Τα προβλήματα της ΕΕ και οι ανησυχίες της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας

Οι χρηματοοικονομικές κρίσεις που συνοδεύονται από την απειλή μιας επακόλουθης ύφεσης και τον αποπληθωρισμό χρέους λαμβάνουν χώρα με αυξανόμενη ταχύτητα στις Ηνωμένες Πολιτείες από το 1980 έως σήμερα. Σχεδόν αντανακλαστικά, όταν έρχονται αντιμέτωποι με αυτές τις συνθήκες, οι αμερικανικοί θεσμοί και οι διαμορφωτές πολιτικής που διαχειρίζονται αυτούς τους θεσμούς ανταποκρίνονται με έναν τρόπο ο οποίος ανατρέπει με συνέπεια τη δυναμική ύφεσης-χρέους-αποπληθωρισμού. Από την άλλη μεριά, όμως, ενώ οι πολιτικές που εφαρμόστηκαν μπορούν να θεωρηθούν πετυχημένες, συνέβαλαν ωστόσο στον ηθικό κίνδυνο στις παγκόσμιες χρηματοπιστωτικές αγορές, ο οποίος κορυφώθηκε με την κρίση που ξεκίνησε το 2007. Παρ\’ όλα αυτά, τα απλά βήματα που έγιναν από τους καθιερωμένους θεσμούς επέτρεψαν στις Ηνωμένες Πολιτείες να εκτροχιάσουν τη δυναμική της ύφεσης, ενώ οι ευρωπαϊκές πολιτικές λιτότητας του στυλ 1930 αποδείχθηκαν το ίδιο αναποτελεσματικές όπως ήταν σχεδόν πριν από έναν αιώνα. Η σταθερή άρνηση της Ευρώπης, και συγκεκριμένα της Γερμανίας, να εφαρμόσει τη συνταγή των ΗΠΑ έχει ενδυναμώσει τις οικονομικές κακουχίες στην ήπειρο. Η κατάσταση είναι ανατριχιαστική και κάθε σοβαρός μελετητής της οικονομικής ιστορίας γνώριζε ότι η κατάσταση θα εξελισσόταν με αυτόν τον τρόπο.

Είναι εύκολο να καταλάβουμε γιατί εφαρμόστηκαν άστοχες πολιτικές για την αντιμετώπιση της κρίσης στην ευρωζώνη. Η οικονομική θεωρία βλέπει με στραβό μάτι τον Κέυνς. Οι οικονομικές επιτυχίες, κυρίως στη Γερμανία, προσέφεραν τα λάθος διδάγματα, και η διαρκή αγωνία για τον πληθωρισμό απέσπασαν την προσοχή από τα βαθύτερα προβλήματα. Με το ξέσπασμα της κρίσης, η λάθος συνταγή για την κρίση ήταν αναμενόμενη.

Αυτό που είναι πολύ πιο δύσκολο να γίνει κατανοητό είναι γιατί συνεχίζεται να προσφέρεται το δηλητήριο της λιτότητας εν μέσω σαφών αποδείξεων ότι ο ασθενής πεθαίνει. Ωστόσο, η τελευταία καλύτερη ελπίδα για την Ευρώπη φαίνεται να είναι ο πρόεδρος της ΕΚΤ Μάριο Ντράγκι. Δείχνει ότι μπορεί να μιλάει γερμανικά, αλλά να ενεργεί ως ευρωπαίος.