Δημοσιεύσεις στα Ελληνικά

Γiώργος Χ. Παπαγεωργίου

NewMoney.gr, 14 Νοέμβριος 2013. Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος.

Υπάρχει εναλλακτικός δρόμος για την Ελλάδα; Είναι δυνατόν να βγει η χώρα από την κρίση, να σταματήσει η οικονομική και κοινωνική καταστροφή που είναι σε εξέλιξη με πολιτικές διαφορετικές από αυτές που εφαρμόζουμε;

Τα ερωτήματα αυτά δεν έχουν διερευνηθεί ουσιαστικά στη χώρα μας τα τελευταία χρόνια, παρόλο που είναι ζωτικής σημασίας και λογικά θα έπρεπε να έχουν γίνει αντικείμενο μελέτης σε βάθος και εκτεταμένης συζήτησης.

Αντίθετα, όμως, όλες οι εναλλακτικές δυνατότητες απορρίφθηκαν συστηματικά και με "συνοπτικές διαδικασίες" με το γενικό επιχείρημα ότι "η εναλλακτική στο μνημόνιο είναι η έξοδος από το ευρώ την οποία θα ακολουθήσει η καταστροφή" και με την αόριστη πρόβλεψη των υπέρμαχων του μνημονίου ότι "σε λίγο έρχεται η ανάκαμψη".

Μια από τις λίγες φορές που έγινε δημόσια ανοιχτή συζήτηση για τις πιθανές εναλλακτικές, ήταν στο διεθνές επιστημονικό συνέδριο που διοργάνωσε το έγκυρο αμερικανικό ινστιτούτο οικονομικής έρευνας Levy, πριν από λίγες ημέρες στην Αθήνα.

Το συγκεκριμένο ίδρυμα υιοθετεί μια προοδευτική αντίληψη για την οικονομία, η οποία εντάσσεται στην κεϊνσιανή παράδοση και θέλει το Κράτος να αναλαμβάνει στρατηγικό ρόλο για να ενισχύσει την οικονομική ανάπτυξη και την απασχόληση όταν αυτό είναι αναγκαίο.

Οι προτάσεις που διατυπώθηκαν από τον πρόεδρο του ινστιτούτου, τον Έλληνα καθηγητή κ. Δημήτρη Παπαδημητρίου, βασίζονται στην υιοθέτηση ενός προγράμματος στοχευμένων επενδύσεων το οποίο θα επιτρέψει αφενός τη δημιουργία θέσεων εργασίας αλλά και την παραγωγική ανασυγκρότηση, ώστε η ελληνική οικονομία να παράγει αγαθά τα οποία σήμερα εισάγει.

Το Levy φτάνει μέχρι του σημείου να καταθέσει την "επαναστατική" πρόταση να χρηματοδοτήσει το Κράτος (ως "εργοδότης τελευταίας προσφυγής") θέσεις κοινωνικής εργασίας. Για 700.000 τέτοιες θέσεις απασχόλησης χρειάζονται, σύμφωνα με τους υπολογισμούς του ιδρύματος, περί τα 7,5 δισ. ευρώ, από τα οποία τα 4 δισ. ευρώ θα επιστρέψουν στο Κράτος υπο τη μορφή φόρων και εισφορών από τη νέα δραστηριότητα

Το "κλειδί", βέβαια, είναι που θα βρεθούν τα χρήματα και η πρόταση περιλαμβάνει ένα σχέδιο τύπου Μάρσαλ καθώς και "πάγωμα" των πληρωμών για το χρέος, μέχρι η οικονομία να επανέλθει σε σταθερή ανάπτυξη, ώστε να εξοικονομηθούν πόροι.

Τι θα γίνει, όμως, εάν οι εταίροι δεν συμφωνήσουν να χρηματοδοτήσουν ένα σχέδιο Μάρσαλ; Έχει η Ελλάδα τη δυνατότητα να κάνει κάτι μόνη της, εφόσον οι χώρες της ευρωζώνης αρνηθούν;

Το Levy προτείνει ούτε λίγο ούτε πολύ τη δημιουργία εναλλακτικών πηγών χρηματοδότησης, ένα είδος παράλληλου νομίσματος, εντός του ευρώ. Το Κράτος δηλαδή να εκδώσει ειδικά ομόλογα, μέσω της Τράπεζας της Ελλάδος, σε περιορισμένη και ελεγχόμενη ποσότητα, τα οποία δεν θα αποτελέσουν ένα γενικό μέσο πληρωμής, αλλά θα γίνονται δεκτά μόνο για την εξόφληση φόρων και εισφορών. Θα γίνονται δεκτά δηλαδή μόνο από το ίδιο το Κράτος και δεν θα είναι ανταλλάξιμα με ευρώ. Το σκεπτικό είναι ότι με αυτόν τον τρόπο θα δημιουργηθεί μια ρευστότητα η οποία θα κινήσει την οικονομία.

Υπάρχουν, ασφαλώς αρκετές αβεβαιότητες γύρω από μια τέτοια κίνηση. Οι επικριτές τέτοιων ιδεών υποστηρίζουν ότι θα ήταν το πρώτο βήμα για έξοδο από το ευρώ, ενώ άλλοι αμφισβητούν την οικονομική αποτελεσματικότητά της.

Οι υποστηρικτές της, όμως, βλέπουν σε τέτοιες κινήσεις τη μόνη διέξοδο από τη μακρόχρονη ασφυξία η οποία προβλέπεται για την Ελλάδα όσο ακολουθεί το δρόμο στον οποίο βαδίζει τα τελευταία χρόνια.

Πρόκειται, ασφαλώς, για ακραίες προτάσεις, αλλά μήπως δεν είναι ακραίες οι συνθήκες σήμερα στην Ελλάδα, όπου 1,5 εκατομμύριο άνθρωποι είναι άνεργοι και η νέα γενιά σκουριάζει άπραγη;

Το μόνο βέβαιο είναι ότι πρέπει η ανοίξει η συζήτηση για εναλλακτικούς δρόμους, διότι αυτός που ακολουθούμε οδηγεί σε "τείχο".