Δημοσιεύσεις στα Ελληνικά
Η Κατάσταση στην Οικονομία της Ευρωζώνης και στην Οικονομία της Ελλάδας
Σχετιζόμενες δημοσιεύσεις
-
ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ | Φεβρουάριος 2024Σε αυτή την έκθεση, οι Δημήτρης Β. Παπαδημητρίου, Νικόλαος Ροδουσάκης, Giuliano Yajima και Gennaro Zezza διερευνούν τους καθοριστικούς παράγοντες των πρόσφατων επιδόσεων της ελληνικής οικονομίας. Παρά τη γεωπολιτική αστάθεια από τους συνεχιζόμενους πολέμους Ουκρανίας-Ρωσίας και Ισραήλ-Γάζας και τους υψηλότερους από τους αναμενόμενους ρυθμούς πληθωρισμού, η χώρα κατάφερε να σημειώσει τους υψηλότερους ρυθμούς ανάπτυξης μεταξύ των κρατών-μελών της ευρωζώνης το 2021 και το 2022. Ωστόσο, οι προβλέψεις των συγγραφέων, με βάση τις επίσημες στατιστικές του τρίτου τριμήνου του 2023, δείχνουν ότι θα υπάρξει επιβράδυνση της αύξησης του ΑΕΠ τα επόμενα δύο χρόνια. Αυτό θα οφείλεται κυρίως στην υποτονική καταναλωτική ζήτηση λόγω της πτωτικής τάσης των πραγματικών μισθών και του επίμονου υψηλότερου εισαγόμενου πληθωρισμού, σε συνδυασμό με την αδυναμία της κυβέρνησης να χρησιμοποιήσει κεφάλαια της NGEU και τη σημαντική απώλεια παραγωγής λόγω των κλιματικών ζημιών από πλημμύρες και πυρκαγιές. Αυτή η δυναμική πιθανότατα θα συνεχίσει τη διαρροή εγκεφάλων των ειδικευμένων εργαζομένων, οι οποίοι επιλέγουν να μετακομίσουν στο εξωτερικό για καλύτερες ευκαιρίες απασχόλησης. Αμφισβητείται επίσης η υπερβολική εξάρτηση της ελληνικής οικονομίας από τον τουρισμό, δεδομένης της εξάρτησής του από εισαγώμενα προϊόντα.Αρχείο:Σχετικό Πρόγραμμα:Συγγραφέας/είς:
-
ΣΗΜΕΙΩΜΑΤΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ No. 2 | Ιούνιος 2023Αρχείο:Σχετικό Πρόγραμμα:Συγγραφέας/είς:
-
ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ | Οκτώβριος 2022Σε αυτή τη στρατηγική ανάλυση, ο Πρόεδρος του Ινστιτούτου Δημήτρης Παπαδημητρίου, ο ερευνητής Gennaro Zezza και ο επιστημονικός συνεργάτης Νίκος Ροδουσάκης αναλύουν τις μεσοπρόθεσμες προοπτικές για την ελληνική οικονομία, σε μια περίοδο αυξανόμενης αβεβαιότητας, λόγω των γεωπολιτικών αναταραχών που προέρχονται από την Ρώσο-Ουκρανική σύγκρουση με αντίκτυπό το υψηλό κόστος ενέργειας και αυξημένων διεθνών τιμών εισαγόμενων εμπορευμάτων. Οι προβλέψεις ανάπτυξης για το τρέχον έτος είναι χαμηλότερες από αυτές που καταγράφηκαν το 2021, υποδεικνύοντας ότι η οικονομία χρειάζεται πολύ μεγαλύτερη ανάπτυξη για την συνέχιση της αναπτυξιακής πορείας που ξεκίνησε την προ-πανδημική περίοδο. Ομοίως, οι προβλέψεις για ανάπτυξη για το 2023 και το 2024 φαίνονται πολύ πιο αδύναμες, υποδηλώνοντας ότι ενδέχεται να υπάρχουν σοβαρές συνέπειες. Σε αυτούς τους προβληματικούς καιρούς με αυξανόμενα επίπεδα τιμών και υποτίμηση του ευρώ οικονομίες όπως αυτή της Ελλάδας, που εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από εισαγωγές που κοστίζουν περισσότερο, γίνονται πιο εύθραυστες καθώς διευρύνεται το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών. Κατά την άποψή μας, η συνεχής ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας εξαρτάται από την ικανότητα της κυβέρνησης να χρησιμοποιήσει τα κονδύλια της NGEU γρήγορα, αποτελεσματικά και για έργα που θα αυξήσουν την παραγωγική ικανότητα της χώρας.Αρχείο:Σχετικό Πρόγραμμα:Συγγραφέας/είς:
-
ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ | Μάρτιος 2022Σε αυτή τη στρατηγική ανάλυση, ο Πρόεδρος του Ινστιτούτου Δημήτρης Β. Παπαδημητρίου, ο ερευνητής Gennaro Zezza και ο επιστημονικός συνεργάτης Νίκος Ροδουσάκης αναλύουν πώς η ελληνική οικονομία άρχισε να ανακάμπτει από το σοκ της πανδημίας COVID-19 και τις προοπτικές συνέχισης και διατήρησης της ανάκαμψής της. Ο βασικός παράγων είναι ο τουρισμός, ο οποίος αυξήθηκε σημαντικά το 2021, παρά την πανδημία, αλλά παρέμεινε πολύ πιό κάτω από το επίπεδο του 2019. Ωστόσο, αναμένεται να συνεχίσει την ανάκαμψή του και το τρέχον έτος. Επιπλέον, βασικό ρόλο θα διαδραματίσουν τα κεφάλαια της NGEU (Ταμείο Ανάκαμψης της ΕΕ) και η ικανότητα της ελληνικής κυβέρνησης να χρησιμοποιεί αυτά τα κεφάλαια με αποτελεσματικό και έγκαιρο τρόπο κατά την έναρξη και την ολοκλήρωση των ήδη εγκεκριμένων κεφαλαιουχικών έργων. Μια πιθανή απειλή συνδέεται με την πιθανότητα ο επίμονος πληθωρισμός να αυξήσει το κόστος δανεισμού, μειώνοντας τον δημοσιονομικό χώρο της κυβέρνησης. Ένα άλλο «γνωστό άγνωστο» -που δεν εξετάζεται σε αυτή την έκθεση- είναι οι γεωπολιτικές αναταράξεις που προέρχονται από τη σύγκρουση Ουκρανίας-Ρωσίας, προσθέτοντας ένα επιπλέον στρώμα αβεβαιότητας στις μεσοπρόθεσμες προοπτικές για την Ευρώπη και την Ελλάδα.Αρχείο:Σχετικό Πρόγραμμα:Συγγραφέας/είς:
-
ΣΗΜΕΙΩΜΑΤΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ No. 1 | Φεβρουάριος 2022Tο 2020, η Ελληνική Στατιστική Αρχή (ΕΛΣΤΑΤ) ξεκίνησε την αναθεώρηση των εθνικών λογαριασμών για την Ελλάδα, προκειμένου να εναρμονιστούν με το νέο Ευρωπαϊκό Σύστημα Λογαριασμών. Τα δεδομένα από τους εθνικούς λογαριασμούς έχουν αποκτήσει μεγαλύτερη σημασία ως ένα κρίσιμο σύνολο πληροφοριών για την πολιτική, ειδικά στην ευρωζώνη, καθώς πολλοί δείκτες -όπως το μέγεθος του δημόσιου ελλείμματος σε σχέση με το ΑΕΠ- εξαρτώνται από αυτούς. Είναι επομένως σημαντικό τα στοιχεία αυτά να παρέχουν μια ρεαλιστική περιγραφή της πραγματικής κατάστασης της οικονομίας.Τα μοντέλα που στοχεύουν στην ανάλυση του μεσοπρόθεσμου ρυθμού μιας οικονομίας συνήθως πρέπει να προσαρμόζονται από τη βραχυπρόθεσμη αστάθεια της εποχιακής συμπεριφοράς ορισμένων μεταβλητών, και επομένως είναι κοινή πρακτική η χρήση εποχικά προσαρμοσμένων δεδομένων αντί των παρατηρούμενων αυτών. Ο ερευνητής Gennaro Zezza, ο Πρόεδρος του Ινστιτούτου Δημήτρης Παπαδημητρίου και ο Επιστημονικός Συνεργάτης Νίκος Ροδουσάκης παρατήρησαν πρόσφατα ότι η δυναμική των σχετικών τιμών, όπως μετριέται από τους λόγους μεταξύ των αποπληθωριστών των διαφορετικών εποχικά προσαρμοσμένων συνιστωσών του ΑΕΠ, είχε υπερβολική μεταβλητότητα, γεγονός που δυσκόλευσε περισσότερο στο να ληφθούν ουσιαστικές οικονομετρικές εκτιμήσεις των καθοριστικών παραγόντων τους. Ως εκ τούτου, αποφάσισαν να διερευνήσουν εάν αυτή η υπερβολική αστάθεια θα μπορούσε να παρατηρηθεί στα αρχικά εποχιακά δεδομένα και αυτό το σημείωμα τεκμηριώνει τα αποτελέσματά τους.Αρχείο:Σχετικό Πρόγραμμα:Συγγραφέας/είς:
-
ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ | Μάιος 2021Tελευταία έκθεση Στρατηγικών Αναλύσεων του Levy Economics Institute που αφορά στις προοπτικές και την επανεκκίνηση της ελληνικής οικονομίας στην μετά-COVID-19 εποχή.Σύμφωνα με τα εμπειρικά ευρήματα η οικονομική μεγένθυση της ελληνικής οικονομίας, αναφορικά με το βασικό σενάριο, εκτιμάται ότι θα είναι 3,4% το 2021 και 4,9% 2022. Τα ευρήματα αυτά δείχνουν ότι η ελληνική οικονομία δεν θα μπορέσει να επιστρέψει στο προ πανδημίας επίπεδο του ΑΕΠ, αν δεν υπάρξουν αποτελεσματικές παρεμβάσεις. Κατά την άποψή μας, ενδεχόμενη ασθενική ανάκαμψη του ΑΕΠ θα οφείλεται αποκλειστικά στην απουσία δημοσιονομικής επέκτασης.Το οικονομικό και κοινωνικό κόστος της πανδημίας είναι σημαντικό και η ζημιά που έχει προκαλέσει σε άτομα, οικογένειες, επιχειρήσεις και σε ολόκληρες οικονομίες αποτυπώνετα σε κάθε οκονομικό δείκτη. Η πτώση του ΑΕΠ της ελληνικής οικονομίας ήταν μία από τις μεγαλύτερες ανάμεσα στα κράτη-μέλη της Ευρωζώνης και της ΕΕ, με την Ελλάδα να έχει ήδη ένα από τα υψηλότερα ποσοστά ανεργίας και υποαπασχόλησης του εργατικού δυναμικού και με τον τουρισμό, που αποτελεί τη βασική κινητήρια δύναμη των εξαγωγών, της οικονομικής δραστηριότητας και απασχόλησης, να μειώνεται κατα 25% σε σχέση με το επίπεδο του 2019.Αρχείο:Σχετικό Πρόγραμμα:Συγγραφέας/είς:
-
ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ | Μάιος 2015Η ελληνική οικονομία έχει δυνατότητες ανάκαμψης, και στην παρούσα έκθεση υποστηρίζουμε ότι η πρόσβαση σε εναλλακτικές πηγές χρηματοδότησης όπως τα ομόλογα µηδενικού κουπονιού (“Geuros”) και τα πιστοποιητικά δημοσιονομικής πίστωσης θα μπορούσαν να δώσουν ώθηση και την παροχή ρευστότητας που απαιτούνται για την ανάκαμψη της οικονομίας και τη δημιουργία θέσεων εργασίας. Αλλά υπάρχουν προϋποθέσεις: η μετακύλιση του υφιστάμενου δημοσίου χρέους, το τέλος στις πολιτικές της λιτότητας, η αποκατάσταση της εμπιστοσύνης στο οικονομικό μέλλον της χώρας και η δημιουργία των συνθηκών για μια βιώσιμη ανάπτυξη με προστασία του εισοδήματος, που θα επιτρέψουν στη χώρα την εξόφληση του χρέους της.Αρχείο:Σχετικό Πρόγραμμα:Συγγραφέας/είς:
-
ΣΗΜΕΙΩΜΑΤΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ No. 2 | Φεβρουάριος 2015Η ελληνική οικονομική κρίση ξεκίνησε ως μια κρίση δημόσιου χρέους πριν από πέντε χρόνια. Ωστόσο, παρά την εφαρμογή της λιτότητας και ένα γενναίο «κούρεμα», το δημόσιο χρέος βρίσκεται σήμερα περίπου στο 175% του ελληνικού ΑΕΠ. Στο παρόν σημείωμα πολιτικής υποστηρίζουμε ότι το δημόσιο χρέος της Ελλάδας είναι μη βιώσιμο και ότι απαιτείται μια πολύ σημαντική αναδιάρθρωση αυτού του χρέους για την επανεκκίνηση της ελληνικής οικονομίας. Η επιμονή στη διατήρηση της τρέχουσας πολιτικής δεν είναι ούτε ρεαλιστική ούτε μπορεί να δικαιολογηθεί από ηθική σκοπιά. Η εμπειρία της Γερμανίας στις αρχές της μεταπολεμικής περιόδου παρέχει κάποιες χρήσιμες ιδέες για την αντιμετώπιση του ελληνικού δημόσιου χρέους. Στον απόηχο του πολέμου, ένα πολύ μεγάλο μέρος του δημόσιου και εξωτερικού χρέους της Γερμανίας ακυρώθηκε ως μέρος ενός ευρύτερου σχεδίου για την οικονομική και πολιτική ανασυγκρότηση της Γερμανίας και της Ευρώπης. Επτά δεκαετίες αργότερα, μια λύση για τη μη βιωσιμότητα του ελληνικού δημόσιου χρέους είναι απαραίτητη προϋπόθεση για την επίλυση της ελληνικής και της ευρωπαϊκής κρίσης, δεν είναι όμως από μόνο της επαρκής. Όπως δείχνει η μεταπολεμική εμπειρία, η διαμόρφωση ενός ευρύτερου προγράμματος για την αντιμετώπιση της δραματικής οικονομικής κατάστασης στην Ελλάδα, καθώς και των διαρθρωτικών ανισορροπιών στην ευρωζώνη, είναι ζωτικής σημασίας.Αρχείο:Σχετικό Πρόγραμμα:Συγγραφέας/είς:
-
ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ | Δεκέμβριος 2014Με τον Σύριζα να βρίσκεται σταθερά μπροστά σε όλες τις δημοσκοπήσεις, λίγο πριν την κρίσιμη εκλογική αναμέτρηση της 25ης Ιανουαρίου, ποιες είναι οι προοπτικές για επαναφορά της Ελλάδας στο δρόμο της ανάπτυξης και για αύξηση της απασχόληση μετά από 6 χρόνια βαθιάς ύφεσης; Παρά ορισμένα δειλά σημεία ανάκαμψης το 2014, κυρίως στον τομέα του τουρισμού, οι πρόσφατοι βραχυπρόθεσμοι δείκτες εξακολουθούν να εμφανίζουν πτώση για το 2014. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις μας, η ταχύτητα της ανάκαμψης θα είναι ανεπαρκής για την αντιμετώπιση των επειγόντων προβλημάτων της φτώχειας και της ανεργίας. Και η παρατεταμένη λιτότητα που επιβλήθηκε με σκοπό την εξυπηρέτηση του δημόσιου χρέους της χώρας θα εξασφαλίσει τη συνέχιση της εθνικής κρίσης, με ενδεχομένως αρνητικές δευτερογενείς επιπτώσεις στην υπόλοιπη ζώνη του ευρώ, ιδίως τώρα που είναι ευάλωτη σε μια ακόμη ύφεση και σε μια παρατεταμένη περίοδο αποπληθωρισμού ιαπωνικού στυλ. Χρησιμοποιώντας το οικονομετρικό μοντέλο του Levy Institute ειδικά διαμορφωμένο για την Ελλάδα, αξιολογούμε τον αντίκτυπο εναλλακτικών οικονομικών πολιτικών μέτρων με στόχο την τόνωση της οικονομίας, χωρίς να τεθεί σε κίνδυνο το ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών της χώρας, συμπεριλαμβανομένων των κεφαλαιακών μεταβιβάσεων από την ΕΕ, την αναστολή πληρωμών των τόκων για το δημόσιο χρέος και τη χρήση αυτών των πόρων για την τόνωση της ζήτησης και της απασχόλησης και ενός σχεδίου «New Deal» που χρησιμοποιεί δημόσια κονδύλια για επενδύσεις και για τη χρηματοδότηση ενός προγράμματος άμεσης δημιουργίας θέσεων εργασίας.Αρχείο:Σχετικό Πρόγραμμα:Συγγραφέας/είς:
