίτη, 27 Νοεμβρίου 2012. © 1996-2012 H ΝΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ - Π. ΑΘΑΝΑΣΙΑΔΗΣ & ΣΙΑ Α.Ε.

Ο διοικητής της ομοσπονδιακής τράπεζας του Ντάλας, Ρίτσαρντ Φίσερ, δήλωσε ότι αυτό που τον προβληματίζει δεν είναι ο πληθωρισμός αλλά η καταπολέμηση της ανεργίας, ασκώντας έτσι κριτική στη χαλάρωση της νομισματικής πολιτικής που εφαρμόζεται στις Ηνωμένες Πολιτείες.

Τον προβληματισμό του ότι η πολιτική ποσοτικής χαλάρωσης δεν επαρκεί για τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, εξέφρασε το υψηλόβαθμο στέλεχος της Fed, Ρίτσαρντ Φίσερ, γεγονός που έδωσε ώθηση στο δολάριο.

Ο διοικητής της ομοσπονδιακής τράπεζας του Ντάλας και γνωστό «γεράκι» της Fed, δήλωσε ότι αυτό που τον προβληματίζει δεν είναι ο πληθωρισμός αλλά η καταπολέμηση της ανεργίας, ασκώντας έτσι κριτική στη χαλάρωση της νομισματικής πολιτικής που εφαρμόζεται στις Ηνωμένες Πολιτείες.

«Τα επιτόκια βρίσκονται στα χαμηλότερα επίπεδα της αμερικανικής ιστορίας. Το ερώτημα είναι πώς θα δοθεί κίνητρο στις επιχειρήσεις ούτως ώστε να επαναπροσλάβουν κόσμο», ανέφερε στη διάρκεια συνεδρίου που διοργανώνει το Levy Economics Institute στο Βερολίνο.

Την πεποίθησή του πως η πολιτική ποσοτικής χαλάρωσης δεν είναι αρκετή για τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, εξέφρασε το υψηλόβαθμο στέλεχος της Fed, Ρίτσαρντ Φίσερ,δίνωντας ώθηση στο δολάριο.

Ο διοικητής της ομοσπονδιακής τράπεζας του Ντάλας και γνωστό «γεράκι» της Fed, δήλωσε ότι αυτό που τον προβληματίζει δεν είναι ο πληθωρισμός αλλά η καταπολέμηση της ανεργίας, ασκώντας έτσι κριτική στη χαλάρωση της νομισματικής πολιτικής που εφαρμόζεται στις Ηνωμένες Πολιτείες.

«Τα επιτόκια βρίσκονται στα χαμηλότερα επίπεδα της αμερικανικής ιστορίας. Το ερώτημα είναι πώς θα δοθεί κίνητρο στις επιχειρήσεις ούτως ώστε να επαναπροσλάβουν κόσμο», ανέφερε στη διάρκεια συνεδρίου που διοργανώνει το Levy Economics Institute στο Βερολίνο.

Της Harriet Torry

Capital.gr, 26 Νοέμβριος 2012. All Rights Reserved.

ΒΕΡΟΛΙΝΟ — Η Ισπανία θα κάνει αίτηση για το νέο πρόγραμμα αγοράς ομολόγων της ΕΚΤ, γνωστό ως "Outright Monetary Transactions (OMT)", υποστήριξε ο αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας, Vitor Constancio, σε ομιλία του στο Βερολίνο.

Κατά την ομιλία του σε συνέδριο του Levy Economics Institute, ο αντιπρόεδρος της ΕΚΤ επεσήμανε πως οι χώρες μπορούν να επωφεληθούν από το πρόγραμμα μόνο αν πληρούν αυστηρές προϋποθέσεις.

Σε ερώτηση σχετικά με το αποτέλεσμα της σημερινής συνάντησης του Eurogroup, ο Constancio επεσήμανε πως δεν προβλέπει νέο «κούρεμα» του ελληνικού χρέους, ωστόσο περιμένει συμφωνία για την καταβολή της επόμενης δόσης του δανείου.

Παράλληλα, τόνισε πως η ΕΚΤ είναι έτοιμη να αναλάβει το ρόλο της στην εποπτεία της προτεινόμενης τραπεζικής ένωσης, «τον πιο επείγοντα πυλώνα μιας σταθερής ευρωπαϊκής νομισματικής ένωσης». Μια στενότερη οικονομική ένωση θα επέτρεπε στην ΕΚΤ να διακόψει τα έκτακτα μέτρα που έχει λάβει, πρόσθεσε ο Constancio.

«Για εμάς το να εξετάσουμε έξοδο από τα έκτακτα μέτρα, το οποίο θα κάνουμε κάποια στιγμή στο μέλλον, εξαρτάται από πολλές παραμέτρους, όχι μόνο από την πρόοδο της οικονομικής ενοποίησης, αλλά και από τις ευρύτερες οικονομικές συνθήκες που επηρεάζουν τις πληθωριστικές πιέσεις», δήλωσε χαρακτηριστικά ο κεντρικός τραπεζίτης.

