Δημοσιεύσεις στα Ελληνικά

Συνέντευξη του Δημήτρη Παπαδημητρίου στον Ματθαιο Τσιμιτακη

Kathimerini and EuroCapital.gr, 11 Νοέμβριος 2013. Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος.

Ο Δημήτρης Παπαδημητρίου είναι πρόεδρος του Levy Institute, του Αμερικανικού Bard College, που διοργάνωσε χθες και προχθές συνέδριο, με θέμα «Η κρίση στην Ευρωζώνη και την Ελλάδα και η εμπειρία με τις πολιτικές λιτότητας», στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών. Διακεκριμένος ακαδημαϊκός με διεθνείς περγαμηνές ο κ. Παπαδημητρίου έγινε γνωστός για το ερευνητικό του έργο στα οικονομικά του κεϊνσιανισμού και την ανάδειξη του έργου του Χάιμαν Μίνσκι, ο οποίος άσκησε κριτική στην ελεύθερη αγορά, υποστηρίζοντας ότι παράγει οικονομική αστάθεια σε αντίθεση με την αντίληψη στην κλασική οικονομική θεωρία ότι οι αγορές αυτορρυθμίζονται.

– Οι οπαδοί της λιτότητας θεωρούν ότι η μείωση του μισθολογικού κόστους μπορεί να δημιουργήσει ανταγωνιστικό πλεονέκτημα για την ελληνική οικονομία. Ποια είναι η άποψή σας;

– Η εσωτερική υποτίμηση έχει ήδη φέρει τους μισθούς 30% κάτω από τα επίπεδα πριν από την κρίση, δεν προκάλεσε όμως ανάπτυξη, αντίθετα δημιουργεί περαιτέρω ύφεση. Ακόμα κι αν γινόταν ένα θαύμα και η Ελλάδα αποκτούσε βιομηχανική βάση όμως, τη στιγμή που θα εφαρμόζονταν η ίδια πολιτική σε Ισπανία, Πορτογαλία, ακόμα και τη Γαλλία, αυτό που θα είχαμε θα ήταν μια κούρσα ανταγωνισμού προς τα κάτω, όπου κανείς δεν μπορεί να βγει νικητής.

Επειτα το ελληνικό επίπεδο τεχνολογίας είναι σημαντικά χαμηλότερο από αυτό της Ολλανδίας, ας πούμε. Η παραγωγικότητα της εργασίας στην Ολλανδία είναι διπλάσια από την αντίστοιχη στην Ελλάδα, ακόμα και αν οι Ελληνες εργάζονται διπλάσιες ώρες γι’ αυτό τον λόγο. Επομένως η απάντησή μου είναι ρητά όχι, στην ερώτησή σας.

– Ο ΣΥΡΙΖΑ ισχυρίζεται ότι πρέπει η χώρα να αποκοπεί αμέσως από την κυρίαρχη πολιτική στην Ευρώπη. Αυτό, όμως, δεν θα μπορούσε να δημιουργήσει σοβαρά πολιτικά προβλήματα διαπραγμάτευσης στην Ευρώπη;

– Υπάρχουν διαφορετικές τακτικές διαπραγμάτευσης και δεν γνωρίζουμε πώς το έκαναν οι τρεις παρελθούσες κυβερνήσεις. Πριν από τον Σεπτέμβρη όλοι περίμεναν τις γερμανικές εκλογές ελπίζοντας ότι μπορεί να χαλαρώσουν οι πολιτικές λιτότητας. Φυσικά η κ. Μέρκελ κέρδισε, αλλά τίποτα δεν φαίνεται να αλλάζει, παρότι ο πιθανός εταίρος της Μέρκελ απαιτεί τη θεσμοθέτηση κατώτατου ημερομισθίου στη χώρα. Δεν πιστεύω ότι θα κάτσουν εύκολα οι Γερμανοί στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων. Ο καιρός της διαπραγμάτευσης ήταν το 2010 και το 2011, όταν πολλά από τα ελληνικά ομόλογα βρίσκονταν στους ισολογισμούς των γαλλικών και γερμανικών τραπεζών. Τώρα ένα μεγάλο ποσοστό αυτών έχουν επιστρέψει στις ελληνικές τράπεζες, αφότου υπέστησαν «κούρεμα» της τάξης του 50%.

– Τι προβλέπει το μοντέλο του Levy Institute για την ελληνική οικονομία;

– Πρόκειται για ένα μοντέλο που εφαρμόσαμε στο μακροεπίπεδο, ελέγχοντας τις προβλέψεις της τρόικας. Η τρόικα έχει αναθεωρήσει τέσσερις φορές τις προβλέψεις της κάθε φορά προς το χειρότερο. Σύμφωνα με αυτές το 2016 θα έχουμε ακόμα πολύ χαμηλό ρυθμό ανάπτυξης και ανεργία της τάξης του 25%. Αν δίπλα σε αυτό βάλετε την απαίτηση για πρόβλεψη της εξέλιξης του ελλείμματος ως ποσοστό του ΑΕΠ, τα μεγέθη γίνονται συγκρίσιμα.

Εφόσον δεν προτίθενται να το κάνουν, πιστεύουμε ότι οι οικονομικοί δείκτες θα χειροτερεύσουν. Η δική μας πρόβλεψη λέει ότι αν σταματούσες τη λιτότητα τώρα, θα μπορούσε να ξεκινήσει κάποια ανάπτυξη το 2016 και πάλι δύσκολα, αφού η Ελλάδα έχασε το 30% του ΑΕΠ της, περισσότερο δηλαδή από όσο έχασαν οι ΗΠΑ στον μεσοπόλεμο.