-
ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚH ΕΡΓΑΣΙΑ ΥΠΟ ΕΞΕΛΙΞΗ No. 827 | Ιανουάριος 2015
Πρώιμο έργο για το χρήμα ως ενδογενής μεταβλητή και τον συνετό τραπεζίτη
Στην παρούσα εργασία διερευνούμε αν στο πρώιμο έργο του ο Hyman Minsky υιοθέτησε μια προσέγγιση του χρήματος ως ενδογενής μεταβλητή την περίοδο που ξεκινούσε την επεξεργασία της υπόθεση της χρηματοπιστωτικής αστάθειας. Σε ένα προγενέστερο κείμενό μου (Wray 1992) εξέτασα αναλυτικά τα δημοσιευμένα κείμενα του Minsky για να στηρίξω το επιχείρημα ότι διατηρούσε με συνέπεια την άποψη του χρήματος ως ενδογενής μεταβλητή από τα πρώτα του άρθρα το 1957 έως και την έκδοση του βιβλίου του το 1986, καθώς και στα φυλλάδιο που έγραψε το 1987 για την «τιτλοποίηση»). Θα αναφερθώ εν συντομία σε αυτό το δημοσιευμένο έργο. Ωστόσο, το μεγαλύτερο μέρος της συζήτησης στην παρούσα εργασία θα αφιερωθεί στα πρώιμα αδημοσίευτα χειρόγραφα που υπάρχουν στο αρχείο του Minsky (Minsky 1959, 1960, 1970). Τα χειρόγραφα αυτά δείχνουν ότι ο Minsky είχε αναπτύξει μια βαθιά κατανόηση της φύσης του τραπεζικού συστήματος από πολύ νωρίς στην καριέρα του. Από ορισμένες απόψεις, τα αδημοσίευτα κείμενά του είναι καλύτερα από το δημοσιευμένο έργο του εκείνης της περιόδου (ή ακόμη και των μεταγενέστερων περιόδων) επειδή έχει απογυμνώσει ορισμένες θεσμικές λεπτομέρειες προκειμένου να επικεντρωθεί πιο άμεσα στις βασικές αρχές. Η παρούσα εργασία θα καταστήσει σαφές ότι η προσέγγιση του Minsky απέκλινε σημαντικά από τις μεταπολεμικές «κεϋνσιανές» και «μονεταριστικές» απόψεις που ξεκίνησαν με τον «πολλαπλασιαστή καταθέσεων». Ιδίως το κείμενο του 1970 σκιαγραφεί πώς η προσέγγιση του Minsky διαφέρει από την «κεϋνσιανή» άποψη που παρουσιάζεται στα ακαδημαϊκά συγγράμματα. Επιπλέον, η κατανόηση του Minsky για το τραπεζικό σύστημα εκείνα τα χρόνια φαίνεται να είναι πολύ βαθύτερη από αυτή που εμφανίζεται τρεις ή τέσσερις δεκαετίες αργότερα από με ένα μεγάλο μέρος της μετα-κεϋνσιανής βιβλιογραφίας σχετικά με το χρήμα ως ενδογενής μεταβλητή.Αρχείο:Σχετικό Πρόγραμμα:Συγγραφέας/είς: -
ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚH ΕΡΓΑΣΙΑ ΥΠΟ ΕΞΕΛΙΞΗ No. 819 | Νοέμβριος 2014
Το περίγραμμα μιας προοδευτικής πρότασης για την επίλυση της κρίσης χρέους στην ευρωζώνη
Δείτε Περισσότερα Δείτε ΛιγότεραΠώς μια πενταετής αναστολή εξυπηρέτησης του χρέους μπορούσε να ανατρέψει την πολιτική της λιτότητας
λιτότητα δρα καταστροφικά για την εργαζόμενη πλειοψηφία σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες και ιδίως σε εκείνες που βρίσκονται σε προγράμματα «δημοσιονομικής προσαρμογής» που επιτηρούνται από την Τρόικα. Οι κοινωνικές ανισότητες αυξήθηκαν με γρήγορους ρυθμούς καθώς τα λαϊκά εισοδήματα υπέστησαν πρωτοφανείς περικοπές, τα δημοκρατικά και εργασιακά δικαιώματα παραβιάζονται συστηματικά, η ανεργία εκτινάχθηκε σε δυσθεώρητα ύψη, το κοινωνικό κράτος και το «ευρωπαϊκό κοινωνικό μοντέλο» αποσυντίθενται. Η λιτότητα υπονομεύει την ανάπτυξη σε όλη την Ευρώπη και συνακόλουθα επιδεινώνει το πρόβλημα του χρέους, τόσο του δημοσίου όσο και των ιδιωτών, στις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες. Οι οικονομικές και πολιτικές ελίτ, που ωφελούνται από τη λιτότητα, χρησιμοποιούν την εξυπηρέτηση του δημόσιου χρέους ως μοχλό για τη συνέχιση των συντηρητικών νεοφιλελεύθερων «μεταρρυθμίσεων». Η περίπτωση της Ελλάδας αποτελεί τυπικό παράδειγμα: Το δημόσιο χρέος αναδιαρθρώθηκε δύο φορές και στο μεγαλύτερο μέρος του μεταφέρθηκε στον «επίσημο τομέα», με τρόπο όπως που διατηρεί αναλλοίωτη τη λειτουργία του ως μηχανισμού που προωθεί τη λιτότητα. Ειδικά για την περίπτωση της Ελλάδας, η αποτελεσματική πολιτική λύση θα πρέπει να ακολουθήσει το πρότυπο λύσης που δόθηκε το 1953 για το δημόσιο χρέος της Ομοσπονδιακής Γερμανίας με τη Συμφωνία του Λονδίνου: Διαγραφή του μεγαλύτερου μέρους του χρέους και αποπληρωμή του υπολοίπου με ρήτρα ανάπτυξης. Εντούτοις, η λύση αυτή δεν συνιστά ένα βιώσιμο σχέδιο για την Ευρωζώνη ως σύνολο και ειδικότερα για τις μεγαλύτερες οικονομίες. Στον πολιτικό αγώνα για την ανατροπή της λιτότητας και την προώθηση των συμφερόντων της κοινωνικής πλειοψηφίας, η Ευρωπαϊκή Αριστερά οφείλει να διαμορφώσει μια πολιτική λύση για το πρόβλημα του δημόσιου χρέους, η οποία να παρέχει στις προοδευτικές κυβερνήσεις της Ευρωζώνης τα αναγκαία περιθώρια για πολιτικές που θα εδραιώνουν το κοινωνικό κράτος, θα αντιμετωπίζουν τα προβλήματα που ανέδειξε η κρίση του 2008 και επιδεινώθηκαν από τη στρατηγική διαχείρισή της (όπως για παράδειγμα το πρόβλημα του ιδιωτικού χρέους) και τελικά θα προωθούν τα συμφέροντα της εργαζόμενης πλειοψηφίας. Η μελέτη, «Για να τελειώνουμε με τη λιτότητα: Μια προοδευτική πρόταση για το ζήτημα του χρέους στην Ευρωζώνη» έχει ως στόχο να βαθύνει τη δημόσια συζήτηση και να προωθήσει τον διάλογο στο εσωτερικό της Ευρωπαϊκής Αριστεράς και των κοινωνικών κινημάτων. Πέρα από τις όποιες τεχνικές λεπτομέρειες, η μελέτη αποτελεί κυρίως μια πολιτική παρέμβαση. Σύμφωνα με τη βασική πρόταση της μελέτης, η EKT αναλαμβάνει και κεφαλαιοποιεί τα χρεολύσια κάθε χώρας της Ευρωζώνης και τους τόκους του συνολικού δημόσιου χρέους της, για την πενταετία 2016-2020. Το ποσό αυτό αποτελεί περίπου το 60% του χρέους των χωρών της Ευρωζώνης. Δεν θα υπάρξουν μεταβιβάσεις πόρων μεταξύ των χωρών: οι φορολογούμενοι δεν θα επιβαρυνθούν από τη διαδικασία αναδιάρθρωσης του δημόσιου χρέους οποιασδήποτε χώρας της Ευρωζώνης. Τα χρέη δεν διαγράφονται. Οι χώρες δεσμεύονται να επαναγοράσουν το χρέος αυτό, όταν θα έχει πέσει κάτω από το 20% του ΑΕΠ. Αντί για τεράστια πρωτογενή πλεονάσματα για την αποπληρωμή του χρέους, οι προοδευτικές κυβερνήσεις θα αποκτήσουν τον δημοσιονομικό χώρο για δαπάνες που να προωθούν την οικονομική ανάπτυξη και το κοινωνικό κράτος. Διαβάστε περισσότερα κάνοντας ΚΛΙΚ ΕΔΩ: http://www.theseis.com/images/stories/t129/theseis129-meleti-2.pdfΑρχείο:Σχετικό Πρόγραμμα:Συγγραφέας/είς:Dimitris P. Sotiropoulos John Milios Spyros Lapatsioras -
Έκθεση Ερευνητικού Προγράμματος | Ιούλιος 2014
Μια πρόταση για αγροτική επανεπένδυση και αστική επιχειρηματικότητα
Η κρίση στην Ελλάδα είναι επίμονη και συνεχής. Μετά από έξι χρόνια βαθιάς ύφεσης, το πραγματικό ΑΕΠ έχει συρρικνωθεί κατά 25% και η ανεργία βρίσκεται κάπου στο 27%. Σαφώς, η αναζωογόνηση της ανάπτυξης και η δημιουργία θέσεων εργασίας πρέπει να βρίσκεται στην κορυφή της πολιτικής ατζέντας. Αλλά οι τράπεζες παραμένουν υποκεφαλαιοποιημένες και ο δανεισμός έχει περιοριστεί και επεκτείνεται μόνο προς τις πιο αξιόπιστες επιχειρήσεις και νοικοκυριά. Πολλές νεοσύστατες επιχειρήσεις και μικρομεσαίες επιχειρήσεις δεν έχουν σχεδόν καμία πρόσβαση σε αναπτυξιακά δάνεια, ενώ ακόμη και εκείνοι που έχουν πρόσβαση στην πίστωση είναι αναγκασμένοι να πληρώνουν υψηλά επιτόκια. Η επιτυχία των ιδρυμάτων μικρο-δανεισμού στις αναπτυσσόμενες χώρες (όπως η Grameen Bank στο Μπαγκλαντές) ανέδειξε τη θετική οικονομική επίδοση της κοινοτικά βασισμένης πίστωσης ενώ τέτοια μοντέλα δανεισμού έχουν αποδειχθεί ότι αποτελούν μια σημαντική εναλλακτική πολιτική για την αντιμετώπιση της φτώχειας σε περιοχές όπου είναι περιορισμένες οι μεταβιβαστικές πληρωμές. Τα κοινοτικά ή συνεταιριστικά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα μπορεί να καλύψουν το κενό όταν τα υπάρχοντα ιδρύματα δεν μπορούν να εκτελέσουν επαρκώς κρίσιμες λειτουργίες του χρηματοπιστωτικού συστήματος για τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, τους επιχειρηματίες και τα άτομα με χαμηλό εισόδημα, που αναζητούν μικρές μορφές χρηματοδότησης και άλλες τραπεζικές υπηρεσίες. Προτείνουμε την επέκταση της εμβέλειας και των υπηρεσιών των κοινοτικών χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων στην Ελλάδα, αντλώντας διδάγματα από την εμπειρία των ΗΠΑ με την κοινοτική αναπτυξιακή τραπεζική και των διαφόρων συνεταιριστικών τραπεζών που λειτουργούν στην Ευρώπη. Οι κύριοι στόχοι αυτού του πανεθνικού συστήματος θα είναι η πρόσβαση σε πίστωση και σε διαδικασίες πληρωμών, καθώς και η δυνατότητα ευκαιριών αποταμίευσης, προς τις κοινότητες που δεν εξυπηρετούνται από τις μεγάλες εμπορικές ελληνικές τράπεζες. Το σχέδιο μας περιλαμβάνει προτάσεις για την οργάνωση των τραπεζών και ένα πλαίσιο εντός του οποίου θα πρέπει να πιστοποιούνται, να ρυθμίζονται και να εποπτεύονται από μια νεοσύστατη κεντρική συνεταιριστική τράπεζα. Επίσης, εξετάζει τις πιθανές επιπτώσεις που θα μπορούσε να έχει ένα τέτοιο δίκτυο, ιδίως όσον αφορά τις νεοσύστατες επιχειρήσεις, τις μικρομεσαίες επιχειρήσεις και την αγροτική ανάπλαση (αγροτουρισμός)—όλα από τα οποία είναι ζωτικής σημασίας για την έξοδο της Ελλάδας από την ύφεση.Αρχείο:Σχετικό Πρόγραμμα:Συγγραφέας/είς: -
ΚΕΙΜΕΝO ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ No. 137 | Σεπτέμβριος 2014
Μια πρόταση για την επισκευή κατά το ήμισυ ενός ελαττωματικού σχεδιασμού
Οι ατέλειες της Συνθήκης του Maastrict είναι συχνά αντικείμενο σχολιασμού, ωστόσο, όμως, η Ευρώπη παραμένει ανίκανη ή μάλλον απρόθυμη να αντιμετωπίσει αυτές τις αδυναμίες. Το ευρωπαϊκό σχέδιο θα παραμείνει ημιτελές και η ικανότητα της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας να εφαρμόζει αποτελεσματικές νομισματικές πολιτικές θα συνεχίσει να αντιμετωπίζει προβλήματα. Όπως παρατηρεί σε αυτό το κείμενο πολιτικής ο Mario Tonveronachi, η Ευρώπη έχει μια νομισματική ένωση, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι η Ευρώπη έχει καταφέρει να δημιουργήσει μια ενιαία χρηματοπιστωτική αγορά, ένα βασικό στοιχείο για μια λειτουργική νομισματική ένωση. Μας υπενθυμίζει ότι η ενιαία ευρωπαϊκή αγορά απαιτεί τιμολόγηση σε σχέση με κοινά περιουσιακά στοιχεία μηδενικού κινδύνου και όχι σε σχέση με μια συλλογή από μεμονωμένα ιδιότυπα κρατικά επιτόκια. Και οι χρηματοπιστωτικοί φορείς πρέπει να έχουν πρόσβαση στα ίδια περιουσιακά στοιχεία μηδενικού κινδύνου για συναλλαγές και πράξεις ρευστότητας. Το ευρώ δεν παρέχει καμία από αυτές τις λειτουργίες και, ως εκ τούτου, ενώ έχει υπάρξει ένα μέτρο σύγκλισης, μια ενιαία χρηματοπιστωτική αγορά, και η οικονομική ολοκλήρωση που αντιπροσωπεύει, παραμένει ανεπίτευκτη.Αρχείο:Σχετικό Πρόγραμμα:Συγγραφέας/είς:Mario Tonveronachi -
ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ | Αύγουστος 2014Ποιες είναι οι προοπτικές της ελληνικής οικονομίας για ανάκαμψη αν συνεχιστεί η στρατηγική της δημοσιονομικής λιτότητας και της εσωτερικής υποτίμησης που εφαρμόζεται από την τρόικα με στόχο την αύξηση της ανταγωνιστικότητας και ως εκ τούτου των καθαρών εξαγωγών; Τα στοιχεία της νέας στρατηγικής ανάλυσης του Ινστιτούτου Levy υποδεικνύουν ότι θα χρειαστεί πολύς χρόνος για να έχει θετικό αντίκτυπο στο εμπόριο, και αυτό εάν συμβεί, η άνευ προηγουμένου μείωση των πραγματικών και ονομαστικών μισθών, ενώ ο αντίκτυπος των χαμηλότερων τιμών στον εξωτερικό τουρισμό δεν θα δημιουργήσει επαρκή έσοδα για την επίτευξη του στόχου των πλεονασμάτων στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών που θα αντισταθμίζει τις αρνητικές επιπτώσεις της δημοσιονομικής λιτότητας. Στο πλαίσιο αυτό, η αλλαγή στην κατεύθυνση της δημοσιονομικής πολιτικής με στόχο τη μείωση της φορολογίας και τη δημιουργία θέσεων εργασίας είναι επειγόντως απαραίτητη.Αρχείο:Σχετικό Πρόγραμμα:Συγγραφέας/είς:
-
ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚH ΕΡΓΑΣΙΑ ΥΠΟ ΕΞΕΛΙΞΗ No. 810 | Ιούνιος 2014
Φόβοι νομισματοποίησης και οι περιορισμένες επιλογές της Ευρώπης
Με τη δημιουργία της Οικονομικής και Νομισματικής Ένωσης και του ευρώ, το εθνικό δημόσιο χρέος των κρατών-μελών της ευρωζώνης έγινε πιστωτικά ευαίσθητο (credit sensitive). Ενώ οι δυνητικά αποσταθεροποιητικές επιπτώσεις των δυσμενών κυκλικών συνθηκών στο πιστωτικά ευαίσθητο χρέος είχε σοβαρά υποτιμηθεί, ο σχεδιασμός ήταν εκ προθέσεως, διαμορφωμένος στο πλαίσιο της άποψης που πρέσβευαν οι Friedman-Fischer-Buchanan ότι κανένας κανόνας «νομισματοποίησης» δεν μπορεί να προσφέρει ένα ισχυρό μέσο για την πειθαρχεία της κρατικής συμπεριφοράς. Ωστόσο, παρά το γεγονός ότι οι περισσότερες χώρες ακολουθούν κάποιου είδους κανόνες «μη νομισματοποίησης», ο κανόνας που ασπάστηκε η ευρωζώνη ήταν ξεχωριστός, καθώς εμπόδισε επίσης τη νομισματοποίηση για το χρέος στη δευτερογενή αγορά. Ως αποτέλεσμα, όλο το δημόσιο χρέος της ευρωζώνης απέκτησε θετική πιθανότητα χρεοκοπίας (defaultable) μέχρι τη στιγμή τουλάχιστον που η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) ανακοίνωσε το πρόγραμμα της αγοράς κρατικών ομολόγων (Outright Monetary Transactions), το οποίο μπορεί να θεωρηθεί ως μια προσέγγιση ενίσχυσης του κανόνα που κάνει τις κυβερνήσεις φερέγγυες υπό την προϋπόθεση ότι θα ισοσκελίσουν τους προϋπολογισμούς τους. Αυτό περιόρισε περαιτέρω τις επιλογές της Ευρώπης για πολιτικές λύσεις που συμβάλλουν στη δημιουργία θέσεων εργασίας. Μια προσέγγιση που δεν θα απαιτούσε καμία άμεση αλλαγή στην πολιτική δομή της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι η χρηματοδότηση των «καθαρών κρατικών δαπανών προς το συμφέρον της Ευρώπης» από την ΕΕ μέσω της έκδοσης ενός ευρωομολόγου από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα.Αρχείο:Σχετικό Πρόγραμμα:Συγγραφέας/είς: -
ΚΕΙΜΕΝO ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ No. 134 | Ιούνιος 2014Οι ψηφοφόροι στη Σκωτία θα αποφασίσουν το Σεπτέμβριο αν θα παραμείνουν στο Ηνωμένο Βασίλειο. Αν ψηφίσουν υπέρ της ανεξαρτησίας, θα πρέπει να γίνουν στρατηγικής σημασίας επιλογές που αφορούν την έκταση της οικονομικής κυριαρχίας της Σκωτίας και τη μελλοντική της σχέση με το Ηνωμένο Βασίλειο. Με φόντο την καταστροφή στην ευρωζώνη, είναι σημαντικό να γίνουν οι σωστές διευθετήσεις. Στο παρόν κείμενο πολιτικής, ο Philip Pilkington σκιαγραφεί ένα νομισματικό πλαίσιο σχεδιασμένο να ανταπεξέλθει τις μακροοικονομικές προκλήσεις που θα συναντήσει η ανεξάρτητη Σκωτία. Η κατάληξή του είναι ότι είναι προς το συμφέρον της Σκωτίας να συνεχίσει να χρησιμοποιεί τη στερλίνα στον βραχυπρόθεσμο χρονικό ορίζοντα καθώς θα προετοιμάζεται για η μετάβαση στην έκδοση του δικού της νομίσματος, ένα ελεύθερο κυμαινόμενο νόμισμα που θα θέσει σε σταθερά θεμέλια τη χώρα.Αρχείο:Σχετικό Πρόγραμμα:Συγγραφέας/είς:Philip Pilkington
-
ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ | Φεβρουάριος 2014Στην παρούσα έκθεση, εξετάζουμε εναλλακτικά σενάρια για την αποκατάσταση της ανάπτυξης και τη δημιουργία απασχόλησης στην ελληνική οικονομία μέσω του ειδικά διαμορφωμένου μακροοικονομικού μοντέλου του Levy Institute(LIMG). Μετά την ανασκόπηση οικονομικών εξελίξεων για το 2013, οι οποίες επιβεβαιώνουν τις προηγούμενες προβλέψεις μας για κατακόρυφη αύξηση της ανεργίας, εξετάζουμε τον πιθανό αντίκτυπο τεσσάρων εναλλακτικών: (1) Εξωτερική βοήθεια μέσω της μεταβίβασης κεφαλαίων προς την Ελλάδα στα πρότυπα του Σχεδίου Μάρσαλ, (2) προσωρινή παύση καταβολής των τόκων για το δημόσιο χρέος και χρησιμοποίηση των πόρων για τόνωση της ζήτησης και της απασχόλησης, (3) εισαγωγή ενός παράλληλου χρηματοπιστωτικού συστήματος που θα χρησιμοποιήσει νέα κρατικά ομόλογα σε ένα νέο νόμισμα, και (4) την υιοθέτηση ενός προγράμματος άμεσης απασχόλησης, στο πλαίσιο του θεσμού του «εργοδότη της έσχατης προσφυγής», που θα χρηματοδοτείται από το παράλληλο χρηματοδοτικό σύστημα. Υποστηρίζουμε ότι η αποτελεσματικότητα των διαφόρων σχεδίων εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την ελαστικότητα των τιμών στον τομέα του ελληνικού εμπορίου. Καθώς η ανάλυσή μας δείχνει ότι αυτή η ελαστικότητα είναι χαμηλή, η επιλογή πολιτικής για ένα πρόγραμμα άμεσης απασχόλησης στο πλαίσιο του θεσμού του «εργοδότη της έσχατης προσφυγής» φαίνεται να προσφέρει την καλύτερη στρατηγική για οικονομική ανάκαμψη με άμεση βελτίωση του βιοτικού επιπέδου των Ελλήνων ενώ περιορίζει τις επιπτώσεις στο εξωτερικό χρέος.Αρχείο:Σχετικό Πρόγραμμα:Συγγραφέας/είς:
-
ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚH ΕΡΓΑΣΙΑ ΥΠΟ ΕΞΕΛΙΞΗ No. 771 | Αύγουστος 2013
Προς αναζήτηση αιτιώδους σχέσης
Η εργασία εξετάζει την πορεία των κρατικών ελλειμμάτων και του δημόσιου χρέους στην Ελλάδα κατά τη διάρκεια των τελευταίων τριών δεκαετιών και τη σύνδεσή τους με το πολιτικό και οικονομικό περιβάλλον της ίδιας περιόδου. Οι συγγραφείς υποστηρίζουν ότι, από το 1980 έως το 1995, τα κρατικά ελλείμματα οδηγούν σε διόγκωση του εξωτερικού ελλείμματος, αλλά η αιτιότητα μεταξύ των δύο αλλάζει κατεύθυνση στη συνέχεια λόγω της διαδικασίας της ευρωπαϊκής νομισματικής ενοποίησης και της υιοθέτησης του κοινού νομίσματος. Η υπόθεση αυτή ελέγχεται και επαληθεύεται οικονομετρικά με τη χρήση της ανάλυσης της συνολοκλήρωσης και της μεθοδολογίας του Granger.Αρχείο:Σχετικό Πρόγραμμα:Συγγραφέας/είς: -
ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚH ΕΡΓΑΣΙΑ ΥΠΟ ΕΞΕΛΙΞΗ No. 776 | Σεπτέμβριος 2013
Κριτική στο «φρένο χρέους» στη Γερμανία από μια μετα-κεϋνσιανή προσέγγιση
Το «φρένο χρέους» στη Γερμανία θεωρείται επιτυχημένη πολιτική και ως εκ τούτου λειτουργεί ως πρότυπο για τη ζώνη του ευρώ και το λεγόμενο «δημοσιονομικό σύμφωνο». Στην παρούσα εργασία ασκούμε έντονη κριτική στο «φρένο χρέους». Πρώτον, δείχνουμε ότι η πρόταση πάσχει από σοβαρές αδυναμίες και πώς η επιτυχία της συγκεκριμένης πολιτικής δεν είναι καθόλου βέβαιη ακόμη και από την άποψη των καθεστωτικών οικονομικών. Δεύτερον, υπογραμμίζουμε στο πλαίσιο μιας μετα-κεϋνσιανής οπτικής γωνιάς, ότι η πρόταση αγνοεί πλήρως τις προϋποθέσεις για την εφαρμογή της δημοσιονομικής πολιτικής από τις χώρες-μέλη μιας νομισματικής ένωσης και πώς θα αποτρέψει τη δημοσιονομική πολιτική από το να συμβάλλει στην αναγκαία επανεξισορρόπηση στην ευρωζώνη. Τέλος, υποδεικνύουμε ότι είναι εξαιρετικά απίθανο να διαμορφωθούν εναλλακτικά σενάρια τα οποία θα μπορούσαν να αποφύγουν τις αποπληθωριστικές πιέσεις του γερμανικού «φρένου χρέους» στην εγχώρια ζήτηση και να συμβάλουν στην επανεξισορρόπηση στο εσωτερικό της ζώνης του ευρώ. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι τα εναλλακτικά σενάρια έχουν ως σημείο αναφοράς την αλλαγή της συμπεριφοράς της Γερμανίας σχετικά με τις επενδύσεις, την αποταμίευση και την κατανομή του εισοδήματος, όμως κάτι τέτοιο δεν θα γίνει, δεν είναι ρεαλιστικό. -
ΣΗΜΕΙΩΜΑΤΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ No. 10 | Δεκέμβριος 2013
Η συνεχιζόμενη καταλληλότητα των κρατικών ομολόγων με την κάλυψη φόρων (tax-backed bonds) για την ευρωζώνη
Δείτε Περισσότερα Δείτε ΛιγότεραΤου Philip Pilkington
Σε ένα σημείωμα πολιτικής που δημοσιεύθηκε πέρυσι από το Levy Institute, ο Philip Pilkington και ο Warren Mosler υποστήριξαν ότι η κρίση χρέους στην ευρωζώνη θα μπορούσε να λυθεί από τις εθνικές κυβερνήσεις χωρίς τη βοήθεια της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ), αλλά και χωρίς έξοδο από τη νομισματική ένωση, μέσω της έκδοσης μιας προτεινόμενης χρηματοοικονομικής καινοτομίας που αποκάλεσαν «κρατικά ομόλογα με την κάλυψη φόρων» («tax-backed bonds»). Τα ομόλογα αυτά είναι παρόμοια με τα τυπικά κρατικά ομόλογα εκτός από το ότι θα περιέχουν μια ρήτρα που θα προβλέπει ότι αν η χώρα που εκδίδει τα ομόλογα δεν προβεί στην αποπληρωμή τους, τα συγκεκριμένα ομόλογα θα είναι αποδεκτά για την πληρωμή φόρων στο εσωτερικό της εν λόγω χώρας και θα συνεχίζουν να προσφέρουν επιτόκιο. Στο πρόσφατο σημείωμα πολιτικής, ο Pilkington εξετάζει τη συνεχιζόμενη καταλληλότητα της πρότασης υπό το πρίσμα των αλλαγών που έχουν επέλθει όσον αφορά την πολιτική της ΕΚΤ, καθώς επίσης και το επιχείρημα του υπουργού Οικονομικών της Ιρλανδίας ότι τα κρατικά ομόλογα με την κάλυψη φόρων θα παραβίαζαν την ισχύουσα ιρλανδική νομοθεσία (και κατά συνέπεια τον υπάρχοντα νόμο και σε άλλες χώρες της ευρωζώνης). Επιπλέον, σκιαγραφεί ορισμένες αλλαγές που πραγματοποιήθηκαν στην αρχική πρόταση ως απάντηση στην εποικοδομητική κριτική που δέχθηκαν οι συγγραφείς από την δημοσίευση του αρχικού κειμένου και υπογραμμίζει, επίσης, τη χρήση της συγκεκριμένης πρότασης ακόμη και εκτός της ευρωζώνης. Τελικά, η θέση του Pilkington παραμένει αναλλοίωτη, υποστηρίζοντας ότι τα ομόλογα με την κάλυψη φόρων αποτελούν ένα σημαντικό εργαλείο πολιτικής, που μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε εθνικό, αντί σε ομοσπονδιακό επίπεδο, και ένα σημαντικό βήμα για την επίλυση των οικονομικών προβλημάτων της ευρωζώνης.Αρχείο:Σχετικό Πρόγραμμα:Συγγραφέας/είς:Philip Pilkington -
ΣΤΡΑΤΗΓΙΚΗ ΑΝΑΛΥΣΗ | Ιούλιος 2013
Η ελληνική οικονομική κρίση και η εμπειρία με τις πολιτικές λιτότητας
Δείτε Περισσότερα Δείτε ΛιγότεραΜια στρατηγική ανάλυση
Η απασχόληση στην Ελλάδα βρίσκεται σε ελεύθερη πτώση: πάνω από ένα εκατομμύριο θέσεις εργασίας έχουν χαθεί από τον Οκτώβρη του 2008, αντιπροσωπεύοντας μια μείωση της απασχόλησης άνω του 28%. Τον Μάρτη του 2013 η «επίσημη» ανεργία ήταν 27.4%, το υψηλότερο ποσοστό ανεργίας των τελευταίων τριάντα ετών σε οποιαδήποτε βιομηχανοποιημένη χώρα του δυτικού κόσμου. Σε αυτή την έκθεση, ο πρόεδρος του Levy Institute Δημήτρης Β. Παπαδημητρίου και οι ερευνητές Μιχάλης Νικηφόρου και Gennaro Zezza αναλύουν την οικονομική κρίση στην Ελλάδα και προτείνουν πολιτικές για την αποκατάσταση της ανάπτυξης και την αύξηση της απασχόλησης. Η ανάλυση στηρίζεται στο μακροοικονομικό μοντέλο του Levy Institute για την ελληνική οικονομία, ένα μοντέλο αποθεμάτων-ροών παρόμοιο με το μακροοικονομικό μοντέλο που χρησιμοποιεί το Ινστιτούτο για τις τάσεις στην αμερικανική οικονομία. Στο πλαίσιο αυτό, οι συγγραφείς ανακαλύπτουν ότι η συνέχιση των πολιτικών λιτότητας θα μειώσουν το ΑΕΠ και θα αυξήσουν την ανεργία. Συνεπώς, θεωρούν τις πρόσφατες προβλέψεις του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής υπερβολικά αισιόδοξες και προτείνουν ένα σχέδιο οικονομικής ανάκαμψης τύπου Marshall που στοχεύει στη δημόσια κατανάλωση και τις επενδύσεις.Αρχείο:Σχετικό Πρόγραμμα:Συγγραφέας/είς: -
ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚH ΕΡΓΑΣΙΑ ΥΠΟ ΕΞΕΛΙΞΗ No. 772 | Αύγουστος 2013
Μια κρίσιμη αξιολόγηση της δημοσιονομικής μικρορύθμισης
Στην παρούσα εργασία επιχειρείται η κριτική της δημοσιονομικής πολιτικής όπως εμφανίζεται στη θεωρία και εφαρμόζεται στην πράξη. Συγκεκριμένα, εξετάζονται δύο μέθοδοι σταθεροποίησης από την πλευρά της ζήτησης: η συμβατική δαπάνη για την τόνωση της ζήτησης (pump priming) και ο νέος προορισμός της αποτελεσματικότητας της δημοσιονομικής πολιτικής που εντοπίζεται σήμερα στη βιβλιογραφία γύρω από τη θεωρία της «Νέας Συναίνεσης». Η θεωρητική κριτική των αντίστοιχων μηχανισμών μετάδοσης των δύο μεθόδων αποκαλύπτει ότι λειτουργούν στη βάση της λεγόμενης διάχυσης των οφελών προς τα κάτω (trickle down), που αποτυγχάνει όχι μόνο να εξασφαλίσει και να διατηρήσει πλήρη απασχόληση, αλλά συμβάλλει επίσης στη διόγκωση της μεταπολεμικής αβεβαιότητας στην αγορά εργασίας και στη διάβρωση της εισοδηματικής ισότητας. Στη συνέχεια της εργασίας αντιπαραβάλλονται τα δύο συμβατικά μέτρα διαχείρισης της ζήτησης με την προτεινόμενη εναλλακτική λύση, που είναι ουσιαστικά μια προσέγγιση από τα κάτω προς τα πάνω και η οποία βασίζεται σε μια επανερμηνεία της αρχικής πολιτικής συνταγής του Keynes για την πλήρη απασχόληση. Η εργασία προσφέρει μια νέα αντίληψη για τη δημοσιονομική πολιτική και συνηγορεί υπέρ του κρατικού παρεμβατισμού που περιλαμβάνει συγκεκριμένες πρωτοβουλίες άμεσης απασχόλησης και επενδύσεων, οι οποίες είναι εκ φύσεως διαφορετικές από τα σύγχρονα μέτρα δημοσιονομικής μικρορύθμισης. Τέλος, περιγράφει το περίγραμμα της δημοσιονομικής προσέγγισης από τα κάτω προς τα πάνω και ολοκληρώνει την ανάλυση με μια αναφορά γύρω από μερικά από τα πλεονεκτήματα αυτής της προσέγγισης έναντι των συμβατικών μεθόδων σταθεροποίησης.Αρχείο:Σχετικό Πρόγραμμα:Συγγραφέας/είς: -