«Όταν και εφόσον αλλάξουν οι οικονομικές συνθήκες, τότε θα είναι η κατάλληλη στιγμή να αλλάξουν οι αντισυμβατικές πολιτικές», πρόσθεσε, ενώ δεν «βλέπει» ορατούς κινδύνους στον πληθωρισμό, επομένως «συνεχίζουμε με τη στάση μας για τη νομισματική πολιτική».

Τέλος, όταν ρωτήθηκε αν μπορούν να αλλάξουν τα επιτόκια, δήλωσε «Η πολιτική μας είναι ήδη πολύ χαλαρή».

Του Δημήτρη Β. Παπαδημητρίου

Imerisia, 11 Νοέμβριος 2012. All Rights Reserved.

Η λύση στην κρίση της Ευρωζώνης μπορεί να προκύψει μόνο με την εμφάνιση μιας πολιτικής ηγεσίας με όραμα και θάρρος, υπογραμμίζει ο πρόεδρος του Ινστιτούτου Δημήτρης Β. Παπαδημητρίου. Η λύση για την ελληνική οικονομική κρίση δεν βρίσκεται στην έξοδο από το ευρώ.

Των Greg Hannsgen και Δημήτρη Β. Παπαδημητρίου

NΑΥΤΕΜΠΟΡΙΚΗ, 5 Νοεμβριου 2012. All Rights Reserved.

ΟΙ Ηνωμένες Πολιτείες καλούνται σύντομα να κάνουν μια βασική επιλογή στην οικονομική τους πολιτική, που θα διαμορφώσει την αμερικανική οικονομία για τα επόμενα χρόνια. Οι αυθεντίες και οι φορείς χάραξης πολιτικής διαφωνούν για το πώς πρέπει να αντιμετωπιστεί αυτό που ευρέως αναφέρεται ως «δημοσιονομικός γκρεμός». Θα συνεχίσουν οι ΗΠΑ να υλοποιούν τη λανθασμένη πολιτική της λιτότητας που εμπνεύστηκε η Ευρώπη ή θα απομακρυνθούν από τον δημοσιονομικό γκρεμό χρησιμοποιώντας ένα συνδυασμό κεϋνσιανής δημοσιονομικής πολιτικής και νομισματικής πολιτικής βασισμένης σε ένα κυρίαρχο νόμισμα για την ενίσχυση της συνολικής ζήτησης;

Του Δημήτρη Β. Παπαδημητρίου

ΕΘΝΟΣ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ, 4 Νοεμβρίου 2012. All Rights Reserved.

Το βασικό ερώτημα που αντιμετωπίζει η κυβέρνηση των ΗΠΑ τους επόμενους μήνες είναι αν θα ασπαστεί το ευρωπαϊκό μοντέλο λιτότητας ή αν θα υιοθετήσει μια πιο επεκτατική προσέγγιση της δημοσιονομικής πολιτικής. Αν ο Ρόμνεϊ εκλεγεί στις προεδρικές εκλογές της Τρίτης, η οικονομία των ΗΠΑ είναι πιθανό να επιστρέψει στην ύφεση, υπογραμμίζει ο Παπαδημητρίου, καθώς η κυβέρνησή του θα εξυπηρετήσει κυρίως τα συμφέροντα των πλουσίων. Επιπλέον, η νεοσυντηρητική ατζέντα της εξωτερικής πολιτικής του Ρόμνεϊ θα μπορούσε να οδηγήσει σε εμπορικούς πολέμους με τη Κίνα και να προκαλέσει μια στρατιωτική αντιπαράθεση με το Ιράν.

Του Τζεϊμς Κ. Γκαλμπρέϊθ

ΕΘΝΟΣ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ, 4 Νοεμβρίου 2012. All Rights Reserved.

Το κρίσιμο ζήτημα που θα καθορίσουν οι εκλογές στις ΗΠΑ είναι η μορφή διακυβέρνησης που θα εφαρμόσει η χώρα τα επόμενα χρόνια. Ως ιδεολόγος της ελεύθερης αγοράς, ο Ρόμνεϊ θα επιδιώξει να μεταφέρει τις ομοσπονδιακά χρηματοδοτούμενες κοινωνικές υπηρεσίες στα χέρια ιδιωτικών εταιρειών, τονίζει ο Γκαλμπρέϊθ, επιβαρύνοντας τις μεσαίες τάξεις. Επιπλέον, είναι πολύ πιο πιθανό κάτω από μια κυβέρνηση Ρεπουμπλικάνων να υιοθετηθούν ακραία μέτρα δημοσιονομικής λιτότητας, εξασφαλίζοντας έτσι την επιστροφή της αμερικανικής οικονομίας στην ύφεση.

Του Χ. Ι. Πολυχρονίου

ΕΘΝΟΣ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ, 4 Νοεμβρίου 2012. All Rights Reserved.

