Απασχόληση και αριστερή πολιτική

Ελευθεροτυπία, 14 Μαρτίου 2014. Με επιφύλαξη παντός δικαιώματος.

Προχθές το ΙΝΕ/ΓΣΕΕ παρουσίασε την έκθεση που εκπόνησε το Levy Institute, με τη συνδρομή του ΙΝΕ, για την καταπολέμηση της μαζικής ανεργίας μέσα από ένα Πρόγραμμα Εγγυημένης Εργασίας, με σκοπό την άμεση δημιουργία 250.000 έως 700.000 θέσεων εργασίας. Η συλλογιστική που αναπτύσσεται στην έκθεση είναι ότι το κράτος θα πρέπει να εγγυάται την παροχή εργασίας με έναν ελάχιστο μισθό, με σκοπό τη δημιουργία δημόσιων αγαθών και υπηρεσιών, σε οποιονδήποτε μακροχρόνια, κυρίως, άνεργο είναι πρόθυμος να εργαστεί.

Πρόκειται για μία ριζοσπαστική πρόταση που επικεντρώνει την οικονομική πολιτική στην απασχόληση, προκειμένου να δημιουργήσει μελλοντικά μόνιμες θέσεις εργασίας μέσω της οικονομικής ανάπτυξης. Δηλαδή δεν προτάσσει την οικονομική ανάπτυξη στην αύξηση της απασχόλησης, αλλά αντίθετα καθιστά την πολιτική απασχόλησης λοκομοτίβα της ανάκαμψης της οικονομίας, θεωρώντας πως με τη διάλυση του παραγωγικού ιστού και την αδυναμία χρηματοδότησης του ιδιωτικού τομέα το μεγάλο πρόβλημα είναι η έλλειψη ζήτησης κι αυτήν ακριβώς έρχεται να καλύψει ο δημόσιος τομέας με το Πρόγραμμα Εγγυημένης Εργασίας.

Ενώ, λοιπόν, στην παρουσίαση μιας τόσο σημαντικής έκθεσης από το ίδιο το ΙΝΕ/ΓΣΕΕ συμμετείχαν και σχολίασαν καθηγητές οικονομολόγοι απ\’ όλο το πολιτικό φάσμα, εντυπωσιακή ήταν η απουσία των συνδικαλιστών της ΓΣΕΕ, οι οποίοι έτσι εκδήλωσαν τη δυσπιστία, καχυποψία ή και προκατάληψή τους στις σχετικές προτάσεις. Σαν εξαίρεση στον κανόνα, ωστόσο, ένας συνδικαλιστής ερώτησε (α) πού θα βρεθούν τα χρήματα για ένα τέτοιο πρόγραμμα, (β) γιατί δεν προτείνεται παράλληλα η αύξηση των μισθών, η αποκατάσταση των εργασιακών σχέσεων, η χρηματοδοτική ενίσχυση των ΜμΕ κ.λπ., (γ) γιατί εφ\’ όσον στόχος είναι η κοινωφελής-δημόσια εργασία δεν προτείνεται κατ\’ ευθείαν η ανασυγκρότηση του δημόσιου τομέα για τη μαζική απορρόφηση της ανεργίας, (δ) γιατί προτείνεται απασχόληση 11 μηνών και όχι σταθερή και πλήρης απασχόληση και (ε) τι θα γίνει με τους υπόλοιπους εκτός προγράμματος ανέργους;

Απαντήσεις σε ορισμένα από τα ερωτήματα αυτά δίνει η ίδια η έκθεση, όταν π.χ. στο ζήτημα της χρηματοδότησης προτείνει την ανάγκη δημιουργίας σχετικού Ευρωπαϊκού Ταμείου, την έκδοση ομολόγων ειδικού σκοπού μηδενικού κουπονιού (με ενέχυρο φορολογικά έσοδα), ή την αναστολή πληρωμής τόκων για ένα χρόνο. Επίσης, η 11μηνη απασχόληση, που μπορεί να γίνει και 12μηνη, θεωρεί πως πρέπει να συνοδεύεται με πλήρη εξασφάλιση των εργασιακών δικαιωμάτων, ενώ όταν υπολογίζει τον κατώτατο μισθό στα 751 ευρώ είναι προφανές πως υπολογίζει σε 28% αύξηση του κατώτατου μισθού και συνακόλουθα σε μικρότερο βαθμό όλων των μισθών.

Ομως, η πρόταση Levy-ΙΝΕ δεν φιλοδοξεί να υποκαταστήσει τη συνολική στρατηγική για την παραγωγική ανασυγκρότηση της οικονομίας, αλλά απλά να αποτελέσει βασικό μέρος της. Συνεπώς, δεν απαντά σε όλα τα ζητήματα ανασχεδιασμού της οικονομίας, αλλά στο πώς θα δοθεί μία σημαντική αρχική ώθηση για την επανεκκίνησή της. Επιπλέον δεν εντάσσεται σε κάποιο σοσιαλιστικό πρόγραμμα πλήρους υποκατάστασης του Δημοσίου στον ιδιωτικό τομέα, αλλά δημιουργίας γόνιμων συνθηκών εκ μέρους του πρώτου για την ενδυνάμωση και επαναλειτουργία του δεύτερου. Το κράτος εγγυάται εργασία την οποία μπορούν να παρέχουν και ιδιωτικές επιχειρήσεις.

Σημαίνει αυτό πως δεν ενδιαφέρει τον κόσμο της εργασίας ή πως δεν μπορεί να αποτελέσει συστατικό στοιχείο ενός αριστερού προγράμματος; Οχι βεβαίως. Γιατί το βασικό πρόβλημα σήμερα της ελληνικής κοινωνίας είναι ο δραστικός περιορισμός της μαζικής ανεργίας και η αποτροπή απαξίωσης του ανθρώπινου «κεφαλαίου» της. Κι εδώ η πρόταση Levy-ΙΝΕ προσφέρει ήδη πολλά.