ΜΟΝΟΣΕΛΙΔΟ No. 41 | Σεπτέμβριος 2013
Γιατί απέτυχε η ελληνική στρατηγική της τρόικας
Το ποσοστό ανεργίας στην Ελλάδα ανήρθε στο 27.6%. Αυτό υποτίθεται ότι δεν έπρεπε να συμβεί. Γιατί έχει αποδειχτεί τόσο λανθασμένη η τρόικα σχετικά με τις επιπτώσεις των δικών της πολιτικών; Η στρατηγική που επιβάλλεται στην Ελλάδα από τους διεθνείς δανειστές της βασίζεται σε μεγάλο βαθμό στην ιδέα της «εσωτερικής υποτίμησης», δηλαδή στην ιδέα ότι η μείωση των μισθών θα κάνει τα προϊόντα της πιο ελκυστικά, τονώνοντας με αυτό τον τρόπο την οικονομία και επιστρέφοντας στην ανάπτυξη με όχημα τις αυξανόμενες εξαγωγές. Η έρευνα μας, βασισμένη σε ένα μακροοικονομικό μοντέλο που διαμορφώθηκε ειδικά για την Ελλάδα, υποδηλώνει ότι αυτή η στρατηγική είναι αναποτελεσματική. Η επίτευξη σημαντικών ρυθμών ανάπτυξης στις καθαρές εξαγωγές μέσω της εσωτερικής υποτίμησης θα πάρει πάρα πολύ καιρό για να υλοποιηθεί, ενώ στο ενδιάμεσο θα γίνουμε μάρτυρες μιας βαθιάς κοινωνικής αποσύνθεσης και εξαθλίωσης ενώ θα περιμένουμε να αποδώσει καρπούς η θεωρία. Παρά την πρόσφατη παραδοχή λαθών από το ΔΝΤ όσον αφορά τις επιπτώσεις των πολιτικών που εφαρμόστηκαν στην Ελλάδα, η τρόικα συνεχίζει να εξαρτάται από μια θεωρία για το πώς λειτουργεί η οικονομία η οποία υποτιμά φρικτά τις αρνητικές επιπτώσεις της λιτότητας.Αρχείο:Σχετικό Πρόγραμμα:Συγγραφέας/είς: -
ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚH ΕΡΓΑΣΙΑ ΥΠΟ ΕΞΕΛΙΞΗ No. 767 | Ιούνιος 2013
Η διαμόρφωση ενός ευπαθούς καταφυγίου
Η εργασία αυτή διερευνά την ευπάθεια της Γερμανίας στη συνεχιζόμενη κρίση της ευρωζώνης. Την περίοδο 2010–11, η Γερμανία ανέκαμψε από την παγκόσμια οικονομική κρίση του 2008-09. Η κρίση της ευρωζώνης εκείνη την περίοδο σήμαινε ιστορικά χαμηλά επιτόκια και πτώση του ευρώ, πράγμα που ενίσχυσε τον εξαγωγικό τομέα της Γερμανίας. Αλλά η κρίση που ξεκίνησε στη λεγόμενη περιφέρεια της ευρωζώνης έχει φτάσει πλέον στον πυρήνα της ευρωζώνης. Ο ευρωσκεπτικισμός εξαπλώνεται σε όλη την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) και το μέλλον του ευρώ παραμένει αβέβαιο ανεξάρτητα από τις υποσχέσεις που κάνει ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) Μάριο Ντράγκι. Η θέση της Γερμανίας ως «ασφαλές καταφύγιο» μπορεί να αποδειχθεί δίκοπο μαχαίρι. Σε περίπτωση διάλυσης του ευρώ, η ταχεία ανατίμηση του νέου γερμανικού μάρκου θα επιδεινώσει απότομα την γερμανική ανταγωνιστικότητα και η γερμανική οικονομία θα βυθιστεί σε ύφεση. Επιπλέον, θα υπάρξουν απώλειες στη διεθνή επενδυτική θέση της Γερμανίας. Μια σωστή εκτίμηση της αρνητικής επίδρασης της κρίσης του ευρώ στη γερμανική οικονομία θα συνέβαλε ώστε να κατανοήσουν οι γερμανικές αρχές ότι οι συνταγές πολιτικής που εφαρμόζουν δεν είναι καθόλου προς το συμφέρον της Γερμανίας—και αυτό θα ήταν καλό να το κατανοήσουν και οι κυβερνητικές αρχές στις υπόλοιπες χώρες της ευρωζώνης. Η Γερμανία είναι υποχρεωμένη να αντιληφθεί ότι η ίδια είναι πολύ ευάλωτη απέναντι στην καταστροφή που προκαλεί σε όλη την Ευρώπη η πολιτική που εφαρμόζει. Η ΕΕ, κατά πάσα πιθανότητα με τη Γαλλία σε ηγετικό ρόλο, θα πρέπει να πείσει τη Γερμανία να αλλάξει πορεία στην αντιμετώπιση της κρίσης στην ευρωζώνη, ειδάλλως η υπόθεση ευρώ έχει τελειώσει.Αρχείο:Σχετικό Πρόγραμμα:Συγγραφέας/είς: -
ΣΗΜΕΙΩΜΑΤΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ No. 4 | Απρίλιος 2013
Διδάγματα από τo Κυπριακό «κούρεμα» των καταθέσεων για την ασφάλιση των τραπεζικών καταθέσεων στην ΕΕ
Δείτε Περισσότερα Δείτε ΛιγότεραΤον Μάρτιο του τρέχοντος έτους, η κυβέρνηση της Κύπρου πρότεινε ως λύση για την κρίση των Κυπριακών τραπεζών και ως μέρος μιας διαπραγμάτευσης για την εξασφάλιση έκτακτης οικονομικής στήριξης για το χρηματοοικονομικό της σύστημα από την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) φόρο επί των τραπεζικών καταθέσεων, συμπεριλαμβανομένης μιας εισφοράς (που αργότερα αποσύρθηκε από το τελικό σχέδιο) επί των ασφαλισμένων καταθέσεων κάτω των 100 χιλιάδων ευρώ. Μια κατανόηση της διπλής λειτουργίας των τραπεζών και των σχέσεων μεταξύ των δύο ειδών για λογαριασμούς καταθέσεων—καταθέσεις των πελατών σε ρευστό και καταθέσεις που δημιουργούνται από τραπεζικά δάνεια—μας βοηθάει στην αποσαφήνιση ορισμένων προβλημάτων που εμπεριέχει η φορολόγηση των καταθέσεων στην Κύπρο ενώ ρίχνει φως όσον αφορά τους σκοπούς και τους περιορισμούς της ασφάλισης των καταθέσεων.Αρχείο:Σχετικό Πρόγραμμα:Συγγραφέας/είς:Jan Kregel -
ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚH ΕΡΓΑΣΙΑ ΥΠΟ ΕΞΕΛΙΞΗ No. 762 | Απρίλιος 2013
Μια ανάλυση για την γαλλογερμανική αντίφαση γύρω από το ευρώ και την τελική μάχη στην ευρωζώνη
Δείτε Περισσότερα Δείτε ΛιγότεραΥπογραμμίζοντας τις αντικρουόμενες ελπίδες και προσδοκίες μεταξύ Γαλλίας και Γερμανίας για το ευρωπαϊκό κοινό νόμισμα, το κείμενο αναλύει τον τρόπο με τον οποίον συνέβαλε αυτή η κατάσταση στη συνεχιζόμενη ευρωκρίση καθώς και στην αδυναμία της διαμόρφωσης στρατηγικών για την επίλυση της κρίσης στην ευρωζώνη. Η πραγματικότητα είναι ότι ενώ στην ουσία επικράτησε η γερμανική άποψη για τον αρχιτεκτονικό σχεδιασμό του ευρώ και για την κατάλληλη πολιτική που θα εφαρμόζεται στη ζώνη του ευρώ, οι γερμανικές αρχές δεν μπόρεσαν να δουν την ασυνέπεια στη στρατηγική πολιτική που χάραξαν: η δημιουργία ενός μοντέλου του οποίου η λειτουργικότητα προϋποθέτει ότι οι υπόλοιποι εταίροι της ευρωζώνης συμπεριφέρονται διαφορετικά δεν μπορεί να λειτουργήσει μέσω του εξαναγκασμού να συμπεριφέρονται όλοι όπως η Γερμανία. Αυτή η θεμελιώδης παρανόηση έχει μετατρέψει τη Γερμανία στον κύριο ένοχο της κρίσης του ευρώ, χωρίς ωστόσο να έχει ακόμη συνειδητοποιήσει τις συνέπειες των πράξεών της. Η Γερμανία έχει προσπαθήσει με κάθε τρόπο να εμποδίσει τη δημιουργία μιας «μεταβιβαστικής ένωσης», την οποία απεχθάνεται, αλλά η ίδια της η συμπεριφορά έχει κάνει αυτή την έκβαση αναπόφευκτη. Από την άλλη μεριά, η Γαλλία, έχοντας δει να απογοητεύονται οι δικές της ελπίδες για το ευρώ, βρίσκεται τώρα αντιμέτωπη, όπως και οι υπόλοιπες υπερχρεωμένες χώρες, με την προοπτική μιας χαμένης γενιάς -- μια προοπτική η οποία υπονομεύει τη γαλλογερμανική συμμαχία με αποτέλεσμα να ενδέχεται να μετατραπεί σύντομα η ευρωζώνη σε πεδίο μάχης.Αρχείο:Σχετικό Πρόγραμμα:Συγγραφέας/είς: -
ΦΟΡΟΥΜ | Μάρτιος 2013
Διημερίδα Διαλόγου που συνδιοργανώνει το Ινστιτούτο Ερευνών και Στρατηγικής Πολιτικής για την Ανάπτυξη και τη Διακυβέρνηση (ΙΝΕΡΠΟΣΤ) και το Levy Economics Institute of Bard College
Παρασκευή 8 & Σάββατο 9 Μαρτίου 2013 Πολυχώρος «Αθηναΐς» Καστοριάς 34-36 Βοτανικός |Αθήνα Για να δείτε αναλυτικά το πρόγραμμα κάντε κλικ εδώ.
Σχετικό Πρόγραμμα: -
ΣΗΜΕΙΩΜΑΤΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ No. 12 | Δεκέμβριος 2012Στις 27 Νοεμβρίου 2012, το Eurogroup κατέληξε σε μια νέα «ελληνική συμφωνία», που αποκαλύπτει για μια ακόμη φορά ότι δεν υπάρχει πολιτική βούληση για την αντιμετώπιση της κρίσης χρέους στην Ελλάδα ή για την οικονομική και κοινωνική καταστροφή της χώρας.Αρχείο:Σχετικό Πρόγραμμα:
-
ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚH ΕΡΓΑΣΙΑ ΥΠΟ ΕΞΕΛΙΞΗ No. 742 | Δεκέμβριος 2012
Τα προβλήματα της ΕΕ και οι ανησυχίες της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας
Δείτε Περισσότερα Δείτε ΛιγότεραΟι οικονομικές συνέπειες μιας τοπικιστικής πολιτικής
Οι χρηματοοικονομικές κρίσεις που συνοδεύονται από την απειλή μιας επακόλουθης ύφεσης και τον αποπληθωρισμό χρέους λαμβάνουν χώρα με αυξανόμενη ταχύτητα στις Ηνωμένες Πολιτείες από το 1980 έως σήμερα. Σχεδόν αντανακλαστικά, όταν έρχονται αντιμέτωποι με αυτές τις συνθήκες, οι αμερικανικοί θεσμοί και οι διαμορφωτές πολιτικής που διαχειρίζονται αυτούς τους θεσμούς ανταποκρίνονται με έναν τρόπο ο οποίος ανατρέπει με συνέπεια τη δυναμική ύφεσης-χρέους-αποπληθωρισμού. Από την άλλη μεριά, όμως, ενώ οι πολιτικές που εφαρμόστηκαν μπορούν να θεωρηθούν πετυχημένες, συνέβαλαν ωστόσο στον ηθικό κίνδυνο στις παγκόσμιες χρηματοπιστωτικές αγορές, ο οποίος κορυφώθηκε με την κρίση που ξεκίνησε το 2007. Παρ' όλα αυτά, τα απλά βήματα που έγιναν από τους καθιερωμένους θεσμούς επέτρεψαν στις Ηνωμένες Πολιτείες να εκτροχιάσουν τη δυναμική της ύφεσης, ενώ οι ευρωπαϊκές πολιτικές λιτότητας του στυλ 1930 αποδείχθηκαν το ίδιο αναποτελεσματικές όπως ήταν σχεδόν πριν από έναν αιώνα. Η σταθερή άρνηση της Ευρώπης, και συγκεκριμένα της Γερμανίας, να εφαρμόσει τη συνταγή των ΗΠΑ έχει ενδυναμώσει τις οικονομικές κακουχίες στην ήπειρο. Η κατάσταση είναι ανατριχιαστική και κάθε σοβαρός μελετητής της οικονομικής ιστορίας γνώριζε ότι η κατάσταση θα εξελισσόταν με αυτόν τον τρόπο. Είναι εύκολο να καταλάβουμε γιατί εφαρμόστηκαν άστοχες πολιτικές για την αντιμετώπιση της κρίσης στην ευρωζώνη. Η οικονομική θεωρία βλέπει με στραβό μάτι τον Κέυνς. Οι οικονομικές επιτυχίες, κυρίως στη Γερμανία, προσέφεραν τα λάθος διδάγματα, και η διαρκή αγωνία για τον πληθωρισμό απέσπασαν την προσοχή από τα βαθύτερα προβλήματα. Με το ξέσπασμα της κρίσης, η λάθος συνταγή για την κρίση ήταν αναμενόμενη. Αυτό που είναι πολύ πιο δύσκολο να γίνει κατανοητό είναι γιατί συνεχίζεται να προσφέρεται το δηλητήριο της λιτότητας εν μέσω σαφών αποδείξεων ότι ο ασθενής πεθαίνει. Ωστόσο, η τελευταία καλύτερη ελπίδα για την Ευρώπη φαίνεται να είναι ο πρόεδρος της ΕΚΤ Μάριο Ντράγκι. Δείχνει ότι μπορεί να μιλάει γερμανικά, αλλά να ενεργεί ως ευρωπαίος.Αρχείο:Σχετικό Πρόγραμμα:Η Κατάσταση στην Οικονομία της Ευρωζώνης και στην Οικονομία της Ελλάδας, Νομισματική Πολιτική και Χρηματοπιστωτική ΔομήΣυγγραφέας/είς:Robert J. Barbera Gerald Holtham -
ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚH ΕΡΓΑΣΙΑ ΥΠΟ ΕΞΕΛΙΞΗ No. 738 | Νοέμβριος 2012Ο Jörg Bibow, ερευνητής στο Ινστιτούτου Οικονομικών Levy, διερευνά το ρόλο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ) στη λειτουργία (ή μάλλον στη δυσλειτουργία) της Οικονομικής και Νομισματικής Ένωσης (ΟΝΕ) στην Ευρώπη, με επίκεντρο τη γερμανική πνευματική και ιστορική παράδοση που βρίσκεται πίσω από το καθεστώς της πολιτικής του ευρώ και του κηδεμόνα του, που είναι η κεντρική τράπεζα. Η ανάλυσή του αντιπαραθέτει την αντίληψη του Κέυνς για το χρήμα και το κεντρικό τραπεζικό σύστημα με την μεταπολεμική γερμανική παράδοση, που εκπροσωπείται από την Μπούντεσμπανκ και βασίζεται στο φόβο της δημοσιονομικής κυριαρχίας. Ο Κέυνς έβλεπε την κεντρική τράπεζα ως όργανο του κράτους, που οδηγεί και ελέγχει το χρηματοπιστωτικό σύστημα και την ευρύτερη οικονομία, αλλά αποτελεί σε τελική ανάλυση αναπόσπαστο μέρος του κράτους και ελέγχεται από αυτό. Σε αντίθεση, «το καθεστώς του Μάαστριχτ», που είναι γερμανικής κατασκευής, τοποθετεί την κεντρική τράπεζα πάνω από το κράτος. Ουσιαστικά, παρατηρεί ο Bibow, η εθνική επιτυχία του μοντέλου της Μπούντεσμπανκ στην προ-ΟΝΕ εποχή έχει αφήσει την Ευρώπη εγκλωβισμένη με ένα καθεστώς πολιτικής που είναι παντελώς ακατάλληλο για την περιοχή στο σύνολό της. Αλλά η μεταρρύθμιση του καθεστώτος περιπλέκεται από τη σοβαρή ανισορροπία στις θέσεις της ανταγωνιστικότητας που έχουν διαμορφωθεί εντός της ευρωζώνης και από την κληρονομιά του χρέους. Ο αναπροσανατολισμός της ΕΚΤ προς την ανάπτυξη και τη σταθερότητα των τιμών θα πρέπει να αποτελεί μέρος της οποιασδήποτε λύσης, καθώς και ο επαναπροσδιορισμός της δημοσιονομικής πολιτικής για την ανάπτυξη και τις επενδύσεις.Αρχείο:Σχετικό Πρόγραμμα:Η Κατάσταση στην Οικονομία της Ευρωζώνης και στην Οικονομία της Ελλάδας, Νομισματική Πολιτική και Χρηματοπιστωτική ΔομήΣυγγραφέας/είς:
-
ΚΕΙΜΕΝO ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ No. 127 | Νοέμβριος 2012
Δημοσιονομικές παγίδες και μακροπολιτική μετά την κρίση στην ευρωζώνη
Δείτε Περισσότερα Δείτε ΛιγότεραΤους επόμενους μήνες, οι Ηνωμένες Πολιτείες πρέπει να κάνουν μια βασική επιλογή στην οικονομική τους πολιτική, μια επιλογή που θα διαμορφώσει την οικονομία των ΗΠΑ για τα επόμενα χρόνια. Οι αυθεντίες και οι φορείς χάραξης πολιτικής διαφωνούν για το πώς πρέπει να αντιμετωπιστεί αυτό που ευρέως αναφέρεται ως «ο δημοσιονομικός γκρεμός», ένας συνδυασμός περικοπής δαπανών με αύξηση των φόρων, που θα αποδυναμώσουν περαιτέρω την αμερικανική οικονομία. Θα συνεχίσουν οι ΗΠΑ να υλοποιούν την λανθασμένη πολιτική της λιτότητας που εμπνεύστηκε η Ευρώπη και την οικονομική συρρίκνωση που είναι η αναπόφευκτη συνέπεια αυτής της πολιτικής, ή θα απομακρυνθούν από τον δημοσιονομικό γκρεμό χρησιμοποιώντας ένα συνδυασμό κεϋνσιανής δημοσιονομικής πολιτικής και κυρίαρχης νομισματικής πολιτικής για την ενίσχυση της συνολικής ζήτησης; Η ανάλυσή μας παρουσιάζει ένα μοντέλο που το αποκαλούμε η «δημοσιονομική παγίδα»—ένα αυτοεπιβαλλόμενο σπιράλ οικονομικής συρρίκνωσης που προκύπτει από μια θεμελιώδη παρεξήγηση του ρόλου και της λειτουργίας της δημοσιονομικής πολιτικής σε περιόδους οικονομικής κάμψης. Στο πλαίσιο αυτό, ξεκινάμε την ανάλυση μας με τα καταστροφικά αποτελέσματα των πολιτικών λιτότητας στην ΕΕ και το Ηνωμένο Βασίλειο. Η ανάλυση αυτών των πολιτικών και των αποτελεσμάτων τους στοχεύει ως προειδοποίηση για τις ΗΠΑ και όχι ως μοντέλο για εφαρμογή.Αρχείο:Σχετικό Πρόγραμμα:Η Κατάσταση στην Οικονομία της Ευρωζώνης και στην Οικονομία της Ελλάδας, Η Κατάσταση στην Οικονομία των ΗΠΑΣυγγραφέας/είς: -
Έκθεση Ερευνητικού Προγράμματος | Οκτώβριος 2012
Ενδιάμεση έκθεση
Σε αυτήν την προκαταρκτική έκθεση, εξετάζουμε την εξέλιξη των κύριων μακροοικονομικών μεταβλητών για την ελληνική οικονομία, με ιδιαίτερη έμφαση στις πηγές ανάπτυξης πριν και μετά την εποχή του ευρώ, τα αίτια και τις συνέπειες της συνεχιζόμενης ύφεσης, καθώς και τα πιθανά αποτελέσματα των πολιτικών που εφαρμόζονται σήμερα. Ορισμένες προκαταρκτικές προτάσεις για εναλλακτικές πολιτικές επίσης περιλαμβάνονται στη συζήτησή μας. Οι εναλλακτικές πολιτικές που προτείνουμε θα υποβληθούν σε εξεταστική δοκιμασία στο πλαίσιο ενός πιο ισχυρού οικονομετρικού μοντέλου σε μεταγενέστερη έκθεση.Αρχείο:Σχετικό Πρόγραμμα:Συγγραφέας/είς: -
ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚH ΕΡΓΑΣΙΑ ΥΠΟ ΕΞΕΛΙΞΗ No. 734 | Οκτώβριος 2012
Η κρίση του χρηματιστικού καπιταλισμού στην ευρωπεριοχή, ελλείψεις στην αρχιτεκτονική της οικονομικής πολιτικής, και πολιτικές αποπληθωριστικής στασιμότητας
Δείτε Περισσότερα Δείτε ΛιγότεραΣτην εργασία αυτή, η ευρωκρίση ερμηνεύεται ως το τελευταίο επεισόδιο της κρίσης του χρηματιστικού καπιταλισμού. Αναλύονται τα κύρια χαρακτηριστικά του χρηματιστικού καπιταλισμού για τις 11 αρχικές χώρες της ευρωπεριοχής και, συγκεκριμένα, η αυξανόμενη ανισότητα στην κατανομή του εισοδήματος και οι αυξανόμενες ανισορροπίες του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών. Στο πλαίσιο αυτό, εξετάζεται η ευρωκρίση και οι αντιδράσεις οικονομικής πολιτικής εκ μέρους των ευρωπαϊκών κυβερνήσεων και των ευρωπαϊκών θεσμών. Δείχνουμε ότι από το 2010 επικρατούν πολιτικές αποπληθωριστικής στασιμότητας, με αποτέλεσμα μαζικές απώλειες στο πραγματικό ΑΕΠ. Έχει υπάρξει σχετική βελτίωση στην ανταγωνιστικότητα των τιμών στις χώρες υπό κρίση, αλλά ταυτόχρονα σημαντικές και επίμονες ανισορροπίες στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών. Έχουν προκύψει μειώσεις στην αναλογία του δημοσιονομικού ελλείμματος προς το ΑΕΠ, αλλά από την άλλη μεριά η αναλογία του ακαθάριστου δημοσίου χρέους προς το ΑΕΠ ακολουθεί ανοδικές τάσεις. Τέλος, υπογραμμίζουμε ότι υπάρχει κίνδυνος για περαιτέρω ύφεση στην ευρωπεριοχή ως σύνολο και αυξανόμενη απειλή για τελική κατάρρευση του ευρώ. Ως εκ τούτου, προτείνουμε μια εναλλακτική προσέγγιση μακροοικονομικής πολιτικής για την αντιμετώπιση των βασικών αντιφάσεων του χρηματιστικού καπιταλισμού και τις ελλείψεις των ευρωπαϊκών θεσμών και στρατηγικών οικονομικής πολιτικής, ιδίως την απουσία (1) ενός θεσμικού οργάνου που θα εγγυάται πειστικά το δημόσιο χρέος των κρατών μελών της ευρωπεριοχής και (2) ενός σταθερού και βιώσιμου χρηματοδοτικού μηχανισμού για τις ανισορροπίες στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών.Αρχείο:Σχετικό Πρόγραμμα:Συγγραφέας/είς: -
ΣΗΜΕΙΩΜΑΤΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ No. 10 | Αύγουστος 2012Κάθε κρίση αποκαλύπτει απροσδόκητες συνέπειες των οικονομικών πολιτικών. Η τρέχουσα κρίση του ευρώ δεν θα μπορούσε να αποτελεί εξαίρεση. Καθώς οι κυβερνήσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης αναζητούν μια λύση, υπάρχουν ήδη ορισμένα διδάγματα. Ο Ανώτατος Μελετητής Jan Kregel περιγράφει τα έξι πιο σημαντικά από αυτά.Αρχείο:Σχετικό Πρόγραμμα:Συγγραφέας/είς:Jan Kregel
-
ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚH ΕΡΓΑΣΙΑ ΥΠΟ ΕΞΕΛΙΞΗ No. 651 | Φεβρουάριος 2011
Η συζήτηση για την ανταγωνιστικότητα και πάλι
Οι τρέχουσες εισηγήσεις σχετικά με την ανάγκη να μειωθεί το μοναδιαίο κόστος εργασίας (κυρίως μέσω δραστικών μειώσεων των ονομαστικών μισθών) σε ορισμένες χώρες της ευρωζώνης (ειδικότερα στην Ελλάδα, την Ιρλανδία, την Ιταλία, την Πορτογαλία και την Ισπανία) προκειμένου να βγουν από την κρίση οι εν λόγω χώρες μπορεί να μην είναι πανάκεια. Κατ' αρχάς, ιστορικά, δεν υπάρχει καμία σχέση μεταξύ της αύξησης του μοναδιαίου κόστους εργασίας και της αύξησης της παραγωγής. Αυτό είναι ένα καλά εδραιωμένο εμπειρικό αποτέλεσμα, γνωστό στη βιβλιογραφία ως «το παράδοξο του Kaldor». Δεύτερον, ο υπολογισμός του μοναδιαίου κόστους εργασίας χρησιμοποιώντας συγκεντρωτικά στοιχεία (συνήθης πρακτική) είναι μια δυνητικά παραπλανητική διεργασία. Το μοναδιαίο κόστος εργασίας που υπολογίζεται με συγκεντρωτικά στοιχεία δεν είναι απλώς ένα σταθμισμένο μέσο όρο του μοναδιαίου κόστους εργασίας των επιχειρήσεων. Τρίτον, το συνολικό κόστος εργασίας ανά μονάδα προϊόντος αντανακλά την κατανομή του εισοδήματος μεταξύ μισθών και κερδών. Αυτό έχει επιπτώσεις στη συνολική ζήτηση, οι οποίες έχουν παραμεληθεί. Από τις 12 χώρες που μελετήθηκαν, το ποσοστό εργασίας αυξήθηκε σε μία χώρα (στην Ελλάδα), μειώθηκε σε εννέα, και παρέμεινε σταθερό σε δύο. Εικάζουμε ότι αυτό είναι το αποτέλεσμα της αύξησης του μεριδίου στο σύνολο της οικονομίας των μη εμπορεύσιμων υπηρεσιών. Επίσης, έχουμε κατασκευάσει ένα μέτρο ανταγωνιστικότητας, το αποκαλούμενο μοναδιαίο κόστος κεφαλαίου, που προσδιορίζει την αναλογία του ονομαστικού ποσοστού κέρδους προς την παραγωγικότητα του κεφαλαίου. Αυτό έχει αυξηθεί και στις 12 χώρες. Συμπεραίνουμε ότι μια δραστική μείωση των ονομαστικών μισθών δεν θα λύσει το πρόβλημα που αντιμετωπίζουν ορισμένες χώρες της ευρωζώνης. Αν γίνει αυτό, οι επιχειρήσεις θα πρέπει να αναγνωρίσουν επίσης ότι το μοναδιαίο κόστος κεφαλαίου έχει αυξηθεί σημαντικά και ως εκ τούτου θα πρέπει να μοιραστούν το κόστος της προσαρμογής. Έχοντας αποκλείσει λύσεις όπως την έξοδο από το ευρώ, η λύση είναι να επιτραπεί στη δημοσιονομική πολιτική να διαδραματίσει έναν μεγαλύτερο ρόλο στην ευρωζώνη και να καταβληθούν προσπάθειες για την αναβάθμιση των εξαγωγών προκειμένου να βελτιωθεί η ανταγωνιστικότητα με τις πιο προηγμένες χώρες. Πρόκειται για μια μακροπρόθεσμη λύση που δεν θα είναι ανώδυνη, αλλά που δεν απαιτεί τη μείωση των ονομαστικών μισθών. -
ΣΗΜΕΙΩΜΑΤΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ No. 8 | Ιούλιος 2012Από την αρχή της ίδρυσής της, η ευρωπαϊκή νομισματική ένωση ήταν καταδικασμένη να αποτύχει. Τα προβλήματα που βλέπουμε τώρα, από τις κρίσεις φερεγγυότητας στην περιφέρεια έως τις επιδρομές στις τράπεζες στην Ισπανία, την Ελλάδα και την Ιταλία, πηγάζουν μέσα από την ίδια τη δομή της ευρωπαϊκής νομισματικής ένωσης και του τραπεζικού της συστήματος. Οι πολιτικοί έχουν ομολογουμένως ανταποκριθεί σε αυτές τις διάφορες καταστάσεις έκτακτης ανάγκης με ένα ανέμπνευστο μίγμα παρελκυστικών τακτικών και αυτοκαταστροφικών πολιτικών γκαφών, αλλά το πιο θεμελιώδες λάθος από όλα έγινε πολύ πριν από τη κλιμάκωση της τρέχουσας κρίσης. Αυτό που βλέπουμε είναι τα αποτελέσματα ενός ελαττωματικού σχεδιασμού. Όταν μεμονωμένα έθνη όπως η Ελλάδα ή η Ιταλία εντάχθηκαν στην ευρωπαϊκή νομισματική ένωση, υιοθέτησαν κατ΄ ουσίαν ένα ξένο νόμισμα—το ευρώ—αλλά διατήρησαν την ευθύνη για τη δημοσιονομική πολιτική της χώρας τους. Αυτός ο διαχωρισμός της δημοσιονομικής πολιτικής από ένα κυρίαρχο νόμισμα είναι το μοιραίο ελάττωμα που διαλύει την ευρωζώνη.Αρχείο:Σχετικό Πρόγραμμα:Η Κατάσταση στην Οικονομία της Ευρωζώνης και στην Οικονομία της Ελλάδας, Νομισματική Πολιτική και Χρηματοπιστωτική ΔομήΣυγγραφέας/είς:
-
Έκθεση Ερευνητικού Προγράμματος | Νοέμβριος 2011
Άμεση δημιουργία θέσεων εργασίας για μια ταραγμένη εποχή στην Ελλάδα
Δείτε Περισσότερα Δείτε ΛιγότεραΣε όλο τον κόσμο, οι χώρες που βρίσκονται σε κρίση έχουν μπροστά τους το δύσκολο έργο της αντιμετώπισης των αυξανόμενων ποσοστών ανεργίας και της εμβάθυνσης της φτώχειας. Η Ελλάδα, η οποία αντιμετωπίζει μια βαθιά κρίση κυρίαρχου χρέους, έχει πληγεί σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό από τις υπόλοιπες χώρες. Υπάρχει αφθονία πολιτικών απασχόλησης, από προγράμματα επιδότησης της απασχόλησης έως τακτικές για τη μείωση των εβδομαδιαίων εργάσιμων ημερών, αλλά ικανοποιητική απάντηση στο πρόβλημα της ανεργίας δεν έχει δώσει καμία. Αντιθέτως, η πολιτική της δημιουργίας θέσεων εργασίας στον τομέα των υπηρεσιών κοινής ωφέλειας επιτρέπει στις κοινότητες να μετριάσουν τους κινδύνους και τις κοινωνικές ευπάθειες που αναδύονται ιδιαίτερα σε περιόδους αναταραχής με τον ενεργό μετασχηματισμό των τοπικών οικονομιών και την ενδυνάμωση του κοινωνικού ιστού. Με τη στήριξη του Ινστιτούτου Εργασίας της Γενικής Συνομοσπονδίας Εργατών Ελλάδας, το Ινστιτούτο Οικονομικών Levy συνέβαλε θεμελιωδώς στον σχεδιασμό και την εφαρμογή ενός κοινωνικού προγράμματος άμεσης δημιουργίας θέσεων εργασίας σε όλη την Ελλάδα. Διετή έργα, χρηματοδοτούμενα από τα διαρθρωτικά ταμεία της ΕΕ, έχουν ήδη ξεκινήσει. Η έκθεση ανιχνεύει τις οικονομικές τάσεις που επικρατούσαν πριν από την κρίση και καταγράφει τις τάσεις που επικρατούν σήμερα, την περίοδο της μεγάλης οικονομικής κρίσης, με ιδιαίτερη έμφαση στις πρόσφατες τάσεις στην αγορά εργασίας και τις ελλείψεις του κοινωνικού διχτύου ασφαλείας. Ο πρωταρχικός στόχος της έκθεσης είναι η αναγνώριση των κοινωνικοοικονομικών αναγκών στην Ελλάδα, αλλά ταυτόχρονα υπογραμμίζει τη σπουδαιότητα της στρατηγικής της άμεσης δημιουργίας θέσεων εργασίας ως μέσο για την άμβλυνση των κοινωνικών επιπτώσεων μιας οικονομικής κρίσης.Αρχείο:Σχετικό Πρόγραμμα:Πολιτική Απασχόλησης και Αγορές Εργασίας, Η Κατάσταση στην Οικονομία της Ευρωζώνης και στην Οικονομία της ΕλλάδαςΣυγγραφέας/είς: -