Οι αμερικανικές προεδρικές εκλογές του 2012 θέτουν το εξής δίλημμα: θα επιστρέψουν οι ΗΠΑ στη σκοτεινή περίοδο του Μπους, ή θα επανεκλέξουν έναν Δημοκρατικό πρόεδρο και θα κάνουν ένα ακόμη βήμα προς μια συνετή οικονομική και εξωτερική πολιτική; Οι διαφορές ανάμεσα στα δύο κόμματα είναι ελάχιστες, τονίζει ο Πολυχρονίου, και οι «νέοι Δημοκράτες» δεν κουβαλούν δυνατές πολιτικές αξίες, αλλά σε αντίθεση με τους Ρεπουμπλικάνους δεν είναι ακραίοι ιδεολόγοι. Εάν εκλεγεί ο Ρόμνεϊ, θα εφαρμόσει μια εγχώρια πολιτική ατζέντα ακραίου νεοφιλελευθερισμού, ενώ η οι απόψεις του γύρω από θα διεθνή ζητήματα είναι απλά επικίνδυνες. Πόσο πραγματικά επικίνδυνος μπορεί να είναι ο Ρόμνεϊ, ο Πολυχρονίου δεν θα επιθυμούσε να μάθει.

Tων Greg Hannsgen και Δημήτρη Β. Παπαδημητρίου

ΕΞΠΡΕΣ, 4 Noεμβρίου 2012. All Rights Reserved.

ΟΙ Ηνωμένες Πολιτείες καλούνται σύντομα να κάνουν μια βασική επιλογή στην οικονομική τους πολιτική, που θα διαμορφώσει την αμερικανική οικονομία για τα επόμενα χρόνια. Οι αυθεντίες και οι φορείς χάραξης πολιτικής διαφωνούν για το πώς πρέπει να αντιμετωπιστεί αυτό που ευρέως αναφέρεται ως «δημοσιονομικός γκρεμός». Θα συνεχίσουν οι ΗΠΑ να υλοποιούν τη λανθασμένη πολιτική της λιτότητας που εμπνεύστηκε η Ευρώπη ή θα απομακρυνθούν από τον δημοσιονομικό γκρεμό χρησιμοποιώντας ένα συνδυασμό κεϋνσιανής δημοσιονομικής πολιτικής και νομισματικής πολιτικής βασισμένης σε ένα κυρίαρχο νόμισμα για την ενίσχυση της συνολικής ζήτησης;

Της Ράνια Αντωνοπούλου

Ναυτεμπορική, 24 Οκτωβρίου 2012. All rights reserved.

Η κρίση χρέους στην ευρωζώνη συνεχίζει να εξαπλώνεται, με κύρια χαρακτηριστικά την αύξηση της ανεργίας, χαμηλό επίπεδο εμπιστοσύνης καταναλωτών, και εκτεταμένες περικοπές στους προϋπολογισμούς σε όλη την επικράτεια. Στην Ελλάδα, οι πολιτικές λιτότητας που υιοθετήθηκαν στο πλαίσιο του δεύτερου πακέτου διάσωσης έχουν επιδεινώσει την κατάσταση της οικονομίας, με την ανεργία να έχει ξεπεράσει πλέον το 25% και να έχει αναδειχθεί ως το πιο σοβαρό πρόβλημα. Το πρόγραμμα του εργοδότη της ύστατης προσφυγής μπορεί να δώσει λύση στο πρόβλημα της ανεργίας, γράφει η Ράνια Αντωνοπούλου, Senior Scholar στο Ινστιτούτο Οικονομικών Levy, όχι μόνο στην περίπτωση της Ελλάδας, αλλά και στην υπόλοιπη περιφέρεια της Ευρώπης.

Του Δημήτρη Β. Παπαδημητρίου

Ναυτεμπορική, 21 Σεπτεμβρίου 2012. All rights reserved.

Η κρίση στην ευρωζώνη δεν μπορεί να τεθεί υπό έλεγχο εξαιτίας της ελαττωματικής αρχιτεκτονικής του Ευρωσυστήματος, γράφει στο άρθρο ο Πρόεδρος του Ινστιτούτου Οικονομικών Levy Δημήτρης Β. Παπαδημητρίου, με κύριο ψεγάδι την απουσία ενός «Θείου Σαμ» για θα σπεύσει στη βοήθεια των κρατών-μελών που έχουν συσσωρεύσει πολύ υψηλά επίπεδα χρέους. Στην Ελλάδα, τα προγράμματα διάσωσης έχουν κάνει μια κακή κατάσταση πολύ χειρότερη, με αποτέλεσμα να οδηγήσουν τη χώρα σε οικονομική και κοινωνική καταστροφή. Αυτό που χρειάζεται αυτή τη στιγμή η Ελλάδα, υπογραμμίζει ο Παπαδημητρίου, είναι ένα πρόγραμμα άμεσης δημιουργίας θέσεων εργασίας για την αντιμετώπιση της μαζικής ανεργίας, ένα πρόβλημα που τώρα εκτείνεται από την περιφέρεια στον πυρήνα της ευρωζώνης.

Συνέντευξη με τον Δημήτρη Β. Παπαδημητρίου

Κυριακή Εθνος, 12 Αυγούστου 2012. All rights reserved.

Στην ελλατωματική αρχιτεκτονική του Ευρωσυστήματος αποδίδει την κρίση χρέους ο διακεκριμένος Ελληνας οικονομολόγος. Πιστεύει ότι η μόνη λύση είναι τα μέτρα ανάπτυξης, τονίζοντας χαρακτηριστικά ότι τα προγράμματα διάσωσης ήταν καταδικασμένα σε αποτυχία μιας και είχαν ως κύριο σκοπό την εξαγορά χρόνου, με την ελπίδα ότι τα προβλήματα θα εξαφανιστούν ως διά μαγείας. Θεωρεί ότι όσο και αν οι Γερμανοί δεν το επιθυμούν, τελικά θα δεχθούν τα ευρωομολόγα ώστε να χρηματοδοτηθεί η ανάπτυξη στις προβληματικές οικονομίες, πιστεύει ότι θα υπάρξει και νέα αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους, ενώ ελπίζει να εξελιχθεί η ΕΕ σε μια δομή ομοσπονδιακού τύπου. Συνέντευξη στoν Χ. I. Πολυχρονίου.

