Δημοσιεύσεις στα Ελληνικά

Η συζήτηση για την ανταγωνιστικότητα και πάλι

Οι τρέχουσες εισηγήσεις σχετικά με την ανάγκη να μειωθεί το μοναδιαίο κόστος εργασίας (κυρίως μέσω δραστικών μειώσεων των ονομαστικών μισθών) σε ορισμένες χώρες της ευρωζώνης (ειδικότερα στην Ελλάδα, την Ιρλανδία, την Ιταλία, την Πορτογαλία και την Ισπανία) προκειμένου να βγουν από την κρίση οι εν λόγω χώρες μπορεί να μην είναι πανάκεια. Κατ' αρχάς, ιστορικά, δεν υπάρχει καμία σχέση μεταξύ της αύξησης του μοναδιαίου κόστους εργασίας και της αύξησης της παραγωγής. Αυτό είναι ένα καλά εδραιωμένο εμπειρικό αποτέλεσμα, γνωστό στη βιβλιογραφία ως «το παράδοξο του Kaldor». Δεύτερον, ο υπολογισμός του μοναδιαίου κόστους εργασίας χρησιμοποιώντας συγκεντρωτικά στοιχεία (συνήθης πρακτική) είναι μια δυνητικά παραπλανητική διεργασία. Το μοναδιαίο κόστος εργασίας που υπολογίζεται με συγκεντρωτικά στοιχεία δεν είναι απλώς ένα σταθμισμένο μέσο όρο του μοναδιαίου κόστους εργασίας των επιχειρήσεων. Τρίτον, το συνολικό κόστος εργασίας ανά μονάδα προϊόντος αντανακλά την κατανομή του εισοδήματος μεταξύ μισθών και κερδών. Αυτό έχει επιπτώσεις στη συνολική ζήτηση, οι οποίες έχουν παραμεληθεί. Από τις 12 χώρες που μελετήθηκαν, το ποσοστό εργασίας αυξήθηκε σε μία χώρα (στην Ελλάδα), μειώθηκε σε εννέα, και παρέμεινε σταθερό σε δύο. Εικάζουμε ότι αυτό είναι το αποτέλεσμα της αύξησης του μεριδίου στο σύνολο της οικονομίας των μη εμπορεύσιμων υπηρεσιών. Επίσης, έχουμε κατασκευάσει ένα μέτρο ανταγωνιστικότητας, το αποκαλούμενο μοναδιαίο κόστος κεφαλαίου, που προσδιορίζει την αναλογία του ονομαστικού ποσοστού κέρδους προς την παραγωγικότητα του κεφαλαίου. Αυτό έχει αυξηθεί και στις 12 χώρες. Συμπεραίνουμε ότι μια δραστική μείωση των ονομαστικών μισθών δεν θα λύσει το πρόβλημα που αντιμετωπίζουν ορισμένες χώρες της ευρωζώνης. Αν γίνει αυτό, οι επιχειρήσεις θα πρέπει να αναγνωρίσουν επίσης ότι το μοναδιαίο κόστος κεφαλαίου έχει αυξηθεί σημαντικά και ως εκ τούτου θα πρέπει να μοιραστούν το κόστος της προσαρμογής.
Έχοντας αποκλείσει λύσεις όπως την έξοδο από το ευρώ, η λύση είναι να επιτραπεί στη δημοσιονομική πολιτική να διαδραματίσει έναν μεγαλύτερο ρόλο στην ευρωζώνη και να καταβληθούν προσπάθειες για την αναβάθμιση των εξαγωγών προκειμένου να βελτιωθεί η ανταγωνιστικότητα με τις πιο προηγμένες χώρες. Πρόκειται για μια μακροπρόθεσμη λύση που δεν θα είναι ανώδυνη, αλλά που δεν απαιτεί τη μείωση των ονομαστικών μισθών.