ΜΟΝΟΣΕΛΙΔΟ No. 32 | Ιούνιος 2012Η Ιρλανδία αποτελούσε κάποτε παράδειγμα επιτυχίας των μέτρων δημοσιονομικής λιτότητας, αλλά οι απογοητευτικές οικονομικές επιδόσεις της χώρας το τελευταίο διάστημα έχουν αναγκάσει τους απολογητές της λιτότητας να αναζητούν νέο μοντέλο, που φαίνεται ότι το ανακάλυψαν στις χώρες της Βαλτικής. Αλλά η Εσθονία, η Λετονία, και η Λιθουανία είναι εξίσου ακατάλληλα παραδείγματα επιτυχημένων προτύπων της συσταλτικής δημοσιονομική πολιτικής και της «εσωτερικής υποτίμησης» όπως ήταν ο Ιρλανδός προκάτοχός τους.Αρχείο:Σχετικό Πρόγραμμα:Συγγραφέας/είς:Rainer Kattel Ringa Raudla
-
ΣΗΜΕΙΩΜΑΤΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ No. 5 | Ιούνιος 2012
Τα κράτη της Βαλτικής και η κρίση
Οι οικονομίες της Βαλτικής παρουσιάζονται συχνά ως παράδειγμα ενός επιτυχημένου προγράμματος λιτότητας, με την εφαρμογή της «εσωτερικής» υποτίμησης ως στρατηγική για οικονομική ανάκαμψη. Σε αυτό το Σημείωμα Πολιτικής εξετάζουμε αν το σχέδιο λιτότητας που επιβλήθηκε στις οικονομίες της Βαλτικής ήταν όντως επιτυχημένο και, πιο σημαντικό, αν μπορεί να αναπαραχθεί κάπου άλλου. Υποστηρίζουμε ότι η πρόσφατη ανάκαμψη στις χώρες της Βαλτικής έχει μοναδικά χαρακτηριστικά που δεν σχετίζονται με τις εγχώριες πολιτικές λιτότητας και πως δεν μπορούν να αποτελέσουν παράδειγμα για άλλες χώρες.Αρχείο:Σχετικό Πρόγραμμα:Συγγραφέας/είς:Rainer Kattel Ringa Raudla -
ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚH ΕΡΓΑΣΙΑ ΥΠΟ ΕΞΕΛΙΞΗ No. 721 | Μάιος 2012Η εργασία εξετάζει τα αίτια της κρίσης χρέους στην ευρωζώνη, κυρίως τη συμβολή της Γερμανίας σε αυτή. Η εργασία προβάλλει το επιχείρημα ότι η κρίση δεν είναι πρωτίστως «κρίση δημοσίου χρέους», αλλά μια διπλή κρίση τραπεζικού τομέα και ισοζυγίου πληρωμών. Η ενδο-ανταγωνιστικότητα και οι ανισορροπίες στα ισοζύγια τρεχουσών συναλλαγών, και οι αντίστοιχες ροές χρέους που προκαλούν αυτές οι ανισορροπίες, αποτελούν τον πυρήνα του θέματος, και όλα αυτά σχετίζονται με την πολιτική του ανταγωνιστικού αποπληθωρισμού των μισθών που εφαρμόζει η Γερμανία από τα τέλη της δεκαετίας του 1990. Η Γερμανία καταπάτησε τον χρυσό κανόνα μιας νομισματικής ένωσης: δέσμευση σε ένα κοινό δείκτη πληθωρισμού. Ως αποτέλεσμα, η Γερμανία αντιμετωπίζει σήμερα ένα τρίλλημα δικής της κατασκευής και πρέπει να κάνει μια κρίσιμη επιλογή δεδομένου ότι δεν μπορεί να τα έχει όλα -- διαρκή εξαγωγικά πλεονάσματα, μια μη μεταβιβάσιμη ένωση, και μια «καθαρή» ανεξάρτητη κεντρική τράπεζα. Η πραγματικότητα είναι ότι η εσφαλμένη διάγνωση της κρίσης στην ευρωζώνη και η λανθασμένη συνταγή λιτότητας έχουν επιδεινώσει την κατάσταση της ευρωπαϊκής οικονομίας και απειλούν την ίδια την επιβίωση του ευρώ. Η κρίση στην ευρωζώνη αποτελεί μια παγκόσμια «πολύ μεγάλη για να καταρρεύσει» απειλή και αντιπροσωπεύει έναν ηθικό κίνδυνο που ίσως δεν έχει προηγούμενο στην παγκόσμια κοινότητα.Αρχείο:Σχετικό Πρόγραμμα:Συγγραφέας/είς:
-
ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚH ΕΡΓΑΣΙΑ ΥΠΟ ΕΞΕΛΙΞΗ No. 707 | Φεβρουάριος 2012
Μια πρόταση για την Ιρλανδία
H Ευρωχώρα βρίσκεται σε κρίση, που αργά αλλά σταθερά εξαπλώνεται από τη μία χώρα της περιφέρειας στην άλλη. Στο τέλος, θα φτάσει και στο κέντρο. Για την κατάσταση αυτή κατηγορούνται οι υποτιθέμενες σπάταλες χώρες της Μεσογείου. Αλλά η εξήγηση αυτή σίγουρα δεν μπορεί να ισχύει για την Ιρλανδία και την Ισλανδία. Και στις δύο περιπτώσεις, οι συγκεκριμένες χώρες υιοθέτησαν τη νεοφιλελεύθερη στάση απέναντι στις τράπεζες που προωθούν οι διαμορφωτές πολιτικής στην Ευρώπη και στις ΗΠΑ, με καταστροφικά αποτελέσματα. Οι τράπεζες δημιούργησαν μια τεράστια φούσκα που έσκασε, όπως κάποια στιγμή συμβαίνει με όλες οι φούσκες, και στη συνέχεια περίμεναν από τις κυβερνήσεις τους να απορροφήσουν όλες τις ζημίες. Μια ανάλογη κατάσταση επικράτησε στις Ηνωμένες Πολιτείες, αλλά στη δική μας περίπτωση τα χρέη ήταν σε δολάρια και η κεντρική τράπεζα απλά τύπωσε, δάνεισε, και επέκτεινε εγγυήσεις συνολικής αξίας 29 τρις δολαρίων για κακές τραπεζικές τακτικές. Ακόμη και στην περίπτωση μας, η διάσωση των χρεοκοπημένων τραπεζών και άλλων χρηματοοικονομικών ιδρυμάτων ήταν ένα τεράστιο λάθος, αλλά ήταν ένα λάθος που οικονομικά μπορούσε να το αντέξει η χώρα. Η Ιρλανδία και η Ισλανδία δεν ήταν τόσο τυχερές καθώς τα χρέη των τραπεζών τους ήταν σε «ξένα» νομίσματα. Με αυτό εννοώ ότι αν και το τραπεζικό χρέος της Ιρλανδίας ήταν σε ευρώ, η κυβέρνηση της Ιρλανδίας είχε παραιτηθεί από το δικαίωμα να εκδίδει το δικό της νόμισμα υπέρ της υιοθέτησης ενός ουσιαστικά ξένου νομίσματος--το ευρώ εκδίδεται από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ). Κάθε ευρώ που εκδίδεται στην Ιρλανδία είναι τελικά μετατρέψιμο σε ένα ευρώ της ΕΚΤ. Δεν υπάρχει η δυνατότητα υποτίμησης του ευρώ από τις ιρλανδικές αρχές ούτε η δυνατότητα δημιουργίας ευρώ από την ΕΚΤ για μια εκκαθάριση των αγορών. Η Ιρλανδία είναι σε μια κατάσταση παρόμοια με εκείνη της Αργεντινής πριν από μια δεκαετία, όταν συνέδεσε το νόμισμά της με το αμερικανικό δολάριο. Παρά ταύτα, οι ευρωπαϊκές αρχές απαιτούν περισσότερη λιτότητα, που προκαλεί περαιτέρω μείωση των ρυθμών ανάπτυξης. Όπως έχουν ανακαλύψει τόσο η Ιρλανδία όσο και η Ελλάδα, η λιτότητα δεν οδηγεί σε μείωση των ελλειμμάτων επειδή τα φορολογικά έσοδα μειώνονται γρηγορότερα από τις περικοπές στις δαπάνες. Την ώρα που γράφω αυτό το κείμενο, το κέντρο της Αθήνας καίγεται. Υπάρχει εναλλακτικός δρόμος; Στο κείμενο που ακολουθεί υποστηρίζω ότι υπάρχει. Ξεκινώ συνοψίζοντας τις χρηματοοικονομικές αδυναμίες της Ισλανδίας και της Ιρλανδίας. Στη συνέχεια—επίσης γρήγορα—συνοψίζω το επιχείρημα υπέρ της ελάφρυνσης του χρέους ή της αθέτησης πληρωμών. Στη συνέχεια παρουσιάζω ένα πρόγραμμα άμεσης δημιουργίας θέσεων εργασίας που θα μπορούσε να βάλει ξανά την Ιρλανδία σε τροχιά ανάκαμψης. Η κατανόηση των χρηματοοικονομικών προβλημάτων και των πιθανών λύσεων θέτει την πρόταση για ένα πρόγραμμα απασχόλησης στη σωστή του διάσταση: η πλήρης εφαρμογή ενός προγράμματος εγγυημένης απασχόλησης δεν μπορεί να ενεργοποιηθεί με τις τρέχουσες χρηματοοικονομικές ρυθμίσεις. Αλλά μπορεί κάτι να γίνει.Αρχείο:Σχετικό Πρόγραμμα:Συγγραφέας/είς: -
ΣΗΜΕΙΩΜΑΤΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ No. 4 | Μάρτιος 2012
Έκδοση κρατικών ομολόγων με τη στήριξη φόρων—Μια εθνική λύση στην Ευρωπαϊκή κρίση χρέους
Δείτε Περισσότερα Δείτε ΛιγότεραΗ ρίζα της ευρωπαϊκής κρίσης χρέους βρίσκεται στο γεγονός ότι οι επενδυτές ανησυχούν πως οι χώρες στην περιφέρεια της ευρωζώνης μπορεί να χρεοκοπήσουν. Αυτή η ανησυχία οδηγεί τους επενδυτές να απαιτούν μεγαλύτερα επιτόκια στα κρατικά ομόλογα των περιφερειακών χωρών. Αυτό συνεπώς που χρειάζεται είναι ένας τρόπος να μετατραπεί το περιφερειακό χρέος σε ασφαλές χρέος ενώ οι χώρες αυτές θα παραμείνουν χρήστες του ευρώ. Μια απλή λύση σε αυτό το πρόβλημα θα ήταν να ξεκινήσουν οι περιφερειακές χώρες την έκδοση ενός νέου τύπου κρατικού χρέους—«ομόλογα με τη στήριξη φόρων». Αυτά τα χρεόγραφα θα είναι παρόμοια με τα σημερινά κρατικά ομόλογα, αλλά θα περιλαμβάνουν μια ρήτρα που θα υπογραμμίζει ότι εάν η χώρα που εκδίδει τα ομόλογα προχωρήσει σε αθέτηση πληρωμών—και μόνον εάν αυτό συμβεί—τα συγκεκριμένα ομόλογα θα είναι αποδεκτά για την πληρωμή φόρων στο εσωτερικό της συγκεκριμένης χώρας. Το ομόλογο με τη στήριξη φόρων θα θέσει ένα απόλυτο κατώτατο όριο κάτω από το οποίο η αξία του περιουσιακού στοιχείου δεν θα μπορούσε να πέσει, διασφαλίζοντας στους επενδυτές ότι το συγκεκριμένο ομόλογο είναι «καλό χρήμα», οδηγώντας σε χαμηλότερα επιτόκια και εξασφαλίζοντας με αυτόν τον τρόπο ότι οι περιφερειακές χώρες δεν θα οδηγηθούν σε χρεοκοπία.Αρχείο:Σχετικό Πρόγραμμα:Συγγραφέας/είς:Philip Pilkington Warren Mosler -
ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚH ΕΡΓΑΣΙΑ ΥΠΟ ΕΞΕΛΙΞΗ No. 710 | Μάρτιος 2012
Ένα ιστορικό σημείο μεταπήδησης στη νομισματική πολιτική και μια στιγμή (σχετικής) ευκρίνειας
Με δεδομένη τη κλίμακα και το εύρος της κρίσης στην ευρωζώνη, η πολιτική και τα μέτρα που λαμβάνονται (ή δεν λαμβάνονται) από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) έχουν ουσιαστικό αντίκτυπο σε μικρές και μεγάλες αγορές και επηρεάζουν κάθε σημαντικό τομέα της νομισματικής πολιτικής. Στη συγκεκριμένη ιστορική συγκυρία, η ΕΚΤ είναι ο πιο σημαντικός άξονας νομισματικής πολιτικής στον κόσμο. Από το Νοέμβριο του 2011, η ΕΚΤ διαδραματίζει έναν αναμφισβήτητα ενεργό ρόλο παροχής ρευστότητας προς τις ιδιωτικές τράπεζες (και σε κάποιο σημαντικό βαθμό και προς τα κυρίαρχα κράτη), ενώ διατηρεί τη μακροχρόνια ρητορική της στάση ως ένθερμος υποστηρικτής της δημοσιονομικής πειθαρχίας απέναντι στα κυρίαρχα (αλλά με περιορισμένη κυριαρχία) «περιφερειακά» κράτη της ευρωζώνης που δεν λειτουργούν μέσα στο πλαίσιο μιας πλήρους νομισματικής και δημοσιονομικής ένωσης. Τον Δεκέμβριο του 2011, η ΕΚΤ έκανε σαφή την πρόθεσή της να προσφέρει μαζική ρευστότητα όταν αντιμετωπίζει κρίσεις μεγάλης κλίμακας. Ήδη επιδεικτικά διακείμενες προς την ποσοτική χαλάρωση λόγω ιδιαίτερων συνθηκών στα αντίστοιχα εγχώρια μέτωπά τους, άλλες μεγάλες κεντρικές τράπεζες επίσης ενεργοποιήθηκαν δραστήρια από το τρίτο τρίμηνο του 2011. Έτσι, η συλλογική στάση της παγκόσμιας κεντρικής τραπεζικής πολιτικής έχει γίνει πιο ομογενοποιημένη, πιο συγχρονισμένη, και με περισσότερο ξεκάθαρους στόχους από οποιαδήποτε άλλη στιγμή από τις αρχές του 2009.Αρχείο:Σχετικό Πρόγραμμα:Συγγραφέας/είς:Robert Dubois -
ΣΗΜΕΙΩΜΑΤΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ No. 3 | Μάρτιος 2012
Επαναπροσδιορίζοντας την αλλαγή στην εποχή του παρασιτικού καπιταλισμού
Δείτε Περισσότερα Δείτε ΛιγότεραΔιαγραφή χρέους, επιστροφή στη δημοκρατική διακυβέρνηση και θεσμοθέτηση εναλλακτικών χρηματοοικονομικών συστημάτων—τώρα
Η κρίση του δυτικού χρηματοοικονομικού καπιταλισμού διανύει τώρα τον πέμπτο χρόνο της και έχει οδηγήσει τις προηγμένες φιλελεύθερες κοινωνίες σε οριακό σημείο. Εάν οι κυβερνήσεις συνεχίσουν να είναι το δεξί χέρι του χρηματιστικού κεφαλαίου και οι επίδοξοι πολιτικοί ηγέτες μαζορέτες των χρηματοδοτών τους, ένα καταστροφικό οικονομικό σενάριο δεν θα είναι κάτι το εξωπραγματικό, όπως κάποιοι θα ήθελαν να πιστεύουν. Κυβερνήσεις, βιομηχανικές επιχειρήσεις και νοικοκυριά βρίσκονται υπό τα δεσμά του χρέους, με αποτέλεσμα τα έσοδα από κάθε τομέα της οικονομίας να διοχετεύονται σε πληρωμές τόκων και καθυστερημένων οφειλών για τα διάφορα δάνεια που χορηγήθηκαν, σε μεγάλο βαθμό με καθαρά εκμεταλλευτικούς, ακόμα και δόλιους όρους. Τώρα, μετά από πολλά χρόνια οικοδόμησης ενός χρηματοπιστωτικού καθεστώτος τύπου Πόνζι, ο δυτικός καπιταλισμός αντιμετωπίζει τη τελική δοκιμασία των αντοχών του. Θα καταρρεύσει, οδηγώντας τον κόσμο σε μακροπρόθεσμη οικονομική αστάθεια και αυταρχικά πολιτικά καθεστώτα, ή θα βρει τη δύναμη και τη σοφία για μια μεγάλη επαναφορά;Αρχείο:Σχετικό Πρόγραμμα:Συγγραφέας/είς:X. I. Πολυχρονίου -
ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚH ΕΡΓΑΣΙΑ ΥΠΟ ΕΞΕΛΙΞΗ No. 708 | Φεβρουάριος 2012
Ο δρόμος προς τον αποπληθωρισμό του χρέους, την πεονία και τον νεοφεουδαλισμό