Συνέντευξη με τον Δημήτρη Β. Παπαδημητρίου

Capital.gr, May 18, 2012. © All Rights Reserved.

Για την αποτυχημένη «συνταγή» λιτότητας που επέλεξε η ΕΕ και τη δυνατότητα της Ελλάδας να βγει από το πολιτικό και οικονομικό αδιέξοδο μιλά στο DailyFX ο Δημήτρης Β. Παπαδημητρίου, πρόεδρος του Levy Economics Institute.

Συνέντευξη στην Ελένη Αρτοπούλου (DailyFX.gr/FXCM)

- Το πολιτικό αδιέξοδο στην Ελλάδα, συνέπεια του αποτελέσματος των πρόσφατων βουλευτικών εκλογών, οδήγησε στην επανεξέταση της πολιτικής λιτότητας που εφαρμόζεται στις «υπερχρεωμένες» χώρες της Ευρωζώνης. Πολλοί είναι οι αξιωματούχοι που επισήμως πραγματοποίησαν στροφή προς μια οικονομική πολιτική βασισμένη στην ανάπτυξη. Δεδομένης της κατάστασης στην Ελλάδα, πόσο εφικτό είναι να ακολουθήσει το δρόμο της ανάπτυξης και γιατί η ΕΕ δεν επέλεξε αυτή την πολιτική εξαρχής αντί της δημοσιονομικής προσαρμογής και των σκληρών μέτρων λιτότητας;

Η οικονομική ανάπτυξη εξαρτάται από την δημόσια πολιτική που στόχο έχει την σωστή εκμετάλλευση των συντελεστών παραγωγής που είναι άμεσα διαθέσιμοι, δηλαδή της εργασίας και του κεφαλαίου. Αυτή τη στιγμή, στην Ελλάδα υπάρχει μεγάλη επάρκεια όσον αφορά τον συντελεστή εργασία, αλλά έλλειψη κεφαλαίου τόσο στον ιδιωτικό όσο και στον δημόσιο τομέα. Θα χρειαστεί αρκετός καιρός πριν η οικονομία γίνει πιο ελκυστική σε ιδιωτικές επενδύσεις, πριν οι αγορές προσφέρουν επαρκή ρευστότητα και πριν ο ιδιωτικός τομέας ανακτήσει την εμπιστοσύνη του απέναντι στην πορεία οικονομικής σταθεροποίησης της χώρας. Ωστόσο, ο δρόμος για την υλοποίηση των παραπάνω είναι μακρύς, και επομένως, η ευθύνη βαραίνει τον δημόσιο τομέα, που είναι αυτός που πρέπει να προχωρήσει σε επενδύσεις σε νευραλγικούς τομείς της ελληνικής οικονομίας. Όμως ο δημόσιος τομέας βρίσκεται στα πρόθυρα της χρεοκοπίας, και στην πραγματικότητα η Τρόικα τον εμποδίζει να επενδύσει στην ανάπτυξη. Όταν η ΕΕ, η ΕΚΤ, και το ΔΝΤ μιλούν για μια οικονομική πολιτική προσανατολισμένη στην ανάπτυξη ως απάντηση στα πρόσφατα αποτελέσματα των βουλευτικών εκλογών που είχαν έντονο αντι-μνημονιακό χαρακτήρα, εμμένουν και στην ταυτόχρονη εφαρμογή της υπάρχουσας πολιτικής λιτότητας. Αυτή η «συνταγή» λιτότητας-ανάπτυξης αντιπροσωπεύει τη νέα αυστριακή οικονομική και δημοσιονομική πολιτική λιτότητας—ένας νέος ορίζοντας στην οικονομική ανοησία. Οι ηγέτες των κρατών της βόρειας Ευρωζώνης έχουν την εντύπωση ότι όλα τα κράτη-μέλη της Ευρωζώνης μπορούν να λειτουργήσουν ανταγωνιστικά στα πρότυπα της γερμανικής οικονομίας που στηρίζεται στις εξαγωγές της. Όμως, τα ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα της Γερμανίας που συνεισφέρουν στη βελτίωση των στοιχείων εμπορικού ισοζυγίου της Ευρωζώνης εξαρτώνται από την επιδείνωση των εμπορικών ισοζυγίων άλλων χωρών.

Τα προγράμματα δημοσιονομικής προσαρμογής επιβλήθηκαν αρχικά για να συνετίσουν τους «απείθαρχους» πολίτες της Ευρωζώνης και δεύτερον και πιο σημαντικό για να καθησυχάσουν τις χρηματοοικονομικές αγορές. Και οι δύο στόχοι απέτυχαν παταγωδώς. Το φάρμακο της λιτότητας επιδείνωσε την κλινική κατάσταση του ασθενή και οι αγορές, όπως έχει αποδειχτεί πολλές φορές, πορεύτηκαν στο δρόμο της δικής τους λογικής.

- H Ελλάδα αντιμετωπίζει για ακόμα μια φορά την προοπτική εξόδου από την Ευρωζώνη. Πόσο πιθανό είναι αυτό το τρομακτικό σενάριο και κατ’ επέκταση πόσο διαχειρίσιμο; Θα ήταν τόσο καταστροφικό για τη χώρα—φόβος που κυριαρχεί ευρέως;

Δεν θεωρώ ότι έχουν εκτιμηθεί όλες οι επιλογές που έχει η Ελλάδα. Η χώρα μπορεί να παραμείνει στην Ευρωζώνη με ένα αναθεωρημένο σχέδιο διάσωσης. Ο κάθε λογικός άνθρωπος θα μπορούσε να πειστεί γι αυτό αν είχε στα χέρια του σοβαρές εναλλακτικές προτάσεις. Όλοι στην ΕΕ αναγνωρίζουν τη σκληρότητα των δημοσιονομικών μέτρων και την άνιση κατανομή και επιβάρυνσή τους στον ελληνικό λαό. Πολλές είναι οι προτάσεις που έχουν, κατά καιρούς, κατατεθεί από σοβαρούς οικονομολόγους, χωρίς, όμως, να έχουν γίνει αντικείμενο διαπραγμάτευσης. Επομένως, μπορούμε να ελπίζουμε ότι υπάρχει χρόνος να αποφευχθεί το χειρότερο σενάριο.

Μόνο όταν εξαντληθούν όλες οι επιλογές, η πιθανότητα εξόδου της Ελλάδας από το ευρώ θα αποτελέσει τη μοναδική λύση. Αυτό το σενάριο μπορεί να είναι τρομακτικό αλλά θα πρέπει να γίνει διαχειρίσιμο, χωρίς να παραβλέπονται τα ανυποχώρητα εμπόδια. Μια έξοδος από το Ευρώ θα συνοδευτεί από εξαιρετικά σημαντικές προκλήσεις. Θα γίνουμε μάρτυρες των συνεπειών μιας δυσλειτουργικής οικονομίας και μιας κοινωνίας με επιδρομές στις τράπεζες, θα οδηγηθούμε στην κρατικοποίηση των τραπεζών, στην βίαιη υποτίμηση του εθνικού νομίσματος, στην άμεση άρνηση αποπληρωμής του δημόσιου χρέους και την αντεκδίκηση των δανειστών, στην αδυναμία πρόσβασης στις διεθνείς χρηματοοικονομικές αγορές για πολλά χρόνια και σε ισχυρές πληθωριστικές πιέσεις. Μια οικονομία με υπανάπτυκτες βιομηχανικές υποδομές, όπως είναι η Ελλάδα, θα δεχόταν ισχυρό πλήγμα στις τιμές εισαγωγών και κυρίως του πετρελαίου, του φυσικού αερίου, του βιομηχανικού εξοπλισμού και άλλων απαραίτητων προϊόντων.

Η θετική πλευρά είναι ότι μια κυβέρνηση που θα έχει το δικό της νόμισμα θα είναι σε θέση να υλοποιήσει μεγάλα προγράμματα απασχόλησης έκτακτης ανάγκης, όπως αυτά που ήδη υπάρχουν για τον δημόσιο τομέα ή προγράμματα που στο παρελθόν ακολούθησαν άλλες χώρες—για παράδειγμα τα προγράμματα τύπου New Deal που εφάρμοσε η Νότια Κορέα κατά τη διάρκεια της ασιατικής κρίσης καθώς και αυτά που εφαρμόστηκαν σε κάποιες χώρες της Λατινικής Αμερικής. Ακόμα σημαντικότερες είναι οι δημόσιες επενδύσεις και η προώθηση της έρευνας στον αγροτικό τομέα, η παροχή τεχνικών υπηρεσιών σε χώρες εκτός ΕΕ κτλ. Επίσης, μπορεί να είναι ακόμα διαθέσιμα μερικά διαρθρωτικά κεφάλαια από την ΕΕ. Ωστόσο, απαραίτητη προϋπόθεση για να ακολουθήσει η χώρα το δρόμο της ανάπτυξης και της ευημερίας είναι μια ισχυρή ηγεσία με όραμα.

- Η ΕΚΤ προσπάθησε με τη χρήση διαφορετικών μέσων να αποφύγει μια πιστωτική κρίση στην Ευρώπη και κατά κάποιον τρόπο να αποκαταστήσει την εμπιστοσύνη των επενδυτών στις αγορές ομολόγων. Παρ’ όλα αυτά, αρκετές περιφερειακές τράπεζες βρίσκονται στο χείλος του γκρεμού, με την ισπανική Bankia να αποτελεί το πιο πρόσφατο παράδειγμα. Ποια είναι η εκτίμησή σας για αυτές τις προσπάθειες που έχει λάβει μέχρι στιγμής η ΕΚΤ στο πλαίσιο επίλυσης της δημοσιονομικής κρίσης;