Δείτε Περισσότερα Δείτε ΛιγότεραO «καπιταλισμός» είναι καλύτερα κατανοητός σαν ένα σύστημα από μια σειρά από στάδια. Ο βιομηχανικός καπιταλισμός έχει παραχωρήσει τη θέση του στον χρηματοοικονομικό καπιταλισμό, ο οποίος εξελίχθηκε από τον καπιταλισμό των συνταξιοδοτικών ταμείων τη δεκαετία του ΄50 και τον αμερικανικό νομισματικό ιμπεριαλισμό από το 1971 όταν το πλαστό δολάριο (που δημιουργήθηκε κυρίως για τη χρηματοδότηση των παγκόσμιων στρατιωτικών δαπανών των ΗΠΑ) έγινε η παγκόσμια νομισματική βάση. Το πλαστό πιστωτικό δολάριο κατέστησε εφικτή την δημιουργία της οικονομίας φούσκας μετά το 1980 και το υποσκήνιο του, τον καπιταλισμό καζίνο. Αυτά τα οικονομικά ραδιενεργά στάδια παρακμής οδήγησαν στον αποπληθωρισμό του χρέους μετά το 2008, και τελικά κατέληξαν στη διαμόρφωση ενός καθεστώτος πεονίας και στη λιτότητα της νεο-δουλοπαροικίας. Η τελική έκβαση του σημερινού Δυτικού καπιταλισμού είναι μια νεο-ραντιέρικη οικονομία—ακριβώς η μορφή οικονομίας που επεδίωξε να ανατρέψει ο βιομηχανικός καπιταλισμός και στην οποίαν αντιτάχθηκαν οι κλασικοί οικονομολόγοι κατά τη διάρκεια της Προοδευτικής Εποχής από τα τέλη του 19ου αιώνα μέχρι τις αρχές του 20ου αιώνα. Μια χρηματοοικονομική τάξη έχει σφετεριστεί το ρόλο που συνήθιζαν να εκτελούν οι γαιοκτήμονες—μια κοινωνική τάξη που απολάμβανε ειδικά προνόμια. Η οικονομική πρόσοδος (economic rent) σήμερα αμείβεται ως επί το πλείστον με τόκους. Αυτή η «απατεωνιά» διακόπτει την κυκλική ροή μεταξύ παραγωγής και κατανάλωσης, προκαλώντας οικονομική συρρίκνωση, μια δυναμική που είναι το άκρως αντίθετο της αρχικής ώθησης του βιομηχανικού καπιταλισμού. Το «θαύμα του ανατοκισμού», που ενισχύεται τώρα με τη δημιουργία πλαστής πίστωσης, κανιβαλίζει το βιομηχανικό κεφαλαίου καθώς και τις απολαβές των εργαζομένων. Ιστορικά, ο βιομηχανικός καπιταλισμός ήταν πολιτικά υπέρ της δημοκρατικής κοινοβουλευτικής μεταρρύθμισης, επειδή αυτός ήταν ο μόνος τρόπος για να σπάσει ο ασφυκτικός κλοιός των γαιοκτημόνων στα εθνικά φορολογικά συστήματα. Αλλά το χρηματιστικό κεφάλαιο σήμερα είναι εγγενώς ολιγαρχικό. Επιδιώκει να περάσει υπό τον έλεγχο του το κράτος—πρώτα απ' όλα το δημόσιο ταμείο, την κεντρική τράπεζα, και τα δικαστήρια—προκειμένου να εξυπηρετηθούν οικονομικά ο τραπεζικός και ο χρηματοοικονομικός τομέας και οι μεγάλοι πελάτες του: το real estate και τα μονοπώλια. Αυτός είναι ο λόγος που οι χρηματοοικονομικοί «τεχνοκράτες» (διαμεσολαβητές και υπηρέτες του χρηματιστικού κεφαλαίου) επιβλήθηκαν στην Ελλάδα, και ο λόγος που η Γερμανία εναντιώθηκε στην ιδέα ενός δημοψηφίσματος σχετικά με το πρόγραμμα λιτότητας που επιβάλλει η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα.Αρχείο:Σχετικό Πρόγραμμα:Η Κατάσταση στην Οικονομία της Ευρωζώνης και στην Οικονομία της Ελλάδας, Νομισματική Πολιτική και Χρηματοπιστωτική ΔομήΣυγγραφέας/είς: -
ΜΟΝΟΣΕΛΙΔΟ No. 28 | Μάρτιος 2012
Οι πύρρειες νίκες της Ελλάδας: Ανταλλαγή ομολόγων και νέο πακέτο διάσωσης
Δείτε Περισσότερα Δείτε ΛιγότεραΣχεδόν δύο χρόνια αφότου η Ελλάδα έγινε το πρώτο κράτος-μέλος της ευρωζώνης που υποβλήθηκε σε σχέδιο διάσωσης από την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ) και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ), η χώρα είναι επίσημα χρεοκοπημένη. Σαφώς, δεν υπήρξε ποτέ καμία αμφιβολία για την τελική έκβαση, αλλά η αναδιάρθρωση των σχεδόν 200 δις ευρώ χρέους στον ιδιωτικό τομέα και η συμφωνία για ένα νέο πακέτο διάσωσης υποδηλώνουν κάτι πολύ σημαντικότερο—εν ολίγοις, την επίσημη μετατροπή ενός κυρίαρχου έθνους σε οφειλέτη ζόμπι προς την ΕΕ και το ΔΝΤ και ένα σενάριο καταστροφής που περιλαμβάνει την υποχρεωτικής του έξοδο από τη ζώνη του ευρώ.Αρχείο:Σχετικό Πρόγραμμα:Συγγραφέας/είς:X. I. Πολυχρονίου -
ΣΗΜΕΙΩΜΑΤΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ No. 1 | Μάρτιος 2012
Οι συσταλτικές πολιτικές απειλούν να μετατρέψουν την Ευρώπη σε οικονομική έρημο
Δείτε Περισσότερα Δείτε ΛιγότεραΖούμε σε έναν τρομακτικό κόσμο οικονομικής πολιτικής, στην εποχή του δογματισμού της ελεύθερης αγοράς όπου η οικονομική ιδεολογία είναι πέρα για πέρα λανθασμένη. Η πολιτική ηγεσία της Ευρώπης εφαρμόζει πολιτικές στυλ Χέρμπερτ Χούβερ, που βυθίζουν τις οικονομίες και παράγουν κοινωνική δυστυχία ως απόρροια της μαζικής ανεργίας. Μια μεγάλης κλίμακας κυβερνητική παρέμβαση είναι απολύτως απαραίτητη για να ανακάμψει η οικονομία, αλλά η σημερινή μανία της δημόσιας πολιτικής, που επιβάλλει δημοσιονομική συρρίκνωση στα μέσα μιας ύφεσης, μπορεί να οδηγήσει μόνο σε καταστροφικά αποτελέσματα. Οι διασώσεις, για παράδειγμα, δεν έλυσαν την κρίση χρέους της Ελλάδας αλλά απλά ανέβαλλαν την επίσημη χρεοκοπία. Αυτό που απαιτείται είναι μια πολιτική και οικονομική επανάσταση, που θα περιλαμβάνει την επιστροφή σε κεϊνσιανά μέτρα και μια νέα θεσμική αρχιτεκτονική—τις Ηνωμένες Πολιτείες της Ευρώπης.Αρχείο:Σχετικό Πρόγραμμα:Συγγραφέας/είς:X. I. Πολυχρονίου -
ΜΟΝΟΣΕΛΙΔΟ No. 27 | Φεβρουάριος 2012
Η ανορεξική διάθεση της ΕΕ οδηγεί τις οικονομίες της περιοχής σε κατάθλιψη
Δείτε Περισσότερα Δείτε ΛιγότεραΗ συντονισμένη συσταλτική πολιτική εκ μέρους της Ευρωπαϊκής Ένωσης εμπνέεται από την πεποίθησή της ότι αυτός είναι ο πιο αποτελεσματικός τρόπος για την αντιμετώπιση της «κρίσης χρέους» στην ευρωζώνη. Ωστόσο, αγνοώντας τα ενδημικά προβλήματα της ανεργίας, της φτώχειας, και της έλλειψης στέγης—τα οποία έχουν ως βασική αιτία τη συρρίκνωση της οικονομικής δραστηριότητας—η ευρωπαϊκή οικονομική πολιτική αποκαλύπτει ένα διευρυνόμενο χάσμα με τον πραγματικό κόσμο.Αρχείο:Σχετικό Πρόγραμμα:Συγγραφέας/είς:X. I. Πολυχρονίου -
ΣΗΜΕΙΩΜΑΤΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ No. 5 | Νοέμβριος 2011
Η επίλυση της κρίσης της Ευρωζώνης—δίχως εξαγορές χρέους, εθνικές εγγυήσεις, αλληλοασφάλιση, ή δημοσιονομικές μεταβιβάσεις
Δείτε Περισσότερα Δείτε ΛιγότεραΈνας από τους λόγους για την αποτυχία του Ecofin και του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου να δώσουν λύση στην κρίση της ευρωζώνης είναι η αντίσταση σε εξαγορές χρέους, κρατικές εγγυήσεις, αλληλοασφάλιση και δημοσιονομικές μεταβιβάσεις μεταξύ κρατών-μελών. Ο Stuart Holland υποστηρίζει ότι κανένα από αυτά τα μέτρα δεν είναι απαραίτητο για να μετατραπεί ένα μέρος των εθνικών ομολόγων σε ευρωομόλογα ή για την καθαρή έκδοση ευρωομολόγων—δύο εναλλακτικές προσεγγίσεις στην κρίση χρέους που θα αντιστάθμιζαν τον κίνδυνο χρεοκοπίας και, με τη διασφάλιση του ευρώ ως αποθεματικό νόμισμα, θα συνείσφεραν να επιτευχθεί μια πιο ισορροπημένη παγκόσμια ανάπτυξη.Αρχείο:Σχετικό Πρόγραμμα:Συγγραφέας/είς:Stuart Holland -
ΜΟΝΟΣΕΛΙΔΟ No. 26 | Φεβρουάριος 2012
Βελτίωση της ανταγωνιστικότητας με τη μείωση του βιοτικού επιπέδου και αύξηση της φτώχειας
Το νέο πακέτο «διάσωσης» της Ελλάδας από την ΕΕ και το ΔΝΤ έχει να κάνει κυρίως με την περικοπή μισθών στον ιδιωτικό τομέα και την ισοπέδωση των εργασιακών δικαιωμάτων. Εν ολίγοις, δεν κάνει απολύτως τίποτα για να αντιμετωπίσει την οικονομική κρίση επειδή δεν έχει σχεδιαστεί για τη διάσωση της ελληνικής οικονομίας, η οποία βρίσκεται σε εμπόλεμη κατάσταση εδώ και τρία χρόνια. Στην πραγματικότητα, το νέο Μνημόνιο θα έχει το ανεπιθύμητο αποτέλεσμα της διατήρησης της χώρας σε έναν φαύλο κύκλο του χρέους—και θα οδηγήσει, τελικά, στην έξοδό της από το ευρώ.Αρχείο:Σχετικό Πρόγραμμα:Συγγραφέας/είς:X. I. Πολυχρονίου -
ΜΟΝΟΣΕΛΙΔΟ No. 24 | Φεβρουάριος 2012
Τα σημερινά μέτρα απλά καθυστερούν την επόμενη παγκόσμια κατάρρευση
Δείτε Περισσότερα Δείτε ΛιγότεραΕίναι λανθασμένη η ερμηνεία της εξελισσόμενης καταστροφής στην Ευρώπη ως μια κρίση κρατικού χρέους. Το βασικό πρόβλημα δεν είναι η ασωτία των περιφερειακών λαών, αλλά η ίδια η αρχιτεκτονική της ευρωπαϊκής νομισματικής ένωσης -- μια αρχιτεκτονική κατασκευή που ακόμη και τώρα αποτελεί εμπόδιο σε μια ικανοποιητική επίλυση αυτής της κρίσης. Η κεντρική αδυναμία της ευρωπαϊκής νομισματικής ένωσης είναι ότι αφαιρεί από τις χώρες το δικαίωμα να έχουν το δικό τους νόμισμα χωρίς να τους παρέχει μια επαρκή δημοσιονομική ή νομισματική δομή. Με άλλα λόγια, η ευρωπαϊκή νομισματική ένωση είναι σαν τις Ηνωμένες Πολιτείες χωρίς το Υπουργείο Οικονομικών ή μια πλήρως λειτουργούσα Κεντρική Τράπεζα. Αν δεν αντιμετωπιστεί αυτή η βασική δομική αδυναμία, η ευρωζώνη θα συνεχίσει τον βηματισμό προς τον γκρεμό -- και θα απειλεί να συμπαρασύρει μαζί της το ήδη ετοιμόρροπο χρηματοπιστωτικό σύστημα των ΗΠΑ.Αρχείο:Σχετικό Πρόγραμμα:Συγγραφέας/είς: -
ΜΟΝΟΣΕΛΙΔΟ No. 25 | Φεβρουάριος 2012Η παγκόσμια χρηματοοικονομική κρίση του 2007–08 είναι το δεύτερο πιο καταστροφικό παγκόσμιο οικονομικό γεγονός των τελευταίων 80 ετών. Χάρη στα αυστηρά μέτρα λιτότητας και σε μια φανατική δέσμευση στη δημοσιονομική εξυγίανση, η συνολική οικονομία της Ευρώπης βρίσκεται τώρα πολύ κοντά σε κατάσταση στασιμότητας και εξαιρετικά υψηλά επίπεδα ανεργίας επικρατούν σε πολλές χώρες, ιδίως στην περιφέρεια της ευρωζώνης. Στην Ελλάδα, η κατάσταση είναι εντελώς εκτός ελέγχου, με το βιοτικό επίπεδο να επιστρέφει με ταχείς ρυθμούς στα επίπεδα της δεκαετίας του ΄60 και τον αριθμό των ανέργων να έχει φτάσει στο ένα εκατομμύριο (από ένα εργατικό δυναμικό 5 εκατομμυρίων). Το δεύτερο σχέδιο διάσωσης δεν θα κάνει τίποτα περισσότερο από το να αγοράσει ακόμα επιπλέον χρόνο (μία επίσημη πτώχευση είναι απλά αναπόφευκτη) για την ΕΕ ώστε να χτίσει τείχη προστασίας για την πρόληψη της εξάπλωσης της ελληνικής μετάδοσης στην υπόλοιπη περιφέρεια—και να προετοιμάσει το έδαφος για την έξοδο της Ελλάδας από το ευρώ.Αρχείο:Σχετικό Πρόγραμμα:Συγγραφέας/είς:X. I. Πολυχρονίου
-
ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚH ΕΡΓΑΣΙΑ ΥΠΟ ΕΞΕΛΙΞΗ No. 702 | Ιανουάριος 2012
Μια μετακεϋνσιανή ανάλυση της ευρωπαϊκής κρίσης χρέους
Η συμβατική σοφία υπαγορεύει ότι η ευρωπαϊκή κρίση χρέους, η οποία έχει μέχρι στιγμής οδηγήσει σε σκληρά προγράμματα δημοσιονομικής προσαρμογής διαμορφωμένα από την Ευρωπαϊκή Ένωση και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Ιρλανδία, προκλήθηκε από μια δημοσιονομική ασωτία από την πλευρά των περιφερειακών χωρών, σε συνδυασμό με το μοντέλο κράτους πρόνοιας, και ότι ο ρόλος του κοινού νομίσματος (δηλαδή του ευρώ) ήταν, στην καλύτερη των περιπτώσεων, μηδαμινός. Η εργασία αυτή έχει ως στόχο να δείξει ότι, σε αντίθεση με τη συμβατική σοφία, η κρίση στην Ευρώπη είναι το αποτέλεσμα μιας ανισορροπίας μεταξύ χωρών κέντρου και περιφέρειας, η οποία είναι σύμφυτη με το οικονομικό μοντέλο του ευρώ. Με τη βοήθεια που παρείχαν οι διαδικασίες της νομισματικής ενοποίησης και της χρηματοπιστωτικής απορρύθμισης, οι χώρες του κέντρου της ευρωζώνης επιδίωξαν πολιτικές που βασίζονται στις εξαγωγές—ή, πιο συγκεκριμένα, πολιτικές προάσπισης των ιδίων συμφερόντων επί ζημία των ανταγωνιστών—εις βάρος αυξανόμενων ανισορροπιών και συσσώρευσης χρέους στην περιφέρεια. Αυτή η ανισορροπία έγινε μη βιώσιμη, και αυτή η μη βιωσιμότητα ήταν ένας αιτιώδης παράγοντας για την παγκόσμια οικονομική κρίση του 2007–08. Το κείμενο υποστηρίζει επίσης ότι η ευρωζώνη θα μπορούσε να αποφύγει τη σώρευση ανισορροπιών με την υιοθέτηση της ιδέας της γενικευμένης τραπεζικής (μια θεμελιώδη αρχή της πρότασης του Τζον Μέιναρντ Κέινς για μια Ένωση Εκκαθάρισης) ως κεντρικό στοιχείο του σχεδίου της για νομισματική ολοκλήρωση.Αρχείο:Σχετικό Πρόγραμμα:Συγγραφέας/είς:Matías Vernengo -
Ειδικη Εκθεση | Ιανουάριος 2012
Είναι βιώσιμη;
Αρχείο:Σχετικό Πρόγραμμα:Συγγραφέας/είς:Μαρία Νικολαϊδη -