Η ΕΚΤ έχει πράξει πολύ λιγότερα από αυτά που πραγματικά θα μπορούσε να κάνει για να καθησυχάσει τις αγορές. Δυστυχώς το καταστατικό της—αντίστοιχο με αυτό της γερμανικής Bundesbank—περιορίζει τις λειτουργίες της ως κεντρική τράπεζα. Οι κεντρικές τράπεζες έχουν τη δυνατότητα να χρησιμοποιούν με δική τους πρωτοβουλία διάφορα μέσα που διαθέτουν σε περιόδους οικονομικών κρίσεων, ένα εκ των οποίων είναι να ενεργούν ως δανειστές έσχατης προσφυγής (ΔΕΠ). Παρ’ όλο που η ΕΚΤ δεν επιτρέπεται να κάνει κάτι τέτοιο, το πρόγραμμα χρηματοδότησης ΔΕΠ δεν αποτελεί παρά μια «δειλή» προσπάθεια να ενεργήσει ως έσχατος δανειστής, τόσο μικρή, όμως, και τόσο καθυστερημένη που αδυνατεί να καθησυχάσει σημαντικά τις αγορές. Τα spreads των ισπανικών και των ιταλικών ομολόγων δέχονται τις επιθέσεις των κερδοσκόπων και οι πιέσεις της Bundesbank να εξέλθει του προγράμματος νωρίτερα από τον προγραμματισμένο χρόνο επιδεινώνει τα πράγματα. Οι ευρωπαίοι αξιωματούχοι γνωρίζουν καλά ότι τα ευρωπαϊκά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα βρίσκονται σε οριακό σημείο λόγω σημαντικής έλλειψης κεφαλαίων, αλλά ελπίζουν ωστόσο, ότι η προτιθέμενη ιδιωτική ανακεφαλαιοποίηση θα αποτελέσει μια ικανοποιητική λύση. Όμως, όπως είναι φανερό, η μέθοδος που έχει επιλεγεί για την επίλυση των ευρωπαϊκών προβλημάτων, δηλαδή η αποκατάσταση της τάξης στα δημοσιονομικά και τον τραπεζικό τομέα κάθε χώρας έχει προσωρινό χαρακτήρα και το μόνο που κάνει είναι να κερδίζεται χρόνος μέχρι να βρεθεί με κάποιο τρόπο η κατάλληλη στρατηγική για την αντιμετώπιση αυτών των προβλημάτων. Αλλά ακόμα και αν οι ενδείξεις είναι ξεκάθαρες, δεν είναι εξίσου ξεκάθαρη η πρόθεση για την αποτελεσματική αντιμετώπισή τους.

- Φαίνεται ότι η κρίση στην ευρωπαϊκή περιφέρεια ολοένα και διευρύνεται και βαθαίνει. Η Ισπανία θεωρείται το επόμενο θύμα, αν και οι ευρωπαϊκοί πόροι διάσωσης δεν είναι επαρκείς δεδομένου του μεγέθους της οικονομίας της. Επιπλέον, η Γερμανία εμμένει στη θέση της για την προώθηση του λεγόμενου δημοσιονομικού συμφώνου ως τη μοναδική διέξοδο στην κρίση. Τελικά, η Ευρωπαϊκή Ένωση βρίσκεται μπροστά σε ένα αδιέξοδο; Η παρούσα κρίση είναι στη βάση της μια κρίση των δομών της ΕΕ;

Το ευρωπαϊκό εγχείρημα είναι ένα ημιτελές εγχείρημα. Είναι αδύνατον να έχουμε μια νομισματική ένωση κρατών, με διαφορετικές δημοσιονομικές δομές και διαφορετικές δυνατότητες ομολογιακών αποδόσεων, προσδεδεμένη σε ένα κοινό νόμισμα χωρίς την ύπαρξη μιας δημοσιονομικής ένωσης. Η πεισματική επιμονή της Γερμανίας για ένα δημοσιονομικό σύμφωνο είναι απλώς απερίσκεπτη και αργά ή γρήγορα θα οδηγήσει στη διάλυση του Ευρώ. Εκτός από την Ελλάδα, την Πορτογαλία και την Ιρλανδία—το «τρίο» που προβάλλει η Καγκελάριος Μέρκελ ως τα «κακά παιδιά» που δεν τηρούν τους δημοσιονομικούς τους στόχους—τόσο η Ισπανία όσο και η Ιταλία, δύο πολύ μεγάλες οικονομίες, βρίσκονται σε ύφεση και οι πολίτες τους αρνούνται να καταπιούν το φάρμακο της λιτότητας. Συνεπώς, είναι πιθανό να πλησιάζουμε στο τέλος της Ευρωζώνης, εξέλιξη-πλήγμα όχι μόνο για την ευρωπαϊκή υπερηφάνεια αλλά και για το συνολικό όραμα της Ευρώπης.