ΣΗΜΕΙΩΜΑΤΑ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ No. 6 | Νοέμβριος 2011Αν και δεν προήλθε από οικονομολόγο, η άκαιρη έκφραση «déjà vu ξανά από την αρχή» έρχεται πάντα στο μυαλό με το τέλος σχεδόν κάθε Συνόδου Κορυφής της ΕΕ τα τελευταία χρόνια, οι οποίες ολοκληρώνονται πάντα με την υπόσχεση ότι θα δοθεί μια «τελική λύση» στα προβλήματα που προκαλούνται από μια ολοένα και περισσότερο προβληµατική νομισματική ένωση. Αλλά είναι δύσκολο να ενθουσιαστεί κανείς με οποιαδήποτε λύση έχει προσφερθεί έως τώρα, επειδή όλες οι προτεινόμενες «λύσεις» αρνούνται να αναγνωρίσουν ότι το πρόβλημα της ευρωζώνης είναι ουσιαστικά πρόβλημα μιας ελαττωματικής χρηματοοικονομικής αρχιτεκτονικής. Η σημερινή κρίση οφείλεται στο γεγονός ότι η δημιουργία του ευρώ έχει στερήσει από τα έθνη την κυρίαρχη ικανότητά τους να εμπλακούν σε μια δημοσιονομική αντεπίθεση ενάντια σε απότομες εξωτερικές διαταραχές της ζήτησης του είδους που βιώσαμε το 2008. Και αυτό είναι ένα πρόβλημα που γιγαντώνεται εξαιτίας της συνεχιζόμενης απροθυμίας της «Τρόικα»—Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ), Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ), και Διεθνές Νομισματικό Ταμείο—να εγκαταλείψει την δημοσιονομική λιτότητα ως αντάλλαγμα για στήριξη στα κρατικά ομόλογα αυτών των εθνών.Αρχείο:Σχετικό Πρόγραμμα:Συγγραφέας/είς:
-
ΜΟΝΟΣΕΛΙΔΟ No. 21 | Νοέμβριος 2011
Το μέλλον της ευρωζώνης
Με την κρίση στην ευρωζώνη να απειλεί την ακεραιότητα της ίδιας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η Γερμανίδα καγκελάριος Αγκελα Μέρκελ συνεχίζει να απορρίπτει το κάλεσμα για την μετατροπή της ΕΚΤ σε δανειστή έσχατης ανάγκης και παραμένει σταθερά εναντίον των εισηγήσεων για την έκδοση ενός ευρωομολόγου. Ομως η Γερμανία έχει σχέδιο για την ευρωζώνη ακόμα και αν πολλοί προτιμούν να μη το βλέπουν—ένα σχέδιο επικεντρωμένο στη Δαρβινική πολιτική και στα νεοφιλελεύθερα οικονομικά.Αρχείο:Σχετικό Πρόγραμμα:Συγγραφέας/είς:X. I. Πολυχρονίου -
ΜΟΝΟΣΕΛΙΔΟ No. 20 | Νοέμβριος 2011Καθώς η κρίση στην Ευρώπη επεκτείνεται, οι διαμορφωτές πολιτικής ξεφουρνίζουν τη μία ανεπαρκή πρόταση μετά την άλλη, ενώ καμία δεν αντιμετωπίζει το κύριο πρόβλημα της κρίσης. Η πιθανότητα μιας διάλυσης της ευρωζώνης, είτε εξ΄ολοκλήρου είτε μερικώς, μοιάζει όλο και λιγότερο εξωφρενική. Εκτός από τα πολιτικά εμπόδια που πρέπει να ξεπεραστούν, επικρατεί μεγάλη αδυναμία κατανόησης της φύσης της κρίσης. Και δίχως να είναι ικανοί να δουν ξεκάθαρα το πρόβλημα της κρίσης, οι διαμορφωτές πολιτικής συνεχίζουν να συγκεντρώνουν την προσοχή τους σε λάθος λύσεις.Αρχείο:Σχετικό Πρόγραμμα:Συγγραφέας/είς:
-
ΚΕΙΜΕΝO ΔΗΜΟΣΙΑΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ No. 121 | Νοέμβριος 2011
Ποιος πληρώνει για το Ευρωπαϊκό κυρίαρχο χρέος και τις ζημίες από τα ενυπόθηκα δάνεια υψηλού κινδύνου;
Στο πλαίσιο της κρίσης χρέους στην ευρωζώνη και της κρίσης στην αγορά των ενυπόθηκων δανείων υψηλού κινδύνου στις ΗΠΑ, ο Ανώτατος Μελετητής Jan Kregel εξετάζει το ερώτημα πως θα έπρεπε να διανείμουμε τις απώλειες μεταξύ δανειοληπτών και δανειστών σε περιπτώσεις αναδιάρθρωσης του χρέους. Ο Kregel αντιτίθεται σε μια κυρίαρχη προσέγγιση αυτού του ερωτήματος που είναι συνυφασμένη με την ανάλυση της ατομικής δράσης και των συμπεριφοριστικών χαρακτηριστικών—μια προσέγγιση που τείνει προς το συμπέρασμα ότι ο δανειολήπτης πρέπει να επιφορτιστεί όλο το φορτίο του χρέους που έχει προς τον πιστωτή. Η εικασία πίσω από αυτό το είδος ανάλυσης είναι ότι εφόσον ο οφειλέτης (ο φερόμενος ως δόλιος δανειολήπτης του ενυπόθηκου δανείου υψηλού ρίσκου ή ο υποθετικά σπάταλος Ελληνας) είναι η αιτία της ζημίας, ο οφειλέτης πρέπει να επωμιστεί το φορτίο χρέους.Αρχείο:Σχετικό Πρόγραμμα:Η Κατάσταση στην Οικονομία της Ευρωζώνης και στην Οικονομία της Ελλάδας, Νομισματική Πολιτική και Χρηματοπιστωτική ΔομήΣυγγραφέας/είς:Jan Kregel -
ΜΟΝΟΣΕΛΙΔΟ No. 19 | Νοέμβριος 2011Η επιβίωση της Ευρωπαϊκής Ένωσης εξαρτάται από την ικανότητά της να προβεί σε μεταρρυθμίσεις, είτε μέσω επέκτασης—μεγαλύτερο οικονομικό και δημοσιονομικό συντονισμό προς την κατεύθυνση κάποιου είδους ομοσπονδιακού κράτους—ή με το να συρρικνωθεί, με την ευρωζώνη να γίνεται μια βέλτιστη νομισματική περιοχή. Οι περισσότεροι αναλυτές στηρίζουν την πρώτη πρόταση. Αλλά η εσπευσμένη ενίσχυση και διεύρυνση της ένωσης είναι ακριβώς αυτό που έχει οδηγήσει στη σημερινή κρίση στην ευρωζώνη.Αρχείο:Σχετικό Πρόγραμμα:Συγγραφέας/είς:X. I. Πολυχρονίου
-
ΜΟΝΟΣΕΛΙΔΟ No. 18 | Νοέμβριος 2011
Δίδυμες στρατηγικές για την επίλυση της κρίσης στην ευρωζώνη—Δίχως αγορές χρέους, εθνικές εγγυήσεις, ασφαλιστικά σχέδια ή δημοσιονομικές μεταβιβάσεις
Δείτε Περισσότερα Δείτε ΛιγότεραΗ ακύρωση της συνεδρίασης της 26ης Οκτωβρίου των Υπουργών Οικονομικών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ή του Ecofin, έχει διαβρώσει περαιτέρω την εμπιστοσύνη στην ικανότητά του να δώσει λύσει στην επιδεινόμενη κρίση του κυρίαρχου χρέους στην ευρωζώνη. Μια βιώσιμη στρατηγική απαιτείται τώρα—και όπως διευκρινίζει ο Stuart Holland, δύο βιώσιμες στρατηγικές είναι ακόμα καλύτερες από μια.Αρχείο:Σχετικό Πρόγραμμα:Συγγραφέας/είς:Stuart Holland -
ΜΟΝΟΣΕΛΙΔΟ No. 17 | Νοέμβριος 2011
Επιπλέον λιτότητα, βαθύτερο κατρακύλισμα της οικονομίας, και παράδοση της εθνικής κυριαρχίας
Είναι καλά αναγνωρισμένο γεγονός ότι, μετά από το πρώτο σχέδιο διάσωσης του Μαίου 2010, η ελληνική οικονομία πηγαίνει από το κακό στο χειρότερο, και η έκθεση της τρόικας που διέρρευσε πριν από την σύνοδο κορυφής της ΕΕ της περασμένης εβδομάδας παραδέχτηκε ανοικτά ότι η συρρίκνωση της επεκτατικής δημοσιονομικής πολιτικής έχει, ως μέτρο, αποτύχει οικτρά. Οπότε, γιατί πήρε την ηγεσία της ΕΕ σχεδόν δύο χρόνια για να αναγνωρίσει την ανάγκη για ένα σημαντικό κούρεμα του ελληνικού χρέους;Αρχείο:Σχετικό Πρόγραμμα:Συγγραφέας/είς:X. I. Πολυχρονίου -
ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚH ΕΡΓΑΣΙΑ ΥΠΟ ΕΞΕΛΙΞΗ No. 693 | Οκτώβριος 2011Ένα ακόμα επιπλέον σχέδιο διάσωσης για την Ευρωπαϊκή Νομισματική Ένωση κατευθύνεται μέσω κεντρικής Ευρώπης, αλλά κανείς δεν είναι αρκετά ανόητος να πιστέψει ότι είναι αρκετό. Ο Υπουργός Οικονομικών της Ελλάδας δήλωσε, με βάση κάποιες αναφορές, ότι η χώρα του δεν μπορεί να εξυπηρετήσει το χρέος της και άφησε να εννοηθεί ότι μια διαγραφή ύψους 50% είναι πιθανή. Αυτό, όμως, θα ήταν απλά η αρχή καθώς άλλες υπερχρεωμένες χώρες θα ακολουθήσουν τον ίδιο δρόμο. Ολες οι μεγάλες ευρωπαϊκές τράπεζες θα δεχτούν χτύπημα—και το ίδιο θα συμβεί και στην αμερικανική αγορά αμοιβαίων κεφαλαίων, αξίας 3 τρις εκατομμυριων δολαρίων, όπου περίπου το ήμισυ της συνολικής αξίας αυτών των κεφαλαίων έχουν επενδυθεί σε ευρωπαϊκές τράπεζες. Προσθέστε και τις άλλες αμερικανικές τράπεζες που είναι εκτεθειμένες στην Ευρώπη και έχουμε ένα πιθανό χτύπημα στο συνολικό χρηματοοικονομικό σύστημα των ΗΠΑ. Μια άλλη παγκόσμια χρηματοοικονομική κρίση φαίνεται να είναι αρκετά πιθανή.Πρώτα συνοψίζουμε την κατάσταση στην Ευρωχώρα. Το κύριο επιχείρημά μας θα είναι ότι το πρόβλημα δεν οφείλεται σε άσωτες δαπάνες από μερικές χώρες, αλλά στην αρχιτεκτονική της ίδιας της ευρωπαϊκής νομισματικής ένωσης. Στρέφουμε ύστερα την προσοχή μας στα προβλήματα των ΗΠΑ, αξιολογώντας την πιθανότητα μιας επιστροφής στη χρηματοοικονομική κρίση και την οικονομική υποχώρηση. Καταλήγουμε ότι δύσκολοι καιροί βρίσκονται μπροστά μας και πως υπάρχει υψηλή πιθανότητα ότι μια άλλη κατάρρευση θα πυροδοτηθεί από γεγονότα και εξελίξεις στην Ευρωχώρα ή στις Ηνωμένες Πολιτείες. Ολοκληρώνουμε με μια αξιολόγηση των πιθανών τρόπων για να βγούμε από την κρίση. Δεν είναι δύσκολο να διατυπωθούν απλές οικονομικές και τεχνικές πολιτικές λύσεις για τις ΗΠΑ και για την Ευρωχώρα. Το πραγματικό εμπόδιο είναι πολιτικό—και, δυστυχώς, η κατάσταση χειροτερεύει γρήγορα στην Ευρώπη. Μπορεί να είναι ήδη πολύ αργά.Αρχείο:Σχετικό Πρόγραμμα:Συγγραφέας/είς:
-
ΜΟΝΟΣΕΛΙΔΟ No. 15 | Οκτώβριος 2011
Η υπόσχεση Μέρκελ-Σαρκοζί να δώσουν τέλος στην κρίση της ευρωζώνης
Η αποτυχία εκ μέρους των ηγετών της ΕΕ να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά την κρίση της ευρωζώνης έχει να κάνει σε μεγάλο βαθμό με το γεγονός ότι η Γερμανία και η Γαλλία βρίσκονται σε αντίθετους πόλους—πολιτικά, οικονομικά και πολιτιστικά. Στο πλαίσιο αυτό, η ανακοίνωση που έγινε από την Μέρκελ και τον Σαρκοζί πως έχουν συμφωνήσει σε ένα συνολικό πακέτο προτάσεων για την επίλυση της κρίσης χρέους στην ευρωζώνη είναι σίγουρα μια θετική εξέλιξη.Αρχείο:Σχετικό Πρόγραμμα:Συγγραφέας/είς:X. I. Πολυχρονίου -
ΜΟΝΟΣΕΛΙΔΟ No. 14 | Οκτώβριος 2011
Νεοφιλελευθερισμός και η κατάσταση της προηγμένης παγκόσμιας οικονομίας
Δείτε Περισσότερα Δείτε ΛιγότεραΜπορεί ο τυφλός να θεραπεύσει τον ανάπηρο;
Ποιος είπε ότι η οικονομική επιστήμη δεν είναι ιδεολογικά προκατειλημμένη και δεν πάσχει από πολιτική μεροληψία; Τριακόσια χρόνια χρηματοπιστωτικων και οικονομικών κρίσεων δε λένε απολύτως τίποτα στους αδιάλλακτους νεοφιλελεύθερους, που πιστεύουν (ανάμεσα σε άλλα πράγματα) στην ιδέα της ύπαρξης μιας αυτορρυθμιζόμενης αγοράς και στη θεωρία της προς τα κάτω διαρροής του πλούτου. Mε τόσες πολλές λανθασμένες υποθέσεις να καθοδηγούν τον αγοραίο φιλελευθερισμό, δεν προκαλεί απορία το γεγονός γιατί οι νεοφιλελεύθεροι έχουν αποτύχει να βγάλουν τα σωστά συμπεράσματα από την εμπειρία της Mεγάλης Yφεσης του `30 και κάνουν τα στραβά μάτια στις πραγματικές αιτίες της παγκόσμιας χρηματοοικονομικής κρίσης του 2007–08 και στην οικονομική υποχώρηση που ακολούθησε.Αρχείο:Σχετικό Πρόγραμμα:Συγγραφέας/είς:X. I. Πολυχρονίου -
ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚH ΕΡΓΑΣΙΑ ΥΠΟ ΕΞΕΛΙΞΗ No. 688 | Σεπτέμβριος 2011
Μια σταθερή ματιά σε μια εθνική καταστροφή και η πιθανή διάλυση της ευρωζώνης
Δείτε Περισσότερα Δείτε ΛιγότεραΗ κρίση χρέους της Ελλάδας σε γενικό πλαίσιο
Η Ελλάδα εντάχθηκε στην ευρωζώνη όχι μόνο με μαγειρεμένα στατιστικά αρχεία αλλά με μια οικονομία που ήταν ακατάλληλη για τις απαιτήσεις και τις προσδοκίες μιας ενοποιημένης αγοράς με ένα ενιαίο σκληρό νόμισμα. Επιπλέον, η χώρα έχει μια πολιτική τάξη που είναι διαβόητα διεφθαρμένη, μια δημόσια διοίκηση που ο τρόπος λειτουργίας του διακωμωδεί την αποτελσματικότητα και την παραγωγικότητα, και μια συνολική πολιτική κουλτούρα που είναι εξαρτημένη από την πελατειακή πολιτική, ευημερεί με βάση την φοροδιαφυγή και την ανομία και στερείται οποιαδή̟ποτε αίσθηση κοινωνικού συμφέροντος και κοινωνικής ευθύνης. Η κρίση χρέους, που ξέσπασε το 2009, και τώρα έχει φέρει τη χώρα στο χείλος μιας μεγάλης κλίμακας εθνική καταστροφή, είναι απόρρεια ενός απίστευτα διεφθαρμένου πολιτικού συστήματος και των επιπτώσεων του νεοφιλελεύθερου οικονομικού περιβάλλοντος. Η Ελλάδα μετατρέπεται τώρα, χάρη στους αρχηγούς της ΕΕ και του ΔΝΤ και σε μια κυβέρνηση που παρέδωσε την εθνική κυριαρχία στα διεθνή κέντρα πολιτικής και οικονομικής ισχύος, σε προτεκτοράτο της ΕΕ και πιο ακριβέστερα, σε μπανανία των κυρίαρχων δυνάμεων ης ΕΕ.Αρχείο:Σχετικό Πρόγραμμα:Συγγραφέας/είς:X. I. Πολυχρονίου -
ΜΟΝΟΣΕΛΙΔΟ No. 4 | Νοέμβριος 2010
Το σχέδιο διάσωσης δεν μπορεί να αντιμετωπίσει το κεντρικό πρόβλημα
Το ενός τρισεκατομυρρίων δολαρίων πακέτο διάσωσης που προώθησαν οι ευρωπαίοι ηγέτες τον Μαη του 2010 και που στοχεύει στην αντιμετώπιση της αυξανόμενης κρίση χρέους της ηπείρου, θα μπορούσε κάλλιστα να φέρει το κωδικό όνομα Πανάκεια. Ανέβηκαν οι μετοχές σε όλη την επικράτεια και έπεσαν ακόμη και τα επιτόκια για τα ελληνικά ομόλογα. Η ανάπαυλα όμως ήταν προσωρινή καθώς οι αγορές αντιλήφθηκαν ότι η διάσωση δεν θα βελτιώσει τα δημοσιονομικά των κρατών της ευρωζώνης.Αρχείο:Σχετικό Πρόγραμμα:Συγγραφέας/είς:
Press Room
Αποψη: Η μυθολογία των 100 ή 200 δισ. κόστους διαχείρισης ΣΥΡΙΖΑ
Προυποθεσεισ για Ισχυρη Επανεκκινηση τησ Οικονομιασ
Στα Media