- Κατά τη διάρκεια των τελευταίων μηνών οι αγορές (συμπεριλαμβανομένης και της αμερικανικής κεφαλαιαγοράς) παρουσιάζουν σημάδια απόκλισης από τις πραγματικές οικονομικές συνθήκες. Με άλλα λόγια, η απόδοσή τους δεν αντανακλά τις εξελίξεις στην παγκόσμια οικονομία. Γιατί συμβαίνει αυτό και, έχουμε αντιμετωπίσει παρόμοια κατάσταση στο παρελθόν;

Όπως έχω προαναφέρει, οι αγορές ακολουθούν τη δική τους λογική. Όπως είχε πει κάποτε ο Paul Samuelson, οι χρηματοοικονομικές αγορές έχουν προβλέψει πέντε από τις τελευταίες τρείς οικονομικές κάμψεις. Οι χρηματοοικονομικές αγορές είναι συνδεδεμένες μεταξύ τους σε ένα παγκόσμιο δίκτυο συναλλαγών και όσα συμβαίνουν στην Ευρώπη επηρεάζουν τις αγορές στις ΗΠΑ και εκείνες με τη σειρά τους τις ασιατικές αγορές ανεξάρτητα από τις πραγματικές οικονομικές συνθήκες που επικρατούν. Για παράδειγμα, η πρόσφατη άνοδος της αμερικανικής κεφαλαιαγοράς οφείλεται σε μια οριακή βελτίωση της αμερικανικής οικονομίας και κυρίως στην σημαντική αύξηση της εταιρικής κερδοφορίας. Η μεταβλητότητα των τελευταίων εβδομάδων σχετίζεται με το αποτέλεσμα των εκλογών στην Ελλάδα και τις «φωνές» που υποδείκνυαν μια επικείμενη έξοδο της χώρας από το Ευρώ καθώς και την πιθανότητα διάχυσης της κρίσης στην υπόλοιπη Ευρωζώνη με επακόλουθες συνέπειες στην αμερικανική οικονομία.

* Ο κ. Δημήτρης Παπαδημητρίου είναι Πρόεδρος του Levy Economics Institute of Bard College, Εκτελεστικός Αντιπρόεδρος και Καθηγητής Οικονομικών στην έδρα «Jerome Levy» στο Bard College.

Του Δημητρη Παπαδημητριου

Kathimerini, March 18, 2012. © 2012 H KAΘHMEPINH All rights reserved.

Οι διαπραγματεύσεις για το δεύτερο πακέτο διάσωσης και την αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους επιτέλους ολοκληρώθηκαν. Η καθυστέρηση είχε ως αποτέλεσμα να γίνουν ακόμη πιο οδυνηρές οι περικοπές μισθών, δαπανών και συντάξεων. Στο μεταξύ, οι ηγεσίες του ΔΝΤ, της ΕΚΤ και της Ε. Ε. έχουν δρομολογήσει την κατεύθυνση της ελληνικής πολιτικής για τα επόμενα χρόνια. Το έθνος θα υποστεί επώδυνα μέτρα λιτότητας, στα οποία θα συμπεριλαμβάνονται οι απολύσεις χιλιάδων υπαλλήλων.

Μέσα σε αυτό το ασφυκτικό πλαίσιο, πώς μπορεί να αποκατασταθεί η ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας; Ο βασικός, ουσιώδης και άμεσος στόχος θα πρέπει να είναι η μείωση της ανεργίας Και αυτό διότι:

Ÿ Οι μακροπρόθεσμες συνέπειες της ακραίας ανεργίας είναι γνωστές. Η συρρίκνωση της οικονομίας παγιώνεται. Και οι δεξιότητες των εργαζομένων φθίνουν και γίνονται παρωχημένες, με αποτέλεσμα να γίνεται ακόμη πιο δύσκολη η επανένταξή τους στην αγορά εργασίας.

Ÿ Η μαύρη εργασία διογκώνεται εις βάρος της επίσημης οικονομίας. Στην περίπτωση της Ελλάδας δεν είναι απλώς μία ακόμη στατιστική. Εκτιμάται ότι ο γκρίζος τομέας αποτελεί το ένα τέταρτο περίπου του Ακαθάριστου Εθνικού Προϊόντος.

Ÿ Η ανισότητα αυξάνεται. Στην Ελλάδα, την Ιρλανδία, την Πορτογαλία και την Ισπανία, η αύξηση αυτή υπολογίζεται σε 10%. Ως εκ τούτου, λαμβάνουν χώρα επικίνδυνες ιδεολογικές μετατοπίσεις.

Ÿ Η κοινωνική συνοχή αποδομείται με ταχείς ρυθμούς. Η φτώχεια, οι άστεγοι και το έγκλημα αυξάνονται, η δημόσια υγεία υπονομεύεται, η κατάθλιψη, οι αυτοκτονίες και οι προσωπικές τραγωδίες πολλαπλασιάζονται.

Η Ελλάδα βρίσκεται αυτή τη στιγμή στο μονοπάτι μιας τέτοιας αποκάλυψης. Μεταξύ 2009 και 2011, η ανεργία αυξήθηκε κατά 94%. Σήμερα βρίσκεται στο 21% και μπορεί να φτάσει το 25% μέχρι το τέλος του χρόνου. Μεταξύ των νέων φτάνει το 50% και αναμένεται επίσης να αυξηθεί ακόμη. Οι κατεστραμμένες ζωές περιλαμβάνουν περισσότερους από 20.000 αστέγους, την ώρα που η φτώχεια και οι αυτοκτονίες ακολουθούν την ανιούσα.

Οι διαστάσεις χιονοστιβάδας που αναμένεται να λάβει η ανεργία αποτελούν από μόνες τους μια τροχοπέδη στην οικονομική ανάπτυξη. Μέχρι σήμερα, η ελληνική κυβέρνηση αντιδρούσε στο φαινόμενο αυτό με περιορισμένης έκτασης παρεμβάσεις, που είχαν σκοπό τη διατήρηση θέσεων εργασίας στον ιδιωτικό τομέα. Η έμφαση που δόθηκε ήταν στη μείωση των ημερών εργασίας (με την ελπίδα ότι περισσότεροι άνθρωποι θα πρέπει να μοιράσουν έτσι τις διαθέσιμες θέσεις) και στην επιδότηση των ασφαλιστικών εισφορών.

Οπου δοκιμάστηκαν όμως μέτρα εκ περιτροπής εργασίας -στην Ολλανδία, στο Βέλγιο, στη Γαλλία, στην Αυστραλία, στην Ιαπωνία και ακόμη και στις ΗΠΑ- απέτυχαν να δημιουργήσουν θέσεις εργασίας. Το ίδιο συνέβη και με την επιδότηση των θέσεων, η οποία έτεινε να στρεβλώνει τις αποφάσεις των εργοδοτών, που προτιμούσαν να ανταλλάζουν τους δικούς τους υπάλληλους με τους επιδοτούμενους.

Επιτέλους, λοιπόν, τώρα προστέθηκε και μία ακόμη επιλογή σε μικρή κλίμακα. Πρόκειται για το έκτακτο πρόγραμμα του υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης, για την επ’ αμοιβή κοινωνική εργασία, με αρχικό στόχο 55.000 ανέργους, οι οποίοι θα προσφέρουν τις υπηρεσίες τους σε ΜΚΟ και θα ωφελήσουν τις κοινότητές τους. Ανάλογο πρόγραμμα του υπουργείου Εσωτερικών, χωρίς τη συμμετοχή ΜΚΟ, θα δημιουργήσει 120.000 ακόμη θέσεις εργασίας.

Η προσέγγιση αυτή αποτελεί την καλύτερη ελπίδα της ελληνικής κυβέρνησης για να ανακόψει την αύξηση της ανεργίας και να αποφύγει την περαιτέρω καταστροφή. Τα προγράμματα αυτά έχουν σχεδιαστεί με τέτοιο τρόπο ώστε να αποφευχθούν φαινόμενα νεποτισμού, διαφθοράς και ευνοιοκρατίας που είδαμε στο παρελθόν. Αν η στόχευση, η εποπτεία και η αξιολόγησή τους γίνουν με σωστό τρόπο, τότε τα αποτελέσματα θα είναι εντυπωσιακά.

Η εναλλακτική λύση θα ήταν να βασιστεί η κυβέρνηση στον ιδιωτικό τομέα για να δημιουργήσει αρκετές θέσεις εργασίας, ώστε να περιοριστούν τα αστρονομικά ποσοστά ανεργίας. Τι ρεαλιστικές πιθανότητες υπήρχαν να γίνει κάτι τέτοιο σε μια χώρα που οι δουλειές είναι ήδη πολύ λίγες και ο δημόσιος τομέας, ο οποίος τώρα συρρικνώνεται, δημιουργεί το 40% του ΑΕΠ; Είναι δύσκολο να είναι κανείς αισιόδοξος.

Μία ανάκαμψη με μπροστάρη τον ιδιωτικό τομέα θα απαιτούσε κολοσσιαία αύξηση νέων επιχειρήσεων, μεγάλων επενδυτικών σχεδίων και εισροών κεφαλαίων από το εξωτερικό. Παραδοσιακά, οι επενδυτές που θα μπορούσαν να τα κάνουν όλα αυτά βρίσκουν την Ελλάδα μη ελκυστικό τόπο για δραστηριοποίηση.

Η ελληνική οικονομία χαρακτηρίζεται επίσης από πολύ υψηλά ποσοστά αυτοαπασχολούμενων και μικρών επιχειρήσεων, που φτάσουν στο 35% του εργατικού δυναμικού. Τα αποσταθεροποιητικά αποτελέσματα της ανεργίας περιλαμβάνουν και την πτώση της ιδιωτικής κατανάλωσης και των πωλήσεων στο λιανεμπόριο. Η μείωση της παγκόσμιας ζήτησης επιτείνει το πρόβλημα. Καθώς, λοιπόν, η οικονομία συρρικνώνεται, πώς μπορούν να επιβιώσουν αυτές οι επιχειρήσεις;

Πριν από την κρίση, η ανάπτυξη στην Ελλάδα βασιζόταν στη δημόσια κατανάλωση και στις προσλήψεις στο Δημόσιο. Τώρα που το Δημόσιο συρρικνώνεται, το εύρος των πολιτικών απασχόλησης πρέπει να μεγαλώσει. Τα προγράμματα δημιουργίας θέσεων κοινωφελούς εργασίας επ’ αμοιβή είναι η καλύτερη ελπίδα της κυβέρνησης.

Ο κ. Δημήτρης Παπαδημητρίου είναι πρόεδρος του Ινστιτούτου Οικονομικών Levy, εκτελεστικός αντιπρόεδρος και καθηγητής Οικονομικών στο Κολλέγιο Bard της Νέας Υόρκης.